آتاتورک ایصلاحاتلاری
آتاتورک ایصلاحاتلاری یا دا آتاتورک اینقیلابلاری (آتاتورک رفورملاری، کمالیست اینقیلاب، تورک اینقیلابی، جومهوریت اینقیلابی و ساییر کیمی آدلارلا آدلانیر)، بیرینجی دونیا ساواشیندان سوْنرا چوخ میلتلی عثمانلی ایمپیراتورلوغونون تورک لائیک میلی دؤولتینه دؤنوشمهسی ایله سوْنونجلانان، تورکیه جومهوریتینین قۇروجوسو و ایلک جومهور باشقانی مصطفی کمال آتاتورکون شخصیتی، اؤنریلری، تشبوثلری ایله حیاتا کئچیریلمیش سوسیال، مدنی، قانونی و ایقتیصادی بیر سئری دۆزنلهمهنین عومومی آدی دیر.[۱]
بعضی قایناقلارا گؤره اینقیلابلار، ۱۹۱۹دا اؤلکهنین ائتلاف دؤولتلرینه تسلیم اوْلماسیندان سوْنرا آنادولو داکی موقاویمت حرکتینین مصطفی کمال طرفیندن تشکیلاتلانماسی ایله باشلامیشدیر.[۲] بعضیلر ایسه میلی بیر مجلیسین توْپلانیب وئرگی و وطنه خیانتله علاقهدار قانونلار یاییملاماسی، سوْنراسیندا ایسه آنایاسا خوصوصوندا تشکیلات اساسیه قانونونو یاییملاماسینی اینقیلابلارین باشلانقیجی قبول ائدیر.[۲]
اینقیلابلار لیستی
[دَییشدیر]
| اینقیلاب | نؤوع | باشلانقیج تاریخی |
|---|---|---|
| سلطنتین لغوی | سیاسی | ۱۹۲۲-۱۱-۰۱ |
| آنکارانین باشکند اوْلماسی | سیاسی | ۱۹۲۳-۱۰-۱۳ |
| جومهوریتین اعلانی | سیاسی | ۱۹۲۳-۱۰-۲۹ |
| خیلافتین لغوی | سیاسی | ۱۹۲۴-۰۳-۰۳ |
| قادینلارا سئچیم حوقوقونون وئریلمهسی | سیاسی | ۱۹۳۰-۰۴-۰۳ |
| لائیکلیگین آنایاسایا گیرمهسی | سیاسی | ۱۹۳۷-۰۲-۰۵ |
| بؤرک اینقیلابی (بؤرک قانونو) | ایجتیماعی | ۱۹۲۵-۱۱-۲۵ |
| خانگاه، زاویه و توربهلرین باغلانماسی | ایجتیماعی | ۱۹۲۵-۱۱-۳۰ |
| بینالخالق تقویم و ساعاتین، یئنی رقملرین قبولو و اؤلچولرده دییشیکلیک | ایجتیماعی | ۱۹۲۵-۱۲-۲۶ |
| سویآد قانونو | ایجتیماعی | ۱۹۳۴-۰۶-۲۱ |
| لقب و عونوانلارین لغوی | ایجتیماعی | ۱۹۳۴-۱۱-۲۶ |
| ماسون لوژالارینین باغلانماسی[۳][۴][۵] | ایجتیماعی | ۱۹۳۵-۱۰-۱۴ |
| میلت مکتبلرینین آچیلماسی | تحصیلی | ۱۹۲۹-۰۱-۰۱ |
| تحصیلین بیرلشدیریلمهسی | تحصیلی | ۱۹۲۴-۰۳-۰۳ |
| مدرسهلرین باغلانماسی | تحصیلی | ۱۹۲۴ |
| معارف تشکیلاتی حاقیندا قانون | تحصیلی | ۱۹۲۶ |
| حرف اینقیلابی ایله باغلی قانونون قبولو | تحصیلی | ۱۹۲۸-۱۱-۰۱ |
| گؤزل اینجهصنعتلرده یئنیلیکلر | تحصیلی | ۱۹۲۸ |
| تورک تاریخ قورومونون قۇرولماسی | تحصیلی | ۱۹۳۱-۰۴-۱۲ |
| دیل اینقیلابینین باشلاماسی و تورک دیل قورومونون قۇرولماسی | تحصیلی | ۱۹۳۲-۰۷-۱۲ |
| بیلیمیوردو رفورمو | تحصیلی | ۱۹۳۳ |
| ایزمیر ایقتیصاد کونقرهسی | ایقتیصادی | ۱۹۲۳-۰۲-۱۷ |
| آشار وئرگیسینین لغوی | ایقتیصادی | ۱۹۲۵-۰۲-۱۷ |
| اکینچینین هوسلندیریلمهسی | ایقتیصادی | ۱۹۲۵ |
| اؤرنک چیفتلیکلرین قۇرولماسی | ایقتیصادی | ۱۹۲۵-۰۵-۰۵ |
| تاریم کرئدی تعاوونیلرینین قۇرولماسی | ایقتیصادی | ۱۹۲۵ |
| کابوتاژ قانونو | ایقتیصادی | ۱۹۲۶-۰۷-۰۱ |
| صنایعی تشویق قانونو | ایقتیصادی | ۱۹۲۷-۰۵-۲۸ |
| توپراق رفورمو | ایقتیصادی | ۱۹۲۹ |
| ۱. و ۲. اینکیشاف پلانلاری | ایقتیصادی | ۱۹۳۳ |
| یۆکسک زیراعت انستیتوسونون قۇرولماسی | ایقتیصادی | ۱۹۳۳ |
| تیجارت و صنایع اوتاقلارینین قۇرولماسی | ایقتیصادی | ۱۹۳۵ |
| شریعت و اوقاف وکالتینین باغلانماسی | حوقوقی | ۱۹۲۴-۰۴-۰۸ |
| یئنی آنایاسانین قبولو | حوقوقی | ۱۹۲۴-۰۴-۲۰ |
| مجلهنین لغوی | حوقوقی | ۱۹۲۶ |
| تورک قانون مدنیسی | حوقوقی | ۱۹۲۶-۱۰-۰۴ |
| تورک جزا قانونو | حوقوقی | ۱۹۲۶ |
قایناقلار
[دَییشدیر]- ^ Kili, Suna (1980). "Kemalism in Contemporary Turkey". International Political Science Review. 1 (3): 388–391. doi:10.1177/019251218000100308. ISSN 0192-5121. JSTOR 1601123.
- ^ ۲٫۰ ۲٫۱ Türk devrimi ve egemenlik anlayışındaki dönüşüm. tez.yok.gov.tr. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü doktora tezi, 2011.
- ^ TURKISH BAN ON FREEMASONS. All Lodges To Be Abolished. Malaya Tribune 5 (14 October 1935). “The Government has decided to abolish all Masonic lodges in Turkey on the ground that Masonic principles are incompatible with nationalistic policy.” ("Hükûmet, Masonik ilkelerin milliyetçi politika ile bağdaşmadığı gerekçesiyle Türkiye'deki tüm Mason localarını lağvetmeye karar vermiştir.")
- ^ Tageseinträge für 14. Oktober 1935. chroniknet. آرشیولنیب اصلی نۆسخهدن on 2015-09-23. یوْخلانیلیب2025-09-30.
- ^ Atatürk Döneminde Masonluk ve Masonlarla İlişkilere Dair Bazı Arşiv Belgeleri, Kemal Özcan. Archived 30 August 2023 at the Wayback Machine.