آلبانی

آلبانی جومهوریتی
*Republika e Shqipërisë* (Albanian)
آلبانی جومهوریتی Republika e Shqipërisë (Albanian)
	بایراق Coat of arms
	شوعار: Ti Shqipëri, më jep nder, më jep emrin Shqipëtar; You Albania, give me honour, give me the name Albanian
	میلی مارش: Himni i Flamurit; "Hymn to the Flag";
	آلبانی یئری نقشه اوستونده (green) in اوروپا (dark grey) – [Legend]
پایتخت و بؤیوک شهری	Tirana; 41°19′N 19°49′E / 41.317°N 19.817°E
رسمی دیللر	Albanian
دمونیم(لر)	Albanian
دؤولت	Unitary parliamentary جومهوریت
• President	Ilir Meta
• Prime Minister	Edi Rama
قانون اوقانی	Kuvendi
Formation
• Principality of Arbanon	1190
• Anjou Kingdom of Albania	February 1272
• Princedom of Albania	1368
• League of Lezhë	2 March 1444
• Proclamation of independence from the عثمانلی ایمپیراتورلوغو	28 November 1912
• Principality of Albania (Recognised)	29 July 1913
• Albanian Republic (1st republic)	31 January 1925
• Albanian Kingdom	1 September 1928
• People's Republic of Albania (2nd republic)	11 January 1946
• People's Socialist Republic of Albania (3rd republic)	28 December 1976
• Republic of Albania (4th republic); Current constitution	29 April 1991; ; 28 November 1998
اراضی
• جمعی	۲۸٬۷۴۸ km2 (۱۱٬۱۰۰ sq mi) (140th)
• سو (%)	4.7
جمعیت
• January 2017 تخمینی	2,876,591
• 2011 census	2,821,977
• سیخیلیق	۹۸/km2 (۲۵۳٫۸/sq mi) (63rd)
جی‌دی‌پی (PPP)	2018 تخمینی
• جمعی	$37.923 billion
• آدام‌باشی	$13,193
جی‌دی‌پی (نامینل)	2018 تخمینی
• جمعی	$14.120 billion
• آدام‌باشی	$4,912
جینی (2013)	34.5; اورتا
اچ‌دی‌آی (2015)	0.764; یوخاری · 75th
پول واحیدی	Lek (ALL)
چاغ بؤلگه‌سی	UTC+1 (CET)
• یای (دی‌اس‌تی)	UTC+2 (CEST)
تاریخ فورمتی	dd/mm/yyyy
سوروجولوک طرفی	right
تیلفون کودو	355
ایزو ۳۱۶۶ کودو	AL
اینترنت ال‌تی‌دی	.al

آلبانی (آلبانجا: Shqipëria)، رسمی آدی آلبانی جومهوریتی (آلبانجا: Republika e Shqipërisëë،اینگیلیس‌جه: Albania) بالکان یاریم‌آداسیندا یئرلَشن بیراؤلکه‌دیر. قونشولاری قوزئی دن مونتنقرو، قوزئی-دوغودان کوزووو، دوغودادان مقدونیه و گونئی دن یوناندیر. آیریجا اؤلکه‌نین باتی دا آدریاتیک دنیزینه چیخیشی واردیر. آلبانی اوروپابیرلیگی^[۶]^[۷]^[۸] و ناتویا آدای، قارادنیز ایقتیصادی امکداشلیق و ایسلام کونفرانسی تشکیلاتینا اویه دیر.
آلبانی ، بالکانین ان کیچیک اؤلکه سی دیر . بۇ اؤلکه بالکان ساواشلارینین سونوندا ، عثمانلی امپراتوری سیندن ایریلیب ، باغیمسیز اولدو .^[۹]
البانی یوخاری انسانی توسعه شاخص لرینی^[۱۰] و نسبتا یوکسک گلیره یییه دیر .^[۱۱]

کؤک بیلگیسی ( اتیمولوژی )[دَییشدیر]

آلبانلی لار اؤلکه لرینی اِشچیپِری (Shqipëria) آدلاندیریلار .Shqipëria سوزجوگو بیر-بیریمیزه آنلاماق آنلامیندا دیر .^[۱۲]^[۱۳] بۇ اؤلکه نین میلتلرآراسی ( بین المللی ) آدی آلبانی یا دا آلبانیا دیر . اورتا یوزایل لر ( قرون وسطی ) ده اؤلکه لرینه آربئری (Arbëri )یا دا آربئنی (Arbëni) اوزلرینه ده ایسه Arbëresh دئییلیردیر^[۱۴] .^[۱۵] Arbëria نین آنلامی قارتال لار یوردو ، Arbëresh ده ایسه قارتال اوغول لاری دیر .
اسکی یونانجا دا آروانیط^[۱۶] ، عربجه ده ارناووط و تورکیه تورکجه سینده ده ایسه آرناؤود ( Arnavut ) ایشله نیر .^[۱۷]

اؤتک ( تاریخ )[دَییشدیر]

ایلک چاغ (۴۰۰ ایل دوغومدان اؤنجه)[دَییشدیر]

آلبانلی لارین کؤکو ایلیری اولوسونا قاییدیر . ایلیری لر بیر هیند - اوروپایی ائل اولاراق ، ۲۵۰۰ ایل اونجه بالکان یاریم آداسیندان بۇ بولگه یه کوچدولر .

اورتا چاغ (۷۰۰ ایل دوغومدان سونرا)[دَییشدیر]

آلبانی ۷۰۰ د .سو یاجا بیزانسین یونتیم آلتیندا ایدی . بۇ اؤلکه ۹۰۰ ایل د.سو بولغارتورکلرین طرفیندن اشغال اولوندو .

عثمانلی دؤنمی (۱۹۱۲- ۱۴۰۰)[دَییشدیر]

آلبانی سانجاغی ۱۴۳۱ ده

عثمانلی امپراتوریسی ۱۴۱۵ ده آلبانی نین گونئی ین ، ۱۴۳۱ ده ایسه بۇ اؤلکه نین بوتون قالان بولوم لرینی اله گئچیردیب ، اوزونه باغلی بیر حؤکومت قوردو .^[۱۸]

باغیمسیزلیق[دَییشدیر]

آلبانی نین باغیمسیزلیغی ۲۹ July ۱۹۱۳ ده لندن کنفرانسیندا بیلیندیریلدی.^[۱۹]

کومونیستی دؤنم (۱۹۹۲- ۱۹۴۴)[دَییشدیر]

سیاست[دَییشدیر]

آلبانی بیر پارلمانی جمهوریت دیر . جمهورباشقانی ۴ ایل اۆچون سئچیلیر .

آلبانی ۲۰۰۹ میلادی ایل ده ناتویا قاتیلدی.^[۲۰]

قوْشون[دَییشدیر]

ایلیریا ساواش گمیسی

آلبانی نین قوْشونو ایلک دفعه ۱۹۱۲ ده قورولدو . آلبانی نین قوْشونونون سایی ۱۹۸۸ ده 65000^[۲۱] ، 2009 دا ایسه 14500 اعلام اولدو .^[۲۲]

اداری بیریم لر[دَییشدیر]

آلبانی ۱۲ بولگه ، ۳۶ سانجاق و ۳۷۳ ساجاقچایا ( شهرستان ) (آلبانجا: bashki or komunë) ،بولونور .

آلبانی نین سانجاقلاری نین آدی :

جغرافیا[دَییشدیر]

آلبانی نین ۷۰٪ داغلیق دیر و ان اوجا یئری کوراب داغی دیر .

بو اؤلکه نین ۴۷۶ کم دنیزسل سینیری واردیر.^[۲۳]

ایقتیصاد[دَییشدیر]

آلبانی چوخ اوغورلا ( موفقیت ) سوسیالیست ایقتیصادی دوزگه ( سیستم ) دن بیر آچیق ایقتیصاد دوزگه سینه کوچوبدور.^[۲۴] بۇ اؤلکه نین ایقتیصادی رشدی ۲۰۱۰ دا ۲.۶% و ۲۰۱۱ ده ۳.۲% ایدی .^[۲۵] بو اؤلکه نین بویوک نفت و دوغال گاز قایناقلاری اولاراق ، گونده ۲۶000 بشکه نفت^[۲۶]^[۲۷] ایله m³ ۳0 گاز تولید ائدیر .^[۹]

توْپلوم بیلگیسی[دَییشدیر]

۲۰۱۴ - اینجی ایلین تخمین لرینه گوره بۇ اؤلکه نین جمعیتی ۳٬۰۲۰٬۲۰۹ دور .^[۹]

دیل[دَییشدیر]

آلبانی نین رسمی دیلی آلبانجا دیر . اما صربجه ، مقدونیه جه ، بوسنی جا و بولغارجا دا دانیشان واردیر .

نوْم ( دین )[دَییشدیر]

ایکینجی دونیا ساواشینا جا آلبانی دا ۷۰٪ مسلمان، ۲۰٪ دوغو اورتدوکس و ۱۰٪ ده ایسه روم کاتولیکیواریدی .^[۹]

ایندیکی دوروم :

۵۸٫۷۹٪ مسلمان
۱۷٫۰۹٪ مسیحی
۲۵٫۳۲٪ باشقا^[۲۸]

گؤرۆنتۆلر[دَییشدیر]

آلبانی اوزای دان
آلتین قارتال ، آلبانی نین میلّی سیمگه سی
آلبانی پولو ( لئک )
آلبانلی اویرنجی لر

بیرده باخ[دَییشدیر]

ائشیک باغلانتی لار[دَییشدیر]

جغرافیایی دوروم و قونشو اؤلکه لر
قوزئی دوغو: کوزووو	قوزئی: مونتنقرو	قوزئی باتی: مونتنقرو
دوغو: مقدونیه		باتی: آدریاتیک دنیزی
گونئی دوغو: یونان	گونئی: یونان	گونئی باتی: یونان دنیزی

قایناقلار[دَییشدیر]

^ "404". 2017-10-14-ده اوریجنال-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 2018-02-01-ده یوخلانیب. {{cite web}}: Cite uses generic title (help)
^ "Population and Housing Census 2011". INSTAT (Albanian Institute of Statistics). 3 آقوست 2017-ده اوریجنال-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)
^ ^۳٫۰ ^۳٫۱ ^۳٫۲ ^۳٫۳ "Report for Selected Countries and Subjects". IMF.
^ "Income Gini coefficient". World Bank. UNDP. 23 July 2010-ده اوریجنال-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 3 July 2015-ده یوخلانیب. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)
^ "Human Development Report 2015". United Nations. 2015. 14 December 2015-ده یوخلانیب.
^ http://news.bbc.co.uk/۲/hi/europe/۸0۲۳۱۲۷.stm^{[دائمی اولو باغلانتیلی]}
^ "Arnavutluk AB üyeliği için resmen başvurdu^{[دائمی اولو باغلانتیلی]}" (تورکچه). Referansgazetesi.com. Erişim tarihi: ۲۹-0۴-۲00۹.
^ "Arnavutluk AB'ye başvurdu^{[دائمی اولو باغلانتیلی]}" (تورکچه). BBC News. Erişim tarihi: ۲۹-0۴-۲00۹.
^ ^۹٫۰ ^۹٫۱ ^۹٫۲ ^۹٫۳ "archive copy". 2018-12-24-ده اوریجنال-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 2014-08-04-ده یوخلانیب.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
^ "archive copy" (PDF). 2020-10-01-ده اوریجنال (PDF)-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 2017-07-23-ده یوخلانیب.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
^ "archive copy". 2014-09-21-ده اوریجنال-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 2014-08-04-ده یوخلانیب.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
^ Lloshi, Xhevat. "The Albanian Language" Archived 2011-07-09 at the Wayback Machine.. United Nations Development Programme. Retrieved ۹ November ۲0۱0.
^ Kristo Frasheri. History of Albania (A Brief Overview). Tirana, ۱۹۶۴.
^ "archive copy". 2010-04-02-ده اوریجنال-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 2014-08-04-ده یوخلانیب.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
^ "archive copy". 2019-12-30-ده اوریجنال-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 2014-08-04-ده یوخلانیب.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
^ Akademia e Shkencave e RPSH. Instituti Gjuhëseisë dhe i Letersisë (۱۹۸۲). "Studime filologjike". Studime filologjike (آلبانجا) (Tirana) (۳۶): ۴۴.
^ http://www.thefreedictionary.com/Arnaut
^ http://www.scribd.com/doc/۷۲۱۲۲۱۶۹/۷/Pashko-Vasa^{[دائمی اولو باغلانتیلی]}
^ http://www.britannica.com/EBchecked/topic/۱۲۴۷۲/Albania/۱۲۹۴۵۳/History%۷Cpublisher=Encyclop%C۳%A۶dia%۲0Britannica%۷Caccessdate=۶%۲0January%۲۰۲۰۱۲^{[دائمی اولو باغلانتیلی]}
^ http://news.bbc.co.uk/۲/hi/europe/۷۹۷۷۳۳۲.stm^{[دائمی اولو باغلانتیلی]}
^ http://news.bbc.co.uk/۲/hi/europe/۱۹۳۵۶۳۰.stm^{[دائمی اولو باغلانتیلی]}
^ http://www.setimes.com/cocoon/setimes/xhtml/en_GB/features/setimes/features/2008/08/21/feature-03
^ http://aguas.igme.es/igme/publica/tiac-0۲/ALBANIA-I.pdf
^ "archive copy". 2014-08-08-ده اوریجنال-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 2014-08-22-ده یوخلانیب.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
^ http://www.imf.org/external/country/alb/index.htm
^ https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/۲۲۴۱rank.html?countryName=Albania&countryCode=al&regionCode=eur&rank=۷۷#al^{[دائمی اولو باغلانتیلی]}
^ http://www.newswire.ca/en/story/۱۳۸۳۳0۱/bankers-petroleum-operational-update-for-the-second-quarter-۲۰۱۴^{[دائمی اولو باغلانتیلی]}
^ http://www.instat.gov.al/media/۱۷۷۳۵۸/njoftim_per_media_-_fjala_e_drejtorit_te_instat_ines_nurja_per_rezultatet_finale_te_census_۲۰۱۱.pdf^{[دائمی اولو باغلانتیلی]}

[1] "404". 2017-10-14-ده اوریجنال-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 2018-02-01-ده یوخلانیب. {{cite web}}: Cite uses generic title (help)

[Population_and_Housing_Census_2011-2] "Population and Housing Census 2011". INSTAT (Albanian Institute of Statistics). 3 آقوست 2017-ده اوریجنال-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)

[imf2-3] ۳٫۰ ^۳٫۱ ^۳٫۲ ^۳٫۳ "Report for Selected Countries and Subjects". IMF.

[4] "Income Gini coefficient". World Bank. UNDP. 23 July 2010-ده اوریجنال-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 3 July 2015-ده یوخلانیب. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)

[HDI-5] "Human Development Report 2015". United Nations. 2015. 14 December 2015-ده یوخلانیب.

[6] ttp://news.bbc.co.uk/۲/hi/europe/۸0۲۳۱۲۷.stm^{[دائمی اولو باغلانتیلی]}

[7] "Arnavutluk AB üyeliği için resmen başvurdu^{[دائمی اولو باغلانتیلی]}" (تورکچه). Referansgazetesi.com. Erişim tarihi: ۲۹-0۴-۲00۹.

[8] "Arnavutluk AB'ye başvurdu^{[دائمی اولو باغلانتیلی]}" (تورکچه). BBC News. Erişim tarihi: ۲۹-0۴-۲00۹.

[cia.gov-9] ۹٫۰ ^۹٫۱ ^۹٫۲ ^۹٫۳ "archive copy". 2018-12-24-ده اوریجنال-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 2014-08-04-ده یوخلانیب.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)

[10] "archive copy" (PDF). 2020-10-01-ده اوریجنال (PDF)-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 2017-07-23-ده یوخلانیب.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)

[11] "archive copy". 2014-09-21-ده اوریجنال-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 2014-08-04-ده یوخلانیب.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)

[12] Lloshi, Xhevat. "The Albanian Language" Archived 2011-07-09 at the Wayback Machine.. United Nations Development Programme. Retrieved ۹ November ۲0۱0.

[13] Kristo Frasheri. History of Albania (A Brief Overview). Tirana, ۱۹۶۴.

[14] "archive copy". 2010-04-02-ده اوریجنال-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 2014-08-04-ده یوخلانیب.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)

[15] "archive copy". 2019-12-30-ده اوریجنال-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 2014-08-04-ده یوخلانیب.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)

[16] Akademia e Shkencave e RPSH. Instituti Gjuhëseisë dhe i Letersisë (۱۹۸۲). "Studime filologjike". Studime filologjike (آلبانجا) (Tirana) (۳۶): ۴۴.

[17] ttp://www.thefreedictionary.com/Arnaut

[18] ttp://www.scribd.com/doc/۷۲۱۲۲۱۶۹/۷/Pashko-Vasa^{[دائمی اولو باغلانتیلی]}

[19] ttp://www.britannica.com/EBchecked/topic/۱۲۴۷۲/Albania/۱۲۹۴۵۳/History%۷Cpublisher=Encyclop%C۳%A۶dia%۲0Britannica%۷Caccessdate=۶%۲0January%۲۰۲۰۱۲^{[دائمی اولو باغلانتیلی]}

[20] ttp://news.bbc.co.uk/۲/hi/europe/۷۹۷۷۳۳۲.stm^{[دائمی اولو باغلانتیلی]}

[21] ttp://news.bbc.co.uk/۲/hi/europe/۱۹۳۵۶۳۰.stm^{[دائمی اولو باغلانتیلی]}

[22] ttp://www.setimes.com/cocoon/setimes/xhtml/en_GB/features/setimes/features/2008/08/21/feature-03

[23] ttp://aguas.igme.es/igme/publica/tiac-0۲/ALBANIA-I.pdf

[24] "archive copy". 2014-08-08-ده اوریجنال-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 2014-08-22-ده یوخلانیب.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)

[25] ttp://www.imf.org/external/country/alb/index.htm

[26] ttps://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/۲۲۴۱rank.html?countryName=Albania&countryCode=al&regionCode=eur&rank=۷۷#al^{[دائمی اولو باغلانتیلی]}

[27] ttp://www.newswire.ca/en/story/۱۳۸۳۳0۱/bankers-petroleum-operational-update-for-the-second-quarter-۲۰۱۴^{[دائمی اولو باغلانتیلی]}

[28] ttp://www.instat.gov.al/media/۱۷۷۳۵۸/njoftim_per_media_-_fjala_e_drejtorit_te_instat_ines_nurja_per_rezultatet_finale_te_census_۲۰۱۱.pdf^{[دائمی اولو باغلانتیلی]}

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]

[۲۳]

[۲۴]

[۲۵]

[۲۶]

[۲۷]

[۲۸]