آلبانی

ویکی‌پدیادان، آچیق بیلیک‌لیک‌دن
آلبانی جومهوریتی
Republika e Shqipërisë  (Albanian)
Albania بایراغی
بایراق
Coat of arms
شوعار: Ti Shqipëri, më jep nder, më jep emrin Shqipëtar
You Albania, give me honour, give me the name Albanian
میلی مارش: Himni i Flamurit
"Hymn to the Flag"
 آلبانی یئری نقشه اوستونده (green) in اوروپا (dark grey)  –  [Legend]
 آلبانی یئری نقشه اوستونده (green)

in اوروپا (dark grey)  –  [Legend]

Location of Albania
پایتخت
و بؤیوک شهری
Tirana
41°19′N 19°49′E / 41.317°N 19.817°E / 41.317; 19.817
رسمی دیللرAlbanian
دمونیم(لر)Albanian
دؤولتUnitary parliamentary جومهوریت
• President
Ilir Meta
Edi Rama
قانون اوقانیKuvendi
Formation
1190
February 1272
1368
2 March 1444
• Proclamation of independence from the عثمانلی ایمپیراتورلوغو
28 November 1912
• Principality of Albania (Recognised)
29 July 1913
• Albanian Republic (1st republic)
31 January 1925
1 September 1928
• People's Republic of Albania (2nd republic)
11 January 1946
28 December 1976
• Republic of Albania (4th republic)
Current constitution
29 April 1991

28 November 1998
اراضی
• جمعی
لوآ خطاسیماژول:Convert-ین 1851-جی/جو خطینده: attempt to index local 'en_value' (a nil value). (140th)
• سو (%)
4.7
جمعیت
• January 2017 تخمینی
2,876,591[۱]
• 2011 census
2,821,977[۲]
• سیخیلیق
لوآ خطاسیماژول:Convert-ین 1851-جی/جو خطینده: attempt to index local 'en_value' (a nil value). (63rd)
جی‌دی‌پی (PPP)2018 تخمینی
• جمعی
$37.923 billion[۳]
• آدام‌باشی
$13,193[۳]
جی‌دی‌پی (نامینل)2018 تخمینی
• جمعی
$14.120 billion[۳]
• آدام‌باشی
$4,912[۳]
جینی (2013)34.5[۴]
اورتا
اچ‌دی‌آی (2015)Increase 0.764[۵]
یوخاری · 75th
پول واحیدیLek (ALL)
چاغ بؤلگه‌سیUTC+1 (CET)
• یای (دی‌اس‌تی)
UTC+2 (CEST)
تاریخ فورمتیdd/mm/yyyy
سوروجولوک طرفیright
تیلفون کودو355
ایزو ۳۱۶۶ کودوAL
اینترنت ال‌تی‌دی.al

آلبانی (آلبانجا: Shqipëria)، رسمی آدی آلبانی جومهوریتی (آلبانجا: Republika e Shqipërisëë،اینگیلیس‌جه: Albania) بالکان یاریم‌آداسیندا یئرلَشن بیراؤلکه‌دیر. قونشولاری قوزئی دن مونتنقرو، قوزئی-دوغودان کوزووو، دوغودادان مقدونیه و گونئی دن یوناندیر. آیریجا اؤلکه‌نین باتی دا آدریاتیک دنیزینه چیخیشی واردیر. آلبانی اوروپابیرلیگی[۶][۷][۸] و ناتویا آدای، قارادنیز ایقتیصادی امکداشلیق و ایسلام کونفرانسی تشکیلاتینا اویه دیر.
آلبانی ، بالکانین ان کیچیک اؤلکه سی دیر . بۇ اؤلکه بالکان ساواشلارینین سونوندا ، عثمانلی امپراتوری سیندن ایریلیب ، باغیمسیز اولدو .[۹]
البانی یوخاری انسانی توسعه شاخص لرینی[۱۰] و نسبتا یوکسک گلیره یییه دیر .[۱۱]

کؤک بیلگیسی ( اتیمولوژی )[دَییشدیر]

آلبانلی لار اؤلکه لرینی اِشچیپِری (Shqipëria) آدلاندیریلار .Shqipëria سوزجوگو بیر-بیریمیزه آنلاماق آنلامیندا دیر .[۱۲][۱۳] بۇ اؤلکه نین میلتلرآراسی ( بین المللی ) آدی آلبانی یا دا آلبانیا دیر . اورتا یوزایل لر ( قرون وسطی ) ده اؤلکه لرینه آربئری (Arbëri )یا دا آربئنی (Arbëni) اوزلرینه ده ایسه Arbëresh دئییلیردیر[۱۴] .[۱۵] Arbëria نین آنلامی قارتال لار یوردو ، Arbëresh ده ایسه قارتال اوغول لاری دیر .
اسکی یونانجا دا آروانیط[۱۶] ، عربجه ده ارناووط و تورکیه تورکجه سینده ده ایسه آرناؤود ( Arnavut ) ایشله نیر .[۱۷]

اؤتک ( تاریخ )[دَییشدیر]

ایلک چاغ (۴۰۰ ایل دوغومدان اؤنجه)[دَییشدیر]

آلبانلی لارین کؤکو ایلیری اولوسونا قاییدیر . ایلیری لر بیر هیند - اوروپایی ائل اولاراق ، ۲۵۰۰ ایل اونجه بالکان یاریم آداسیندان بۇ بولگه یه کوچدولر .

اورتا چاغ (۷۰۰ ایل دوغومدان سونرا)[دَییشدیر]

آلبانی ۷۰۰ د .سو یاجا بیزانسین یونتیم آلتیندا ایدی . بۇ اؤلکه ۹۰۰ ایل د.سو بولغارتورکلرین طرفیندن اشغال اولوندو .

عثمانلی دؤنمی (۱۹۱۲- ۱۴۰۰)[دَییشدیر]

آلبانی سانجاغی ۱۴۳۱ ده

عثمانلی امپراتوریسی ۱۴۱۵ ده آلبانی نین گونئی ین ، ۱۴۳۱ ده ایسه بۇ اؤلکه نین بوتون قالان بولوم لرینی اله گئچیردیب ، اوزونه باغلی بیر حؤکومت قوردو .[۱۸]

باغیمسیزلیق[دَییشدیر]

آلبانی نین باغیمسیزلیغی ۲۹ July ۱۹۱۳ ده لندن کنفرانسیندا بیلیندیریلدی.[۱۹]

کومونیستی دؤنم (۱۹۹۲- ۱۹۴۴)[دَییشدیر]

سیاست[دَییشدیر]

آلبانی بیر پارلمانی جمهوریت دیر . جمهورباشقانی ۴ ایل اۆچون سئچیلیر .

آلبانی ۲۰۰۹ میلادی ایل ده ناتویا قاتیلدی.[۲۰]

قوْشون[دَییشدیر]

ایلیریا ساواش گمیسی

آلبانی نین قوْشونو ایلک دفعه ۱۹۱۲ ده قورولدو . آلبانی نین قوْشونونون سایی ۱۹۸۸ ده 65000[۲۱] ، 2009 دا ایسه 14500 اعلام اولدو .[۲۲]

اداری بیریم لر[دَییشدیر]

آلبانی ۱۲ بولگه ، ۳۶ سانجاق و ۳۷۳ ساجاقچایا ( شهرستان ) (آلبانجا: bashki or komunë) ،بولونور .

آلبانی نین سانجاقلاری نین آدی :

جغرافیا[دَییشدیر]

آلبانی نین ۷۰٪ داغلیق دیر و ان اوجا یئری کوراب داغی دیر .

بو اؤلکه نین ۴۷۶ کم دنیزسل سینیری واردیر.[۲۳]

ایقتیصاد[دَییشدیر]

آلبانی چوخ اوغورلا ( موفقیت ) سوسیالیست ایقتیصادی دوزگه ( سیستم ) دن بیر آچیق ایقتیصاد دوزگه سینه کوچوبدور.[۲۴] بۇ اؤلکه نین ایقتیصادی رشدی ۲۰۱۰ دا ۲.۶% و ۲۰۱۱ ده ۳.۲% ایدی .[۲۵] بو اؤلکه نین بویوک نفت و دوغال گاز قایناقلاری اولاراق ، گونده ۲۶000 بشکه نفت[۲۶][۲۷] ایله m³ ۳0 گاز تولید ائدیر .[۹]

توْپلوم بیلگیسی[دَییشدیر]

۲۰۱۴ - اینجی ایلین تخمین لرینه گوره بۇ اؤلکه نین جمعیتی ۳٬۰۲۰٬۲۰۹ دور .[۹]

دیل[دَییشدیر]

آلبانی نین رسمی دیلی آلبانجا دیر . اما صربجه ، مقدونیه جه ، بوسنی جا و بولغارجا دا دانیشان واردیر .

نوْم ( دین )[دَییشدیر]

ایکینجی دونیا ساواشینا جا آلبانی دا ۷۰٪ مسلمان، ۲۰٪ دوغو اورتدوکس و ۱۰٪ ده ایسه روم کاتولیکیواریدی .[۹]

ایندیکی دوروم :

  1. ۵۸٫۷۹٪ مسلمان
  2. ۱۷٫۰۹٪ مسیحی
  3. ۲۵٫۳۲٪ باشقا[۲۸]

گؤرۆنتۆلر[دَییشدیر]

بیرده باخ[دَییشدیر]

ائشیک باغلانتی لار[دَییشدیر]

جغرافیایی دوروم و قونشو اؤلکه لر
قوزئی دوغو:

کوزووو کوزووو

قوزئی:

مونتنقرو مونتنقرو

قوزئی باتی:

مونتنقرو مونتنقرو

دوغو: مقدونیه مقدونیه باتی: آدریاتیک دنیزی
گونئی دوغو:

یونان یونان

گونئی:

یونان یونان

گونئی باتی: یونان دنیزی

قایناقلار[دَییشدیر]

  1. ^ 404. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2017-10-14. یوْخلانیلیب2018-02-01.
  2. ^ Population and Housing Census 2011. INSTAT (Albanian Institute of Statistics). آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 3 August 2017.
  3. ^ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ Report for Selected Countries and Subjects. IMF.
  4. ^ Income Gini coefficient. World Bank. UNDP. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 23 July 2010. یوْخلانیلیب3 July 2015.
  5. ^ Human Development Report 2015. United Nations (2015). یوْخلانیلیب14 December 2015.
  6. ^ http://news.bbc.co.uk/۲/hi/europe/۸0۲۳۱۲۷.stm[دائمی اولو باغلانتیلی]
  7. ^ "Arnavutluk AB üyeliği için resmen başvurdu[دائمی اولو باغلانتیلی]" (تورکچه). Referansgazetesi.com. Erişim tarihi: ۲۹-0۴-۲00۹.
  8. ^ "Arnavutluk AB'ye başvurdu[دائمی اولو باغلانتیلی]" (تورکچه). BBC News. Erişim tarihi: ۲۹-0۴-۲00۹.
  9. ^ ۹٫۰ ۹٫۱ ۹٫۲ ۹٫۳ archive copy. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2018-12-24. یوْخلانیلیب2014-08-04.
  10. ^ archive copy. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2020-10-01. یوْخلانیلیب2017-07-23.
  11. ^ archive copy. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-09-21. یوْخلانیلیب2014-08-04.
  12. ^ Lloshi, Xhevat. "The Albanian Language" Archived 2011-07-09 at the Wayback Machine.. United Nations Development Programme. Retrieved ۹ November ۲0۱0.
  13. ^ Kristo Frasheri. History of Albania (A Brief Overview). Tirana, ۱۹۶۴.
  14. ^ archive copy. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2010-04-02. یوْخلانیلیب2014-08-04.
  15. ^ archive copy. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2019-12-30. یوْخلانیلیب2014-08-04.
  16. ^ Akademia e Shkencave e RPSH. Instituti Gjuhëseisë dhe i Letersisë (۱۹۸۲). "Studime filologjike". Studime filologjike (آلبانجا) (Tirana) (۳۶): ۴۴.
  17. ^ http://www.thefreedictionary.com/Arnaut
  18. ^ http://www.scribd.com/doc/۷۲۱۲۲۱۶۹/۷/Pashko-Vasa[دائمی اولو باغلانتیلی]
  19. ^ http://www.britannica.com/EBchecked/topic/۱۲۴۷۲/Albania/۱۲۹۴۵۳/History%۷Cpublisher=Encyclop%C۳%A۶dia%۲0Britannica%۷Caccessdate=۶%۲0January%۲۰۲۰۱۲[دائمی اولو باغلانتیلی]
  20. ^ http://news.bbc.co.uk/۲/hi/europe/۷۹۷۷۳۳۲.stm[دائمی اولو باغلانتیلی]
  21. ^ http://news.bbc.co.uk/۲/hi/europe/۱۹۳۵۶۳۰.stm[دائمی اولو باغلانتیلی]
  22. ^ http://www.setimes.com/cocoon/setimes/xhtml/en_GB/features/setimes/features/2008/08/21/feature-03
  23. ^ http://aguas.igme.es/igme/publica/tiac-0۲/ALBANIA-I.pdf
  24. ^ archive copy. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2014-08-08. یوْخلانیلیب2014-08-22.
  25. ^ http://www.imf.org/external/country/alb/index.htm
  26. ^ https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/۲۲۴۱rank.html?countryName=Albania&countryCode=al&regionCode=eur&rank=۷۷#al[دائمی اولو باغلانتیلی]
  27. ^ http://www.newswire.ca/en/story/۱۳۸۳۳0۱/bankers-petroleum-operational-update-for-the-second-quarter-۲۰۱۴[دائمی اولو باغلانتیلی]
  28. ^ http://www.instat.gov.al/media/۱۷۷۳۵۸/njoftim_per_media_-_fjala_e_drejtorit_te_instat_ines_nurja_per_rezultatet_finale_te_census_۲۰۱۱.pdf[دائمی اولو باغلانتیلی]