صحرا

دۆنیانین ان بؤیوک صحرالاری

آتاکاما صحراسی، شیلی. پرو جریانی، آتموسفرین آشاغی قاتلارینی سویودور و آتموسفر چؤکونتولری‌نین دوشمه‌سینه (ایلده ۵۰ میلیمتر-دن ده آز) مانع اوْلان دما اینورسیاسینی یارادیر. ائله بۇنا گؤره ده، بۇ صحرا یئر کوره‌سینین ان قوراق یئری حساب اوْلونور.

نامیبیا صحراسی

صحرا چؤلو یا صحرا — چوْخ قوراق‌لیق، ایستی هاوانین گۆن‌ده‌لیک و ایللیک دما کسکین فرق‌له‌نن، ایللیک یاغینتی‌سی ۲۵۰میلیمتر-دن آشاغی، بوخارلانما یاغینتی‌دان چوْخ چوْخ، گۆج‌لو کولک اَسن، دایمی آخان چایلاری اوْلمایان، چوْخ سئیره ک بیتکی اؤرتویو اوْلان اراضی.

خۆصیّتلری

صحرانین عمله گلمه‌سینین ان باش‌لیجا سببی یاغینتینین بوخارلانا بیله‌جک سۇدان ۷-۳۰ دفعه آز اوْلماسی‌دیر. صحرانین اؤزون مخصوص ایقلیمی واردیر. گؤی اۆزو آیلارلا بۇلودسوز اوْلور. ماکسیموم دما +۴۹،۵°، +۵۸°-یه چاتیر، گۆن آلتیندا قومون سطحی ۹۰° قیزیر.

شیمالی آفریقا و عربیستان صحرالاریندا بیر نئچه ایل عرضینده یاغیش دوشمیَن یئرلر ده واردیر. صحرالارین ضبط ائتدیی اراضی بۆتون قورونون تقریباً ۳۰%-نی تۇتور. سطح قۇرولوشونا گؤره صحرالار قوم‌لو، داش‌لی، گیل‌لی و شوران‌لی صحرالارا بؤلونور. قارلی صحرالار دا مؤوجوددور (جنوبی قوطب و آرکتیکادا). ان مشهور صحرا آفریکانین دئمک اوْلار کی بۆتون شیمالینی احاطه ائدن بؤیوک صحرا صحراسی‌دیر. دۆنیانین ان ایری دۇزلو صحراسی سالار-ده-اۇیونی صحراسیدیر.

ایستی صحرالاردا دما گۆندوز +۵۰ درجه دن یۇخاری، گئجه ایسه ۰ درجه-دن آشاغی اوْلا بیلر.

صحرالاردا ایللیک یاغینتینین میقداری چوْخ آشاغی اوْلور.

آمریکا صحرالاریندا ان چوْخ راست گلی‌نن بیتکی کاکتوس‌دور.

بیرده باخ