اولیا چلبی
اولیا چلبی (دوغوم: 25 مارس 1611، ایستانبول- اؤلوم: 1682)، 17-نجی عصرین باشداگلن سیاحلاریندان‌دیر. اللی ایلدن چوخ مودتینده عثمانلی توْرپاقلارینی گزمیش و گؤردوکلرینی سیاحتنامه آدلی اثرینده توپلامیشدیر.
کیملیگی
[دَییشدیر]چلبی عاییله‌سی اصلینده کوتاهیه‌لی اوْلوب، ایستانبولون فتحیندن سوْنرا بورایا یئرلشمیش، و آرا-سیرا کوتاهیه‌ده ده قالمیشدیلار. ایستانبولون فتحی اثناسیندا اولیا چلبی‌نی باباسی قارا احمد بی‌ین باباسی اوْلان یاووز اؤزبک، فاتیح سولطان محمدین هوجومچولاریندان اوْلوب ساواش غنیمتلری ایله اون‌قاپانیندا یوز توکان، بیر مچید و بیر ائو تیکدیرمیشدیر. اسکی آدی ساغریچیلار مچیدی اوْلان بۇ مچید یاووز سولطان مچیدی‌دیر. اولیا چلبی‌نین باباسی قارا احمد بی، کوتاهیه‌ده‌کی ائولرینین اؤنونده‌کی توربه‌ده دفن اوْلونوبدور. آتاسی درویش محمد ضلی، بیرینجی سولیمان‌دان بیرینجی احمده قدر کی پادیشاهلارین "جواهیرچی باشی"وظیفه‌سینده اوْلموش بیر چوخ سفره چیخمیش، چوخ یاشلی ایکن وفات ائتمیشدیر. آناسی آبخاز دیر. آناسی‌نین باجیسی ملیک احمد پاشانین آناسی اوْلدوغو اۆچون ملیک احمد پاشانین حیمایه‌سینده اوْلموشدور. عمیسی فراقی عبدوالرحمان چلبی‌دیر. آتاسی، آناسی و خان‌ننه‌سی بی‌اوغلودا ایندیکی لوهوسا سولطان توربه‌سی یاخینلیغینداکی قبریستاندا دفن ائدیلمیشلر. یونئسکو طرفیندن دوغومونون 400 ایللیگی موناسیبتی ایله 2011-نجی ایل، اولیا چلبی ایلی اعلان ائدیلمیشدیر.
حیاتی
[دَییشدیر]هیجری 10 محرم 1022، میلادی 25 مارس 1611ده ایستانبولدا آنادان اوْلوب.
اولیا چلبی، چوخ یاخشی تحصیل آلمیشدی. اؤنجه محله مکتبینه گئتدی. داها سوْنرا شیخ الاسلام حامد افندی مدرسه‌سینه داخیل اوْلدو. بورادا یئددی ایل اوخودوقدان سوْنرا سارایا مخصوص اوْلان اندروندا تحصیلینی داوام ائتدی. اندروندا صرف، نحو، قافیه، حسن خط درسلری آلدیغی کیمی اندرون موسیقی‌شوناسلاریندان موصاحیب درویش آغادان دا موسیقی اؤیرندی.
مکتب تحصیلی خاریجینده خصوصی اوستادلاردان قورآن، عربجه، گؤزل یازی، موسیقی، بدن تربیه‌سی و خاریجی دیل درسلری آلدی. قورآنی ازبرله‌ییب حافیظ اوْلدو. تحصیلینی بیتیردیکدن سوْنرا 25 یاشیندا ایکن ایاصوفیه مچیدینده مقابله اوخودوغو زامان مچیده گلن دؤردونجو مورادین ایراده‌سی ایله سارایا داخیل اوْلوب موصاحیبلر آراسینا قاتیلدی. سارایا داخیل اولماسینا او عرفه‌ده سیلاحدار اوْلان قوهومو ملیک احمد پاشا، روزنامه‌چی ایبراهیم افندی و خطاط حسن پاشا یاردیم ائتمیشدیلر. ائتدیگی ایشلری پادیشاه و دؤولت باشچیلاری طرفیندن بیه‌نیلمیشدی. دؤردونجو مورادین وفاتینا قدر ذکا و گؤزل دانیشیق قابلیتی سایه‌سینده پادیشاهین توجهونو قازاندی. بونا گؤره چوخ یوکسک وظیفه‌لره گتیریلمه‌سی دوشونولوردو.