تورکوستان

ویکی‌پدیادان، آچیق بیلیک‌لیک‌دن
(تورکیستان-دن يوْل‌لاندیریلمیش)
تۆرکیستان، اوْرتا آسیادا، اؤزبکیستان، قازاخیستان، تۆرکمنیستان، تاجیکیستان، رۇسیه و چین توْرپاقلاری‌نین بیر قیسیمینی ایحاطه‌‌ ائدن اکثریتله تۆرک خالقلارین ياشادیغی جغرافی بیر بؤلگه‌دیر.

تۆرکیستان (فارسجا: ترکستان توْرکئستان، معنا: تۆرکلرین اوْتوردوغو یئر؛ عربجه: بلادالترك، معنا: تۆرک اؤلکه‌سی)، اوْرتا آسیادا غربده خزر دنیزی و آشاغی ایدیلدن باشلاماق اۆذره شرقده مغولیستانداکی آلتای داغلارینا، جنوبدا کوْپئت - هیندوکوش - کۇئنلون داغلارینا، شیمالدا آرال و بالکاش گؤللری‌نین کناریندا قێرغیز چؤلونه قدر اۇزانان ساحه‌‌ 6 میلیوْن ک.م²دن گئنیش جغرافی و تاریخی بؤلگه. اهالیسی 2001 ایلی اعتبارییلا 43.210.802 نفردیر.

جغرافیایی موْقعیت[دَییشدیر]

بؤلگه غرب و شرق تۆرکیستان اوْلاراق ایکیيه آيریلماقدادیر.

غرب تۆرکیستان[دَییشدیر]

غرب تۆرکیستان؛ بۇ گۆنکی اؤزبکیستان، تۆرکمنیستان، قێرغیزیستان، تاجیکیستانین هامیسی ایله قازاخیستانین بؤيوک بیر حیصه‌‌سی و افغانیستانین بیر قیسیمینی ایحاطه‌‌ ائتمکده‌دیر. غرب تۆرکیستانین افغانیستاندا اوْلان حیصه‌‌سی افغان تۆرکیستانی اوْلاراق خاطیرلانار و مزار شریف و اطرافیندان مئيدانا گلر.

بۇنون خاریجینده آنادوْلو ایله غرب تۆرکیستان آراسیندا قالان ایرانین شیمال بؤلگه‌سینه ده ایران تۆرکیستانی دئيیلمکده‌دیر. آراز چايی‌نین خزر دنیزینه تؤکولدويو نؤقطه‌‌دن باشلاياراق ایرانین شمال-غرب، شمال و شمال-شرق بؤلگه‌لری اوْلان آذربایجان، مازندران، تۆرکمن صحراسی و خراسانی دا ایچینه آلان بؤلگه تخمیناً 800 مین کم² اوْلوب 40 میليوْنا ياخینلاشان تۆرک اهالی ياشاماقدادیر.

شمالدا شرق رۇسیه دن باشلايیب اۇرال داغلارینا، جنوبدا آراز چايی و قارادنیز ساحللرینه، غربده موْلدوْوا قاقاوزلی و شرقده اۇرال داغلاری ایله خزر دنیزی‌نین سرحدلرینی مئيدانا گتیرن بؤلگه‌يه ده تۆرک ائلی دئيیلمکده‌دیر.

شرق تۆرکیستان[دَییشدیر]

شرق تۆرکیستان، چینه باغلی اوْلان داها چوْخ اۇيغور تۆرکلری‌نین ياشادیغی سینجان اۇيغور آوتوْنوْم بؤلگه‌سی توْرپاقلارینا وئریلن آددیر.

قایناقلار[دَییشدیر]

  • آنادولو تۆرکجه‌سی ویکی‌پدیاسی‌نین ایشلدنلری طرفیندن یارانمیش«Türkistan»، مقاله‌سیندن گؤتورولوبدور. (۷ نوْوامبر ۲۰۱۷ میلادی تاریخینده یوْخلانیلیبدیر).