تورکیه
| تۆرکیه جومهوریتی Türkiye Cumhuriyeti (آنادوْلو تۆرکجه‌سی)
| |
|---|---|
 بایراق | |
|
مارشی:
| |
.svg) | |
| مرکزی |
آنکارا ۳۹°۵۵′ شمالی ۳۲°۵۰′ شرقی / 39.917°شمالی 32.833°شرقی |
| بویوک شهری |
ایستانبول ۴۱°۱′ شمالی ۲۸°۵۷′ شرقی / 41.017°شمالی 28.950°شرقی |
| رسمی دیللر | آنادولوجا |
| رواجی اوْلان دیل لر[۱] | |
| Ethnic groups |
|
| دئمونیمی | |
| حوکومت | یونیتار پارلیمان جومهوریت |
| رجب طیب اردوغان | |
• باش وزیر | بینالی ییلدیریم |
| ایسماعیل کاهرامان | |
| قانون وئریجیلیکی | Grand National Assembly |
| تشکیلات | |
| اراضی | |
• جمعی | ۷۸۳٬۳۵۶ km2 (۳۰۲٬۴۵۵ sq mi) (36th) |
• سو (%) | ۱٫۳ |
| اهالی | |
• ۲۰۱۶ تخمینی | ۷۹٬۸۱۴٬۸۷۱[۲] (نفوس) (۱۹جی) |
• سیخیلیق | ۱۰۲[۳]/km2 (۲۶۴٫۲/sq mi) (۱۰۷-جو) |
| جی‌دی‌پی (پی‌پی‌پی) | ۲۰۱۸ تخمینی |
• جمعی | ۲٬۲۴۹ تریلیون $ [۴] (۱۳-جو) |
• آدام‌باشی | ۲۷٬۶۳۴ $[۴] (۴۵-جی) |
| جی‌دی‌پی (نومینال) | ۲۰۱۸ تخمینی |
• جمعی | ۹۰۵ میلیارد $[۴] (۱۷-جی) |
• آدام‌باشی | ۱۱٬۱۲۴ $[۴] (۶۰-جو) |
| جینی (۲۰۱۳) |
 40.0[۵]medium · ۵۶-جی |
| اچ‌دی‌آی (۲۰۱۴) |
 0.761[۶]high · ۷۲-جی |
| پول‌بیریمی | تورک لیره‌سی (₺) (TRY) |
| چاغ‌بؤلگه‌سی | FET (UTC۳+) |
| تاریخ فورمتی | dd/mm/yyyy (AD) |
| سوروجولر | ساغ |
| تیلفون کوْدو | ۹۰+ |
| اینترنت دامینی | .tr |
|
Website www.turkiye.gov.tr | |
تۆرکیه جومهوریتی،[۷] آسیا قطعه‌سینین باتی‌سیندا یئر آلان و اوروپادا دا توْرپاغی اوْلان بیر دؤلتدیر. تۆرکیه جومهوریتی‌نین باشکندی آنکارا شهریدیر. نۆفوس ی ایسه ۸۰٬۰۰۰٬۰۰۰ میلیون حودودوندا دیر. تورکیه گونوموزده باغیمسیز یئددی تورک دؤلتلریندن بیریدیر. تورکیه سیاست ایله ایقتیصاد بیلیجی‌لرینین باخیشیندا بؤیوک ایقتیصادی - نیظامی اولاناقلارلا بیر بؤلگه‌سل گۆجدور.[۸][۹]
ایچینده‌کیلر
جغرافیا[دَییشدیر]
آسیانین گۆنئی-باتی سیندا، قارا دنیز و آرالیق دنیزی نین آراسینداکی، آنادولو یاریم آداسیندا یئرلشیر. توْپراغلاری (ایچ سو حؤوزه‌لری ایله بیرلیکده) ۷۸۳٫۵۸۰ کیلومتر مربع (ک‌م²)تشکیل ائدیر.
تۆرکیه دوْغودان گورجوستان، ارمنیستان، آذربایجان و ایران ایله، گۆنئی دن عراق و سوریه ایله، باتی دان ایسه یونان و بولغاریستان ایله سینیرلانیر. اؤلکه‌نین مرمره، اژه، آرالیق دنیزی و قارا دنیزله احاطه اولونماسی دونیا اوقیانوسا چیخیش وئریر.
ان بؤیۆک داغ آغری داغیدیر، ان بؤیۆک گؤلو ایسه وان گؤلودور.
اؤلکه ۷ بؤلگه‌یه و ۸۱ سانجاغا آیریلیر.
ایقلیم اولاراق گۆنئی ده آرالیق دنیزی ساحلینده آرالیق ایقلیمی گؤرۆنۆر.
اداری بؤلۆنۆش[دَییشدیر]
تورکیه نین باشکندی آنکارا دیر. اؤلکه ده ان بویوک اداری بولوم ایل (سانجاق) دیر و ۸۱ ایل وار دیر. بیر ایل: ایل اورتاسی، ایلچه اورتالاری و ایلچه لره باغلی کؤی لردن تشکیل تاپیر. ایل لرین اداره سی دؤلتین منصوب والی سینین الینده دیر. ایستانبول (۱۳ میلیون)، آنکارا (۵ میلیون)، ایزمیر (۴ میلیون)، بورسا (۳ میلیون) و آدانا (۲ میلیون) لا تورکیه نین بئش ان نفوسلو ایل لریدیر.[۱۰] تورکیه نین ان بویوک شهری و ایقتیصادی مرکزی ایستانبول دور.[۱۱]
اؤتک[دَییشدیر]
۱۹۲۲-جی ایله قدر بۇ اؤلکه عثمانلی ایمپئرییاسی-نین مرکزی ایدی. مصطفی کمال آتاتورک طرفیندن جمهوریت قورولدوقدان سوْنرا تورکیه جمهوریتی اوْلاراق آدلاندیریلماغا باشلاندی.
سیاست[دَییشدیر]
ایقتیصاد[دَییشدیر]
دیل[دَییشدیر]
تۆرکیه جمهوریتی رسمی دؤولت دیلی آنادولو تورکجه‌سیدیر. آنادولو تورکجه‌سی آذربایجان تورکجه‌سی ایله چوْخ یاخین بیر دیل‌دیر. تۆرکیه‌ده رسمی اوْلاراق ایستانبول لهجه‌سی اساس آلینمیشدیر آما آنادوْلوداکی خلق آذربایجان تۆرکجه‌سینه یاخین لهجه‌لری ایشلدیرلر.
دین[دَییشدیر]
۱۹۲۴ آنایاساسیندا دؤولتین رسمی دینی اسلام سئچیلمیشدی، اما ۱۹۲۸ آنایاساسیندا رسمی دین پوْزولدو[۱۲][۱۳] و لائیک لیک ایلکه سینی ۱۹۳۷ آنایاساسی بیلیندیردی.[۱۴] تورکیه جمهوریتی، بیر لائیک دؤولت اوْلاراق توغرالی دینی یوْخدور. تورکیه جمهوریتینده موختلیف دینی دسته‌لر فعالیت گؤستریر. ان گئنیش یاییلمیشی ایسلامدیر.
تورکیه جمهوریتینین چوخلوغو اسلام دینینه اوزللیکجه سنی (حنفی) مذهبینه منصوبدور. هابئله تورکیه جمهوریتین ده علوی لر، شیعه لر ساکین دیلر. تورکیه ده مسلمانلاردان سوای ۶۰۰۰۰ ائرمنی،[۱۵] ۲۰۰۰۰ سوریانی ،۲۲۷۰ رم ارتدوکسو، ۱۵۰۰۰ روس ارتدوکس ،۷۰۰۰ پروتستان، ۲۵۰۰۰ کاتولیک، ۵۰۰۰ یهوه شاهیدی، ۳۰۰۰ کلدانی،[۱۶] ۸۵۰ مأمونی،[۱۷] ۵۰۰۰ یزیدی، ۲۵۱۱۴ موسوی ،۴۰۰۰۰ بودایی،[۱۸] ۲۱۲۵۹ بهایی[۱۹] و ۷۲۸ نفر هیندو[۲۰] واردیر. تورکیه ده بوتون مسیحی‌لرین سایی ۳۲۰٬۰۰۰ دیر.[۱۸] تورکیه نفوسونون ۲٪ آتئیست،[۲۱] ۴–۲٪ آگنوستیک[۲۲][۲۳][۲۴] و ۱٪ ایسه دئیست دیر.[۲۲] نفوسون ۱۵٪ لائیک دیر.[۲۵]
گؤرۆنتۆلر[دَییشدیر]
یئنی جامع، ایستانبول
ماناوقات
کاپادوکیه
تورکیه جمهوریتی
تورکیه نین توپوقرافیا خریطه‌سی
آنکارا
.jpg)
.jpg)
قایناقلار[دَییشدیر]
- ↑ Ethnologue: Ethnologue Languages of the World – Turkey, Retrieved 15 October 2017.
- ↑ Population by Years, Age Group and Sex, Census of Population – TÜİK (31 December 2016). Turkish Statistical Institute.
- ↑ Annual growth rate and population density of provinces by years, 2007–2015. Turkish Statistical Institute.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ Report for Selected Countries and Subjects. IMF World Economic Outlook Database, 2017 (October 2017).
- ↑ Gini Coefficient by Equivalised Household Disposable Income. Turkstat.
- ↑ 2015 Human Development Report (15 December 2015).
- ↑ http://www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa_2011.pdf
- ↑ Stratfor: "The Geopolitics of Turkey", by George Friedman. July 31, 2007.
- ↑ Stratfor: "Turkey and Russia on the Rise", by Reva Bhalla, Lauren Goodrich and Peter Zeihan. March 17, 2009.
- ↑ http://www.tuik.gov.tr/HbGetir.do?id=13425&tb_id=2
- ↑ http://countrystudies.us/turkey/18.htm
- ↑ KONDA Research and Consultancy (2007-09-08). "Religion, Secularism and the Veil in daily life" (PDF). Milliyet.
- ↑ Türkiye Büyük Millet Meclisi (10/1/1945). "1924 Anayasası" (HTML). TBMM, Resmî Gazete.
- ↑ http://www.atam.gov.tr/dergi/sayi-24/ataturk-ve-laiklik
- ↑ http://www.hurriyet.com.tr/planet/23329787.asp
- ↑ http://t24.com.tr/haber/din-ozgurlugu-raporuna-gore-turkiyede-yeni-azinliklar-olusuyor/230733
- ↑ http://eskidergi.cumhuriyet.edu.tr/makale/1291.pdf
- ↑ ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ http://features.pewforum.org/grl/population-number.php
- ↑ http://www.thearda.com/QL2010/QuickList_40.asp
- ↑ http://www.thearda.com/QL2010/QuickList_44.asp
- ↑ http://www.wingia.com/web/files/news/14/file/14.pdf
- ↑ ۲۲٫۰ ۲۲٫۱ http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_341_en.pdf
- ↑ http://chartsbin.com/view/omz
- ↑ http://tr.wikipedia.org/wiki/Türkiye#cite_note-wingia.com-108
- ↑ https://worldview.gallup.com/default.aspx
| ||||||||||||||||||||||||||
.svg)
| ||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
