قارامان اوغوللاری بی لیگی
قارامان اوغوللاری بیلیکی Karamanoğulları Beyliği | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱۲۵۰–۱۴۸۷ | |||||||||
 بایراق | |||||||||
 قارامان بیلیکین جوغرافی وضعییتی( آنادولونون اورتاسیندا) | |||||||||
| پایتخت | قونیه-ارمنک-قارامان | ||||||||
| عۆموُمی دیللر | عوثمانلی تورکجه سی | ||||||||
| دین | ایسلام سوننی | ||||||||
| دؤولت | بیلیک (ایمارت) | ||||||||
| بیگ | |||||||||
| تاریخی دؤنم | سون اورتا عصریلری | ||||||||
• یارادیلدی | ۱۲۵۰ | ||||||||
• ییخیلدی | ۱۴۸۷ | ||||||||
| |||||||||
قارامان امیرلیی یوخسا قارامان بیلییی ( تورکیه تورکجه سی:karamanoğulları) ,تورک آنادولو بیلییی جنوبی آنادولو اورتادا ایندیکی کارامان ویلایتی اطرافیندا حوکمرانئخ الیرمیشلر. اونلار ۱۴جی عصرین اورتالاریندان ۱۴۸۷جی سوقوطونا قدر قارامانلیلار سولالسی آنادولودا ان قؤجلو بیلیکلردن بیری دی.
گئچمیشی
[دَییشدیر]قارامانلیلارین منشئی ، خزر دنیزی بویو یوخاری خزر حوزه سیندن ایندیکی آذربایجان و جنوبی آذربایجانا قدر یایلمئش اوغوز طایفاسئنان اونلارین منشئی سیواس حوالی سینه کؤچموش خوجا سعادتدین اوغلو نوره سوفی دندیر. اوغوزلارین سالور یارئمقروپو قارامانلیلار بیلییی داخیلینده چوخ گنیش یایلمئش و چوخلوق تشکیل ادیردی. افشار ائلی و دسته لری داحا سونرا ایندیکی ایران و سوریه دن، آدانا اؤزریندن یؤرؤکلر اولاراق قارامان اراضیسینه داخیل اولدولار. اونلار بؤتؤن آنادولویا یایئلان بابائی اردوسونا قوشولوب و بؤلگه دکی آیری تورکمنلره تعسیر گؤستریبلر خریستان اراضیلرینی اله گچیدیب و اراضیلرینه گنیشلندیردیلر.نوره سوفینین اوغلو کریموددین قارامان بی ۱۳جی عصریده قاراماندان باشلایاراق کیلیکیه بؤلگسینین بؤیؤک بیر حیسسی اوزرینده حاکیمیت الده اتدی. بونون اؤزرینه آنادولو سلجوقلو دولتینین | سولطان علاءالدین کیقباد ، مرکزی ارمنک ده اولان ، اوللر ژرمانیکوپولیس کیمی تانئنان بو بیلیی بؤلگه نین حاکیمی تعیین اتدی.[۱] عوثمانلی ایمپراتورلوقونون بالکاندا ایرلیلمسی زامانئ ، قارامانلیلار عوثمانلی شهری اولان بیشهیرین اله کچیردیلر. عوثمانلیلار داحا سونرا قونیه یه دوغرو ایرلیلدیلر. سونرادان ایکی بیلیک آراسئندا موقاویله ایمضالاندئ و بو موقاویله ایکینجی بایزید حاکیمیتینه قدر قؤوده قالدئ. ۱۴۰۳جی ایلده تیمورون آنادولو یؤرؤشؤ زامانی قارامانلیلار اونا هؤجوم اده بیلمدیکدن سونرا بیلیک ایداره سینی شخصن سولطانزاده ایکینجی نصیرالدین محمد بیه تاپشئردئ. بو ، تیمورون بؤیوک ایمپراتورلوقو ایله موحاریبده اولان قارامانلیلارا عوثمانلی ایمپریاسی آراسئنداکی حاکیمیت موباریزسینی قارامانلیلارئن خیرینه دییشدی و بیلیک عوثمانلئنن حیمایسینده اولان تورپاقلاری اله کچیرمیه باشلادئ. بورسانئن موحاصیره یه آلان قارامانلیلار شهری اله کچیربیلمدیلر ، لاکین عوثمانلی پایتختیئنی تالادئلار. ۱۴۴۳-۱۴۴۴جی ایللر آراسئندا وارنادؤیوشو زامانئ قارامان اوغللو ایبراهیم بی آنکارا و کوتاهیانئ اله کچیردی و وارنا دؤیوشوندن ظفرلئ دؤنن ||موراد قارامانلیلارا قارشئ بیر سفر تشکیل اتدی.ایبراهیم بیین اؤلومونن سونرا ، قارامانلیلار بیلیی ایشاق بیله پیراحمد آراسئندا بؤلوندی.بونا گؤره ایشاق بی مرکزی سیلیفکه اولان ، ایچل ،ارمنک ، و موت بؤلگه لرینی ، پیر احمد ایسه دوزنلییی اله کچیردی و قونیه ده مسکونلاشدئ. لاکین تزلیکه آق قویونلو حؤکومدارئ اوزون حسن دن کؤمک آلان ایشاق بی ، پیراحمده قارشئ یؤروش اتدی.پیراحمد فاتیح سولطان محمده سئغنماغا مجبور اولدو. سونرا ۱۴۶۵جی ایلده عوثمانلیلارین کومیی ایله ایشاق بی مغلوب ادن پیراحمد بوتون قارامانلیلار بیلیینه اؤز نظارتی آلتئنا آلدی.اوزون حسنین طرفینه چکیلن ایشاق بی بیر ایل سونرا ۱۴۶۶جی ایلین سیپتامبریندا وفات اتدی.قارامانلیلار بیلیینی بیتیرمک عزمینده اولان فاتیح محمد بو مقصده چوخ یوروشلر اتدی.عوثمانلی قووه لری ۱۴۶۸ جی ایلین آغلار-گولن آیئندا گوالانئ سونرا قونیه نی آلدئ. شاهزاده موصطافا اورادا ایداره چی تیین اولدو. پیراحمد موباریزه نی دوام اتدیررک قارامان ویلایتین توروسلار بؤلگسینینی نیظارتینده ساخلادئ.لاکین آق قویونلو تحلوکسی آرادان گدنن سونرا قارامانلیلارئن نیظارتینده قالان داغلئق بولگه لری، نیغده و دولی بولگلری و ایچل ساحیل لرینی هدف آلان عوثمانلی یوروشو ۱۴۷۴ جی ایلده ظفرلی باشا چاتاراق قارامانلی بیلیینی تامامیله اونون نیظارتینه کچدی.
قالقئ و میراثئ
[دَییشدیر]
قارامانلیلار دؤروندن:۶۶مسجید ، ۸ تورک حامام ، ۲کاروانسارا و ۳ مدرسه قالئر که نچسینن نیمونه:
- حاسبی مدرسه سی(۱۲۴۱)
- شرافتدین مسجیدی (۱۳جی عصرید)
- اینجه میناره (دارالحدیث ) مدرسه (۱۲۵۸–۱۲۷۹)
- خاتونیه مدرسه سی(قارامان)
- مولانا مسجیدی
- مادیری مولانا(آق تکه) قارامان دا بیر مسجید
- ایبراهیم بی مسجیدی (ایمارت) قاراماندا
قایناقلار
[دَییشدیر]- ^ Claude Cahen,"Pre-Ottoman Turkey: a general survey of the material and spiritual culture and history c. 1071-1330", trans.J Jones-Williams(New York: Taplinger, 1968),281-2.