هیندیستان

هیندوستان جومهوریتی
*Bhārat Gaṇarājya*
هیندوستان جومهوریتی Bhārat Gaṇarājya
	بایراق State Emblem
	شوعار: "Satyameva Jayate" (Sanskrit) "Truth Alone Triumphs"
	میلی مارش: Jana Gana Mana; "Thou art the rulers of the minds of all people"; ;
	National song; Vande Mataram; "I Bow to Thee, Mother"
	Area controlled by India shown in dark green;; claimed but uncontrolled regions shown in light green.
پایتخت	یئنی دهلی
بؤیوک شهری	بمبئی; 18°58′30″N 72°49′33″E / 18.97500°N 72.82583°E
رسمی دیللر	هیندی دیل; English
Recognised regional languages	8th Schedule آسام دیلی, بنقال دیلی, بودو دیلی, دوقری دیلی, Gujarati, هیندی دیل, کانادا دیلی, Kashmiri, Konkani, مایتهی‌لی, Malayalam, Manipuri, ماراتهی دیلی, نپال دیلی ; اورییا دیلی, Punjabi, سانسکریت دیلی, Santali, سیندی دیلی, تامیل دیلی, Telugu, اوردوجا ;
National language	None
دین	79.8% هندوئیسم ; 14.2% ایسلام; 2.3% مسیحیت‏; 1.7% سیکیزم; 0.7% بودیزم; 0.4% جاینیزم; 0.9% others
دمونیم(لر)	هیندلی‌لر
دؤولت	فدرال حوکومت parliamentary; جومهوریت
• President	Pranab Mukherjee
• Vice-President	Mohammad Hamid Ansari
• Prime Minister	Narendra Modi
• Chief Justice	T. S. Thakur
• Speaker of the Lower House	Sumitra Mahajan
قانون اوقانی	Parliament of India
• یوخاری مجلیس	Rajya Sabha
• آشاغی مجلیس	Lok Sabha
Independence from the بؤیوک بریتانیا
• Dominion	15 August 1947
• جومهوریت	26 January 1950
اراضی
• جمعی	۳٬۲۸۷٬۲۶۳ km2 (۱٬۲۶۹٬۲۱۹ sq mi)Convert internal error: unknown message (7th)
• سو (%)	9.6
جمعیت
• 2016 تخمینی	1,293,057,000 (2nd)
• 2011 census	1,210,854,977 (2nd)
• سیخیلیق	[ابزار تبدیل: invalid number] (31st)
جی‌دی‌پی (PPP)	2016 تخمینی
• جمعی	$8.727 trillion (3rd)
• آدام‌باشی	$6,664 (122nd)
جی‌دی‌پی (نامینل)	2016 تخمینی
• جمعی	$2.384 trillion (7th)
• آدام‌باشی	$1,820 (141st)
جینی (2009)	33.9; اورتا · 79th
اچ‌دی‌آی (2014)	0.609; اورتا · 130-جی
پول واحیدی	Indian rupee (₹) (INR)
چاغ بؤلگه‌سی	UTC+05:30 (IST)
	یای ساعاتی is not observed
تاریخ فورمتی	dd-mm-yyyy
سوروجولوک طرفی	left
تیلفون کودو	+91
ایزو ۳۱۶۶ کودو	IN
اینترنت ال‌تی‌دی	.in other TLDs .ভাৰত ; .ভারত ; .ભારત ; .भारत ; .ਭਾਰਤ ; .இந்தியா ; .భారత్ ; بھارت. ;

هندوستان (هیندجه: भारत गणराज्य؛ ) آسیانین گونئی طرفینده یئرلشیبدیر. هندوستان‌نین پایتختی یئنی دهلی شهریدیر. ۲۰۰۹ -جو ایلده اوْلان بیلگیلر اساسیندا هیندوستاندا ۱٬۱۴۸ میلیون نفر اینسان یاشاییر. هیندوستان قورودان ۶ اؤلکه – پاکیستان، چین، نپال، بوتان، بنقلادش، میانمار ایله، سودان – مالدیو آدالری، سری لانکا و اندونزی ایله همسرحددیر. اراضی‌سینه گؤره دونیادا یئددینجی (ساحه‌سی ۳،۲۸۷،۲۴۰؛km² ^[۲۲])، اهالی‌سینه گؤره ایسه ایکینجی یئرده‌دیر.

آدک اتیمولوژی

هیندوستان آدینین هیند سؤزون‌دن یارانیب "هیند آداملاری" معناسین‌دا ایضاح اوْلونور.

تاریخی

هیندوستان اراضی‌سین‌ده ایلک دؤولت کیمی بیزیم ائرادان اوّل ائ.ا. ۱-جی مین‌ایللیگین ایکینجی یاریسیندا یارانمیش‌دی. قدیم و اوْرتا عصرلرده هیندوستان علم، ادبیات، اینجه صنعت ساحه‌سین‌ده‌کی نایلیتلری، مۆختلیف دینی و فلسفی سیستملری شرقین بیر چوْخ سیویلیزاسییالارینا موثبت تأثیر گؤسترمیش‌دیر. ۱۶-جی عصرین اوّللرین‌دن آوروپا موستملکه‌چیلری طرفیندن تدریجه‌ن هیندوستان موستملکه‌یه چئوریلمیش و ایکی یوز ایل بؤیوک بریتانیانین تابئلیین‌ده اوْلموش‌دور. ۱۸۵۷-۱۸۵۹-جو ایللردن میلّی-آزادلیق حرکاتلاری، ۱۹۱۸-۱۹۲۲؛ ۱۹۲۸-۱۹۳۳-جو ایللرده اطاعت‌سیزلیک، ۱۹۴۶-جی ایلده حربی دنیزچیلرین عۆصیانی نتیجه‌سین‌ده ۱۹۴۷-جی ایلده هیندوستان دومینیون دۇروم آلمیش، ۱۹۵۰-جی ایلده ایسه جومهوریتی اعلان ائدیلمیش‌دیر.

تاریخاً موستملکه‌چی‌لیک‌ده اولماسی اؤلکه‌نین سوسیال-ایقتیصادی اینکیشافینا گۆج‌لو تأثیر ائتمیش، اوزون مدت کؤهنه، مرسوم سوسیال-ایقتیصادی قورولوشون قالماسینا سبب اوْلموش‌دور. اؤلکه بریتانیانین خام علاوه‌سینه چئوریلمیش‌دیر. اقتصادیات‌دا بریتانیا کاپیتالی اساس رول اوینامیش‌دی. ناتورال چیفتلیک (مزرعه) اوستونلوک تشکیل ائدیردی. چیفتلیک (مزرعه)ین مۆعاصیر قورولوشو ایله ایشچیلرین ۵%-i مشغول اولوردو کی، اونلار دا میلّی گلیرلرین آنجاق ۱۰-۱۵%-نی اۆرتیم (تولید) ائده بیلیردیلر.

معاصیر تاریخ

ایکینجی دونیا ساواشینین سونلارینا یاخین بؤیوک بریتانیانین موستملکه‌سی اوْلان هندوستان‌ده ملّی-آزادلق حرکاتی گئنیشله‌ن‌دی. بؤیوک بریتانیا هیندوستانا دومینیون حۆقوقو وئرمه‌یه مجبور اوْلدو. همین ایلین آوقوستون‌دا جواهیرلل نئهرو باشدا اوْلماقلا موقتی حؤکومت تشکیل اوْلون‌دو. لاکین بۇ تام آزادلیق دئییل‌دی. خالقین موباریزه‌سی داوام ائدیردی. بۇ موباریزه نتیجه‌سین‌ده ۱۹۴۷-جی ایلده هیندوستان‌دا اینگیلیس آغالیغینا سون قویول‌دو. همین ایلین آوقوستون ۱۵-ده هیندوستان اراضی‌سین‌ده دینی علامتلر اساس گؤتورولمکله ایکی موستقیل دؤولت، هیندوسلارین چوخلوق تشکیل ائتدیی هیندوستان و اهالی‌سی اساساً موسلمانلاردان عبارت اوْلان پاکیستان دؤولتلری قۇرولدو. ائله ایلک ایللردن بۇ دؤولتلرین بیر-بیرینه قارشی اراضی ادعالاری میدانا چیخ‌دی. غرب دؤولتلری بۇ ایکی بؤیوک دؤولتلری بیر-بیرینه قارشی مۆحاریبه‌یه سوروکله‌یه‌رک اونلارین هر ایکی‌سینی اینکیشاف‌دان ساخلاییردی. هیندوستان بۇ ادعالارین‌دا شوروی-نین، پاکیستان غربین کمکینه آرخالانیردی. کشمیر بولگه نینا صاحب‌لیک اۆزرینده ۱۹۴۸-جی ایلده بیرینجی هیندوستان-پاکیستان ساواشی باش وئردی. بیرلشمیش میلتلر تشکیلاتی تهلوکه‌سیزلیک شوراسینین واسطه‌چی‌لیک میس‌سییاسینین فعالیّتی سایه‌سین‌ده باریشیق الده اوْلون‌دو. قوزئی-غربی کشمیر و یا کشمیرین اوچده بیر حیصّه سی (آزاد کشمیر) پاکیستانین، قالان اراضی‌سی ایسه هیندوستان نظارتی آلتینا دوش‌دو. ۱۹۶۵-جی ایلده کشمیر موسسیسلر مج‌لی‌سینین قبول ائتدیی آنا یاسا کشمیری هیندوستان اتفاقینین ترکیب حیصّه سی اعلان ائتدی. بو، ایکینجی هیندوستان-پاکیستان ساواشینه سبب اوْلدو. بۇ دفعه چینین موباریزه‌یه قاریشاجاغین‌دان احتیاط‌لانان شوروی-نین فعال واسطه‌چی‌لیگی ایله مۆحاریبه ۱۹۶۶-جی ایلده دایاندیریل‌دی و داشکند بیاننامه‌سی ایمضالان‌دی. کشمیر مسئله‌سی ۱۹۸۷، ۱۹۸۸، ۱۹۹۷-جی ایللرده ده ایکی دؤولت آراسیندا قان‌لی حربی توققوشمالارا سبب اوْلدو. پاکیستان کشمیر مسئله‌سینین بئینلخالق سوییه‌ده حل اوْلونماسینا چالیشیر، اونو هیندوستان ترکیب حیصّه سی کیمی تانیمیر. بورادا بیرلشمیش میلتلر تشکیلاتی-نین نظارتی آلتین‌دا رئفئرئندوم کئچیریلمه‌سی طلب ائدیلیر، لاکین هیندوستان بونا راضی‌لیق وئرمیر. هیندوستان اراضی‌سی ایله همسرهد اوْلان غربی پاکیستان‌دان آیریلان شرقی پاکیستان‌دا ۱۹۷۱-جی ایلده گئنیش موختاریت اوغرون‌دا موباریزه باشلانارکه‌ن هیندوستان قوْشونلارینی شرقی پاکیستان اراضی‌سینه یئریت‌دی و بورادا موستقیل بنقلادش دؤولتینین یارانماسینا کؤمک ائتدی.

۱۹۵۰-جی ایلده هیندوستان جومهوریتی اعلان اوْلون‌دو. همین ایل قبول اوْلونموش آنا یاسا هیندوستانی ۲۲ اوستان و ۹ موتتفیق اراضی‌دن عبارت فدراتیو جومهوریتی، ایداره فوْرماسینا گؤره پارلانمئنت جومهوریتی کیمی تثبیت ائتدی. "نئهرو خطی"نین حیاتا کئچیریلمه‌سی سایه‌سین‌ده اؤلکه‌ده نیسبتاً ثابت دموکراتیک اینکیشافی تامین ائدن اساسلار یاران‌دی. هیندوستان‌دا هئچ واخت دؤولت چئوریلیشلری، حربی رژیملرین حاکمیّتی اولمامیش‌دیر. هیندوستانی "دونیانین ان بؤیوک دموکراتییاسی" آدلان‌دیریرلار. نئهرو و سلفلری، قیزی ایندیرا قان‌دی و نوه‌سی راجیو قان‌دی ۳۹ ایل هیندوستان حؤکومتینه باش‌چی‌لیق ائتمیش‌دیلر. هیندوستان میلّی کوْنقره سی اوزون مدت سیاسی حیات‌دا رئال موخالیفته راست گلمه‌دن رهبر اوْلموش‌دور. "نئهرو خطی" ایقتیصادی اینکیشافی سۆرعتلندیردی. اؤلکه‌ده قاریشیق اقتصادیات یارادیل‌دی، اؤزل بؤلمه ایله یاناشی دؤولت بؤلمه‌سینین اینکیشافینا دقت یئتیریل‌دی، بؤیوک صنایع آچیغا چیکمامیشی میدانا گل‌دی. یاشیل اینقیلاب ۷۰-جی ایللرده اؤلکه‌نی ارزاق تاخی‌لی ایله تامین ائتمه‌یه ایمکان وئردی. ۸۰-جی ایللرده هیندوستان‌دا بازار اصلاحاتلاری کئچیریلمه‌یه باشلان‌دی. اوّللر صنایع‌ده اساس دقت ایدخالی آزالتماغا یؤنلمیش‌دی‌سه، ایندی ایخراجا ایشله‌یه‌ن صنایع ساحه‌لرینین اینکیشاف ائتدیریلمه‌سینه اوستونلوک وئریل‌دی. هیندوستان بؤیوک اینتئللئکتوال آچیغا چیکمامیشی واردیر. ۷۰-جی ایللرده اؤلکه‌ده نۆوه انرژی‌سی الده اوْلون‌دو. هیندوستان ۱۹۸۰-جی ایلده اؤز راکئتداشیییجی‌سی واسطه‌سیله اوزایا رابطه پئیکینی بوراخ‌دی، ۹۰-جی ایللردن اعتباراً اؤلکه‌ده تاکتیکی و باللیستیک راکئتلر حاضیرلانیر. لاکین فعال دئموقرافیک سیاستین آپاریلماسینا باخمایاراق، اهالی آرتیمینین سۆرعت‌لی اولماسی، بونا قارشی اصلاحاتلارین تأثیرینی آزال‌دیر. اهالینین بؤیوک اکثریتی یوخسوللوق حدین‌دن آشاغی سوییه‌ده یاشاییر.

۱۹۸۰-جی ایللرده هیندوستان‌دا سیقه فاناتیزمی دالغاسی قالخدی. موستقیل سیقه دؤولتی یاراتماق اوغرون‌دا موباریزه آپاران بۇ ایجمانین عضولری مرکزی حؤکومته تضییق واسطه‌سی کیمی تئررور کامپانییاسینا باشلادیلار. باش نازیرلر ایندیرا قان‌دی ۱۹۸۴-جو ایلده، راجیو قان‌دی ایسه ۱۹۹۱-جی ایلده بۇ تئررورون قوربانی اوْلدولار. جواب تئپکیسی کیمی هیندوسلار دا هیندوس دؤولتی یاراتماق اوغرون‌دا موباریزه‌یه باشلادیلار. انحصارچیلارین کیچیک بیر قروپونون ایقتیصادی قودرتینین آرتماسی ایله اونلارین حاکم پارتییانین رهبرلیینه تأثیری گۆجله‌نیردی. عئینی زامان‌دا آنتی‌انحصارچی قوه‌لر ده آرتیردی. حاکم پارتییا ایکی حیصّه یه پارچالان‌دی. انحصارچی قوه‌لره خیدمت ائدن ساغلاردان عبارت سیندیکات و ایندیرا قاندینین باش‌چی‌لیغی ایله سوْل-مرکزچی کوالی‌سییا یاران‌دی. ایندیرا قان‌دی "قان‌دی خطی"-نی داوام ائتدیردی. داخیلی پارچالانما، یارانان یئنی موناسیبتلره چئویک موناسیبت گؤستریلمه‌مه‌سی، دینی آیریسئچکی‌لیک ادعالاری، دینی-سیاسی قوه‌لرین فاللاشماسی هیندوستان میلّی کوْنقره سینین نفوذونو چوْخ آزالت‌دی. اؤلکه‌ده سیاسی بحران باش وئردی. حاکمیّت اوغرون‌دا موباریزه کسکینلش‌دی. ۱۹۷۷-۱۹۸۰-جی ایللرده جاناتا پارتییاسی، ۱۹۸۹-۱۹۹۱-جی ایللرده موخالیف میلّی جبهه حاکمیّته گل‌دی. ۱۹۹۱-۱۹۹۶-جی ایللرده هیندوستان میلّی کوْنقره سی حاکمیّتی اله آلسا دا، اونو اوزون مدت اؤزون‌ده ساخلایا بیلمه‌دی. ۱۹۹۸-جی ایلده بهاترییا جاناتا پارتییاسی حاکمیّته گل‌دی. بوتون سادالانان چتین‌لیکلره باخمایاراق، هیندوستان یئنه ده، گونئی آسیادا آپاریجی مؤوقئیینی ساخلاییر. اقتصادیاتین لیبئراللاشدیریلماسی، خاریجی کاپیتالین گئنیش جلب ائدیلمه‌سی، اؤزللش‌دیرمه اونون اینکیشافین‌دا باش‌لیجا مئیللردیر.

فیزیکی-جغرافی خصوصیّت

هیندوستان تعیین گئولوژی پروسسلری یئتمیش بئش میلیون ایل اوّل باشلان‌دی، نه واخت هیندوستان سوبکونتینئنتی، اوندا (سوْنرا) گونئی سوپئرجونتینئنت قوندواناسینین حیصّه سی، northeastwards درئیفینی، اللی میلیون ایل داوام ائتمک، باشلادی، او واختکی اونفورمئد هیند اوقیانوسین‌دان. آوراسییا لؤوهه (بوشقاب) ایله سوبکونتینئنتین سوْنراکی توققوشماسی و اونون (بونون) آلتین‌دا سوبدیک‌سییا، هیمالایا باشلانغیج وئردی، پلانئتین ان یوکسک داغلاری – هان‌سی ایندی شیمال‌دا و شیمال-شرق‌ده هیندوستان یاناشیر (همسرحددیر). اوولکی دنیز دیبین‌ده فوری میدانا چیخما هیمالایینین جنوبو، لؤوهه (بوشقاب) حرکتی (حرکاتی) تدریجه‌ن مالیک اوْلماق گئنیش تکنه، یارات‌دی، هان‌سی کی ایندی چای محدود چؤکونتو ایله، دول‌دور(اول)موش اوْلدو ایندو گانگئتیج دوزنلیینی فورمالاشدیریر. بۇ دوزنلیین غربینه و اوندان (بودان) آراوال‌لی دیاپازونو ایله کسین، تار سهراسی اوزانیر. اوریژینال (ایلکین) هیندوستان لؤوهه (بوشقاب) ایندی‌سی یاریمادا ساکینی هیندوستانی، ان کؤهنه (یاش‌لی) و گئولوژی چوْخ مؤحکم کیمی ساغ قالیر و ساتپورا و ویندهیا کیمی اوزاق شیمال کیمی اوزانماق مرکزی هیندوستان‌دا یئرلشیر. بۇ پارالئل دیاپازونلار شرق‌ده ژهارکهاند-دا کؤمور ایله زنگین جهوتا ناگپور پلاتئاویا غرب‌ده قوجارات‌دا عرب دنیزی ساحلین‌دن قوه‌ده اولور (قاچیر). اونلارین جنوبلارینا، ساخلانما (قالان) یاریمادا ساکینی لاندماسس-اینا، دئکان پلاتوسو، اویغون اولاراق سوْل و ساغ‌دا ساهیلبویو دیاپازونلار، غربی قاتلار و شرقی قات ایله دؤورلنیلیر؛ پلاتو هیندوستان‌دا، بیر میلیارددان چوْخ یاشین‌دا بعضیلرین‌ده ان کؤهنه داش فورمالاشمالارینی اؤزون‌ده ساخلاییر. بئله دب‌ده (اۆصول‌دا) تشکیل ائتمیش (ائدیلمیش)، هیندوستان قوزئی ائن دایره‌سی شرقی اوزونلوق دایره‌لری، ۶۸°۷' و ۹۷°۲۵' ۶°۴۴-اون' و ۳۵°۳۰-اون' آرالارین‌دا برابرلشین قوزئینا اوزانیر.

هیندوستان ساحلی ۷ ۵۱۷ کیلومتر اوزونلوغون‌دادیر؛ بودان مسافه، ۵ ۴۲۳ کیلومتر (کیلومتر لیک) (۳ ۳۷۰ حربی کشفیات) یاریمادا ساکینی هیندوستانا و آندامان-آ، نیجوبار-آ و هیندوستان حربی-دنیز هیدروقرافیک دیاقراملارینا مۆافیق اولاراق لاکشادویپ ایسلاندس.[۱۳-اینا] و ۲ ۰۹۴ کیلومتر ه (کیلومتر لییه) (۱ ۳۰۱ حربی کشفیات) منسوب‌دورلار، ماتئریک ساحلی نؤوبتی‌دن عبارت‌دیر: ۴۳% قوم‌لو ساحل (چیمرلیک)، سیل‌دیریم داشلار، ۴۶% چای کئچی‌دی و یا باتاق‌لیق جواست.[۱۳]، داخیل اوْلماقلا ۱۱% داشلی ساحل

اساس هیمالای منشأ چایلاری – هان‌سی کی زروری اولاراق هیندوستان‌دان آخان قانقی و براهماپوترانی اؤزون‌ده ساخلاییر (داخیل ائدیر)، هر ایکی‌سی، هان‌سی کی بنگال کؤرفزینه آخیر. قانقین واجیب باج وئره‌نلری (قوللاری) یامونانی و کوسی-نی اؤزون‌ده ساخلاییر (داخیل ائدیر) – کیمین کی چوْخ آشاغی قرادیئنتی هر ایل فلاکت‌لی داشقینلاری دوغوردور. اساس یاریمادا ساکینی چایلاری – کیمین کی داها سیل‌دیریم (سرت) قرادیئنتلری داشقین‌دان اونلارین سولارینین قاباغینی آلیر – قوداوارینی، ماهانادینی، کاوئری و کریشنا -، اؤزون‌ده ساخلاییر (داخیل ائدیر) کاوئری و کریشنا؛ و نارمادا و تاپتی – هان‌سی کی عرب دنیزینه آخیر. هیندوستان تانینمیش ساهیلبویو خصوصیتلری آراسیندا غربی هیندوستان‌دا و آللوویال سونداربانس دئلتاسین‌دا باتاق‌لیق کاچ راننی‌دیر – هان‌سی هیندوستان بنقلادش ایله بؤلور. هیندوستان ایکی آرخیپئلاقا مالیک‌دیر: لاکشادویپ، هیندوستان جنوب-غرب ساحلین‌دن مرجان آتولللاری؛ و آندامان و نیکوبار آدالاری، آندامان دنیزینده وولکانیک زنجیر. هیندوستان ایقلی‌می اینادلا هیمالایین و تار سهراسینین تأثیری آلتین‌دادیر، هر ایکی‌سی، هان‌سی کی موسسونلاری سورور. هیمالای اوخشار ائن دایره‌لرین‌ده چوْخ یئرلشدیی یئرلردن داها ایستی گؤرونمک‌دن، هیندوستان سوبکونتینئنتینین بؤیوک حیصّه‌سینی ساخلاماق‌دان سویوق مرکزی آسیا کاتاباتیج کولکلرینین قاباغینی آلیر. تار سهراسی جنوب-غربی یای موسسون کولکلرینی روتوبت یوکله(ایل)میشی جلب ائدن کریتیک (هلدیجی) رولو اویناییر (ایفا ائدیر) – هان‌سی کی، ایونون و اوکتوبرین آرالارین‌دا، هیندوستان‌دا اوستونلوک تشکیل ائت: تروپیک(چوخ ایستی) یاش، تروپیک(چوخ ایستی) قورو، سوبتروپیک روتوبت‌لی و داغ‌لیق.

انضباطی اراضی بؤلگوسو

اینضیباطی جهت‌دن هیندوستان جومهوریتی ۲۸ اوستان و ۷ اتفاق بؤلگه‌سین‌دن عبارت‌دیر. اتفاق بؤلگه‌لری بونلاردیر: آندامان و نیکوبار آدالاری، چاندیقارخ، دادرا و ناقار هاوئ‌لی، دامان و دیو، دهلی، لاکشادویپ، پوندیچئری.

اؤلکه‌نین اوستانلری

آندرا پرادش.، آروناچال پرادش، آسام، بیهار، چاتیسقارخ، قوا، هاریانا، قوجارات، هیماچال پرادئش، جام‌مو-کشمیر، جارکهاند، کارناتاکا، کرالا مادیا پرادئش ماخاراشترا ، مانیپور، مئقهالایا، میزورام، ناقالاند، اوریس‌سا، پنجاب، راجاستان، سیکیم، تامیل نادو، تریپورا، اوتارانچال، اوتار پرادش، غربی بنگال. اتفاق اراضیلری: آندامان و نیکوبار آدالاری، چاندیقاره، دادرا و ناقار هاولی، دامان و دیو، دهلینین میلّی باشکند اراضی‌سی، لاکشادویپ و پودوچری.

اقتصادیات

ایکینجی دونیا مۆحاریبه‌سینین اوّللرین‌ده هیندوستان هر نفر حسابیله بریتانیادان ۳۶ دفعه.ژاپوندان ایسه ۷ دفعه آز چوغون اۆرتیم (تولید) ائدیردی. صنایع بیرطرفلی آپاریلیردی. یونگول صنایع داها اۆستون ایدی. ماشینقاییرما یوخ ایدی،کند چیفتلیک (مزرعه) تنززوله اوگرامیش‌دی. ساوادلیلارین خصوصی چکی‌سی ۱۸%،اورتا عؤمور مدتی ۳۲ ایل تشکیل ائدیردی. ۱۹۴۷-جی ایلده اؤلکه ایکی حیصّه یه بؤلونموش‌دور-هیندوستان و پاکیستان. هیندوستان سیاسی موستقیل‌لیک الده ائتدیک‌دن سوْنرا اؤلکه‌نین اقتصادیاتینی صنایع اساسلاری اۆزرینده قورماغا ایمکان یارانمیش‌دیر. لاکین ۱۹۵۷،۱۹۷۲،۱۹۸۵-جی ایللرده اۆرتیم (تولید)ین آرتماسین‌دا لنگیمه‌لر مؤوجود اوْلموش‌دور.

اقتصادیاتین لنگارتی‌می بیر چوْخ حاللاردا میلّی کاپیتالین ضعیف‌لیگی ایله ایضاح ائدیلیر. اقتصادیاتین ساهوی قورولوشو. ۲۰۰۵-جی ایلده هیندوستان عومومی داخیلی محصولو ۷۷۲،۰ ملرد.هر نفره دوشه‌ن محصول ایسه ۷۰۰ دوللارا برابر اوْلموش‌دور (مؤ قایسه اۆچون قئید ائتملیگیک ki.bu گؤستریجیلر ۱۹۹۵-جی ایلده مۆافیق اولاراق ۳۴۰ ملرد. دوللار و ۳۸۷ دوللار تشکیل ائتمیش‌دیر). اودم-ین اورتایل‌لیک آرتیم سۆرعتی ایلک ۳۵-۴۰ ایلده ۳،۵%-دن آرتیق اولمامیش‌دیر. لاکین سون ایللرده بۇ گؤستریجی آرتاراق۱۹۹۹-۲۰۰۰-جی ایللرده ۶،۲%،۲۰۰۳-۲۰۰۵-جی ایللرده ایسه ۸،۴% تشکیل ائتمیش‌دیر. عومومی داخیلی محصولون ۲۵%-i کند چیفتلیک (مزرعه)ینین،۲۷%-i صنایعنین،۴۷%-i خیدمت ساحه‌لرینین پایینا دوشور. جمعی ایشچیلرین ایسه ۶۷%-i کند چیفتلیک (مزرعه)ین‌دا چالیشیرلار. هیندوستان آقرار-صنایع اؤلکه‌سی حساب ائدیلیر.

کند چیفتلیک (مزرعه) نسبتاً ثابت و دینامیک اینکیشاف ائدیر. کند چیفتلیک (مزرعه)ینی اساسینی اکینچی‌لیک تشکیل ائدیر.کند چیفتلیک (مزرعه)ین‌دان الده اوْلونان گلیرین ۷۵%-ایبیتکیچیلیین پایینا دوشور. بئجریله‌ن توْرپاق ساحه‌سی ۱۴۱ ملن. هئکتاردیر. بونون‌دا ۱۵ ملن. هئکتاری ایلده ۲ دفعه اکیلیر. ۸۴ ملن. هئکتار صونعی سووارما ایله بئجریلیر. هیندوستان چای یئر فیندیغی،شکر قامیشی اۆرتیم (تولید)ینا گؤره بیرینجی،دویو و پامبیق اۆرتیم (تولید)ینا گؤره ایکینجی،توتون اۆرتیم (تولید)ینا گؤره اوچونجو یئری توتور. ۲۰۰۳-جو ایلده اساس کند چیفتلیک (مزرعه) محصوللاری اۆرتیم (تولید)ی-تاخیل ۲۲۵ ملن. تون(او جمله‌دن بوغ‌دا ۷۶ملن. تون،دویو ۱۳۲ ملن. تون)،چای ۷۷۰ ملن. تون،قهوه ۲۰۰ مین تون،پامبیق ۲،۱ ملن. تون،شکر قامیشی ۲۷۲ ملن. تون توتون ۶۶۰ مین تون، کارتوف ۲۱ ملن. تون اوْلموش‌دور. یئر فیندیغی و کونجوت اۆرتیم (تولید)ینا گؤره دونیا اؤلکه‌لری اوزره محصولون ۳۰%-نه مالیک‌دیر. کتان توخومو و گنگرچک یاغی اۆرتیم (تولید)ینا گؤره بیرینجی یئری توتور. ادویات محصوللاری اۆرتیم (تولید)ی چوْخ یاییلمیش‌دیر – بیبر،دارچین،راپس،زنجفیل،ساریکؤک،هیل و س. بوتون تروز و مئیوه تۆره لری واردیر. ایریبوینوزلو مال-قارانین سایینا گؤره ده هیندوستان دونیادا بیرینجی یئری توتور. دونیا اوزره جمعی جامیشلارین ۵۷%-i،اینکلرین ۱۶%-i هیندوستان پایین دوشور. ۷۵ ملن. تون سود اۆرتیم (تولید) ائدیر. ۱۳ ملن. دونوزلاری وار. اراضی‌سینین ۱۹،۳%-i مئشه‌لیک‌دیر. هیندوستان دنیزدن توتولان بالیغا گؤره ۶-جی،ایچمه‌لی سودان توتولان بالیغا گؤره ۲-جی یئری توتور. جمعی توتوتلان بالیغین حجمی-۵،۳ ملن. تون‌دور. بۇ ساحه مشغوللوغون آرتماسین‌دا و خاریجی تیجارت‌ده بؤیوک رول اویناییر. ۴۰۰ مین تون دنیز محصولو ایخراج ائدیر.

هاسیلات صنایع‌سی باخیمین‌دان هیندوستان اقتصادیاتین اینکیشافی اۆچون کیفایت قدر مینرال احتیاطلارا مالیک‌دیر. بئله کی،دونیا دمیر فیلیزی احتیاطینین ۲۵%-ا قدری،مارقانس فیلیزی چیخاریلماسینین ۱۵%-i،سلیودانین ۶۰%-i بۇ اؤلکه‌نین پایینا دوشور. ۲۰۰۳-جو ایلده اؤلکه‌ده ۳۱۵ ملن. تون کؤمور،۳۳ ملن. تون نفت،۴۴۸ ملرد. کوت. ساعت الکتریک انرژی‌سی اۆرتیم (تولید) ائدیلمیش‌دیر. کؤمور ائهتیاتی ۱۴۸ ملرد. تون قیمتلندیریلیر. ۷،۳ ملن. تون دمیر فیلیزی، ۶،۸ mln.ton بوکسیدلر، ۳،۱ ملن. تون میس فیلیزی،۱،۷ ملن. تون مارقانس فیلیزی، ۲،۴ مین تون قیزیل، ۵۳ مین تون گوموش، ۴۰،۶ مین کارات آلماز،۶۳ مین تون قورغوشون اۆرتیم (تولید) ائدیلیر. بۇ ساحه‌لرین جمعی محصولو ۱۰،۳ ملرد. دوللارا برابردیر. اؤلکه اوزره جمعی ایخراجین ۱۶%-i بۇ ساحه‌نین پایینا دوشور.

عومومی داخیلی محصولون ۱۸%-i ائمال صنایع‌سینی پایینا دوشور. پارچا صنایع‌سی داها بؤیوک اۆستون‌لویه مالیک‌دیر. ۹۰ ملن. نفر آدام ایشلییر. اۆرتیم (تولید)ین ۱۹%-i خیردا ال ایشلرینه اساس‌لانیر. ایخراج‌دان اوْلان گلیرین ۳۰-۳۳%-i توخوجولوق صنایع‌سی محصوللارین‌دان‌دیر. هیند کن‌دیری اۆرتیم (تولید)ینا گؤره دونیادا بیرینجی،بو ساحه‌دن اوْلان حاضیر ممولاتلار ایخراجینا گؤره ایکینجی یئری توتور. اؤلکه‌ده ۱۴۴ ملن. تون گوبره اۆرتیم (تولید) ائدیلیر. تلباتی ۷۰% اؤدییر. اجزاچی‌لیق صنایع‌سی چوْخ یوکسک سوییه‌ده اینکیشاف ائدیب. بۇ ساحه‌ده ۲۵۰ مین بؤیوک موس‌سی‌سه ایشلییر. حاضیردا جمعی صنایعنین ۱۷،۲%-i پارچا صنایع‌سینین، ۱۶،۵%-i نفت و کؤمور صنایع‌سینین،۱۴%-i یئیینتی صنایع‌سینین،۷%-i سئللووز-کاغیذ صنایع‌سینین،۵%-i ائلئکتروتئخنیکا صنایع‌سینین پایینا دوشور. ۱۹۵۰-۲۰۰۵-جی ایللرده صنایع اۆرتیم (تولید)ی ۱۵ دفعه آرتمیش‌دیر. عومومی داخیلی محصول دا ائمال صنایع‌سینین خصوصی چکی‌سی ۱۹۵۰-جی ایلدکی۱۱،۴%-دن ۲۰%-ا چاتمیش‌دیر. ائمال صنایع‌سی محصولونون عومومی حجمین‌ده آغیر صنایع ۳۲%-دن ۶۴%-دک آرتمیش‌دیر. اۆرتیم (تولید)ین قورولوشون‌دا دییشیک‌لیک یارانمیش‌دیر. اوزون مدت اۆچون نظرده توتولان ایستهلاک شئیلرینین خصوصی چکی‌سی آرتمیش‌دیر. ائمال صنایع‌سینین ساهوی قورولوشون‌دا دا دییشیک‌لیک یارانمیش‌دیر. ارزاق ماللاری،پامبیق پارچا،هیند کن‌دیری و توخوجولوق ممولاتلاری اۆرتیم (تولید)ینین خصوصی چکی‌سی ۱،۵-۲ دفعه آزالدیلمیلش‌دیر. ۱۹۵۰-جی ایللرده صنایع محصوللارینین ۶۰%-i یئیینتی و توخوجولوق ماللارین‌دان عبارت اوْلدوغو حال‌دا،۲۰۰۵-جی ایلده بۇ ۲۵%-دن آز اوْلموش‌دور. نفت محصوللارینین و ماشینقاییرمانین خصوصی چکی‌سی ۲-۳ دفعه آرتمیش‌دیر.

اؤلکه‌ده سنایئلشمه‌نین اینکیشافی چوْخ ساحه‌لی چیفتلیک (مزرعه) کومپلکسینین یارانماسینا ایمکان وئریر. میلّی چیفتلیک (مزرعه)ین اؤز-اؤزونه اینکیشاف ائدن برقرار اولا بیله‌ن بیر سیستمه چئوریلمه‌سی اؤزونو گؤستریر. معین معنادا اقتصادیات‌دا ایکی‌لی بازار مؤوجوددور. بیر طرف‌دن اهالینین چوْخ حیس‌سه‌سی اۆچون زروری ایستهلاک شئیلرینه اوْلان تدییه قابیلیت‌لی طلب‌ده طلب‌ده دورغونلوق یارانیر،دیگر طرف‌دن ایسه اوزون مدته ایستیفاده ائدیله‌ن ایستهلاک شئیلرینه اوْلان تدییه قابیلیت‌لی طلب آرتیر. بوتونلوکله میلّی اقتصادیاتین اینکیشاف ائتدیریلمه‌سین‌ده خصوصی بؤلمه‌نین داها بؤیوک رولو واردیر. بئله کی،اودم-ین ۷۵%-i خصوصی بؤلمه‌ده فورمالاشیر. کند چیفتلیک (مزرعه)،یونگول ماشینقاییرما،یونگول یئیینتی و طیب صنایع‌سی، اینشاات، تیجارت، آوتوماشین نقلیاتی و دیگر ساحه‌لرده خصوصی بؤلمه داها گئنیش یاییلمیش‌دیر.

اودم-ین تقریباً ۲۵%-i دؤولت بؤلمه‌سین‌ده یارائدیلیر. اؤلکه‌نین مۆدافیعه صنایع‌سین‌ده،انرژی،دمیریولو،آویاسییا،نقلیات،رابطه،متالوژی و س. کیمی بازا ساحه‌لرین‌ده دؤولت بؤلمه‌سینین خصوصی چکی‌سی آرتیق‌دیر.

بیر چوْخ ساحه‌لرده دؤولت بؤلمه‌سینین خصوصی چکی‌سی داها چوخ‌دور. بونلاردان نفت چیخاریلماسی و ائمالی،کؤمور،میس،قورغوشون،سینک اۆرتیم (تولید)ی،پولاد اریدیلمه‌سینین ۶۰%-دن چوخو،آغیر ماشینقاییرما محصوللاری،گمیقاییرما،تییاره و دزگاه قاییرما و س. گؤسترمک اولار. ۲۰۰-دن چوْخ علمی-آراشدیرما اینستوتو و لاباراتورییا دؤولت بؤلمه‌سین‌ده مرکزلشدیریلیب‌دیر. ائتتکی-نه آیریلان خرجلر ۰،۷۳% تشکیل ائدیر. حاضیردا هیندوستان یوکسک الکترون تکنولوژیسینا و کوسمیک صنایع‌سینه مالیک اوْلان اؤلکه‌لر سیراسینا داخیل‌دیر. هیندوستان دونیا بازرینا تئلئکوممونیکاسییا و مئتئرولوگییا،رابطه واسطه‌لری گؤندریر. مووفقیتله اؤزونون میلّی آتوم انرژی‌سی اوزره اینکیشاف پروقرامینی حیاتا کئچیریر.

هیندوستان‌دا الکترون صنایع‌سی و بیلیشیم تکنولوژیسی ساحه‌سین‌ده ۲۵۰ مین نفر آدام ایشلییر. بۇ ساحه‌نین محصولونون حجمی ۱۳ ملرد. دیللار،ایخراج ایسه ۸ ملرد. دوللارا برابردیر. بۇ گؤستریجیلره گؤره هیندوستان ۲-جی یئری توتور.

هیندوستان‌دا اوتوموبیل صنایع‌سی ایلده ۶۴۲ مین مۆختلیف نؤعده اوتوموبیل بوراخیر. قارا متالوژیدا ۷ بؤیوک زاوود تام گۆجو ایله ایشلییر. ایلده ۱۰،۱ ملن. تون پولاد اۆرتیم (تولید) ائدیلیر.

هیندوستان‌دا نقلیات سیستمی ده گئنیش ووسعت تاپمیش‌دیر. بئله کی،دمیر یولونون عومومی اوزون‌لوغو ۱۰۷ مین km-ره برابردیر. بونون دا ۲۹%-i ائلئکتریکلشدیرمیش‌دیر. هیندوستان ایئوؤ-ده ان بؤیوک تیجارت دونانماسینا مالیک‌دیر. دونانما ۴۹۰ دنیز گمی‌سی واردیر. اؤلکه‌ده ۱۱ بؤیوک و ۱۳۹ کیچیک لیمان فعالیّت گؤستریر. هیندوستان دونیادا قاباقجیل اوتوموبیل یوللاری شبکه‌سینه مالیک‌دیر. هیندوستان‌دا پوچت شبکه‌سی سیستمی ده یوکسک سوییه‌ده‌دیر. جمعی‌سی ۱۵۴ مین پوچت شبکه‌سی فعالیّت گؤستریر.

۲۶۰-۳۰۰ ملن. نفر کاسیب‌چی‌لیق شرایطین‌ده یاشاییر.

هیندوستان ایقتیصادی اینکیشافی آیری-آیری دؤورلرده معین خصوصیتلری ایله بیر-بیرین‌دن فرق‌لنیر. بئله کی،هیندوستان موستقیل‌لیک الده ائتدیی ایلک ۱۰ ایللیک سابیتلشمه دؤورو آدلانیر. بۇ مرحله‌ده اؤلکه‌ده چیفتلیک (مزرعه) مکانیزممینین اساسلاری فورمالاشیردی. موستقیل‌لیک الده ائدیلمه‌سیله غیری-ایقتیصادی مجبوریت و تیجارت واسطه‌سیله آیری-آیری ساحه‌لره قویولان کاپیتال واسطه‌سیله بریتانیانین سیاسی نفوذ دایره‌سینین گئنیشله‌نمه‌سینه سون قویولموش‌دور. بۇ مرحله‌ده مرکزلشدیریلمیش پلانلاشدیریلما ایله بازار علاقه‌لرینین گئنیشلندیریلمه‌سی سیاستی اساس گؤتورولموش‌دور. میلّی اقتصادیاتین اینکیشافینین ایلکین شرطلرین‌دن بیری کیمی صنایعیه قویولموش ایری کاپیتالا ماراق یاراتماق،ایدخال‌دا هیمایدارلیق سیاستی و پول نظارتی حیاتا کئچیرمک نظرده توتولوردو.

ایکینجی دؤور ۱۹۵۰-جی ایللرین اورتالارین‌دان ۱۹۶۰-جی ایللرین اورتالارینادک اوْلان واختی ایحاطه ائدیر. بۇ دؤور ایتئنسیو سنایئلشدیریلمه دؤورو کیمی سجییه‌لنیر. بورادا مؤوجود اۆرتیم (تولید) موناسیبتلرینین یئنی‌دنقورولماسی، سربست بازار موناسیبتلرینین یئنی‌دن قۇرولماسی،سربست بازار موناسیبتلرینین و خاریجی کاپیتالین محدودلاشدیریلماسی ساحه‌سین‌ده معین تدبیرلر سیستمی نظرده توتولوردو. ایدئالوژی جهت‌دن بوتون بونلار "سوسیالیست جمعیتی" قۇرولماسی شوعاری آلتین‌دا حیاتا کئچیریلیردی.

دؤولت مولکیتی یارادیلماسی آشاغی‌داکی ایستیقامتلرده حیاتا کئچیریلیردی؛ موستملکه‌چیلرین حاکم دایره‌سین‌ده اوْلان مولکیتین میلّی دؤولتین ایختیارینا کئچمه‌سی؛ میلّی کاپیتالا مخصوص اوْلان بعضی خصوصی شیرکتلرین میللیلشدیریلمه‌سی؛ دؤولت یاردیمی حسابینا یئنی موس‌سه‌لر یارادیلماسی.

سنایئلشدیریلمه ایدخالین عوضله‌نمه‌سی فوْرماسین‌دا حیاتا کئچیریلیردی. "اؤز گۆجونه آرخالانماق" ، "اؤزو اؤزونو تامین ائتمک" کورسونون اساس گؤتورولمه‌سینه،خاریجی بورجلارین رولونون آزالدیلماسی و یئرلی محصوللارین چئشیدینین گئنیشلندیریلمه‌سینه اوستونلوک وئریلیردی. همین دؤورده متالوژی،ماشینقاییرما و کیمیا صنایع‌سینین خصوصی چکی‌سی چوْخ آرتمیش‌دیر. صنایع ساحه‌لرینه آیریلان خالص کاپیتال قویولوشو ۵۰-جی ایللرده‌کی ۲۶،۴%-دن ۱۹۶۰-جی ایللرده ۴۱،۱%-ا چاتمیش‌دیر.

آغیر صنایعنین اینکیشافی کورسونون حیاتا کئچیریلمه‌سین‌ده بیر چوْخ وتنپرور قوه‌لر موستقیللیین مؤحکمله‌نمه‌سی خاطرینه شهر بورژوازییاسینا کؤمک‌لیک گؤستریردیلر.

تیجارت فاییتی ساحه‌سین‌ده دؤولتین رولو چوْخ آرتمیش‌دی. بوتون بونلارین نتیجه‌سین‌ده چوخساهه‌لی کومپلکس یارادیلماسی اۆچون زمین فورمالاشمیش‌دیر. عئینی زامان‌دا صنایع ایله کند چیفتلیک (مزرعه) آراسیندا غیری-موتناسیب‌لیک ده آرتیردی.

اوچونجو مرحله ۶۰-جی ایللرین اورتالارین‌دان باشلامیش‌دیر. بۇ مرحله آغیر صنایع ایله کند چیفتلیک (مزرعه) و خیردا اۆرتیم (تولید) آراسین‌داکی غیری موتناسیبلیین لغو ائدیلمه‌سی ده پروبلم کیمی قارشی‌دا قویولموش‌دو. همین ایللرده "یاشیل اینقیلاب" ایستراتئگییاسینی باشلانغیجی قویولموش‌دور. یوخسول کن‌ده-کند چیفتلیک (مزرعه)ینا،خیردا اۆرتیم (تولید)ا کؤمک‌لیک ائدیلمه‌سی باره‌ده پروقرام قبول ائدیلمیش‌دیر. بۇ مرحله‌ده‌کی ایقتیصادی سیاست‌ده اساس مرحله‌لردن بیری ده ۱۹۶۹-جو ایلده بانکلارین میللیلشدیریلمه‌سی اوْلدو. بئله‌لیکله، صنایعنین و خیردا ساهیبکارلیغین مۆدافیعه ائدیلمه‌سی سیاستی و دؤولت کؤمک‌لیگی تیجارت بؤلمه‌سین‌ده سابیتلیین تامین ائدیلمه‌سینه سبب اوْلموش‌دور.

هیندوستان اساس ساحه‌لری ایسه بونلاردیر؛

۱) کند چیفتلیک (مزرعه) ۲) کیمیا ۳) الکترونیک ۴) نفت

ماراقلی فاکتلر

هیندو تقویمین‌ده ۶ فسیل واردیر: یاز، یای، موسسون، پاییز، قیش، پرئوئرنال(یازدان اوّل)
هیندوستان‌دان کناردا روپی‌دن ایستیفاده ائتمک غیری-قانونی حساب اوْلونور.
هیندلی بیر کیشینین ۷۰ ایلدیر نئجه هئچنه یئمه‌دن و ایچمه‌دن یاشادیغینین مومکونلویو عالیملر بیر چوْخ تستلر ائتسه‌لر ده هله ده تاپا بیلمه‌ییبلر.
مومبای‌داکی هاوا ایله نفس آلماق گونه ۱۰۰ سیگار چکمه‌یه برابردیر.
دونیانین ان بؤیوک عائله‌سینه صاحب کیشی بیر هیندلی‌دیر. اونون ۳۹ آروادی و ۹۴ اوشاغی وار.
کفارت اولاراق هیندلی بیر کیشینین ایتله ائوله‌نمه‌سی قوزئی هیندوستان‌دا قدیم عادتلردن بیری‌دیر.
هیندوستان‌دا پولیس مأمورلاری بیغ ساخلاماق اۆچون یونگول میقداردا اؤدمه ائدیرلر.
هیندوستان‌دا آدام اؤلدوک‌دن سوْنرا اونون جسدینی یاندیریب کولونو کیچیک بیر قابا قویوب چایا آتیرلار.

اهالی

هیندوستان دونیانین ان چوخمیللت‌لی دؤولتی‌دیر. هیندلی آنلاییشی مۆختلیف دیل‌ده دانیشان بیر نئچه یوز خالق و طایفه لرین (هیندو، بنگال، پنجاب و س.) بیرلیگی کیمی باشا دوشولمه‌لی‌دیر. اؤلکه‌ده ائله بیر دیل یوخ‌دور کی، اهالینین بؤیوک اکثریتی بۇ دیل‌ده دانیش‌سین. دؤولت دیلی اؤلکه‌ده ان چوْخ سای‌لی هیندولارین دیلی‌دیر. ایکینجی دؤولت دیلی کیمی اینگیلیس دیلیندن ایستیفاده اوْلونور. بونونلا یاناشی هر بیر اوستان‌دا یئرلی خالقلارین دیلینده یئرلی حؤکومتلرین قرارلاری، قزئتلر، ژورناللار درج ائدیلیر. هیندوستان‌دا ۱۸۸۱-جی ایلدن باشلایاراق هر اون ایلده‌ن بیر اهالی سیاهییا آلینیر. عصرین اوّللرین‌دن (۱۹۰۱-جی ایلده ۲۳۸ میلیون نفر) ۲۰۰۰-جی ایلدک اؤلکه‌نین اهالی‌سی ۴،۳ دفعه آرتمیش‌دیر. بۇ دا طبیعی آرتیمین یوکسک اولماسینی ثبوت ائدیر (ایندی ایللیک آرتیم ۱،۸-۱،۹%-دیر). اهالینین سۆرعتله آرتماسی اقتصادیات‌دا علاوه چتین‌لیکلر یارادیر. بونا گؤره هیندوستان عائله پلانلاشدیریلماسی سیاستینی حیاتا کئچیره‌ن ایلک دؤولتلردن بیری‌دیر. لاکین دئموقرافلارین حسابلامالارینا گؤره اهالینین سابیتلشمه‌سی یالنیز خخی عصرین اورتالارین‌دا اولا بیلر. اهالی اؤلکه اراضی‌سی اوزره اوْلدوقجا غیری-برابر یئرلشمیش‌دیر. دنیزساهی‌لی اراضیلر، محصولدار اووالیقلار (خصوصیله هیند-قانق اووالیغی)، چایلارین وادیلری و دئلتالاری داها چوْخ مسکونلاشمیش‌دیر. ایندی اؤلکه‌نین داخیلی حیصّه لری (دئکان یایلاسی) سۆرعتله منیمسنیلیر. اؤلکه‌نین قوزئین‌دا اوجقار داغ‌لیق اراضیلر سئی‌رک مسکونلاشمیش‌دیر، حتی اینسان یاشامایان اراضیلر ده وار. ۳۰۰ میلیون نفرله شهر اهالی‌سینین سایینا گؤره هیندوستان چین‌دن سوْنرا دونیادا ایکینجی یئری توتماسینا باخمایاراق، شهر اهالی‌سینین عومومی اهالییه نیسبتینه گؤره (۳۰%) هیندوستان ضعیف اوربانیزاسییالاشمیش اؤلکه‌لر سیراسینا عاییددیر. بونونلا یاناشی اؤلکه‌ده اوربانیزاسییا پروسسی سۆرعت‌لی‌دیر. ایری و میلیون‌چو شهرلرین سایی سۆرعتله آرتیر. هیندوستان ان ایری شهرلری اؤلکه اراضی‌سی اوزره دؤردبوجاق شکلین‌ده یئرلشه‌ن کلکته، بومبئی (مومبای)، دهلی، چئننای (مدره‌سه)، اهمداباد و حئیدرآباددیر. کلکته هیندوستان ان ایری شهری‌دیر. شهرین اهالی‌سی ۱۵ میلیون نفردن آرتیق‌دیر. بۇ شهر تخمیناً ۱۵۰ ایل اوست-هیند اینگیلیس شیرکتینین اینضیباطی مرکزی اوْلموش‌دور. هیند و موسلمان معمارلیق اوسلوبو ایله تیکیلمیش و ۱۹۱۱-جی ایلدن اؤلکه‌نین باشکندی اوْلان دهلی دونیانین ان قدیم شهرلرین‌دن بیری‌دیر. هیندوستان بؤیوک شهرلرین‌ده کسکین ایقتیصادی، سوسیال و اکولوژی پروبلملر مؤوجوددور. کوچه‌لرده دیله‌ن‌چیلر، سرگردان موسیقی‌چیلر، ایلان اووسون‌چولاری، ائو-ائشیک‌سیز آداملار چوخ‌دور. اتنیک مۆختلیف لیکلرله علاقه دار شهرلرده میلّی محله‌لر فورمالاشیر، میلّی و دینی اداوت بعضاً قیرغینا سبب اولور. بیر سیرا صنایع شهرلرین‌ده (خصوصیله بومبئی) آتموسفر حدین‌دن آرتیق چوْخ چیرکلنمیش‌دیر. هیندوستان‌دا کند مسکونلاشما فوْرمالاری اوستونلوک تشکیل ائدیر. اهالینین ۷۰%-i کندلرده یاشاییر. سوواریلان اکینچی‌لیک رایونلارین‌دا کندلر خصوصیله سیخ یئرلشیب. کند ائولری اوْلدوقجا مۆختلیف لیگی ایله فرق‌لنیر. بورادا داش‌دان، تاختادان، گیل‌دن تیکیلمیش ائولره، پالما یارپاقلاری ایله اؤرتولموش کومالارا راست گلمک اولار.

دیل

هیندوستان‌دا ان گئنیش یاییلمیش دیل هین‌دی دیلی‌دیر^[۲۳] و اؤلکه‌نین رسمی دیللرین‌دن بیری ساییلیر^[۲۴]. بیزنئس و اینضیباطی ایشلرده گئنیش یاییلمیش اینگیلیس دیلی " یاردیم‌چی دیل" وضیّعتدیر^[۲۵]؛ هیندوستان آنا یاساسینا گؤره اؤلکه‌نین ۲۱ رسمی دیلی وار. هیندوستان‌دا دیللرین ۱۶۵۲ دیالئکتی واردیر^[۲۶].

دین

هندوستان‌ده اهالینین ۸۳ فایزی هندویستلردیر. ایندویزم جمهوریتین بوتون اوستانلارین‌ده، جام‌مو، کاشمیر و یئنی یارانمیش ناقالئند استثنا اوْلماقلا حاکم دین حساب اوْلونور. ایندویزمین ایکی اساس ایستیقامتی واردیر: ویشنویزم و شیوایزم. حال-حاضیردا ویشنا اللهینین کولتو داها گئنیش یاییلیب. لاکین بیر سیرا هیند خالقلاری آراسیندا (تامیلر، آسسامسلار) شیوای اساس گؤتورولور. بعضی یئرلرده، مثلاً، نسیلین آنا خطی ایله داوام ائتدیریلدیی مالایالار آراسیندا شاکتیزم اینکیشاف ائدیب. اورتودوکسال هیندویستلرله یاناشی اؤلکه‌ده رئفورماتور هیندویستلرین ده آردیجیللاری واردیر.

هیندوستان موسلمان اهالی‌سی ۱۱ فایز تشکیل ائدیر. موسلمانلارین اکثریتی ایسه سوننولویون حنفی مذهبینه اعتیقاد ائدیر. مالابار ساحلین‌ده شافیی‌لیک یاییلیب، اوتتار-پرادئش و غربی بنگالییادا سوننولوک اؤزونون واههابی تئندئن‌سییاسی ایله مۆشاهیده اوْلونور. بورادا اهمدییه تریقتینین آردیجیللارینا دا راست گلمک مومکون‌دور. شیعه‌لر ایسه اساساً شهرلرده یاشاییرلار. اونلار آراسیندا ایسمای‌لیلر ده واردیر، اما اونلار سای اعتباریله اورتودوکسال شیعه‌لردن آزدیرلار. هیند ایسمای‌لیلری نیزاریلر (خوجا) و موستاریلره (بوخرا) بؤلونورلر. هیندوستان‌دا آز سای‌دا بهایلرده یاشاییرلار.

هیندوستان‌دا ۳-جو بؤیوک دینی قروپ کریستیانلاردیر (اهالینین ۳ %). گونئی هیندوستانا ایلک خرایتیانلار هله بیرینجی مین‌ایللیگین ۱-جی عصرین‌ده گلمیشلر. حال-حاضیردا هیندوستان کریستیانلارینین یاری‌دان چوخو اؤلکه‌نین جنوبون‌دا (اساساً کئرالا اوستانین‌دا و مدره‌سه رایونون‌دا) مسکونلاشیب. ناقئلئند اوستانین‌دا دا چوْخ سای‌دا کریستیان یاشاییر. اؤلکه کریستیانلارینی ایکی قروپا بؤلمک اولار. بیرینجی قروپا هیندوستان قدیم کریستیان اهالی‌سینین سوْنراکی نسیللری عاییددیر. پورتوقال لیلارین اؤلکه‌یه موداخیله‌سین‌دن سوْنرا کریستیانلارا مجبوری شکیل‌ده کاتولیک‌لیگی قبول ائتدیرمیشلر. اونلاری روم ایله اونییایا داخیل اولماغا مجبور ائتمیش، بونون نتیجه‌سین‌ده ده هیندوستان‌دا سیلومالابار کلیساسی یارادیلمیش‌دیر. معین زامان کئچدیک‌دن سوْنرا بیر قروپ روم ایله موناسیبتلری پوزاراق کلیسادن اوزاقلاشمیش، لاکین اؤز اوولکی نئستئریان عنعنه‌لرینه قاییتمامیشلار. اونلار یاکوبیت (مونوفیزیت) ائهکاملارینی قبول ائتمیشلر. بئله‌لیکله، حال-حاضیردا گونئی هیندوستان‌دا قدیم کریستیان کلیسالری مؤوجوددور: سیرو –مالابار کلیساسی (خالدو-کاتولیک، ۲۱۷۸مین نفر)، سیرو-مالانکار کلیساسی (سیرو-کاتولیکلر، ۲۱۳ مین نفر)، یاکوبیت مالانکار پراووسلاو کلیساسی (۱،۵ ملن. نفر)، مقدس فوما مالابار کلیساسی (۵۵۰ مین نفر)، نئونئستوریان خالدئی کلیساسی (۵ مین نفر).

کریستیانلارین ایکینجی قروپونون فورمالاشماسی آوروپالی میسسیونئرلرین فعالیّتی ایله باغلی‌دیر. اونلار اساساً ۱۹-جو-۲۰-جی عصرلرده اؤز فعالیّتلرینی داها دا آکتیولشدیرمیشلر. حال-حاضیردا محض بۇ قروپ کریستیانلار سای اعتباریله اوستونلوک تشکیل ائدیرلر. روم کاتولیک کلیساسی داها چوْخ نفوذا مالیک‌دیر (۹۷۰۴ مین نفر آردیجیللاری وار). کاتولیکلر داها چوْخ اؤلکه‌نین جنوبون‌دا، و ده بعضی غرب رایونلارین‌دا مسکونلاشیبلار. پروتئستانت کلیسالری (۴،۳ ملن نفر) ایچریسینده داها چوْخ آردیجیللاری اولانلار گونئی هیندوستان کلیساسی (۷۰۰ مین نفر) و قوزئی هیندوستان کلیساسی‌دیر (۱۵۳۰ مین نفر). گونئی هیندوستان کلیساسی ۱۹۴۷-جی ایلده اؤلکه‌نین جنوب حیصّه سین‌ده یاشایان پروتئستانت تشکیلاتلار طرفیندن یارائدیلیب. بون‌دان باشقا، هیندوستان‌دا باپتیستلر (۲،۱ ملن. نفر)، لوتئرانلار (۱،۱ملن. نفر)، مئننونیتلر، قورتولوش اوْردوسو (۲۲۷ مین نفر) آردیجیللاری دا واردیر.

ایندویزم‌دن آرالانمیش سیقخیزم ایندیکی زامان‌دا هیندوستان‌دا موستقیل دین کیمی تانینیر. اؤلکه اهالی‌سینین ۲ فایزینی تشکیل ائدیر. اساساً پنجاب اوستانین‌ده یاشاییرلار.

هیندوستان‌دا همچینین ۳،۸ میلیون بوددیست یاشاییر. اونلارین اکثریتی ماخاراشتردا مسکونلاشیبلار. هیندوستان‌دا چوْخ کیچیک دینی قروپ حالین‌دا زرتۆشتیلر-فارسلار (ایران‌دان ۷-جی- ۱۲-جی عصرلرده ایسلام طرفدارلارینین تضییقین‌دن قاچیب گلنلرین نسیللری) دا واردیر. فارسلارین سایی ۱۲۰ مین نفر، دیگر معلوماتلارا گؤره ۲۰۰ مین نفردیر. بوتون هیندوستان زرتۆشتیلرینین یاری‌دان چوخو بومبئی‌ده یاشاییر. هیندوستان‌دا ایودایستلر ۸ مین نفردیرلر. اونلارین اکثریتی ماخاراشترا و کئرال‌دا مسکونلاشیبلار.

مدنیت

چوخ‌لو هیندوستان فستیوالی منشأده دینی‌دیر، باخمایاراق کی بیر نئچه کاستادان و کرئدودان وابسته اولمایاراق کئچیریلیر. بعضی (بیر قدر، بیر نئچه) پوپولیار فستیوال تای پونگال-، هولی، اونام، ویژایاداسهامی، دورگا پوژا، ائید اول-او داها یارارلی – بکر اید، میلاد گونو، بوددها ژایانتی و وایساکهی. هیندوستانی اوچ میلّی بایراما مالیکدیرلر. بایراملارین (مزونیتلرین) باشقا ییغیملارینا، دوققوزون و اون ایکینین آرالارین‌دا دییشمک، رسمه‌ن فردی دؤولتلرده (وضعیتلرده، اوستانلاردا) ریایت ائدیلیر (مۆشاهیده ائدیلیر). دینی پراکتیکالار گون‌ده‌لیک حیاتین آیریلماز ترکیبی‌دیر و چوْخ اجتماعی ایشدیر.

مرسوم هیندوستان عائله دیرلری چوْخ حؤرمت‌لی‌دیر، باخمایاراق کی شهر عائله‌لر ایندی‌سی مرسوم مشترک عائله سیستمی ایله قوی(اول)موش اجتماعی-ایقتیصادی (سوسیال-ایقتیصادی) محدودیتلرین اوجباتین‌دان نۆوه عائله ترکیبینی اۆستون توتور.

گؤرونتولر

همچینین باخ

بریتانیا هیندوستانی

قایناقلار

^ ^۱٫۰ ^۱٫۱ ^۱٫۲ ^۱٫۳ National Informatics Centre 2005.
^ Wolpert 2003, p. 1.
^ ^۳٫۰ ^۳٫۱ National Symbols | National Portal of India. India.gov.in. یوْخلانیلیب6 July 2013.
^ Hindi, not a national language: Court.
^ Constitutional Provisions - Official Language Related Part-17 Of The Constitution Of India (Hindi). آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-11-08. یوْخلانیلیب27 December 2015.
^ Ministry of Home Affairs 1960.
^ Profile | National Portal of India. India.gov.in. یوْخلانیلیب23 August 2013.
^ Eighth Schedule. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2018-12-25. یوْخلانیلیب1 July 2013.
^ Khan, Saeed (25 January 2010). "There's no national language in India: Gujarat High Court". http://timesofindia.indiatimes.com/india/Theres-no-national-language-in-India-Gujarat-High-Court/articleshow/5496231.cms. Retrieved 5 May 2014.
^ Press Trust of India (25 January 2010). Hindi, not a national language: Court. یوْخلانیلیب23 December 2014.
^ Census of India : C-1 Population By Religious Community.
^ 2.87 million Indians have no faith, census reveals for first time.
^ Justice TS Thakur sworn in as 43rd Chief Justice of India.
^ Profile. india.gov.in.
^ "India" IMF Population estimates.
^ Population Enumeration Data (Final Population). Census of India.
^ A - 2 DECADAL VARIATION IN POPULATION SINCE 1901 (PDF). Census of India.
^ ^۱۸٫۰ ^۱۸٫۱ ^۱۸٫۲ ^۱۸٫۳ World Economic Outlook Database, October 2015 - Report for Selected Countries and Subjects. اولوسلارآراسی پول صندوقو (IMF). یوْخلانیلیب6 October 2015.
^ Gini Index. World Bank. یوْخلانیلیب2 March 2011.
^ Human Development Report 2015 Summary. The United Nations. یوْخلانیلیب14 December 2015.
^ INDIA STATS : Million plus cities in India as per Census 2011.
^ km.*
^
^ ماللیکارژون، ب. (نوو.، ۲۰۰۴)، فیفتی یئارس اوف لانگواگئ پلاننینگ فور مودئرن هین‌دی-تهئ اوففیجیال لانگواگئ اوف ایندیا، لانگواگئ ین ایندیا، وولومئ ۴، نومبئر ۱۱. ایسسن ۱۹۳۰—۲۹۴۰.
^
^ شابلون:جیتئ بووک

^ "[...] Jana Gana Mana is the National Anthem of India, subject to such alterations in the words as the Government may authorise as occasion arises; and the song Vande Mataram, which has played a historic part in the struggle for Indian freedom, shall be honoured equally with Jana Gana Mana and shall have equal status with it." Constituent Assembly of India 1950.
^ "The country's exact size is subject to debate because some borders are disputed. The Indian government lists the total area as ۳٬۲۸۷٬۲۶۰ km² (۱٬۲۶۹٬۲۲۰ sq mi) and the total land area as ۳٬۰۶۰٬۵۰۰ km² (۱٬۱۸۱٬۷۰۰ sq mi); the United Nations lists the total area as ۳٬۲۸۷٬۲۶۳ km² (۱٬۲۶۹٬۲۱۹ sq mi) and total land area as ۲٬۹۷۳٬۱۹۰ km² (۱٬۱۴۷٬۹۶۰ sq mi)." Library of Congress 2004.

قایناق خطاسی برچسب <ref> برای گروهی به نام «nb» وجود دارد، اما برچسب متناظر با <references group="nb"/> یافت نشد.

[FOOTNOTENational_Informatics_Centre2005-1] ۱٫۰ ^۱٫۱ ^۱٫۲ ^۱٫۳ National Informatics Centre 2005.

[FOOTNOTEWolpert20031-2] Wolpert 2003, p. 1.

[india.gov.in-3] ۳٫۰ ^۳٫۱ National Symbols | National Portal of India. India.gov.in. یوْخلانیلیب6 July 2013.

[5] Hindi, not a national language: Court.

[6] Constitutional Provisions - Official Language Related Part-17 Of The Constitution Of India (Hindi). آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-11-08. یوْخلانیلیب27 December 2015.

[FOOTNOTEMinistry_of_Home_Affairs_1960-7] Ministry of Home Affairs 1960.

[india.gov.in2-8] Profile | National Portal of India. India.gov.in. یوْخلانیلیب23 August 2013.

[10] Eighth Schedule. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2018-12-25. یوْخلانیلیب1 July 2013.

[Times_News_Network-11] Khan, Saeed (25 January 2010). "There's no national language in India: Gujarat High Court". http://timesofindia.indiatimes.com/india/Theres-no-national-language-in-India-Gujarat-High-Court/articleshow/5496231.cms. Retrieved 5 May 2014.

[Press_Trust_of_India-12] Press Trust of India (25 January 2010). Hindi, not a national language: Court. یوْخلانیلیب23 December 2014.

[13] Census of India : C-1 Population By Religious Community.

[14] 2.87 million Indians have no faith, census reveals for first time.

[15] Justice TS Thakur sworn in as 43rd Chief Justice of India.

[16] Profile. india.gov.in.

[18] "India" IMF Population estimates.

[19] Population Enumeration Data (Final Population). Census of India.

[20] A - 2 DECADAL VARIATION IN POPULATION SINCE 1901 (PDF). Census of India.

[imf2-21] ۱۸٫۰ ^۱۸٫۱ ^۱۸٫۲ ^۱۸٫۳ World Economic Outlook Database, October 2015 - Report for Selected Countries and Subjects. اولوسلارآراسی پول صندوقو (IMF). یوْخلانیلیب6 October 2015.

[wb-gini-22] Gini Index. World Bank. یوْخلانیلیب2 March 2011.

[UN-23] Human Development Report 2015 Summary. The United Nations. یوْخلانیلیب14 December 2015.

[24] INDIA STATS : Million plus cities in India as per Census 2011.

[25] .*

[26] ^

[27] ماللیکارژون، ب. (نوو.، ۲۰۰۴)، فیفتی یئارس اوف لانگواگئ پلاننینگ فور مودئرن هین‌دی-تهئ اوففیجیال لانگواگئ اوف ایندیا، لانگواگئ ین ایندیا، وولومئ ۴، نومبئر ۱۱. ایسسن ۱۹۳۰—۲۹۴۰.

[English-subsidiary-28] ^

[Manorama-29] شابلون:جیتئ بووک

[4] "[...] Jana Gana Mana is the National Anthem of India, subject to such alterations in the words as the Government may authorise as occasion arises; and the song Vande Mataram, which has played a historic part in the struggle for Indian freedom, shall be honoured equally with Jana Gana Mana and shall have equal status with it." Constituent Assembly of India 1950.

[17] "The country's exact size is subject to debate because some borders are disputed. The Indian government lists the total area as ۳٬۲۸۷٬۲۶۰ km² (۱٬۲۶۹٬۲۲۰ sq mi) and the total land area as ۳٬۰۶۰٬۵۰۰ km² (۱٬۱۸۱٬۷۰۰ sq mi); the United Nations lists the total area as ۳٬۲۸۷٬۲۶۳ km² (۱٬۲۶۹٬۲۱۹ sq mi) and total land area as ۲٬۹۷۳٬۱۹۰ km² (۱٬۱۴۷٬۹۶۰ sq mi)." Library of Congress 2004.

[۱]

[۲]

[۳]

[a]

[۴]

[۵]

[nb ۱]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[b]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۲]

[۲۳]

[۲۴]

[۲۵]

[۲۶]