ویسیلر حرکتی
ویسیلر حرکتی (تاتار تورکجه‌سی: Wäisilär xäräkäte) اون دوققوزونجو عصرین ایکینجی یاریسی و ایگیرمینجی عصرین باشلانیشیندا عدالتسیزلیگه قارشی دینی، اجتماعی و سیاسی حرکت. بو حرکتین اساسچیسی بهاءالدین ویسی دیر.
تاریخی[دَییشدیر]
ویسیلر حرکتی تاتار اکینچیلری، صنعتچیلری و اورتا مرتبه‌ده اولان تیجارتچیلرینی بیرلشدیرن بیر حرکت دیر. بهاءالدین ویسی ۱۸۸۴-جو ایلده توتولاندان سونرادا بو حرکته قوشولانلارین سایی آزالمادی. ۱۹۰۸-جی ایلده قازان، آرچا، زؤیه، اورنبورگ و باشقا ولایتلرده داهی اورتا آسیادا اون بئش مین کیشینی بیرلشدیرمیشیدی. ویسیلر حرکتینین دوشونجه‌لریندن ملّی دؤولت قانونلاری قارشیسیندا دایانماق، شریعت ایله قرآن قانونلاری اساسیندا حرکت ائتمک، کفر اوردوسوندا (روسیه دؤولتینین اوردوسوندا) اشتراک ائتمه‌مک و روسیه دؤولتی پاسپورتونو آلماماق ذکر ائدیله‌بیلر. بو عقیده‌لر یوخاری احتمال ایله قرآنین مسلمانلارا طاغوت حؤکمونون قبول ائتمه‌سینی تحریم ائیله‌مه‌سیندن قایناقلانیبلار. بهاءالدین ویسی‌دن سونرا اوغلو قاینان ویسی حرکت باشچیلیغینی قبول ائتدی. میر سعید سولطان علییئو (غالییئو) و ملا نور واحدوف بو حرکته قاتیشان آدلیم کیمسه‌لریدیلر. ۱۹۰۵-جی و ۱۹۰۷-جی ایللر آراسیندا ویسیلر حرکتی چوخ گوجلنمیشیدی. بو حرکت یاشام یولونو ابوذر غفاری‌دان اؤرنک آلمیشدی.
قایناقلار[دَییشدیر]
تاتار تورکجه‌سی ویکی‌پدیاسی‌نین ایشلدنلری طرفیندن یارانمیش«ویسیلر حرکتی»، مقاله‌سیندن گؤتورولوبدور. (۷ آوریل ۲۰۱۹ تاریخینده یوْخلانیلیبدیر).