سالماس: نوسخه‌لر آراسینداکی فرق
E THP (دانیشیق | چالیشمالار) بدون خلاصۀ ویرایش اِتیکِت: واگردانی دستی |
E THP (دانیشیق | چالیشمالار) ک «سلماس» را محافظت کرد ([دَییشدیر=تکجه اوْتوماتیک تأیید اوْلموش ایشلدن‌لره ایجازه وئر] (سوْن‌سۇز) [آدینی دَییشدیر=تکجه اوْتوماتیک تأیید اوْلموش ایشلدن‌لره ایجازه وئر] (سوْن‌سۇز)) |
فرقیسیز
| |
۱۹ سپتامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۱:۳۳ نوسخه‌سی
| سلماس | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||
| ایلک آدی | دیلمان،دیلمقان | |||||||
| اهالی | 97060[۱] نفر (2011) | |||||||
| نقلیات واسیطه‌سی کودو |  ایران س ۲۷
| |||||||
| سوی و دیل | آذربایجان تورکجه‌سی | |||||||
| مذهب و دین | اکثریت:
اقلیت: | |||||||
| بلدیه باشچی‌سی | محمد رحیمی[۲] | |||||||
سالماس یا دا سلماس — باتی آذربایجان اوستانینین شهرلریندن بیری‌دیر. بۇ شهر سلماس بولگه‌سینین مرکزی اولاراق اورمیه باتی آذربایجان اوستانین مرکزیندن ۸۰ کیلومتر فاصله‌سی واریمیش. ۱۳۰۹–جی هیجری شمسی ایلده سالماس شهری زلزله اثرینده توْرپاقلا بیر اوْلوب و اونون شطرنجی صورتینده سونردان تیکیب‌لر. قدیم سالماس ولایتین مرکزی دیلمقان آدلانیردی.
آد
شهرین آدی قاجار ایمپیراتورلوغو زامانیندا «سالماس» اولاراق، پهلویلر واقتی «شاهپور» آدینا چئویریلدی. ۲۱ آذر ۱۳۲۴–جی هیجری گونشلی‌دن بیر ایله‌جه، آذربایجان میلّی حؤکومتی چاغیندا، شهرین آدی «سلماس» آدینا قایتاریلمیش‌ایدی، اما پهلویلر شهره حاکیم اولاندان سوْنرا، شهرین آدینی گینه شاهپور آدینا قایتاریلدیلار. ایران ایسلام اینقیلابیندان سوْنرا، شهرین آدی یئنی‌دن «سلماس» آدینا چئویریلدی.[۳]
تاریخ
حمداله مستوفی قزوینی سلماسا عایید دئییر: سلماس ۴ جو اقلیم‌دن و بیر بویوک شهردیر، اونون حیصاری خاراب اوْلان زامان خواجه تاج الدین علی شاه وزیر تبریزی الیله یئنی‌دن تیکیلدی. اونون دوره‌سی ۸ مین اتدیمیمیش، هاواسی سویوق و هابئله سولاری آذربایجان و کوردوستان داغلاریندان گلیب چیچست گؤلونه تؤکولور. باغلاری چوخ اولاراق اوندا اوزوم و باشقا میوه‌لر چوخدور، آیری بیر حاصیل‌لار دا وار. خالقی تۆرک دورلار و سونودور و کوردلرله دائما داوا ائدیرلر آنجاق آرالاریندا خصومت وار ائله کی ذاتلاریندادیر دوزلن دئییل.
شهاب الدین یاقوت حموی معجم البلدان دا سلماسا عایید دئییر سلماس اول و ایکی جی فتحه له بیر شهر دیر آذربایجان دا اورانین اورمیه له آراسی ایکی گون یول دیر و تبریزه قدر اوچ گون سلماس دان خوی شهرینه قدر بیر ائو منزل دیر سلماسین اوزوناسی یئتمیش اوچ درجه یوز انی ده اوتوز اوچ درجه و نصف دیر.
حاجی خلیفه آدیلا تانینان کاتب چلبی جهان نیما دا یازیر: سلماس بیر شهر آذربایجانین سرحد شهرلریندن دیر و خوی تومنین شهرلری عیبارت دیر سلماس ، اورمیه ، خوی ، اشنویه ،شهرین اوزوناسی ئتمیش دوققوز درجه انی ده اوتوز اوچ درجه ده تبریز شهرین باتی سیندا آذربایجانین قورتولوش یئرینده یئرلشیب دیر. بۇ قصبه دوغو دان دیلمقان قصبه و اورمو گؤلو گونئی دن اشنویه باتی دان حکاری داغلارینا قوزئی دن قوسقون قران داغلارینا چاتیر.
زکریا بن محمد بن محمود قزوینی آثار البلاد و اخبار العباد کیتابیندا دئییر سلماس شهری آذربایجان دا تبریز و اورمیه آرسیندا دوشوب اوردا بیر سو وار هر بیر مجذوم دردی اوْلان چیمسه و غسل توتوسا جذام دردیندن قورتولاجاق.ائله کی اوزوم ائشیتدیم بیر جذام دردی اوْلان موصولو سلماسا گئدیب بۇ سو دا چیمیب و اوزون یودو سوْنرا بدنی سالم و پاکلانمیش دیر.
میرزا حسن زونوزو ناصرالدین شاه وقتین بویوک عالیم لریندن ریاض الجنه کتابیندا بیر روضه مسالک ممالک کیتابین شرحینده حمدالله مستوفی نین یازیدیقلارین تعریف ائدنن سوْنرا دئییر کاتب حروف دئییر بۇ ایل لرده 40 ایل اولاراق دونبلی حاکیم لرین سلماسا حوکم آپاردیغلاری اۆچون سلماس ولایتی آچیق و آباد هابئله شهرلرین فخرالبلادی و خالقی همیشه الوارا و کوردلره غالیب دیرلر.شهرین خالقین چوخلوسو ثروت صاحابی دیلار دیلمقان کندین دوره سینه احمدخان دونبلی بیر بویوک حاصار چکمیش اورانی بیر بیر بالاجا شهره چئویرمیشدی توکان لار و حماملار و مسجیدلر ، کاروانسرالار و اویغون عیمارت لر تیکمیش دیر اونون اوغلان لاری دا اورانین آبادانلیغیندا چالیشدیلار.خوی شهری الدن چیخاندان سوْنرا سلماس دا کوک دن خراب اوْلدو و خالقی بوتون کوچگون دوشدولر ایندیلیکده خالقی بیربه بیر یغیشیب لار.[۴] .
سالماس اورارتو یی (مین ایل مسیح میلادیندان اؤنجه) دؤره سينده وار ايدي. سلماس اوراتولارين ايكينجي پایتختی ایدی و او زامانلار شهرین آدی اولهو (اولخو) ایدی.قارنی یاریق ، هؤدر، دئریک ، زنجیر قالا داخمالاری و چهریق و خان تختی ایله کاظیم داشی قالالاری اورارتویی زامانیندان قالان اثرلردی لر. سلماسین میلاد دان اؤنجه ایلک داغیلماغینین سببی آشوری لرایدیلر..استرابون نون دئدیینه گؤره - یونانلی جغرافیدان و شاعیر- سلماس سیمباکا آدی ایله ٢٠ ایل میلاددان اؤنجه دئریک چایینین قیراغیندا تیکیلدی.او زامان لار شهرین حاصاری وار ایدی. ٦١٩ هجری ده مغول چنگیز خانین قارداشی اوْغلو چته نویان سلماسا سالدیردی. او زامان لار مغول لار تسلیم اولمایان شهرین جماعتین تماما اؤلدوررديلر.سونوندا سلماسين ایکینجی داغیلماسی تاریخ بویوندا مغول لار الی ایله اوْلدو. سوْنرالار " تاح الدین شاه جیلانی" مغول غازان خانین عاغیللی وزیری بۇ شهری آبادلاییب دؤره سينه حاصار چکدی امینه خاتون غازان خانین قیزی و تاج الدین شاهین ائشی "کهنه شهر ده " قویلانیب و مینار دیکجی 20 متیر اوجالیق ایله قبیرینین اوستونده تیکیله رک سلماسین بیر سیمگه سی تانیلا بیلر.بو دیکج 1309 دا زلزله اثرینده داغیلدی. ١٠١٢ ه.ق ده صفویه و عثمانی نین ساواشندا یئنه ده سلماس اۆچونجو دفعه یه داغیلدی.آذربایجان ٢٧ ایل عثمانلی لارین الینده ایدی .سوْنرالار ایکینجی شاه عاباس کهنه شهر ده اولارایله ساواشا گیریب آذربایجاندان چیخارتدی. قاجار زامانیندا "احمد قلی خان دومبلی" سلماس، خوی و اورمیه حاکمی اولاراق دیلمانین دؤره سینه حاصار چکیب، بۇ شهر ده حامام و کاروانسارا تیکدی.سلماس ١٣٠٩ ایلینده زلزله اثرینده تماما داغیلیب یئنی شهر او ایلین خرداد آیینین ٤ اینجی گونونده یئنی دن تیکیلمه یه باشلادی. پوریای ولی سلماسین تانینمیش پهلوان لاریندان ایدی.او عاریف و الله آدامی ایدی و حاکم طرفیندن پهلوانلیق نیشانی اونا وئریلمیشدی.[۵]
اصلی یازی: جیلولوق
جیلولار سیمیتقونو شیکست وئرندن سوْنرا، سلماسا حمله گتیردیلر. سلماس اهالی‌سی اوّلده یاخشی دایانیردیلار، آنجاق بیر یئردن کؤمک چاتمادی. بئله‌جه پتروس قوْشونو سلماسا حمله گتیرنده، وثوق‌الدوله، خوی و سلماس حاکیمی، بعضی اهالی ایله خویا گئتدی. جیلولار ۱۳ فروردین ۱۲۹۷ده ساده‌جه سلماسی توُتوب خالقی تالادی‌لار. پتروس سلماسی توُتاندان سوْنرا، بیر دسته مسیحیلردن سلماسدا قوْیوب، قوْشونون قالانین سلماسین اطراف کندلرینه آپاردی. مۆسلمانلار بوُ فۆرصت‌ده ۲۹ فروردین ۱۲۹۷ده سلماسی جیلولار الیندن چیخارتدیلار. اوْن گۆنده خوی و تبریزدن ایکی مین نفر کؤمک چاتدی. جیلولار دا اؤز قوْشونلارینا آرتیریب، گۆنده شهره حمله گتیریردیلر. بوُ حالدا پتروس قوْشونو سلماسا حمله گتیردی. ۳ اوردیبهشت ۱۲۹۷ده، جیلولار اهرنجان دروازاسیندان شهره گیریب، خالقی اؤلدورمگه باشلادیلار. خالقین ۳ده بیری شهردن قاچدیلار. قالانی ائولرده و شهرین مسجیدینده قالدیلار. جیلولار ائولرین قاپیلارینی سیندیریب خالقی اؤلدوروردولر؛ مسجیدده قالانلاری دا مۆسلسله باغلاییب اؤلدوردولر. ۵ اوردیبهشت‌ده، جیلولار ۴۰ مین اسیری هر یاندان ییغیب، بیر هفته ساخلایاندان سوْنرا باشقا یئرلره گؤندردیلر. اسیرلرین چوْخو یوْل‌دا اؤلدولر. سیمیتقو ایله آداملاری دا خوی یوْلوندا خالقی سوْیوب گاهدان اؤلدوروردولر. ۲۸ خورداددا، عثمانلی قوْشونو سلماسی جیلولار الیندن چیخارتدی.[۶]
خالق
رزم آرا نین فرهنگ جوغرافیایی کیتابین اساسیندا سلماس ۱۳۳۰–جی هیجری گونشلی ایلده ۱۱٬۰۰۰ نفر جمعیتی اولاراق خالقی شیعه تورک دور، هابئله نئچه ائو ده مسئحی سی اولاراق کلدانی دیلینده دانیشیرلار.[۷] ایندیلیکده سلماس شهری‌نین اصلی ترکیبی تورکلر دورلار و مذهب‌لری ده شیعه دیر.[۸]
طبیعی دوُروم
جغرافیا
سلماس شهری دنیز سویه‌سیندن 1396 متیر یوخاری‌دا یئرلشیبدیر.[۹]
جغرافیایی یئری
سلماس آذربایجان فلاتین باتیسیندا مثلث شکیلینده بین النهرین ، خزر دنیزی و قفقاز داغلارین آراسیندا یئرلشیب آذربایجان داغلاری اوزوناسی دورموندا دووار کیمی تورکیه مرزینده یئرلشیب و مدیترانه دنیزین و هابئله اقیانوس آرامین یاغیشلی بولودلارین قاباغیندا دایانیب و اونلارین آذربایجانا گیرمه سینین قاباغین آلیب لار سانکی اونون یئرینه چوخلو یاغینتی‌لاری قار شکیلینده ذخیره ائدیب لر.
سلماسین اؤنملی داغی اره ويلƏrəvil آدلانیر و 3409 متیر ایرتفاسی اولاراق سلماس دامی آدلانیر اوبیری داغلار قيزيل داغ Qızıl dağ ساري چيچک ، هُوده ر Hödər ، عه يه ن ، انبت ، چيمن لر ، قارني ياريق ، پالان توکن ، قاباق تپه ، کئچل داغ ، آوقان داغ ، پيرچاوش و ... سلماس جلگه سی بۇ داغلارین اراسیندا یئرلشیب و سولارین آخاری باتی دان دوغویا ساری دیر.[۱۰]
| جغرافیایی دوروم و قونشو شهرلر | ||
|---|---|---|
| قوزئی: خوی شهری | ||
| دوغو: شبستر شهری | 
|
باتی: تورکیه مرزی |
| گونئی: اورمیه شهری | ||
چای‌لار
هاوا دوُرومو
سلماسین هوا دورمو اوجا داغلار و اورمو گؤلون اوْلونماسی و هابئله اویغون یاغینتی‌لار اۆچون اعتدالی و مطبوع هاواسی وار.ایلده 400-350 میلیمتیر یاغنتی وار و دونموش گونلرین سایی 100 گوندن آرتیق دیر ایلین کوک فصل لرینده اوزلیکده یای فصلینده قوزئی دن سرین یئل اسیر بۇ یئل سلماس دا خوی یئلی آدلانیر و اورمیه ده سلماس یئلی آدلانیر.[۱۰]
دپریم
سلماس بولگه سی دپریم لی منطقه ده یئرلشیب دیر ائله کی هر واخت‌دان بیر منطقه دپریم لرله تیتیریر بونلاردان ان شیدتلی دپریم 1309 جی ایلین سلماس دپریمی 7 درجه ریشتر میقایسی ایله اوْلدو کی بویوک خسارتلر ووروب ائله کی بوتون بؤلگه هابئله دیلمقان شهری توْرپاقلا بیر اولدو.[۱۱]
کؤلتؤر
سینما
شهرین تکجه بیر سینماسی اولاراق سعدی سینماسی آدیلا تانینیر بۇ سینما 1388 جی شمسی ایلیندن باغلانیب و ایندیه قدر هله آچیلمایب دیر ائله کی بوگونه‌دک شهرین فرهنگی یئرلرین آز اولماسی فرهنگ ساحه سینده چالیشانلاری الی باغلی قویوب دیر.[۱۲][۱۳]
کیتاب‌ائوی
سلماس بولگه سینده 6 باب عمومی کیتاب‌ائوی هابئله 2 باب دا مشارکتی کیتاب‌ائوی 3 مین 122 مربع متیر ساحه‌ایله خالقا خدمات گؤسترمک اۆچون فعالیت گؤستریرلر آنجاق شهرین یئکلمه سی و اهالینیپ چوخالماسی شهرده 2 باب یئنی کیتاب‌ائوینین تیکلیلمگی اۆچون احتیاج گورونور.[۱۴][۱۵][۱۶][۱۷]
سیاست
1309 جی ایلین دپریمی سلماس شهرینده 2500 الی 4000 نفرین اولومونه سبب اوْلدو بۇ دپریمین بویوکلوغون مانوئل بربریان (۱۹۷۴) ۷/۴=M هابئله ژئوفیزیک موسسه سی ۷/۲=M دئمیشکن ائله کی بۇ دپریم آذربایجانین و بلکه ده خاورمیانه نین شیدتلی و ییخیملی دپریملریندن دیر ائله کی 1930 جی ایل دپریم تانیماق تاریخینده 1930 سلماس قئید اوْلونموش دور. سلماس آرام اوْلاندان سوْنرا یئنی بیر شهر دیلمقان شهرین 1 کیلومتیرلیغینده ایندیکی سلماس شهرین یئرینده دوزگون شهر تیکمه و مهندسلیق نقشه سی ایله شطرنجی شکیلینده مهندس اسدالله خاورزمین الیله تیکیلدی سلماس شهرین اهالی سینین هر بیرینه یاشایش و یئرلشمک اۆچون اویغون بیر قطعه یئر وئریلدی قدیم دیلمقان شهرین خارابالاریندان آدلانان آقا مسجیدین پایا و ستون لاریندان سوْنرا بیر شئی قالمییب بۇ یئرده ایندیلیکده باتی آذربایجان میراث فرهنگی طریقه ایله حصارلانیب ائله کی سوْنرا دان گلن لره اۆچون و هابئله 1930 م سلماس دپریمی اۆچون بیر سیمگه اولسوب و سوْنراکیلار اۆچون عیبرت اولسون و دپریم تانیماق ، دپریم مهندیسلیق اۆچون اوصلو برنامه توکولوب ایستفاده اوْلونسون.[۱۸][۱۹].
سلماس سیاسی باخیمدان آذربایجانین اؤنملى شهرلریندن بیری ساییلیر.بو شهر تاریخ بؤیو ٤ سئری تماما داغیلیب و سوْنرا یئنی دن تیکیلیب.حیدر خان عمواوغلو و سعید سلماسی بۇ شهردن قالخان مشروطه شهیدلری دیر لر. [نیازمند منبع]
مکتب‌لر
عمومی مکتب‌لر
قدیم سلماس ولایتین اوْرتا سی دیلمقان شهرینده اوْلان مکتب خانا لار عیبارتی دیر:امین العلما مکتبی ، ملا غفار مکتبی ، حاجی بابا مکتبی ، ملا اسماعیل مکتبی ، ملا عباسعلی مکتبی ، میرزا رضای سلماسی مکتبی ، میرزا حسن شمس الدینی مکتبی ، میرزا حبیب مکتبی ، ملا اسماعیل نجفی مکتبی ، ملا مجید تمری مکتبی هابئله 1285 جی قمری ایلده مشروطیت اینقلابی ایله بیرلیکده میرزا سعید سلماسی الیله دیلمقان دا بیرینجی یئنی مکتب قورولدو بۇ مکتب سعیدیه مکتبی آدلانیردی[۲۰]
بیلیم‌یوردلار
بؤلگه ده آزاد اسلامي ، پيام نور ، فرهنگيان (تربيت معلم ) بیلیم یوردلاریندان باشقا معراج آدلا غئیر انتفاعی بیلیم یوردو دا چالیشماق دا دیر.[۲۱]
دینی مکتب‌لر
سلماس شهرینده ایندیلیکده 4 دینی مدرسه وار بۇ مدرسه لرین آدی عیبارت دیر:مهدیه ، الرسول ، امام علی(ع) ، فاطمه الزهرا سانکی ایندیلیکده تکجه امام علی آقالار اۆچون و فاطمه الزهرا خانیم لار اۆچون چالیشماق دادیر.[۲۲][۲۳]
شهر سوْرون‌لاری(مشکل‌لر)
سلماس شهرین اونملی سوْرون‌لاریندان شهرین حاشیه منطقه‌لری و زورآبادلار اولماسی دیر.[۲۴] هابئله سلماس شهری باتی آذربایجان اوستانین یاندیرجی ماده نین قاچاق معبری اوْلوب بونا گوره بۇ شهرین بۇ دورومونا گوره اساسی فیکیر قیلینمالی دیر.[۲۵]
یول‌لار[۲۶]
| سلماس | سلماس | سلماس |
|---|---|---|
| اورمیه - 94 کیلومتیر | تهران - 797 کیلومتیر | همدان - 760 کیلومتیر |
| سنندج - 518 کیلومتیر | تبریز - 164 کیلومتیر | اردبیل - 380 کیلومتیر |
| ایصفهان - 1096 کیلومتیر | کرج - 755 کیلومتیر | ایلام - 822 کیلومتیر |
| بوشهر - 1710 کیلومتیر | شهرکرد - 1195 کیلومتیر | بیرجند - 1657 کیلومتیر |
| مشهد - 1785 کیلومتیر | بجنورد - 1500 کیلومتیر | اهواز - 1125 کیلومتیر |
| زنگان - 461 کیلومتیر | سمنان - 1010 کیلومتیر | زاهدان - 2258 کیلومتیر |
| شیراز - 1580 کیلومتیر | قزوین - 632 کیلومتیر | قوم - 923 کیلومتیر |
| کرمان - 1763 کیلومتیر | کرمانشاه - 648 کیلومتیر | یاسوج - 1428 کیلومتیر |
| گرگان - 1194 کیلومتیر | رشت - 656 کیلومتیر | خرم‌آباد - 814 کیلومتیر |
| ساری - 1060 کیلومتیر | اراک - 887 کیلومتیر | بندرعباس - 2056 کیلومتیر |
| یزد - 1414 کیلومتیر |
ایدمان
سلماس شهرینده کلیتده 12 ایدمان سالونو وار کی اونلاردان اونملی لری عیبارت دیر:سالن ورزشي 2000 نفري،جايگاه فوتبال شهدا سلماس، سالن رزمي شهدا سلماس ،سالن ورزشي شهدا سلماس،سالن ورزشي بانوان سلماس و ... هابئله ایندیلیکده سلماس شهرینده 4 مین ایدمانچی اولاراق 35 ریشته ده چالیشماق دادیلار.[۲۷][۲۸]
بهداشت و درمان
خسته خانالار
سلماسین خسته خاناسی «خاتم‌الانبیا» بیماریستانی دیر. بوُ خسته خانا ۱۳۷۴ده ۱۲۸ ثابیت تخت ظرفیتی ایله قوُرولوب‌دور. ایندیلیکده ۱۲۶ تخت ایله ایشله‌ییر. خسته خانادا اوْلان تخصّوصلار بوُنلار دیر: داخلی، جرّاحلیق، قادینلار، اوُشاقلار، گؤز طبیب‌لیگی، قوُلاق-بوغاز-بوُرون.[۲۹]
مدیا و درگی‌لر
رادیو لا تلویزیون
سلماسین دیجیتال رادیو و تلویزیون ایشین باشلییاراق بؤلگه نین بیر چوخ یئرلرینده دیجیتال موج لارین آلماغینا ایمکان واردیر سلماسین اوز دیجیتال گوندرن سیستمی 1392/9/3 جی ایلدن اوز ایشین باشلییب دیر.[۳۰][۳۱]
درگی‌لر
سلماس بولگه سینده بیر نئچه درگی چالیشماق دا دیر [۳۲][۳۳][۳۴]
مَحله‌لر
| سلماس محله لری |
|---|
|
باش کسن لر | کوی قائم | کوی آیت الهی | کوی یک | مغانجوق| بازار | استادیوم | منطقه نظامی محمد لطیفی | پادگان| اهرنجان | سپاه | یادبود| علامه طباطبایی| پژوهش | ابوریحان| باهنر| کوی عکاسان | کوی امام رضا |
گؤرملی و تاریخی یئرلر
سلماس بولگه سینده اوْلان بیر چوخلو تاریخی بینالار و گورملی یئرلر 1309 جی ایلین دپریمینده بئیندن گئتمیشدیر اوو جومله تاریخی یئرلر دن قدیم مسجیدلر ، مقبره لر ، میر خاتونون قدیمی بورجو و هابئله قدیم کورپولر داغیلیب بئیندن گئتدیلر.[۳۵] آنجاق بیر نئچه تاریخی بینا ایندیکی سلماس دا وار بۇ جومله شیخ حمامی و آقا مسجیدی شهرین تاریخی و گورملی بینالاریندان دیر.
سوغات و ال ایشلری
سلماس شهرین سوغات لاریندان سؤوۆد عرقی و هابئله منطقه نین آلمالاری آدلیم دیر.[۳۶][۳۷] بو منطقه ده 1000 ائو هر ائو آزی 5 نفر ال ایشلرینه باخیرلار ائله کی بؤلگه نین یوزده 40 یاشایش هزینه لری و گلیرلری بۇ ایش لردن دیر بؤلگه نین چوخلو ال ایش لری عیبارت دیر:فرش توخوماق دان ، خالچا توخوماق دان،سوفال ، مجسمه دوزتمک دن ، سله و حصیر توخوماق و ...[۳۸]
هوتل‌لر
سلماس شهرینده هوْتل یوخدور. بوندان باشقا شهرده دوزگون و اویغون بیر قوناق‌ائوی و قالماق‌اۆچون ده یئر یوخدور.[۳۹] سانکی شهرده نور آدلا بیراولدوزلو هُتل وار.[۴۰]
عنعنوی یئمک‌لر
آدلیم لار
- میرزاسعید سلماسی
- نیمتاج سلماسی
- میرزامحمود غنی‌زاده
- جعفر سلماسی
- نیمتاج سلماسی
- محمدحسین صدقیانی
- حاجی پیشنماز سلماسی
- اسدالله احمدزاده دهقان
- پرویزخان صدقیانی
- ابراهیم خان امین السلطان
- میرزا رسول صدقیانی
- هادی اصغری
- تیمور لکستانی
- شهرام اسدی
- نصرالله مسلمیان
- جاوید مقدس صدقیانی
- توحید ملک زاده دیلمقانی
- محمدرضا مهرزاد صدقیانی
- واصف سلماسی
قایناقلار
- ^ http://www.amar.org.ir/Portals/2/pdf/jamiat_shahrestan_keshvar3.pdf
- ^ شهرداری سلماس
- ^ پیشینه تاریخی شهر, شهرداری سلماس
- ^ رسائل اعتماد السلطنه - میر هاشم محدث - قیراط الماس فی ترجمه سلماس - انتشارات اطلاعات -1391 تهران - صفحه:185
- ^ تاریخ ده هزار ساله سلماس-دکتر توحید ملک زاده دیلمقانی
- ^ «قتل عام مسلمانان در دو سوی ارس»، صمد سرداری نیا، نشر اختر، ۱۳۸۳، ص ۸۳-۸۹
- ^ فرهنگ جغرافیایی ایران - حسینعلی رزم آرا - جلد 4 آذربایجان - انتشارات دائره جغرافیایی ستاد ارتش - شاپور صفحه 292
- ^ بناهای باستانی سلماس - مهرداد رحمانی اهرنجانی - 1388 - انتشارات پرواز قلم - صفحه 12
- ^ Global Gazetteer Version 2.2
- ^ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ شهرداری سلماس
- ^ فرمانداری سلماس
- ^ ایسنا
- ^ خبرگزاری پانا
- ^ خبرگزاری جمهوری اسلامی
- ^ خبرگزاری فارس
- ^ فرمانداری سلماس
- ^ خبرگزاری تسنیم
- ^ ندای اورمیه
- ^ آفتاب
- ^ دورنا نیوز
- ^ موسسه آموزش عالی معراج
- ^ مدیریت حوزه های علمیه استان آذربایجان غربی
- ^ مدرسه فاطمه الزهرا سلماس
- ^ خبرگزاری آنلاین مفید میاندوآب
- ^ اورمیه سیتی
- ^ فاصله سلماس با مراکز استانها
- ^ اداره ورزش و جوانان آذربایجان غربی
- ^ خبرگزاری فارس
- ^ مشخصات بیمارستانهای استان آذربایجان غربی
- ^ گستره ارتعاش هماهنگ
- ^ پایگاه خبری ءامنون
- ^ خانه مطبوعات استانی
- ^ وبلاگ خبری سلماس
- ^ جنبش راه سبز
- ^ شبکه اینترنتی آفتاب
- ^ تیشینه
- ^ صدا و سیمای مرکز آذربایجان غربی
- ^ فرمانداری سلماس
- ^ پایگاه خبری آذرپیام
- ^ پردازان سفر پارسه
خاریجی لینکلر
- Salmas famous people
- Salmas[دائمی اولو باغلانتیلی], By C.E. Bosworth, Encyclopaedia of Islam.
- "Salmas Map – Satellite Images of Salmas", Maplandia
| مرکزی |  | |
|---|---|---|
| بؤلگه‌لر و شهرلر | ||
| توریسم | ||
| یئرلر | ||
