کوردلر: نوسخه‌لر آراسینداکی فرق
بدون خلاصۀ ویرایش اِتیکِتلر: بصری دییشدیریجی موبایل ایله دَییشیک موبایل وبی ایله دَییشیک |
اِتیکِتلر: موبایل ایله دَییشیک موبایل وبی ایله دَییشیک |
||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
* [[۱۹۶۵ (میلادی)|۱۹۶۵]]-جی ایلین آمارلارینا گؤره [[تورکیه]]<nowiki/>ده ۲،۲۱۹،۵۰۲ نفرین آنادیلی [[کورمانج دیلی|کورمانج دیلی]]<nowiki/>دیر کی بونلارین ۱،۳۲۳،۶۹۰ نفری [[کورمانج دیلی|کورمانج دیلی]]<nowiki/>ندن سونرا باشقا دیل بیلمیردیلر<ref>[[Heinz Kloss]] & Grant McConnel, Linguistic composition of the nations of the world, vol,5, Europe and USSR, Québec, Presses de l'Université Laval, 1984, ISBN 2-7637-7044-4</ref> همچنین کورمانج‌دیلی ایکینجی دیلی اولان و یا کورمانج دیلینی باشا دوشنلرین سایی(آنا دیللریندن علاوه) ۴۲۹،۱۶۸ نفریدیر<ref>[http://www.ciemen.org/mercator/pdf/wp11-def-ang.pdf Escarré International Centre for Ethnic Minorities and Nations] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20121222022457/http://www.ciemen.org/mercator/pdf/wp11-def-ang.pdf |date=2012-12-22 }}:Recent Changes in Turkey’s Language Legislation</ref>. بئله‌لیکله، ۱۹۶۵-جی میلادی ایلده ۳۱،۳۹۱،۴۲۱ نفر اولان تورکیه اهالیسی‌نین اَن چوخ احتیمالی ایله ۸،۴۴٪-نی کوردلر([[کورمانج‌لار]]) تشکیل ائدیردیلر. |
* [[۱۹۶۵ (میلادی)|۱۹۶۵]]-جی ایلین آمارلارینا گؤره [[تورکیه]]<nowiki/>ده ۲،۲۱۹،۵۰۲ نفرین آنادیلی [[کورمانج دیلی|کورمانج دیلی]]<nowiki/>دیر کی بونلارین ۱،۳۲۳،۶۹۰ نفری [[کورمانج دیلی|کورمانج دیلی]]<nowiki/>ندن سونرا باشقا دیل بیلمیردیلر<ref>[[Heinz Kloss]] & Grant McConnel, Linguistic composition of the nations of the world, vol,5, Europe and USSR, Québec, Presses de l'Université Laval, 1984, ISBN 2-7637-7044-4</ref> همچنین کورمانج‌دیلی ایکینجی دیلی اولان و یا کورمانج دیلینی باشا دوشنلرین سایی(آنا دیللریندن علاوه) ۴۲۹،۱۶۸ نفریدیر<ref>[http://www.ciemen.org/mercator/pdf/wp11-def-ang.pdf Escarré International Centre for Ethnic Minorities and Nations] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20121222022457/http://www.ciemen.org/mercator/pdf/wp11-def-ang.pdf |date=2012-12-22 }}:Recent Changes in Turkey’s Language Legislation</ref>. بئله‌لیکله، ۱۹۶۵-جی میلادی ایلده ۳۱،۳۹۱،۴۲۱ نفر اولان تورکیه اهالیسی‌نین اَن چوخ احتیمالی ایله ۸،۴۴٪-نی کوردلر([[کورمانج‌لار]]) تشکیل ائدیردیلر. |
||
*[[تورکیه]] آمار مؤسیسه‌سی‌نین ۳۱ دسامبر <nowiki/>۲۰۱۳ ده وئردیقی رسمی آمار اساسیندا تورکیه<nowiki/>نین ۷۶،۶۶۷،۸۶۴ نفر جمعیتی واردیر. اگر ۱۹۶۵-<nowiki/>جی ایلین آماری ثابیت قالسا تورکیه‌ده اَن چوخو ۶،۴۷۱ میلیون نفر کورد یاشاییر. البته اوزون ایللرده کوردلرین اکثریتی‌نین یاشادیغی یئرلری (تورکیه‌نین شرق و جونوب-شرق اوستانلاری) یوخاری جمعیت روشدونا صاحیب اولماقی و همچنین بیرینجی کؤرفز دؤیوشونده ۱ میلیوندان آرتیق کورد [[عراق]]<nowiki/>دان تورکیه‌یه کؤچمسی کوردلرین جمعیتی‌نی تورکیه‌ده یوخاریا آپاریب. |
*[[تورکیه]] آمار مؤسیسه‌سی‌نین ۳۱ دسامبر <nowiki/>۲۰۱۳ ده وئردیقی رسمی آمار اساسیندا تورکیه<nowiki/>نین ۷۶،۶۶۷،۸۶۴ نفر جمعیتی واردیر<ref>Türkiye İstatistik Kurumu: [http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20120719172948/http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15974 |date=2012-07-19 }}</ref>. اگر ۱۹۶۵-<nowiki/>جی ایلین آماری ثابیت قالسا تورکیه‌ده اَن چوخو ۶،۴۷۱ میلیون نفر کورد یاشاییر. البته اوزون ایللرده کوردلرین اکثریتی‌نین یاشادیغی یئرلری (تورکیه‌نین شرق و جونوب-شرق اوستانلاری) یوخاری جمعیت روشدونا صاحیب اولماقی و همچنین بیرینجی کؤرفز دؤیوشونده ۱ میلیوندان آرتیق کورد [[عراق]]<nowiki/>دان تورکیه‌یه کؤچمسی کوردلرین جمعیتی‌نی تورکیه‌ده یوخاریا آپاریب.<ref>[http://looklex.com/e.o/kurds.htm Kurds — '''LookLex Encyclopaedia''']</ref> |
||
== گؤرونتولر == |
== گؤرونتولر == |
||
۱۸ مئی ۲۰۲۱، ساعت ۱۵:۲۱ نوسخه‌سی
کۆردلر، اورتا شرقده یاشایان کۆرد دیللرینین بیرینه دانیشان خالقلار. کۆرد کلمه‌سی بیر خاص نیژادا ایشاره ائتمه‌ییر و عربلر ، ایراندا و ایکیچایلارآراسیندا یاشایان بیر سنی موسلمان خالق کی اؤز دیللری و فرهنگلر ایله عموما بیر قونشو منطقه‌ده ایران، عراق، تورکیه، ارمنیستان و سوریه اؤلکه‌لری آراسیندا کوردیستان آدیلا تانینان بیر منطقه‌ده یاشییانلارا وئریلن ایصطلاح‌دیر. بیرنجی دونیا ساواشیندان قاباق کۆردلر کؤچرلی‌ایمیش‌لر و کوردلر کئچی و قویون ساخلامقلا بین‌النحرین دؤزلوک‌لرینده، ایران و تورکیه داغلاریندا حایاتلاری وارییدی. عثمانلی ایمپیراتورلوغونون داغیلماسیندان سوْنرا جدید بیر میلت - دؤولتلرین ساییندا دئییل ، بیر آیری کۆردیستان‌دیر. کۆردلر داها راحات منطقه‌ده دولانا بیلمه‌دیلر و فصلی کؤچلری و سونتی یاشایشلارین ترک ائتمه‌یه مجبور اولدولار. ییرمینجی عصرین باشلاریندا کۆردلر میلیتچیلیکه تمرکز ائتدیلر. ۱۹۲۰ (میلادی) ایلین (سور عهدنامه‌سی) نده، کی جدید عراق، سوریه و کویت دؤولتلرین یاراتدی، کۆردیستان دؤولتی‌نین قورولماسینادا ایمکان وئرمیشدی اما هئچ واخت ایجرا اولمادی. تورکیه‌نین عوثمانلی سلطنتی‌نین ییخیلماسیندان سوْنرا کمال آتاتورک تورکیه‌ده ، تورکیه، ایران و عراق هئچ بیری مۆستقیل بیر کوردیستان دؤولتینی رسمیته تانیمادیلار. تورکیه‌ده کورد دیلینی ممنوع و شهرلرده سونتی کورودو پالتارلاری ممنوع و کوردلره (داغ تۆرکو) آد قویدولار و تورک حکومتی کوردلری هؤویتلریندن محروم اتمه‌یه چالیشدی. تورک دؤولتی کۆردلری شهرلره مهاجیرت اتمه‌یه تشویق ائتدی و کۆردلری منطقه‌ده سئیرکلشدیردی ، تورکیه دؤولتی کۆردلری بیر اقلیت قوم تانیماغا دوام وئریر.[۱]
یاشادیغی یئرلر
کوردلرین یاشادیغی یئرلری و ساییلارینا گؤره چوخلو تخمینلر وورولور و موختلیف منبع‌لر موختلیف نظرلر وئریرلر اونون اوچون بو گونه قدر کوردلرین ساییلارینا گؤره بیر ثابیت عدد تاپیلماییبدیر، آنجاق بللی‌دیر کوردلر اونلارجا اؤلکه‌ده یاشایاراق هئچ بیر اؤلکه‌نین اکثریتینی تشکیل وئرمیلر و بوتون یاشادیغی اؤلکه‌لرده آزینلیق ائتنیک قروپو تانینیرلار. دئمک اولار کی کوردلرین یوزه ۹۰ یا ۹۵٪-ی ایران، تورکیه، عراق و سوریه اؤلکه‌لرینده یاشاییرلار، کوردلر تورکیه، عراق و سوریه‌نین ۲-جی ائتنیک قروپو[۲][۳][۴] و ایرانین ۳-جو و یا ۴-جو ائتنیک قروپونو تشکیل وئریرلر[۵]، اوروپا دا یاشایان کوردلرین ۷۵٪-۸۰٪-ی بو ۴ اؤلکه‌دن اوروپا یا کؤچوبلر.
تورکیه‌ده
تورکیه‌ده کوردلرین جمعیتی و یاشادیغی یئرلرینه چوخلو تخمینلر وورولور کی او تخمینلر عیبارتدیلر:
- ۱۹۶۵-جی ایلین آمارلارینا گؤره تورکیه‌ده ۲،۲۱۹،۵۰۲ نفرین آنادیلی کورمانج دیلی‌دیر کی بونلارین ۱،۳۲۳،۶۹۰ نفری کورمانج دیلی‌ندن سونرا باشقا دیل بیلمیردیلر[۶] همچنین کورمانج‌دیلی ایکینجی دیلی اولان و یا کورمانج دیلینی باشا دوشنلرین سایی(آنا دیللریندن علاوه) ۴۲۹،۱۶۸ نفریدیر[۷]. بئله‌لیکله، ۱۹۶۵-جی میلادی ایلده ۳۱،۳۹۱،۴۲۱ نفر اولان تورکیه اهالیسی‌نین اَن چوخ احتیمالی ایله ۸،۴۴٪-نی کوردلر(کورمانج‌لار) تشکیل ائدیردیلر.
- تورکیه آمار مؤسیسه‌سی‌نین ۳۱ دسامبر ۲۰۱۳ ده وئردیقی رسمی آمار اساسیندا تورکیه‌نین ۷۶،۶۶۷،۸۶۴ نفر جمعیتی واردیر[۸]. اگر ۱۹۶۵-جی ایلین آماری ثابیت قالسا تورکیه‌ده اَن چوخو ۶،۴۷۱ میلیون نفر کورد یاشاییر. البته اوزون ایللرده کوردلرین اکثریتی‌نین یاشادیغی یئرلری (تورکیه‌نین شرق و جونوب-شرق اوستانلاری) یوخاری جمعیت روشدونا صاحیب اولماقی و همچنین بیرینجی کؤرفز دؤیوشونده ۱ میلیوندان آرتیق کورد عراقدان تورکیه‌یه کؤچمسی کوردلرین جمعیتی‌نی تورکیه‌ده یوخاریا آپاریب.[۹]
گؤرونتولر
.jpg)
قایناقلار
- ^ Who Are the Kurds?, Washingtonpost
- ^ Ethnologue 14 report for Syria : Languages of Syria:...Kurmanji – 938,000 in Syria , 6.3% of the population. Northern Syria. Alternate names: NORTHERN KURDISH, KERMANJI, KIRMANJI. Classification: Indo-European, Indo-Iranian, Iranian, Western, Northwestern, Kurdish.
- ^ Konda Araştırma ve Danışmanlık : toplumsal yapı araştırması –Biz Kimiz ? (2006) Archived 2010-10-30 at the Wayback Machine. Archived 2010-10-30 at the Wayback Machine.: 1993-te 18 yaş üzeri deneklerce Belirtilen Kimliğe Göre nüfusun 9,02%-i kürt ve zaza (8,61%-i kürt , 0,41%-i zaza) . 2006 yılında Kürt ve zaza etnik kimlik dağılımı tüm Türkiye nüfusunda görmek için , 18 yaş altı nüfusu sayılara orantılı olarak eklenmiş ve Konda tarafından 15,68% (14,97%-i kürt ve 0,71%-i zaza) ve ya 11,445 mln kişi (10,924 mln kürt ve 0,521 mln zaza) verisi alınmıştır.
- ^ Unrepresented Nations and Peoples Organization : The Turkmen of Iraq: Underestimated, Marginalized and exposed to assimilation Terminology:...The real total number of Iraqi voters is accounted as 13.511.936. The real total number of Kurdish voters is 2,243,268. The percentage of the Kurdish voters is 16.6%. According to the most reliable references the Kurdish percentage in Iraq is around 17%.
- ^ قایناق خطاسی برچسب
<ref>نامعتبر؛ متنی برای ارجاع‌های با نامNational portal for electronic services of İranوارد نشده است - ^ Heinz Kloss & Grant McConnel, Linguistic composition of the nations of the world, vol,5, Europe and USSR, Québec, Presses de l'Université Laval, 1984, ISBN 2-7637-7044-4
- ^ Escarré International Centre for Ethnic Minorities and Nations Archived 2012-12-22 at the Wayback Machine.:Recent Changes in Turkey’s Language Legislation
- ^ Türkiye İstatistik Kurumu: Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013 Archived 2012-07-19 at the Wayback Machine.
- ^ Kurds — LookLex Encyclopaedia