رشیدالدین فضل الله همدانلی

رشیدالدین فضل الله(دوغی 648 ه.ق/629 ه.ش ایباتاندا-باتی دی آینین 28 ی 696 ه.ش /717 ه.ق نین ذی القعده آیندا.) جامع اتواریخ کتابین یازانی دی و طب وتاریخ یازماقدا وسیاست ده آدلیمیدی . غازان خانین وزیری اولدی و وزارتینده ربع رشیدینی بناائددی. ربع رشیدی مکتبینده نچه دیل دانیشیلیردی و اوردا عربی تورکی فاس جورجی و تورکمن دیللرینه مکتب واریدی. موریس روزامبی تاریخ یازان اونی ایرانین ائل خانلارزمانیندا لاب بویوک وآدلیم باباخانی سایب .

کوکی

خواجه رشیدالدین فضل‌الله الوزیر ابن عمادالدوله ابی الخیر بن موفق‌الدوله علی همدانی .کوکی بیر یهودی و جویوت طبیبه یتیشیر و اصلی شمعون جویوتلریندن دی کی خاخام منشیان زمانیندا آیباتاندا ساکن اولموشدولار. اونون جدی موفق الدوله علی بیر جویوت طبیبیدی کی اسماعیلی لر اونی الموت کایاسیندا ساخلامیشدیلارو هلاکوخان اورانی آلاندان سورا موفق الوله هلاکوخان خدمتینه گلدی.

رشیدالدین باشدا رشیدالدوله آدیندا سسلنیردی چون جویوتودی سوندا کی مسلمان اولدی آونا رشیدالدین آد وئردیلر.

رشیدالین وموغوللار

رشیدالدین آباغاخان درباریندا خانین مخصوص طبیبی اولدی و ارخون درباریندا طبابت ائددی -غازان خان 694 ه.ق ایلینده خان لیقا یتیشدی و اوچ ایل سورا اوز وزیر اعظمی خواجه صدرالدین زنگیلانلی نی ئولدوردی و رشیدالدین فضل الله وسعد الدین ساوجی نی باهم وزارته یتریدی .

703اینجی ایلده غازان خان شام و دمشقه قوشون چکدی و خواجه رشیدالدین اوقوشوندایدی .اوایلده غازان خان دونیادن گوزیومدی

اولجایتو

غازان خان دنیادن گوزیوماندان سورا قارداشی الجایتو یا سلطان محمد خانلیقا یتیشدی.الجایتو خواجه سعدالدین ساوجینی خلع ائله دی و رشیدالدین فضل الله وزیراعظم اولدی (691اینجی ه.ق)

باهادورخان ورشیدالدینی ئولدورمه سی

الجایتو 717 ق ده دنیادن گوز یومدی و اونون یرینه باهادورخان خان اولدی و خواجه علیشاه گیلانی و رشیدالدین ایکی وزیری اولدولار کی مملکتده ایشلر قاریشدی و جماعت اعتراض ائددی لر باهادورخان رشیدالدینی عزل ائله دی واو سلطانیه دن تبریزه گلدی . اونون دوشمانلاری 717 اینجی ایلده اونا دسیسه ائددیلر و شاهی مسموم ائتماق جورمونه او و اونون اون آلتی یاشلیندا اوغلی کی اولجایتونون شربتچی سی دی چرگرده تودولار و دادگاهی ائله دیلر و یهودی نسبینه گوره محکوم اولدی وباشین کسدیلر واوغلون اولدوردولر. خواجه رشیدالدینین کله سی نچه گون شهرده قالدی وهاممی اونو یهودی تانیدی و آخیرده ربع رشیدیده دفن اولدی .دنیادن گئدنده 71 یاشی واریدی و اونون بوتون قونشولاری قتله یتیشدیلر و آرادان گئتدیلر. تیمورتبریزی الاندان سورا میران شاه امرائددی کی اونون سوموکلرین چیخالدیب ویهودیلر قبریستانیندا دفن ائدسینلر.

یاراددیقی اثرلر

جامع التواریخ

-دنیانی دیرلی تاریخ کتابلاریندان بیری دی بوکتاب رشیدالدینین جویوت اولدوغونا گوره فاس دیلینده یازیلیب کی همدانین جویوتلرینین دیلی دی بوکتاب موغولار و اولارین ائللرین تانیددیریب جویتلر تاریخ یازماقا چوخ علاقله ری واریدی وبوکتاب پیغمبرلر تاریخین آدام تا حضرت محمدجاق یازیب و سوسان تورکلرینین تاریخین فاس دیلنده یازیب کی جویوت کتابلاریندان اله گلمیشدی.

الاحیاء والاثار

بوکتاب اکینچی لیق آغاج اکماق پتک ساخلاماق و معمارلیق معدن گمی دوزتماق و... صنعتلرین کتابیدی 24 جیلیدده

توضیحات

بوکتاب صوفی رسمی و علم کلامدا یازیلیب کی الجایتو ایسترینه خاطیر یازیلیب بو کتاب فرانسانین ملی موزه سنده قالیر

مفتاح التفاسیر

قران واونو تفسیر ائدماق رسمین

الرسالطه السلطانیه-لطائف الحقایق-بیان الحقایق رشیدالدین اثرلریندن دی