کیریل الیفباسی: نوسخه‌لر آراسینداکی فرق

ویکی‌پدیادان، آچیق بیلیک‌لیک‌دن
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۶۲۴: خط ۶۲۴:


بولكارجانين رومانيزاسيونو · ىصو ۹
بولكارجانين رومانيزاسيونو · ىصو ۹

[[بؤلمه:الیفبالار]]

‏۲۰ جولای ۲۰۱۷، ساعت ۰۶:۴۳ نوسخه‌سی

کیریل الیفباسی چوخلو اسلاو دیل لرده و قازاق ،تاتار، قیرقیز و موغول دیلرینده ده ایشله نیر. بو الیفبایا صاحیب اولان ان بؤیوک دیل لر روسجا و اوکراین دیلی دیر.

کیریل الیفباسی

А а Ä ä Б б В в Г г Д д Е е Ё ё
Ж ж Ӂ ӂ З з И и Й й К к Л л М м
Н н О о Ө ө П п Р р С с Т т У у
Ў ў Ф ф Х х Ц ц Ч ч Ӌ ӌ Ш ш Щ щ
Ы ы Ъ ъ Ь ь Э э Є є Ю ю Я я Ѥ ѥ

سلاويك اولان وه اولمايان کیریل الیفباسی

كيريل حرفلرى طابلوْسى
 حرف ۰ ۱ ۲ ۳ ۴ ۵ ۶ ۷ ۸ ۹ ۱۰ ۱۱ ۱۲ ۱۳ ۱۴ ۱۵
0400 Ѐ Ё Ђ Ѓ Є Ѕ І Ї Ј Љ Њ Ћ Ќ Ѝ Ў Џ
0410 А Б В Г Д Е Ж З И Й К Л М Н О П
0420 Р С Т У Ф Х Ц Ч Ш Щ Ъ Ы Ь Э Ю Я
0430 а б в г д е ж з и й к л м н о п
0440 р с т у ф х ц ч ш щ ъ ы ь э ю я
0450 ѐ ё ђ ѓ є ѕ і ї ј љ њ ћ ќ ѝ ў џ
0460 Ѡ ѡ Ѣ ѣ Ѥ ѥ Ѧ ѧ Ѩ ѩ Ѫ ѫ Ѭ ѭ Ѯ ѯ
0470 Ѱ ѱ Ѳ ѳ Ѵ ѵ Ѷ ѷ Ѹ ѹ Ѻ ѻ Ѽ ѽ Ѿ ѿ
0480 Ҁ ҁ ҂  ҃  ҄  ҅  ҆    ҈  ҉ Ҋ ҋ Ҍ ҍ Ҏ ҏ
0490 Ґ ґ Ғ ғ Ҕ ҕ Җ җ Ҙ ҙ Қ қ Ҝ ҝ Ҟ ҟ
0500 Ҡ ҡ Ң ң Ҥ ҥ Ҧ ҧ Ҩ ҩ Ҫ ҫ Ҭ ҭ Ү ү
0510 Ұ ұ Ҳ ҳ Ҵ ҵ Ҷ ҷ Ҹ ҹ Һ һ Ҽ ҽ Ҿ ҿ
0520 Ӏ Ӂ ӂ Ӄ ӄ Ӆ ӆ Ӈ ӈ Ӊ ӊ Ӌ ӌ Ӎ ӎ  
0530 Ӑ ӑ Ӓ ӓ Ӕ ӕ Ӗ ӗ Ә ә Ӛ ӛ Ӝ ӝ Ӟ ӟ
0540 Ӡ ӡ Ӣ ӣ Ӥ ӥ Ӧ ӧ Ө ө Ӫ ӫ Ӭ ӭ Ӯ ӯ
0550 Ӱ ӱ Ӳ ӳ Ӵ ӵ Ӷ ӷ Ӹ ӹ            
0560 Ԁ ԁ Ԃ ԃ Ԅ ԅ Ԇ ԇ Ԉ ԉ Ԋ ԋ Ԍ ԍ Ԏ ԏ

كيريل الیفباسی (ماكەدونچا: Кирилица (كيريليثا)؛ بولقارچا: Кирилица (كيريليثا)؛ روسچا: Кириллица (كيريلليثا)؛سربچا: Ћирилица (چيريليثا)، يايكين اولاراك صلاو ديللرينين يازيميندا كوللانيلان الفابدير. ان سكى صلاو كيتاپلارينين يازيلديغى ايكى الفابدن بيرى (ديغرى كلاكول الفابسي) اولان كيريل يازيسي، آزيز كيريل وه كاردشى متوديوس تارافيندان ۹. يوزايلين ايلك چيرغينده اولوشتورولموشتور.[۱]

ياپيلان اراشتيرمالارين كوسترديكلرينه كوره كيريل وه متوديوسون اوغرنجيلري، ۹. يوزييلين اورتاسيندا كونوموزده كيريل الفابسى اولاراك بيلينن وه هالن روسيا فدراسيونو، وكراينا، بولكاريستان، صيربيستان وه ديغر اولكەلرده قوللانيلان بو الفابيى ورتا چاغ يونان (بيزانس) الفابسينين تملينده كليشتيررك يونانجادا بولونمايان بيرتاكيم صلاو سسلرينى ده بورايا كلميشلردي.

اىچيندكيلر 

۱ طورك هالكلارينا يونليك كيريللشتيرم

۲ بوكونكو روس كيريل الفابسي

۲.۱ لاتينيزاسيون

۲.۲ حارفلر وه سس دغرلري

۲.۳ صلاويك اولمايان بازى كيريل هارفلري

۲.۴ آلفابلرين كارشيلاشتيريلماسي

۳ قايناقچا

طورك هالكلارينا يونليك كيريللشتيرم

بوكونكو روسيا توپراكلارينداكى طوركلرين الفابلرينين كيريللشتيريلمسى ايكى ايرى دايرده وه دونمده دغرلنديريلمليدير. بيرينجيسى موسلومان اولمايان طوركلره يازى ديلى اولوشتورما يولويلا كيريل الفابسينين بنيمستيلمسيدير. بو تارز بير اوپراسيون، روس ورتودوكس كيليسسى ميسيونرلرينين تيتيز وه سابيرلى اديملارييلا چارليك دونمينده كرچكلشميشتير. ىكينجيسى يازى ديلى اولان موسلومان طوركلرين يازيلارينين كيريللشتيريلمسيدير. بو هاركت ايس، دولتين چيكارديغى ياسايلا وه زور كوللانيلاراك كومونيست دونمده كرچكلشميشتير.[۱]

بوكونكو روس كيريل الفابسي

بوكونكو روس كيريل الفابسي

روسچادا Д(ض) ايله Ж(ژ)هارفلرى يان يانا كلينجه ج اولور. جميل Джемиле

كيريل الفابسينى كوللانان اولكلر: بياز روسيا، وكراينا، بولكاريستان، روسيا، كازاكيستان، كيركيزيستان، طاجيكيستان، موغوليستان، ماكدونيا، صيربيستان.

روسيادا بو الفابه ايلك اولاراك ورتا چاغين باشلاريندا بويوك يازى هارفلرى اولاراك كوللانيلمايا باشلاندي. ال يازيسى اولان ايتاليك هارفلر ايسه داها سونرا كليشتيريلدي. ۱۸. يوزييلين باشلاريندا بويوك پتر يونان هارفلرينى چيكاراراك الفابيى داها باسيت وه دوزنلى بير هآله كتيردي. ۱۹۱۸ ييليندا بير دغيشيكليك داها ياپيلاراك، الفابدن ديغر كركسيز هارفلر چيكاريلدي. كيريل الفابسى بيرچوك صلاو ورتودوكس اولكسينده كوللانيمدادير. آيريجا طورك جومهورييتلريندن كازاكيستان وه كيركيزيستان تارافيندان دا هآلآ كوللانيلييور. طابلوداكى صلاوسى اولمايان هارفلر ايسه طورك-كيريل هارفلريدير. باشكورديستان، ياكوتيستان كيبى بيرچوك اوزرك طورك بولكلرينده ده كيريل هارفلرى كوللانيلماكتادير.

لاتينيزاسيون[دغيشتير | كايناغى دغيشتير]

لاتينيزاسيون (رومانيزاسيون) تابيرى كنل اولاراك لاتين الفابسى ديشينداكى سس سيتملرينين لاتين آلفابسينه چوريلمسينى ايفاده در. روسچاداكى بازى هارفلرين كيريل الفابسى كوللانان ديغر اولكلردكى الفابلردكى سس دغرلريندن فاركى بولوندوغو كوز اونونه الينماليدير. ورنغين كيريل Е هارفى روسچادا فاركلى وكرايناجادا -از دا اولسا- فاركلى سس دغرلرينه ساهيپتير.

كيريل لاتينيزاسيون

آ ب ج چ ض ا أ ف ك ٯ ك ح خ ى ژ ك Ķ ل م ن ڭ و و پ ر ص ش ط و و ي و ظ و ط ض ث ذ

А Б Җ Ч Д Е Ә Ф Г Ӷ Ғ Һ Х И Ж К Қ Л М Н Ң О Ө П Р С Ш Т У Ү Й В З Ў Ц Ӡ Ҫ Ҙ

باشكا بير ورسييون ايسه شو شكيلددير:

روسچا لاتينيزاسيون

آ ب ج چ ض ا Ə ف ك Ģ ك ح خ ى ژ ك ق ل م ن Ň و و پ ر ص ش ط و و ي و ظ و Ț Ḑ Ť Ď

А Б Ҹ Ч Д Э Ә Ф Г Ҕ Ғ Һ Х И Ж К Ҡ Л М Н Ҥ О Ө П Р С Ш Т У Ӱ Ј В З Ў Ц Ӡ Ҫ Ҙ

حارفلر وه سس دغرلري[دغيشتير | كايناغى دغيشتير]

Қ: طوركي كيريل الفابلرينده ير الير. كيرتلاكتان چيكان وه ق سسينه اولدوكچا ياكين اولان كالين بير ك سسى اولاراك اوكونور وه سويلنير. ورنغين: Ķورت، Ķويون، Ķارداش (كاردش). ك سسلرى كيرتلاكتان وه كالين اولاراك چيكاريلير. كازاكچا Қасқыр (Ⱪاسⱪير: كورت)، Қой (Ⱪوي: كويون) سوزجوكلرينده اولدوغو كيبي. بو سوزجوكلردكى ك سسلرى بوغازين سيكيلماسييلا وه كالين اولاراك چيكاريلير (Ⱪ، Ķ). باشكورتچاداكى Ҡалын (كالين) سوزجوغونون چويريسى قالين اولاراك ياپيلير وه اوكونوشو (كالين/كالين) بيچيمينددير. باشتاكى ك ويا ك سسى كيرتلاكتان وه كالين بير تونلا سويلنير. طوركچدكى ىنجلتمه ىمى ايله يازيلان بازى سوزجوكلرين اوكونوشوندا اسليندا ك هارفينين ده اينجلمسى سوز كونوسودور. ورنغين: Ⱪار وه كآر... پك چوك لهچه وه شيوده ق سسينه دونوشموشتور. ورنغين: قايين (كايين)…

Х: طاتارجا’دا وه آزريج’ده كوللانيلير. بوغازدان كلن كيرتلاكسى بير ح سسيدير. نورمال ح سسيندن بيراز داها سرت وه هيريلتيليدير. ح سسى هيچبير نكله تاكيلمادان چيكاركن، بو سس بوغازين اوست كيسميندا تيترشير. آراپچاداكى حى (خ) هارفيدير. آزريجنين رسمى هارفلريندن بيريسيدير. ىچ وه ضوغو آنادولو اغيزلاريندا سيكليكلا راستلانير. ورنغين: باخماخ (باكماك) فييلينين اوكونوشو باḥماḥ شكلينددير انجاك كليمنين ايچيندكى ه هارفلرى كيرتلاكتان وه هيريلتيلى اولاراك چيكارتيلير. چاخماخ (چاḥماḥ؛ چاكماك)، يانماخ (يانماḥ؛ يانماك)… بو سسين طوركچدكى كوللانيميندا چوغو زامان بيربيرلرينه چوك ياكين كايناكلاردان چيكان آراپچاداكى حا (ح) هارفى ايله اولان فاركى اورتادان كالكميشتير (Ҳ).

Ц: كاكاوزجادا وه موغولجادا كوللانيلير. طوركچده بولونمايان سرت بير ط هارفيدير. طص اولاراك دا سسلنديريلير (ʦ: ط+ص). موغولجادا وه روسچادا، صلاو ديللريند، ايريجا كيريل الفابسينى كوللانان پك چوك ديلده چ هارفينين توروى اولان بير سستير. بو هارفين سس دغرينى ن كوزل كوسترن سوزجوكلردن بيريسى كاكاوزجاداكى صوţيال شكلينده يازيلان (صوسيال، عصوتسيالع كيبى اوكونور) كليمسيدير. كاكاوزجادا وه ديغر طورك ديللرينده صلاو كوكنلى كليملرده ير الير (Ț). ورنغين: پرزنتاţييا، رداكţييا. آنجاك اوز موغولجا سوزجوكلرده ده سيك سيك كوللانيلير. ورنغين: موغولجاداكى Ţاك سوزجوغو (چاغ، “طساك” اوكونور)، Ţţك (چيچك، “طستسك” كيبى اوكونور).

Ӡ: حارف اولاراك آبهازجادا ير الير. صس اولاراك ماجارجادا دا بولونور. طوركچده بولونمايان سرت بير ض هارفيدير. ضظ اولاراك دا سسلنديريلير (ʣ: ض+ظ). صلاو ديللريند، ايريجا كيريل الفابسينى كوللانان بازى ديللرده ژ هارفينين توروى اولان بير سستير. كاكاوزلارين دا كوللانديغى مولدوا الفابسينده (وه بيربير اينى اولان رومن الفابسيند) رسمى اولمايان هارفلر اراسيندادير. بو ديللردكى سكى متينلرده بيربير نوكتالى ض بيچيمييله (Ḑ) راستلانير. كونوموزده ايسه كنلده بو هارفين اركاسيندان كلن بير ظ ايله بيرليكته كوللانيلير. ورنغين ماجارجاداكى بودزا (بوḑا: مورور ميوسي).

Ӷ: ونيفورم طورك آلفابسينده Ƣ بيچيمينده ير الير. حيريلتيلى بير ك سسيدير (Ģ). “يوموشاك-ك” (ك) هارفينه بنزر اما سرت وه هيريلتيليدير. آلمانلارين كيرتلاكتان چيكان ر هارفينين تاشيديغى سس دغرينه بنزر (Ř). آراپچاداكى كايين (غ) هارفيدير. باتى آنادولو طوركچسينده ك سسينه دونوشموشتور، انجاك طوركيي’نين دوغو بولكلرينده يايكيندير. ورنغين: ضوƣان (ضوģان). بوراداكى ك هيريلتيلى اولاراك سويلنير. بازى ديللرد، اورنغين كاكاوزجا وه كيركيزجا’دا ك هارفى سسلى هارفلرين ارد اردا ايكى كره يازيلماسييلا -كيزلى اولاراك- لده ديلير. ورنغين: ور (وغور).

Ә: آزريجد، طاتارجادا، كاكاوزجادا وه طوركمنجده كوللانيلير. لاتين بيچيمى Ä ويا Ə شكلينددير. كيسا، كاپالي، كيرتلاكتان كلن وه سرت بير ا هارفيدير. كيمى ديللرده عƎɘع بيچيمينده ده كوللانيلير. نورمال ا هارفينه كوره داها كيسا وه سرتتير. آيريجا آ وه ا اراسى بير سس اولاراك اونكورولور (Æ). صس وه هارف كارشيليغى اولاراك آراپچادا وه آلمانجادا دا بولونور. طوركچده نورمال ه سسيندن تام اولاراك اييرت ديلبيلمسى كونوموزده چوك زوردور. آزريجده يوغون اولاراك كوللانيلير. ىنجه بير هارف اولدوغو هالده كالين اويوملودور. بو هارفى ايچرن سوزجوكلرين اسليندا بويوك ونلو ويومونا اويماديغى هآلده كولاغى تيرمالامييور اولماسى بو ندنلدير. ورنغين: ىنجص/ىنجə. طوركچده صلچوك ايسمى ديغر طورك ديللرينده “صصلچوك / صəلجوك” اولاراك، آكچه سوزجوغو ايسه “آكچص / آكچə” اولاراك يازيلير.

Е: طوركچده كونوموزده كوللانيلمايان ى-ا اراسيندا سسلنديريلن بير هارفتير. (شكيل بنزرليغى ندنييله طوركچدكى ا هارفى ايله كاريشتيريلماماليدير، چونكو ارادا بليرسيز ده اولسا بير سس فاركليليغى واردير.) بو سس وكرايناجادا Є بيچيمييله بولونور وه بو ديلده سيكليكلا كوللانيلير. بو هارفه ىه (ي) ادى وريلير وه چويريلرده بو سس دغرلرى ايله كوستريلير، انجاك بو كسينليكله دوغرو بير ياكلاشيم دغيلدير. چونكو بو هارف اردا اردا كلن ى وه ا سسلرينى ايفاده تمز. طامامن ى-ا اراسى فاركلى بير سستير (لاتين: Ë). آنادولو طوركچسينده ايسه كرچكته موجوت اولان انجاك اولو بير سس اولدوغو بيله سويلنبيلير. بو سسه طوركچده وريلبيلجك اورنكلر ايسه ال (وركان) وه Ëل (يورت) سوزجوكلرينين اراسينداكى فاركتير. Ëل سوزجوغو زامانلا عىلع بيچيمينه دونوشموشتور. طوركمنضلي، كيركلارضلي، طونجضلي... روسچادا ايسه يوغون اولاراك كوللانيلان وه اچيك اولاراك ايشيتيلن بير هارفتير. آنجاك طوركچدكى كيبى كايناشان هارفلرين اراسيندا دغيل، هرهانكى بير كوشولا باغلى اولمادان اورتايا چيكان وه روسلار تارافيندان ديغر سسلردن راهتاليكلا اييرت ديلبيلن بليركين بير سستير.

ونملى آچيكلاما-۱: كيريل Е (ى) هارفينين روس الفابسيندكى سس دغرى كسينليكله طوركچه لاتين الفابسيندكى ا هارفى ايله فاركليدير. طامامن بير شكيل بنزرليغيدير. كيريل Є (روس الفابسيند: Е) هارفينين لاتين كارشيليغى Ë هارفيدير.

ونملى آچيكلاما-۲: كيريل Ё (ىو) هارفينين سس دغرى اولاراك كسينليكله لاتين Ë (ا-وملاوت) هارفى ايله هيچبير ايلكيسى يوكتور. طامامن بير شكيل بنزرليغيدير. لاتين Ë هارفينين كيريل كارشيليغى كسين اولاراك Є (روس الفابسيند: Е) هارفيدير.

Ң: كيريل الفابسينده كنيزدن چيكاريلان ن وه ك كاريشيمى بير سستير. (شكيل بنزرليغى ندنييله طوركچدكى Ⱨ هارفى ايله كاريشتيريلماماليدير.) طاتارجا’دا، طوركمنجده كچميشته كيريل بيچيمى (Ң) كوللانيليركن بوكون لاتين ورسييونلارى بو ديللرين الفابلرينده ير الير (Ň ويا ك). ونيفورم طورك آلفابسينده ايسه Ņ بيچيمييله ده كوستريلير. صس دغرى نك/نك اولاراك اونكورولور. پك چوك اغيزدا ن ويا ك سسينه دونوشموشتور. وسمانلى طوركچسيندكى اوچ نوكتالى كاف-ى نونى (ڭ) هارفينين كارشيليغيدير. ورنغين: ىچ آنادولو’دا، اوزلليكله صيواس يورسينده صاňا، باňا، ضňيز سوزجوكلري. پك چوك كايناكتا طنكرى ويا طنكيز اولاراك يازيلان سوزجوكلر اسليندا طكرى وه طكيز شكلينده اوكونور.

Ҫ: پلتك ط سسيدير. (شكيل بنزرليغى ندنييله طوركچدكى چ هارفى ايله كاريشتيريلماماليدير.) طوركچد، آراپچادان كلن بازى سوزجوكلرده كوللانيلير (ث). آنجاك پلتك هارفلر باشكورت ديلينده ده بولونور. آراپچاداكى ط سسينين پلتك بيچيميدير. آسليندا پلتك ص سسى ايله اينيدير. حر ايكى پلتك سس ده (ط̃ وه ص̃) ديلين ديشلرين اراسينا دغديريلمسييله چيكاريلديغى ايچين ارالارينداكى فاركى انلاماك مومكون دغيلدير وه هاتتا بويله بير فارك يوكتور. ورنغين: اس̃ر... لاتين آلفابلرينده عŤع هارفى ايله كوستريلير.

Ҙ: پلتك ض سسيدير. طوركچد، آراپچادان كلن بازى سوزجوكلرده كوللانيلير (ذ). آنجاك پلتك هارفلر باشكورت ديلينده ده بولونور. آراپچاداكى ض سسينين پلتك بيچيميدير. آسليندا پلتك ظ سسى ايله اينيدير. حر ايكى پلتك سس ده (ض̃ وه ظ̃) ديلين ديشلرين اراسينا دغديريلمسييله چيكاريلديغى ايچين ارالارينداكى فاركى انلاماك مومكون دغيلدير وه هاتتا بويله بير فارك يوكتور. ورنغين: ظ̃كا... لاتين آلفابلرينده عĎع هارفى ايله كوستريلير.

Љ: كيريل الفابسينه منسوپ بير هارفتير عЛع ايله عЬع بيرلشيمى شكلينددير (لژ). صيرپچا وه ماكندونجا ديللرينده كوللانيليرلار. لاتين الفابسينده ايسه علژع اولاراك كوللانيلرلار. (صيرپ وه حيروات لاتين الفابلريند). بو هارف وسمانلى ضولتى زامانيندا صيربيستاندا ۷ كاسيم ۱۷۸۷ ده دوغان وك صتفانويć كارادžيć (صيرپ كيريلى ايله عВук Стефановић Караџићع) تارافيندان ايجات ديلميشتير. صيرپچادان سونرا ماكدون الفابسينه ده الينميشتير. بو هارفين آراپ الفابسينده كارشيليغى اولاراك اوزرينده ايشارت بولونان ڵ ويا نوكتالى ڶ هارفى آراپچا بوشناك الفابسينده وه صوراني-كورت الفابسينده اينجه ل سسينى كوسترمك ايچين كوللانيلير.طوركچده بو ايريمين كرچكلشتيغى چوك از كليمه بولوندوغو ايچين اينجه ل سسى ايريجا ايچين بير هارف يوكتور. بونلار داها چوك دوزلتمه ايشارتى ايله كوستريلن سوزجوكلرده ير اليرلار: Ļآℓ̗ ، Ļآℓ، رظℓ̗ ، كظℓ̗ ... لاتينيزاسيوندا Ḽ هارفى كوللانيلير. بو هارفين ير الديغى كليملرين تامامينداكى ل هارفلرى ديلين اوجونون داماغا دوغرو چكيلمسييله چيكاريلان وه نورمال ل سسينه كوره بيراز داها اينجه اولان بير سسى كوسترير. بو سس لتون الفابسينده Ļ (كوچوك هارف: ļ ويا ℓ̗ ) هارفى ايله كوستريلير.

Њ: كيريل الفابسينده Н وه Ь هارفلرينين بير ارايا كلمسييله اولوشموش بير هارفتير (نژ). صيرپ وه ماكدون الفابسينده كوللانيلير. لآتين الفابسينه كوره كارشيليغى نژدير. بو هارف لاتين آلفابسى كوللانان بوشناكلاردا دا واردير. آما كيريل آلفابسى شكلينده دغيل، لاتين الفابسينه چوريلميش شكيلده كوللانيرلار. لاتين كارشيليغى Ņ شكلينده كوللانيلير.

صلاويك اولمايان بازى كيريل هارفلري[دغيشتير | كايناغى دغيشتير]

آزبوكا ۱۵۷۴ بي ىوان فيودورو.پنك

نوت: ىچينده صلاويك هارفلر ده اولابيلير.

عرەبجا

أ

ع

ء

ء

أ

ب

ج

چ

ژ

د

ڏ

ف

گ

ݝ

غ

ه

ح

خ

إ

إ

ك

ٯ

ق

ل

ڵ

م

ن

ڠ

ڭ

ۆ‎

ۆ

پ

ر

س

ث

ش

ڞ

ت

ٱ

ٱ

ۋ

و

ي

ز

ذ

كيريل А Ӑ Ә Є Е Б Җ Ч Ж Д Ӡ Ф Г Ғ Ӷ Һ Ҳ Х Ы И К Қ Ҡ Л Љ М Н Ң Њ О Ө П Р С Ҫ Ш Ц Т У Ү В Ў Й З Ҙ

۱. Äص=Əə=Эə ۲. Č=ژ ۳. Š=Ť وه Ž=Ď ۴. Ț=ط+ص وه Ḑ=ض+ظ ۵. Ṡ= ص وه Ḋ= ض ۶. Ṫ= ط وه Ż= ظ

۱. وزون: آ، Ê، Î، ظ، و. ۲. يوموشاك: Ă، Ĕ، Ĭ، Ŏ، Ŭ. ۳. ىنج: آكسان ىمى (ˋ) - صسسيز هارفلرد

صسلى هارفلرين اوزون بيچيملرى ىنجلتمه ىمى ايله كوستريلير: آ، Ê، Î، ظ، و.

ياري-سسلى (كيرتلاكسي) هارفلر يوموشاتما ىمى ايله كوستريلير: Ă، Ĕ، Ĭ، Ŏ، Ŭ.

آلفابده طوركچده بولونمايان هارفلره ده ير وريلميشتير. بو سسلر وه اونلارى كوسترن هارفلر داها چوك باشكا توپلولوكلارلا ايچ ايچه ياشايان طورك هالكلارى تارافيندان كوللانيلماكتادير. ورنغين ىران آزريلرى آراپچا آيين (آين) هارفينى ويا كاكاوزلار صلاويك طسه هارفينى يوغون بيچيمده كوللانيرلار. بو اورنكلر داها دا چوغالتيلابيلير. ضولاييسييلا الفابنين بازى كيسيملارى يالنيزجا بازى توپلولوكلار تارافيندان كوللانيلماكتادير.

كيريل Е هارفى ايچين آزرى كيريل الفابسيندكى Е هارفينين سس دغرى ساس الينميشتير. بو هارف ده طوركچدكى ا سسيدير.

Š=Ť وه Ž=Ď هارفلرى پلتك سسلردير؛ ديل اوجو ايله ديشلرين اراسيندان چيكار.

آراپچادا بولونان پلتك Š (آراپچا: ث) سسى طورك ديللرى ايچينده يالنيزجا باشكورتچادا ير الير (كيريل: Ҫ).

آراپچادا بولونان پلتك Ž (آراپچا: ذ) سسى طورك ديللرى ايچينده يالنيزجا باشكورتچادا ير الير (كيريل: Ҙ).

طوركچده بولونمايان Ț (كيريل: Ц) وه Ḑ (كيريل: Ӡ) سسلرى كيريل الفابسينين رومانيزاسيونوندا كوللانيلير.

Ṡ وه Ḋ هارفلرى وركولو ص وه وركولو ض اولاراك ايشيتيلن سسلردير. مودرن صتاندارت آراپچاداكى سس دغرلرى ساس الينميشتير.

طوركچيه آراپچادان كچن كليملرده ص ايچين اوزرى نوكتالى Ṡ كوللانيليركن، ض هارفى ايچين چويريلرده اوزرى نوكتالى Ḋ كوللانيلير. ورنغين: Ṡاداكا، Ṡاهيب، Ṡابون، حوṡوṡ، راماḋان، كاḋي، كاḋا، Ḋارب، Ḋارب، آرḋ...

Ṫ وه Ż هارفلرى وركولو ط (ط-ض) وه وركولو ظ (ظ-ص) اولاراك ايشيتيلن سسلردير. مودرن صتاندارت آراپچاداكى سس دغرلرى ساس الينميشتير.

طوركچيه آراپچادان كچن كليملرده ط ايچين اوزرى نوكتالى Ṫ كوللانيليركن، ظ هارفى ايچين چويريلرده اوزرى نوكتالى Ż كوللانيلير. ورنغين: Ṫاريك، Ṫاريكات، حاريṫا، Żان، Żاليم، Żافر، ماżلوم...

ك وه Ă: كيرتلاكسى سسسيز هارفلردير (آراپچا: غ وه ع). بوغازين بوغوملانماسييلا چيكاريلان سسلردير. ورنغين: Ăسكر، Ăيان...

آيين (ع) هارفينين چكيملى (هاركلى بيچيملري) Ŭ وه Ĭ اولاراك كوستريلير. ورنغين: Ŭموم، Ĭتير...

Ⱨ وه Ⱪ: بوغازدان چيكان بوغوملو هارفلردير (آراپچا ح وه ٯ؛ كيريل Ҳ وه Қ). بوغازين هافيف سيكيلماسى كركير.

Ň: كيرتلاغا ياكين اولاراك كنيزدن چيكاريلان ن سسينى كوسترير.

Č: طوركچدكى چ سسينى كارشيلايان بير هارفتير.

كايناكچا[دغيشتير | كايناغى دغيشتير]

^ ا ب حاتيجه شيرين وسر، باشلانكيچتان كونوموزه طورك يازى صيستملري، آكچاغ، آنكارا ۲۰۰۶، س. ۱۴۲-۱۴۳، ۱۴۸.

[كيزل] ك ط ض كيريل الفابسي

حارفلر

А · Б · В · Г · Ѓ · Ґ · Д · Ђ · Е · Ѐ · Ё · Є · Ж · З · Ѕ · И · Ѝ · І · Ї · Й · Ј · К · Л · Љ · М · Н · Њ · О · П · Р · С · Т · Ћ · Ќ · У · Ў · Ф · Х · Ц · Ч · Џ · Ш · Щ · Ъ · Ы · Ь · Э · Ю · Я

صلاو كوكنلى اولمايان هارفلر

Ӑ · Ӓ · Ә · Ӛ · Ӕ · Ғ · Ӷ · Ҕ · Ӻ · Ӗ · Ҽ · Ҿ · Ӂ · Җ · Ӝ · Ҙ · Ӟ · Ӡ · Ӥ · Ӣ · Ӏ · Ҋ · Қ · Ҟ · Ҡ · Ӄ · Ҝ · Ԟ · Ӆ · Ӎ · Ҥ · Ң · Ӊ · Ӈ · Ӧ · Ө · Ӫ · Ҩ · Ҧ · Ҏ · Ҫ · Ҭ · Ӳ · Ӱ · Ӯ · Ү · Ұ · Ҳ · Һ · Ҵ · Ӵ · Ҷ · Ӌ · Ҹ · Ӹ · Ҍ · Ӭ · Ԝ · Ԛ · Ԁ

آركايك هارفلر

Ҁ · Ѹ · Ѡ · Ѿ · Ѻ · Ѣ · ІА · Ѥ · Ѧ · Ѫ · Ѩ · Ѭ · Ѯ · Ѱ · Ѳ · Ѵ · Ѷ

وارياسيونلار

بولكار الفابسى · روس الفابسى · صيرپ الفابسى · ماكدون الفابسى · وكراينا الفابسي

طاريهچ

كلاكول الفابسى · كيريل وه متوديوس 

حارف چويريسى وه چويرى يازي

بولكارجانين رومانيزاسيونو · ىصو ۹