نوبل جایزه‌سی

نوبل اؤدولو، سوئد دیلینده "Nobelpriset" - ديََرلی علمی تدقیقاتلار، اینقیلابی ایختیراعلار، مدنیته و يا جمعیتین اینکیشافینا ائدیلن زنگین تؤهفه‌يه گؤره وئریلن نۆفوذلو اولوسلارآراسی اؤدول.

تاریخ

آلفرد نوبل 1833-جۆ ایل اوْکتيابرین 21-ده ایستوکهولم، سوئد، شهرینده مۆهندیس عاییله‌‌سینده آنادان اوْلموشدور. اوْ، کیمياچی (شیمی)، مۆهندیس و ایختیراعچی کیمی مشهوردور. 1894-جۆ ایلده نوْبل بوْفوْرس مئتالورژی قايغیسینی آلیب، اوْنو بؤيوک سیلاحلانما ایستئحصال شیرکتینه چئوریلمیشدی. عؤمور بوْيو عرضینده نوْبل بؤیوک ثروت توْپلامیشدی. گلیرین ان بؤيوک حیصه‌‌نی اوْ، اؤز 355 ایختیراعلاردان، (اوْنلارین ان مشهورو اوْلان دینامیت) آلمیشدی.

1888-جی ایلده آلفرد نوْبل فرانسه دیلینده قزئتینده اؤزونه حصر ائدیلمیش، ژۇرنالیستلرین سهوه گؤره چاپ اوْلونموش "اؤلوم تاجیری دۆنيانی ديَیشدی" آدیندا نئکروْلوْقو اوْخودو. بۇ مقاله‌نی اوْخودوقدان سوْنرا نوْبل اؤز فعالیتیندن قالان ایزین باره‌ده فیکیرلشمه‌يه باشلادی. بۇندان سوْنرا اوْ، اؤز وصیتینی ديَیشمک قرارا گلدی. آلفرد نوْبل 1896-جێ ایلین دئکابرین 10-دا ایتاليانین سان-رئموْ شهرینده بئيین‌داخیلی قانسیزماسیندان وفات اوْلموشدور.

27 نووامبر 1895-جی ایلده آلفرد برنارد نوْبلین وصییتی اساسیندا تاسیس ائدیلمیشدیر. «Compuart» ژۇرنالی. آلفرد برنارد نوْبلین اؤلوموندن سوْنرا قالان کاپیتال نوْبل فوْندونو تشکیل ائتمیشدیر. همین کاپیتال و فوْندون يارانماسیندا نوْبل قارداشلاری شیرکتی‌نین سهمیندن الده ائدیلن گلیر نوْبل فوْندونون چوْخ حیصه‌‌سینی تشکیل ائتمیشدیر.1901-جی ایلدن وئریلیر.

نوْبل مۆکافاتی‌نین مبلغی حال-حاضیردا تخمینن $1میلیون 450 مین-ه برابردیر.