تیفود
| Typhoid fever | |
|---|---|
| آیری دیللر | Slow fever, typhoid |
 | |
| Rose spots on the chest of a person with typhoid fever | |
| ایختیصاص | Infectious disease |
| علامتلر | Fever, abdominal pain, headache, rash[۱] |
| عادی باشلانغیج | 6–30 days after exposure[۱][۲] |
| سببلری | Salmonella enterica subsp. enterica (spread by food or water contaminated with feces)[۳][۴] |
| ریسک فاکتورلاری | Poor sanitation, poor hygiene.[۳] |
| تشخیص اوصولو | Bacterial culture, DNA detection[۲][۳][۵] |
| اوخشار شرطلر | Other infectious diseases[۶] |
| قاباقین آلماق | Typhoid vaccine, handwashing[۲][۷] |
| موعالیجه | Antibiotics[۳] |
| سیخیلیق | 12.5 million (2015)[۸] |
| اؤلوملر | 149,000 (2015)[۹] |
تیفود (اینگیلیسجه: typhoid fever) ، یا تایفوز (اینگیلیسیجه: typhus) بیر باکتیریال عفونت دیر. علامتلر یاخشی دان آغیرینا قدر فرقلی اولا بیلر و معمولاً بو علامت لر، موعلّیم اولاندان 6 دن 30 گونه قدر باشلاییر. چوخ واخت چوخ گونلر عرضئنده تدریجی درجه ده اوجا قيزديرما باشلاییر. بو، چوخ واخت ضعیفلیک، قارن آغریسی، قوروقلوق، باش آغریسی و یاخشی قوسماقلار ایله یاناشیر. بعضي آداملارين دَرينده گلديل رنگلي لکه لرله بير شكلده يئرلشير. آغیر حاللاردا، آداملار آجیلیشمالی دیرلر. درمان اولماسا، علامتلر هفته لر و یا آیلار داوام ائده بیلر. اسهال چوخ گئجه لی دیر. اؤزگه لر بو باکتئريايا تأثیر ائتمه میش آپارارلار؛ آمّا اونلار گئنه ده بو ناخوشلوغو اؤزگه لره یاییرلار. تیفود تبی، پاراتیفود چؤیرمه سی ایله بیرلیکده کولون تره مه سینین بیر نؤعیدیر.[۱][۲][۲][۶][۲][۶][۳]
ندن، قارين و قاندا بیتن Salmonella enterica subsp. enterica serovar Typhi باكتئرياسيدير. تایفوید، اینفیکتیت اولوندوغو شخصین فاکولوسوندان آلینان یئمک و یا سو ایچمک ایله یاییلیر. خطر فاکتورلاری دا، ضعیف سانتیتئر و ضعیف هایجین وار. گئنیشلَنَن اؤلکه لرده سفره گئدنلر ده خطر آلتينداديرلار. آنجاق اینسانلار بولاشیق اولا بیلرلر. علامتلر چوخلو باشقا انتفاسا خسته لیک لره بنزه ییر. تشخیص، یا دا باکتریلرین بؤیوکلندیریلمه سی و یا قاندا، کولده و یا سوموک آغزیندا DNA-سی نین اولدوغونو آنلاماسی ایله اولور. باکتری نین تزکیه اولونماسی چتین اولا بیلر.[۶][۴][۶][۲][۳] سوموگو معاینه سی ان دقیق دیر.[۵]
تایفوس واکسیناسی ایلک ایکی ایلده 40 - 90% داخیل اولان نیمونه لری قاباغی آلماغا قادیر. واکسینین تا ۷ ایل تک اثرلری اولا بیلر. چوخ خطرلی اولانلار و یا بو مرضین چوخ گؤروشلو اولدوغو ساحه لره گدنلر اوچون واکسیناسیون وئریلمه سی توصیه اولونور. بو مرضدن اوزاقلاشماق اوچون باشقا جهدلر ده، پاک آشاماق سو، ياخشي سانيتور و اللر يويولماقدادیر. فردین اینفئکسییاسی نین پاکلاییب تصدیق اولونماسینا قدر، فرد اؤزگه لره یئمک حاضيرلامامالیدیر. بو مرض آزیترومئسین، فلوروکینولونلار، و یا اوچونجو نسل سِفالوسپورین لار کیمی آنتی بیوتیکلرله درمان اولونور. بو آنتی بیوتیکلره قارشی موقاویمت یارادیلیب و بو ندندن بو مرضین درمانی داها چتینلندیریلیب.[۴][۲][۳][۳]
۲۰۱۵-جی ایلده دونیا ایله ۱۲٫۵ میلیون یئنی مریض بیلدیریلدی. بو مرض هندوستاندا چوخ گؤروشور. اوشاقلار چوخ بو اثرلره دوشیرلر. آمریکادا اینتیبئتیکلرین و اینتیبئیوتیکلرین اینتیبیه لیکلرین یئنی دن و یاخشیلاشدیریلماسی سونوجوندا، ۱۹۴۰-جی ایللرده یوللاندیریلمیش اؤلکه لرده اینتیبئک لرین سایی آزالدی. هر ایل آمریکا دا 400-ده یاخین داخیل اولان آداملارا بو مرضین یئر آلان و تخمینن ۶۰۰۰ نفرین دا یئر آلیب. ۲۰۱۵-جی ایلده، دونیا ایلینده ۱۴۹۰۰۰ نفر اؤلومه ندن اولدو - ۱۹۹۰-جی ایل ده ۱۸۱۰۰۰ نفردن (جیهانی کلّئنین یئرینده یئرینه یئر آلانین %۰٫۳) آزالدی. درمان اولماسا اؤلوم خطرینین ۲۰% - دن چوخ اولماسی مومکوندور. درماندا، 1 - 4٪ آراسيندادير. تیفوس آيري بیر ناخوشلوقدير.[۳][۴][۴][۳][۴] آمما تیفوس آدینین معناسی، علامتلرین شباهتیندن اؤتري "تایفوسا بنزر" دئییلیر.
قایناقلار:[دَییشدیر]
- ^ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ Newton, Anna E. (2014). "3 Infectious Diseases Related To Travel". CDC health information for international travel 2014 : the yellow book. ISBN 9780199948499. 2015-07-02-ده اوْریجینالدان آرشیولشدیریلیب.
{{cite book}}:|archive-date=/|archive-url=وقت مؤهورونون اۇیغونسوزلوغو (کؤمک) - ^ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ ۲٫۵ ۲٫۶ ۲٫۷ Typhoid Fever (May 14, 2013).
- ^ ۳٫۰۰ ۳٫۰۱ ۳٫۰۲ ۳٫۰۳ ۳٫۰۴ ۳٫۰۵ ۳٫۰۶ ۳٫۰۷ ۳٫۰۸ ۳٫۰۹ Wain J, Hendriksen RS, Mikoleit ML, Keddy KH, Ochiai RL (March 2015). "Typhoid fever". Lancet. 385 (9973): 1136–45. doi:10.1016/s0140-6736(13)62708-7. PMID 25458731. S2CID 2409150.
- ^ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ ۴٫۴ ۴٫۵ "Typhoid vaccines: WHO position paper" (PDF). Releve Epidemiologique Hebdomadaire. 83 (6): 49–59. February 2008. PMID 18260212. April 2, 2015-ده اوْریجینالدان آرشیولشدیریلیب (PDF).
{{cite journal}}:|archive-date=/|archive-url=وقت مؤهورونون اۇیغونسوزلوغو (کؤمک) - ^ ۵٫۰ ۵٫۱ Crump JA, Mintz ED (January 2010). "Global trends in typhoid and paratyphoid Fever". Clinical Infectious Diseases. 50 (2): 241–6. doi:10.1086/649541. PMC 2798017. PMID 20014951.
- ^ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ ۶٫۴ Typhoid Fever (May 14, 2013).
- ^ Milligan R, Paul M, Richardson M, Neuberger A (May 2018). "Vaccines for preventing typhoid fever". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 5: CD001261. doi:10.1002/14651858.CD001261.pub4. PMC 6494485. PMID 29851031.
- ^ Vos T, Allen C, Arora M, Barber RM, Bhutta ZA, Brown A, et al. (GBD 2015 Disease and Injury Incidence and Prevalence Collaborators) (October 2016). "Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet. 388 (10053): 1545–1602. doi:10.1016/S0140-6736(16)31678-6. PMC 5055577. PMID 27733282.
- ^ Wang H, Naghavi M, Allen C, Barber RM, Bhutta ZA, Carter A, et al. (GBD 2015 Mortality and Causes of Death Collaborators) (October 2016). "Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet. 388 (10053): 1459–1544. doi:10.1016/s0140-6736(16)31012-1. PMC 5388903. PMID 27733281.