اخباریلیک
اخباریلیک (الاخبارية) جعفری‌لیک اثنی‌عشریه‌نین آزلق مکتبیدیر. اثنی‌عشری‌لارن اکثریتنی تشکیل ادن اصولیلار کیمی اخباریلار ده قرآن و حدیثلارا امل ادیرلر. بونونلا بلا، اخباریلار اجتهاددان (ایسلام فقیه‌لری ایله اساسلاندیرما) استفافه اتمیی رد ادیرلر. بو او دمکدیر کی، اخباریلار مرجع‌نین تقلیدینی رد ادیر و “اون دورد معصوملار”دان باشقا هرکسین قانونی حکملارینه تابع اولماغین حرام اولدوغونا اینانیرلار.[۱][۲][۳]
اخباریلار امام المهدینین تقلید اتدیی اصول الفقه اخباریلات امامین معصوم اولماسی و یگانه اعتبارلی مرجع اولدوغونو اساس گتیررک قبول اتمیرلر. اخباریلار دینی حکملر و یا ایسلام فقهی حقندا بیلیکلارینی اون دورد معصومدان گلن حدیثلاردان، هیچبیر انسانن تفسیر اتمسینه اجازه ورمه‌دن الده ادیرلر. اخباریلار همچنین قرآنن تفسیرینی و تام ایسلام بیلیکلاری اماملاردان موثر دورمزه قدر اوتورورلار.[۴][۵]
اخباریلار اجتهاد و مجتهدلری رد ادرلر. اونلار بونو امام مهدینن کیچیک غیبه‌نین دوردونجو اعتبارلی یولداشی علی ابن محمده یازدغی سون مکتوب اساسنده تطبیق ادیرلر. مکتوبده امام مهدی بویورور:
«کیم منم غیبم زمانی اوزونو امام نائبی دییرسه، یالانچیدیرسه و اللهین دینیندان اوزوقلاشدیریلیبسا، الله‌ینا بوهتان آتمش اولور؛ اوزو ده آزمشدر و باشقالارینی دا آزدرر. او، همیشه ضرر ایچینده اولاجاق. منین, اللهین، اللهین پیغمبری، و پیغمبرین نسلینین لعنتی اونون اوزرینا اولسون اونون، هر آن و هر شرائطده.[۶]»
اخباریلار حدیث الطریقه اساسلاناراق یالنز اماملاری آیت‌الله ("اللهین نیشانلاری") آدلاندره بیلجیینی ادیه ادیرلر.[۷]
اییرمی بیرینجی عصردن اعتبارا اخباریلار شیعه ایسلامینده کیچک بیر آزلق تشکیل ادیر، اصولیلار ایسه اساس اکثریت تشکیل ادیر. اخباریلیک بیر حرکت اولاراق محمد امین الاستارابادی یازیلاری ایله باشلامش و ان بویوک تأثیرینی مرحوم صفوی و صفویدان سونراکی ارکن دورلرده الده اتمشدر. لاکن آز سونرا محمدباقر بهبهانی دیگر اصولی مجتهدلری ایله بیرلیکده اخباریلار قتلعام اتمیه و اخباری حرکتینی آرادان قالدرماغا جهد اتدی.[۸][۹]
زمین[دَییشدیر]
اخباریلیغین مقصدی بودور کی، اسلامدا معصوملارن حدیثلارندان باشقا هیچبیر شیء معتبر دلیل اولا بیلماز. اخباریکار تمللارینی "ایکی اهمیتلی شیءین حدیثی"نه (الثقلین حدیثی) حصر ادیرلر، بورادا اسلام پیغمبری محمد اوز اردیجیلارینا اولوموندان سونرا یالنز ایکی الهی هدایت منبعینه - قرآن و اونون نسلینه (اهل البیت) تابع اولماغی بویورموشدور. بونا گوره ده، مهدینن بویوک غیبه گتمسیندن سونرا باش ورن یئنی حدیثلرده بله، اخباریلار اهل بیت اننلرینه امل اتمیه دوام ادیرلر، امام مهدینین ددیی کیمی: ای قیبم، بیزیم روایتلاریمیزین روایتچیلارینه مراجعت ات، چونکی اونلار سنین اوچون منم دلیلم، من ایسه اونلار اوچون اللهین حجتیم.[۱۰]
اخباریلار اجتهادا اساسلانان فتوی‌لاری رد ادیر، اهل البیت دان روایتلر گتیرمدن قرآن تفسیرینین یازلماسینین جائز اولدوغونو دا رد ادیرلر. اخباری تفسیر املینی قاداغان اتمک اوچون "الثقلین" و اون ایکی امامین بیر نچه صحیح حدیثلرینی سیتات گتیریر. اخباریلار حدیثین امومیلاشدیریلماسینه اینانمرلار، حدیثی یا صحیح یا دا ضعیف دییرلر؛ داها سونرا اونلار شیعه‌لارن دورد کتابینا توپلانمش حدیثلارن اعتبارلی اولدوغونا اینانرلار.[۱۱]
اخباریلار ولایت‌الفقیه قتی شکیلده رد ادرک دییرلر کی، دین تبلیغاتچیلارینین سیاستده هیچبیر نقش یوخدور و دین خادملاری سیاسی رهبرلاره نصیحت اتملی، لاکن اهل البیت کیمی کامل اولمادیغی اوچون هیچ نیی اداره اتمملیدیرلار. اخباریلار اون ایکی امامین قیبنده دین و دولتین آیرلماسینه انانر، دییرلار کی، آنجاق معصوم حاکم امام دینی و دولتی بیرلشدیرجاق لازمی علم و نعمته مالکدیر؛ و یالنز گوزلنیلن شیعه امامینین گلیشیندان سونرا یئرینه یتیریلاجاک.[۱۲]
اخباریلار شریعتن یالنز معصوملاردان اولان ابدیلیغینه انانرلر، اونا گوره ده قرآنی تفسیر اتمک حقوقو یالنز تام بیلیه مالک اولان 14 معصومون الراسخون فی العلم قدردیر. اصولیلر زمانله فقهین دییشمسی و تکاملنه اناندقلاری حالدا، اصول الفقه.[۱۳] اخباریلار، اون دورد معصومون حکملارینی تفسیر اتمدن روایت ادن و یا روایت ادن اولو و یا دیری محدثدن دینی حکملاری و یا اسلام فقهینی آختاریرلار. بوندان الاوه، اخباریلار دییرلر کی، اون دورد معصوم (بورا شیعه اماملاری دا داخیلدیر) هیچ وقت اجتهاد اتمیه اجازه ورمه‌مشدر. اگر اخباریلار بیر شیءین حرام و یا حلال اولدوغونا امین دییللارسا، همیشه اونو حرام ظن ادیب، الله و اهل البیت اوچون اوندان براء آلرلر.[۱۴][۱۵]
قایناقلار[دَییشدیر]
- ^ Welcome to Akhbari.com.
- ^ Akhbari.
- ^ İzahlı Dini Terminlər Lüğəti. pp. 82–83. ISBN 978-9952-8370-9-4.
- ^ Welcome to Akhbari.com.
- ^ Gleave, Scripturalist Islam, 2007: p.xvi
- ^ Bihar al-Anwar, Allamah Majlisi
- ^ Hadith-e-Tariq
- ^ Momen, Moojan (1985), An introduction to Shi'i Islam : the history and doctrines of Twelver Shi'ism (Athna Ashri "اثناء عشری"), Oxford: G. Ronald, p. 222, ISBN 978-0-85398-201-2
- ^ Momen, Moojan (1985), An introduction to Shi'i Islam : the history and doctrines of Twelver Shi'ism, Oxford: G. Ronald, p. 127, ISBN 978-0-85398-201-2
- ^ Bahar al-Anwar Vol. 53, p. 181
- ^ Kohlberg, E. AḴBĀRĪYA. Encyclopædia Iranica.
- ^ Momen, Moojan (1985), An introduction to Shi'i Islam : the history and doctrines of Twelver Shi'ism, Oxford: G. Ronald, p. 185, ISBN 978-0-85398-201-2
- ^ The Stages of Development of Shi'a Jurisprudence (2016-08-15).
- ^ Our Misfortune Regarding Ijtihad Against the Texts | Books on Islam and Muslims. Al-Islam.org (2012-10-15).
- ^ History of Khalifa Umar bin al-Khattab – Testament and Assessment of Umar – Section 16 – Islamic History. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2020-11-24. یوْخلانیلیب2023-11-16.