ایپار
ایپار خان ـ بؤیوک تورک اویغور افسانه‌لشمیش قهرمان قیزی، عیففت سیمگه‌سی.
یاشامی[دَییشدیر]
1759دا چين ايمپراتورلوغو طرفيندن ايشقال ائديلن دوغو تورکيستاندا گؤزلليگي ديللرده دولاشان و هئچ بير قوخو ايشلتمه‌دن بدني اييده گولو ايگي وئرن آپاق خوجانين قيزي اولان ايپارخان ايمپراتور کيان لونگ طرفيندن گتيرديلير و بيله سينه ائولنمه تکليفي ائديلير. موسلمان اولمايان بيرييله هئچ واخت ائولنمک ايستمه‌ين ايپارخان بونا سورکلي قارشي چيخار، ايپارخانين آديني زيانگ فئي (اييده قوخولو) اولاراق دييشديرن ايمپراتور اونا اصلا باسقي ياپماز، دؤزومله اؤزونون اولاجاغي گونو گؤزلر، سئوگيسيني قازانماغا چاليشار. اونون اۆچون سارايلار تيکديرر، مملکتي نين آغاچلاريني گتيردير آنجاق فايداسيزدير ، ايپارخان ايمپراتورلا بيرليکده اولماغا راضي دئييلدير.
اييده قوخولو جارييه اولاراق بيلينن ايپارخان بو عينادينا دوام ائتمکده دير بو دوروم هم اؤزونو هم ايمپاراتورو چوخ اوزمکده دير.ايمپراتورون آناسي طرفيندن ايمپراتورون ايشلري نين اوزونتو ندنييله آخساديغي اۆچون يا ايمپراتورون قوينونا گيرمه سي يادا اؤزونو اؤلدورمه سي اۆچون ايقنا ائديلن ايپارخان سونوندا جانينا قييماغا قرار وئرر، اصلا ايمپاراتورلا اولاماياجاقدير.هم موسلومان اولمايان همده اؤز اؤلکه سيندن اولان اينسانلاري دوستاق ائدن بيرييله هئچ واخت ائولنمه يه جکدير. ايمپراتورون دوستاقلارلا ياخشي داورانديغيني ايثبات ائتمک اۆچون ياپديقلاري دا ايشه ياراماميشدير.ايمپراتورو اؤلدورمک اۆچون گييسيسي نين جيبينده سورکلي خنجر داشييان ايپارخان اؤز حياتينا سون وئره جکدیر.
جانينا قييماغا تصميم توتان ايپارخان سونوندا زهر ايچه رک بو قراريني حياتا گئچيرير، اونو اؤزونو اؤلدورمه يه ايقنا ائدن ايمپراتورون آناسي ايسه اوغلو بو دورومو اؤيره نيب ده اونو قورتارماسين دييه ايمپراتورون اوتاغيني کيليدلر. ايپارخان زهري ايچميشدير ، آرتيق کيمسه نين قوينونا گيرمه يه، دينيني دئييشديرمه يه گرک قالماياجاقدير. آرتيق اؤلومه اییيجه ياخينلاشان ايپارخان اؤلورکن، ايمپاراتور آناسي نين اينصافا گليب اوغلونو اوتاغي نين قاپيسيني آچماقلا سون نفسينده ايپارخاني گؤرمه شانسينا ائريشر.
ايپارخانين اؤلومو هرکه سي ياسا بوغموشدور، اونون آنيسينا پورتئره لر ياپيلير.اؤزونون هاردا ياتديغي تام اولاراق بيلينمه سه ده ايکي دنه توربه سي واردير .بيري کاشغاردا بيري چين ايمپراتورلوق موزوله سينده. ايپارخان تورک جومهورييتلرينده عيفت سيمگه سي اولاراق تاريخده کي افسانه قادينلار آراسيندا يئريني آلميشدير.
ائشیک کئچید[دَییشدیر]
کؤچورن: آیدا بیات، اؤزگور قادین وئبلاقی[دائمی اولو باغلانتیلی]