بؤیرک سیستمی
| بؤیرکلر | |
|---|---|
 Posterior view of kidneys and their external vasculature, with adjacent posterior structures labelled. | |
 Left: location of kidneys within the body. Right: gross anatomical structures within the kidney (midsagittal cut, left kidney). | |
| جوزئیات | |
| سیستم | Urinary system and endocrine system |
| شریان | Renal artery |
| دامار | Renal vein |
| عصب | Renal plexus |
| تانیملایی‌جیلار | |
| لاتینجه | Ren |
| یونانجا | Nephros |
| MeSH | D007668 |
| TA | A08.1.01.001 |
| FMA | 7203 |
| آنوتومیک ایصطیلاحلار | |
بؤیرک سیستئمی نه تئز-تئز راست گلینیر. مورفولوژی جهت‌دن اونلار موختلیف اولور. بؤیرک سیستلرینین اکثریتی آنادانگلمه کاراکتئر داشیییر. بونلارا مثال اولاراق سئروز سولیتار سیستلر، بؤیرک پولیسیستوزلاری، بؤی- رک ائخینوکوککو و س. گؤسترمک اولار.بؤی‌رکلرین سیستوز خسته‌لیکلری زامانی اوسم-ده بؤی‌رکلرین اؤلچوسونون بؤیومه‌سی و کونتورلارینین ناهامار اولماسی آشکار اولونور. سیست دقیق و آیدین کونتورا مالیک دایروی و اووال فورمادا، هوموگئن داخی‌لی ایستروکتورا مالیک تؤره‌مه کیمی گؤرونور. بزه‌ن پاراسئرویکال سیستلره راست گلینیر. سیستین آرخا دیواری اؤن دیوارا نیسبته‌ن داها آیدین گؤرونور کی، بو دا اونو چَتین توخومادان فرقله‌ن‌دیره‌ن واجیب علامت‌دیر. بؤیرک سیستلرینی کت-نین کؤمک‌لیگی ایله ده آشکارا چیخارماق اولار (۰،۳ سم و داها بؤیوک اؤلچوده). سیستین اساس کاراکتئر علامتی اونون آشاغی سیخلیغا مالیک اولماسی (۹،۲ واهید)، کونتراست مادده‌لره قارشی رئاک‌سییانم باش وئرمه‌مه‌سی، دقیق و هامار کونتورلارا مالیک اولماسی‌دیر.
سئروز سولیتار سیستلر[دَییشدیر]
بو سیستلر ایچری‌سین‌ده پراکتیکی اهمیته مالیک اولانی آشاغی‌داکیلاردیر:
- ساده سئروز سیستلر؛
- لیمفاتیک سیستلر؛
- مولتیسیستوز بؤیرک.
ساده سئروز سیستلر[دَییشدیر]
ساده سئروز سیست اکثر حاللاردا بیر بؤی‌رک‌ده تک-تک، بعضی حاللاردا ایسه چوخ‌لو میقداردا آشکار ائدیلیر. سولیتار سئروز سیستلر بیر چوخ حاللاردا تصادفه‌ن قارین بوش‌لوغونو و یا سیدیک یوللارینی یوخلایان زامان آشکار ائدیلیر. بعضی حاللاردا سیست بؤیریین سطحین‌ده فیبروز کاپسول ایچری‌سین‌ده یئرلشیر. بعضی حاللاردا ایسه بؤیرک پارئنخیماسین‌دان اینکیشاف ائدرک کاساجیقلارا تضییق ائدیر و اوندا موختلیف دئفورماسییالار تؤره‌دیر. سولیتار سیستلرین دیاقنوزونون قویولماسم‌دا رئنتگئنولوژی موایینه اصوللارینین بؤیوک اهمیتی واردیر. رئنتگئنولوژی موایینه‌ده بؤیرک سطحین‌ده یئرلشه‌ن، بؤیریین سیلوئتین‌دن کنارا چیخان اووال و یا گیرده شکیل‌ده، کنارلاری هامار اولان کؤلگه‌لیک تؤره‌دیر. بؤیرک پارئنخیماسم‌دا یئرلشون سیستلر ایسه بؤیرک لیه‌نین‌ده. گیرده چیخینتیلار شکلین‌ده دئفئکتلر عمله گتیریر. بو زامان بؤیرک کؤلگلیینین اؤلچوسو بؤیوموش اولور. سولیتار سیستلر بؤیرک اطرافینا و یا بؤیرک لیه‌نینه پارتلایا بیلر. بعضی حاللاردا ایسه اونون دیواری کیرجلشیر. بو زامان رئنتگئنوقرام‌دا دیوارلاری توند کؤلگه‌لیک‌لی، گیرده فورمالی کؤلگه‌لیک آشکار ائدیلیر. دئرموید سیستلرده اگر سوموک و یا دیش اولارسا عادی رئنتگئنولوژی موایینه‌ده کؤلگه‌لیک داخیلین‌ده علاوه کؤلگه‌لیکلر ده گؤرونور. بؤیرک سیستلرینین آشکار ائدیلمه‌سین‌ده اوبزور موایینه ایله یاناشی ائکسکرئتور اوروقرافییا، پیئلوقرافییا، آنگیوقرافییا و پنئومورئتروپئریتونئومون دا بؤیوک اهمیتی واردیر.
لیمفاتیک سیستلر[دَییشدیر]
لیمفاتیک سیستلر بؤیرک قاپیلارم‌دا یئرلشیر. کیچیک اؤلچودن تویوق یومورتاسی بؤیوکلویونه قدر اولور. پئلوینال لیمفاتیک سیستلر بزه‌ن جمع حال‌دا موشاهی‌ده ائدیلیر. بونلار بیری دیگری ایله لیمفا یوللاری واسطه‌سیله علاقه‌لنیرلر. بو نؤو سیستلر بؤیرک کنارلارین‌دا یئرلشدیی اۆچون ائکسترارئنال سیستلر آدلانیر و بؤی‌رک‌ده موهوم دییشیک‌لیک تؤرتمیر.
مولتیسیستوز بؤرک[دَییشدیر]
مولتیسیستوز بؤیرک زامانی موختلیف اؤلچولو سیست کونقلومئراتلاری بؤیریی توتور، سیدیک آخارلاری اولمور، بزه‌ن ایسه قیسمه‌ن و یا تام آتروفییایا اوغراییر. مولتیسیستوزلار بؤیرک پولیسیستوزلارینا چوخ اوخشاییر. بونلاری دیفئرئن‌سیاسییا ائتمک اۆچون آشاغی‌داکی علامتلردن ایستیفاده ائدیلیر. مولتیسیستوزلار ان چوخ اوشاقلاردا راست گلینیر و بیرترف‌لی اولور. ائکسکرئتور اوروقرافییادا بؤیرک فونک‌سییاسینم تام پوزولماسی و کونتراست ماددنین خسته بؤی‌رک‌ده گؤرونمه‌مه‌سی موشاهی‌ده ائدیلیر.
پولیسیستوزلو بؤیرک[دَییشدیر]
بؤیرک پارئنخیماسین‌دان اینکیشاف ائدن سیستلر تدریجه‌ن بؤیویه‌رک بؤی‌رکلرین نورمال شکلینی دییشدیریر. بؤی‌رکلرین کونتورو اؤز هامارلیغینی ایتیریر و دویونواری اولور. بؤیرک هم اوزونونا و هم ده کؤن‌ده‌له‌ن ایستیقامت‌ده بؤیویور. قئید ائدیله‌ن علامتلرله یاناشی بؤیرک کاساجیقلاری و لیه‌نی دئفورماسییایا اوغراییر. بو خسته‌لیک زا- مانی بؤیرک پارئنخیماسی کیچیک اؤلچولو بوشلوقلارلا اوز اولونور. بوشلوقلار موختلیف رنگ‌لی مایئ ایله دولو اولور. چوخ واخت بؤیرک پولیسیستوزو اوزوم سالخیم‌می خاتیرلادیر.
موایینه اوسولو[دَییشدیر]
پولیسیستوزلو بؤیرک خستلیینین آشکار ائدیلمه‌سین‌ده عادی رئنتگئنولوژی موایینه اوسولو ایله یاناشی پنئومورئتروپئریتونئوم، رئتروقراد پیئلوقرافییا آنگیوقرافییا اوسم-نین بؤیوک اهمیتی واردیر.
بؤیرک ائخینوکوککوزو[دَییشدیر]
باشقا عضولره نیسبته‌ن ائخینوکوکک بؤی‌رکلرده آز تصادف اولونور- قاراجیر، آغجیر، پی‌لیک قیشاسی، ازله و دالاق‌دان سونرا بؤیرک ائخینوکوککوزو ۶-جی یئری توتور. ایکیترف‌لی بؤیرک ائخینوکوککوزونا چوخ آز راست گلینیر. M.D.Cavadzadهنین قئید ائتدیینه گؤره آنادانگلمه بیرترف‌لی بؤیرک ائخینوکوککوزونا نادیر حاللاردا تصادف ائدیلیر. ائخینوکوکک سیستلری بیر و چوخکامئرالی اولا بیلر. اوزون مدت داوام ائدن ائخینوکوکک سیستلرینین خیتین و فیبروز کاپسوللاری کیرجلشه بیلر. پارازیت محو اولدوق‌دا ایسه مؤهتویات دا کیرجلشیر و بو زامان بؤیوک بیر ساحه‌ده توند کؤلگه‌لیک گؤرونور.