سید اشرف‌الدین حسینی قزوینی
| سید اشرف‌الدین حسینی قزوینی | |
|---|---|
 | |
| قیسا بیلگی | "نسیم شمال" قزئتی‌نین ناشیری |
| دوْغوم تاریخ | ۱۲۴۹ گونش ایلی قزوین |
| اؤلوم تاریخ | ۱۳۱۳ گونش ایلی تهران |
| آیری آدلار | اشرف الدین گیلانی |
| تحصیل یئری | قزوین، کربلا، تبریز |
| ایش | قزئته‌چی، شاعیر |
سید اشراف الدین حسینی قزوینی (و یا گیلانی) -ساتیریک "نسیم شمال" قزئتی‌نین ناشیری.
یاشاییشی و یارادیجیلیغی
[دَییشدیر]سید اشرف الدین حسینی قزوینده 1872 ایلینده (1287 هجری قمری) دونیایا گلمیشدیر. اوشاق ایکن آتاسی سید احمد حسینی قزوینی اؤلوب، سید اشرف یئتیم قالمیشدیر. جوانلیق چاغیندا عراق یولون توتولوب کربلایا گئتمیشدیر اما اوردا قالا بیلمه‌ییب وطنه دؤنموشدور. تحصیل آلماق آماج ایلا تبریز گئدیب، مقدماتی تحصیلی اوردا گئچیرمیشدیر. تحصیلی بیتیردیکدن سونرا 1908 ایلینده رشت گلیب "نسیم شمال" و "صور اسرافیل" آدیندا قزئتلری چیخارماقا باشلامیشدیر. بونا گؤره اونا سید اشرف الدین گیلانی و "نسیم شمال"دا دئییلر.
سید اشرف الدین گونئی آذربایجانین مشروطیت انقلابی دؤنمی شئعیری‌نین اؤنملی تمثیلچیلریندن‌دیر. او قزئتلرده یازدیقی شئعیرلرده گونون اؤنملی مسئله‌لرینی، طنز، هجو و فکاهی بیچیمده باشارییلا یازمیشدیر. اثرلرینده ایران تورک خالقی‌نین اوزون ایللر وئردیگی آزادلیقا موجادیله‌سینی و بو موجادیله نین قهرمانلاری‌نین قانلاری باهاسینا الده گتیرتیگی نسبی آزادلیق و اعلان ائدیلن آنایاسایی آلقیشلامیشدیر. او یان‌دان یئنی قورولان مجلیسی بؤیوک اومودلار بسله‌دیگینی گؤسترمیشدیر.
سید اشرف الدین قزوینی‌نین اثرلر، او دؤنمین سیاسی و اجتماعی طنزی‌نین، تنقیدی رئالیزمی‌نین گؤزل اؤرنکلرینیدن اولموشدور. شئعیرلرینده اؤزللیکله مشروطیت حرکتی و ایران تورکلرینین میلّی موجادیله‌لرینی قاباردیب اؤزه چیخارتمیشدیر. آیریجا قزوینی، «شاهنامه» و «فقیر فقرا» و «یوخسول‌لارین و دؤولتلی لرین مقایسه‌سی» کیمی شئعیرلرینده اؤلکه‌ده حؤکوم سورن آچلیق و دیلنچی‌لیگی تصویر ائتمیشدیر. خالقین پیس دوروما دؤشمه‌سینده شاهی گناهلی اولدوغونو ایره‌لی سورموشدور. گيلاني‌نين ياراديجيليغيندا قادين حوقوقلارينين مودافيعه‌سي خوصوصي يئر توتوب.
سید اشرف الدین آذربایجانین، فارس و روس ایش بیرلیگی ایله ییخیلیب، ایکی یه بؤلونمه‌سین بؤیوک بیر تاثر ایله «ای وای وطن وای» و بیر چوخ آیری شئعیرلرینده دیله گتیرمیشدیر. قزوینی‌نین شعرلری 1928 ایلینده «نسیم شمال» آدی آلتیندا بالاجا بیر مجموعه شکلینده بمبی ده و داها سونرادا “کیتاب بار بهشت” عنوان ایله نئچه دفعه تهراندا نشر ائدیلمیشدیر. سید اشرف الدین قزوینی 1943 ایلینده تهراندا وفات ائتمیشدیر.
شئعیرلریندن اؤرنک
[دَییشدیر]ظفر ترانه سی
حق اولا امداد رس کارینیز!
میلّت -ی تبریز، خدا یارینیز
هامینیز، ای میلّت -ی ناموسکار
اولدو ایگیدلیکده رشادت سوار
لؤح-ی زرینده قالیر یادیگار
شؤهرتینیز، شانینیز، آثارینیز
میلّت -ی تبریز، خدا یارینیز!
ظلم کؤکون ائیله دینیز تار و مار
باغ-ی وطن اولما‌لی‌دیر خلد زار
قالدی او شان‌لی آدینیز پایدار
فخر-ی جهان اولدو نگهدارینیز
میلّت -ی تبریز، خدا یارینیز!
اهل حسد رغمینه اول ارجمند
ائیله دی ایران‌لی‌لاری سربلند
پشه هجومو اولاماز سودمند
باد-ی ظفر اولدو ایناندارینیز
میلّت -ی تبریز، خدا یارینیز!