آمریکا بیرلشمیش ایالتلری ایستیقلال ساواشی
| آمریکا باغیمسیزلیق ساواشی | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 سوْل اۆستدن ساعات جهتینده: یوْرک‌تاون مۆحاصیره‌سی سوْنراسی لوْرد کوْرنوالیس‌ین تسلیم اوْلماسی٬ ترن‌توْن ساواشی٬ جنرال وارن‌ین بونکر تپه‌سی دؤیوشونده اؤلومو٬ لانق آیلند ساواشی٬ گیلفوْرد کوْرت هاوس ساواشی | |||||||
| |||||||
| طرفلر | |||||||
| آمریکا بیرلشمیش ایالتلری فرانسه شاهلیغی ایسپانیا هولند اونئیدا قبیله‌سی تۇسکاروْرا قبیله‌سی ورمونت جۆمهۇریتی واتوقا بیرلیگی کاتاوقا قبیله‌سی لنایپ |
بؤیوک بریتانیا
| ||||||
آمریکا باغیمسیزلیق ساواشی — ۱۷۸۳-۱۷۷۵ ایل‌لری آراسیندا بؤیوک بریتانیا و قۇزئی آمریکاداکی اوْن‌اۆچ مۆستعمیره آراسیندا کئچیب آمریکا بیرلشمیش ایالتلرینین قۇرولماسی ایله سوْنوجلانان ساواش. آمریکا اینقیلابی اوْلارق دا بیلینیر.
سببلری
[دَییشدیر]
تدریجاً موستملکه‌لرده متروپولییایا قارشی ناراضی‌‌لیق، اعتراض و کۆتلوی(توده) آکسییالار باشلادی. بۆتون بونلار طبیعی و قانوناویغون بیر حال ایدی. اینگیلیس لر یئرلی اهالینی سایا سالمادان، عکسینه، وۇروب سیرادان چیخآرداراق ینی جمعیت، ینی قورولوش و دؤولت یاراتماق ایستدیکلری اۆچون طبیعی اوْلاراق اؤز اؤولادلاری اؤز اۆزلرینه قاییتمالی، اوْنلار دا اینگیلیس‌نی سایا سالماماغا باشلامالی ایدیلر. اوّلجه ایسکاتلنددا، ۱۷۱۷-جی ایلده ایسه اینگیلیس‌ده یارانمیش ماسون تشکیلاتی اۆچون ایسه دونیا آغالیغی ادعالارینی گرچکلش‌دیرمک‌دن اؤترو گئنیش و خام مکان لازیم ایدی. اوْنلارین تهریکی ایله قوزئی آمریکاداکی اینگیلیس موستملکه‌لرین‌ده اینگیلیس علیهینه و موستقیل‌لییه جان آتان سیاسی تشکیلاتلار یاران‌دی. ۱۷۷۵-۸۳-جو ایللرده قوزئی آمریکادا ایستیقلالیت اۇغرون‌دا مۆحاریبه باشلان‌دی. بۇ مۆحاریبه نتیجه‌سینده اینگیلیس‌نین حؤکمران‌لیغینا سوْن قویول‌دو و ۱۷۷۶-جی ایلده آمریکا بیرلشمیش ایالتلری (آمریکا بیرلشمیش ایالتلری) یاران‌دی. ۱۷۸۳-جو ایلده ورسال صۆلح مۆقاویله‌سینه اساساً اینگیلیس آمریکا بیرلشمیش ایالتلری-این موستقیللیینی تانی‌دی. بۇ مۆحاریبه نتیجه‌سینده بیرده تورپاق مولکیتین‌ده‌کی فودالیزم اۆنسورلری لغو ائدیل‌دی، حاکمیّت بوریوازیانین و تورپاق صاحبلری‌نین الینه کئچدی. ۱۷۸۷-جی ایلده ینی آنا یاسا قبول اوْلون‌دو. بۇ آنا یاسا آمریکا بیرلشمیش ایالتلری-ı فدرال دؤولت کیمی رسمیلشدیردی. ۱۷۸۹-جو ایلده آمریکا بیرلشمیش ایالتلری-دا ایلک باشکان سئچکیلری کچیریل‌دی و ماسون رهبری باوْرج واشینقتون باشکان سئچیل‌دی. اؤلکه‌ده موتمادی اوْلاراق اعتراضلار، قیاملار، عۆصیانلار باش قالدیریردی. بۇنا ان باریز نومونه ۱۷۸۶-۸۷-جی ایللرده یوخسول فرمرلرین باشلادیغی شیس عۆصیانی گؤستری‌له بیلر. عۆصیان سیلاح گۆجونه، آمان‌سیزلیقلا یاتیریل‌دی. گلمه‌لر ایندی ده بیر-بیرلرینی قیرماغا باشلامیش‌دیلار. بیر-بیرلرینه قارشی موباریزه آپارسالار دا، گلمه‌لر یئرلی خآلقلارا قارشی همیشه همری ایدیلر. یئرلی خالقلارین اؤلدورولمک‌دن داها آزاد هئچ بیر حۆقوقو یوخ ایدی. اوْنلار حاکمیّت باشینا سچه و سچی‌له بیلمزدیلر. اوْنلارین نَینکی یاشاییش یئرلری، حتی سویادلاری دا دییشدیریلیردی. باوْرج واشینقتونون دؤورونده اؤلکه اراضی‌سین‌ده‌کی بۆتون توپونیملر اینگیلیسلش‌دی، ینی یارانان یاشاییش منطقه‌لرینه ده اینگیلیس منشأ‌لی آدلار قویول‌دو. واشینقتون نه قدر قریبه اوْلسا دا، "ایستیقلال ساواشی" آدلانان مۆحاریبه زامانی کونتیننتال اوْردونون باش تاخیمی اوْلموش، بؤیوک رشادت گؤسترمیش‌دی. ۱۷۹۰-جی ایلده اوْ، پوتوماک چایی ساحیلین‌ده ینی پایتاخت شهری‌نین سالینماسینی قرارا آلدی. ینی سالینان بۇ شهره واشینقتونون اؤز سویادی وئریل‌دی و ۱۸۰۰-جو ایلده شهر رسماً آمریکا بیرلشمیش ایالتلری-این باشکندی اعلان اوْلون‌دو.
مۆحاریبه‌نین گیزلی سیاستی
[دَییشدیر]
۱۷۷۵-۱۷۸۳-جو ایللر آمریکادا ایستیقلال ساواشی زامانی قریبه بیر ایقتیصادی "اوْیون" باش وردی. یون پارچا اۆرتیم (تولید)ی ایله مشهورلاشان اینگیلیس آمریکا فرمرلرینی موفلیس ائتمک آماچ ایله بؤیوک بیر ایقتیصادی تله قوردو. اینگیلیس حاکم دایره‌لری "غربه سیاهت" (وست تراول) و "شرق (اوْست) کیمی بویوک شیرکتلرین علی ایله آمریکا فرمرلرینه گویا گیزلی یوللا پامبیق و توتون ممولاتلارینین ساتیشینی تشکیل ائتدی. قئید اتدییمیز کیمی، اینگیلیس یون پارچا اۆرتیم (تولید)ی اۆزره دونیادا بیرینجی یئرده گدیردی. پامبیق پارچا اۆرتیم (تولید)ی یون پارچایا نیسبتاً باها باشا گلیردی و بۇنا گؤره آمریکا شیرکتلری‌نین اۇغور قازانماق اۆچون هئچ بیر شان‌سی یوْخ ایدی. توتون اۆرتیم (تولید)ینا ایسه ایسپانیانین موستملکه‌سی اوْلان کولومبیا باشچی‌لیق ائدیردی و بۇ ساحه‌ده موفقیت قازانماق مۆمکون دییلدی.
اینگیلیس مخفی اوْرقانلاری آدی ایندی ده آچیقلانمایان "غربه سیاهت" شیرکتی‌نین مسئول شخصینه بۇ ایقتیصادی سازیش‌له باغلی یالنیز بیر گؤستریش وردیلر: هر نجه اوْلورسا-اوْلسون آمریکا فرمرلرینه داها چوْخ خام توتون و پامبیق ساتماق. آدی آچیقلانمایان مسئول شخص بۇ ایشین عهده سیندن باجاریقلا گلمیش و آمریکا فرمرلرینه دونیا بازارین‌داکی قیمتلردن داها اۇجوز قیمته تونلارلا خام پامبیق و توتون ساتمیش‌دی.
۱۷۸۳-جو ایلده یالنیز مۆحاریبه قورتاران‌دان سوْنرا اینگیلیس‌نین مخفی اوْرقانلارینین الینه جورج واشینقتونون خام توتون و پامبیق‌دان یۆکسک کیفیت‌لی باریت آلینماسی اۆچون آمریکا فرمرلرینه اینگیلیس‌دن خام توتون و پامبیق ایدخالینا ایجازه ورن سندین کئچمه‌سی "غربه سیاهت" شیرکتی‌نین مسئول شخصی‌نین اۆرک توتماسین‌دان وفاتی ایله نتیجه لندی. چونکی، بۇ شخ‌سین ایکی اوْغلو یورک-طاعون یاخینلیغین‌دا گئدن دؤیوشلرده هلاک اوْلموش‌دو و دۆشمنه ساتدیغی پامبیق‌دان حاضیرلانمیش باریتلا اوْغوللارینین هلاک اوْلماسینا دؤزمین همین شخص اؤزونو هئچ جور باغیشلایا بیلمیردی.[۱]
قالری
[دَییشدیر]
.jpg)
.jpg)
ایستینادلار
[دَییشدیر]بیرده باخ
[دَییشدیر]خاریجی کئچیدلر
[دَییشدیر]- Liberty – The American Revolutioboom from PBS Archived 2008-04-29 at the Wayback Machine.
- American Revolutionary War 1775–1783 in the News Archived 2013-01-17 at the Wayback Machine.
- Important battles of the American Revolutionary War
- Library of Congress Guide to the American Revolutioboom
- Bibliographies of the War of American Independence http://wayback.archive.org/web/20151101171424/http://www.history.army.mil/reference/revbib/revwar.htm compiled by the United States Army Center of Military History
- Political bibliography from Omohundro Institute of Early American History and Culture
قایناقلار
[دَییشدیر]- ^ theamericanrevolution.org/battles.aspx Important battles of the American Revolutionary War
آنادوْلو تۆرکجه‌سی ویکی‌پدیاسی‌نین ایشلدنلری طرفیندن یارانمیش«Amerikan Bağımsızlık Savaşı»، مقاله‌سیندن گؤتورولوبدور. (۳ آوریل ۲۰۱۶ تاریخینده یوْخلانیلیبدیر).
