علیخان تؤره ساغونی
| علیخان تؤره ساغونی | |
|---|---|
 | |
| آد | علیخان تؤره ساغونی |
| قیسا بیلگی | شرقی تورکوستان ایکینجی ایسلام جمهوریّتینین باشچیسی |
| دوْغوم تاریخ | ۱۸۸۴-جو میلادی ایلین ۳-جو آینین ۲۱-جی گونی بالاساغون (توْقموْق) |
| اؤلوم تاریخ | ۱۹۷۶-جی میلادی ایلین ۲-جی آیینین ۲۸-جی گونی تاشکند |
| میللیت | تورک |
| آیری آدلار | علیخان تؤره ساغونی شاکیرجان خوجا اوغلو |
علیخان تؤره ساغونی (بۆتون آد: علیخان تؤره ساغونی شاکیرجان خوجا اوغلو) شرقی تورکوستان ایکینجی ایسلام جمهوریّتینین باشچیسی و آدلیم یازیچی، شاعیر و تاریخچی دیر.
حیاتی
[دَییشدیر]علیخان تؤره ۱۹۴۴-جی میلادی ایلین نووامبریندان ۱۹۴۶-جی میلادین ایلین جۇن آییناجان شرقی تورکوستان جمهوریّتینین باشچیسی ایدی. شرقی تورکوستان باشچیلاری ایچینده یالنیز علیخان ایستالینین، ایلی میلّی اوردوسون اۇرومچودان گئری قایتارماق، بویوروغی ایله موخالیفت ائتدی.
اثرلر
[دَییشدیر]علیخان سوْوئت بیرلیگی ساغیندان تاشکندده گؤز آلتینا آلینان چاغدا اۆچ کیتاب یازیبدیر:
- تورکوستان قایغوسو
- تاریخ محمّدی
- شفاء العلل
- ساغونی دیوانی
بۇنلاردان علاوه نئچه کیتابی دا ترجۆمه ائتمیشدیر:
- نوادر الوقایع (یازیچی: احمد دانش)
- موسیقی رسالهسی (یازیچی: درویش علی چنگی)
- تیمور توزوکلری[۱]
ادبی یارادیچیلیغی
[دَییشدیر]علیخان تؤره ساغونی تورک ادبیاتی ساحهسینده چالیشانلاردانیدی. بیر شعر دیوانی و نئچه اثر اوندان گۆنوموزه قالیبدیر. شعرلریندن نئچه میثال آشاغیدا یئرلشیبدیر.
اۇمیدین بوْلسون ساغۇنی، اۇمیدین گؤزگۆسو باردۇر | ||
قارانغۇ گئجه سوْنگیدن، قۇیاشنینگ چیقغۇسی باردۇر |
اۇمیدین اوْلسون ساغۇنی، اۇمیدین گؤزگۆسو واردیر | ||
قارانلیق گئجه سوْنوندان، گۆنَشین چیخماسی واردیر |
داها
| ائشیت مندن وطن اوغلی نصیحت | قبول قیلسڭ کلور باشیڭقه دؤولت | |
| جهان کؤرگن قارینیڭ سؤزین آلغیل | عمل ایلب اونی کؤڭلیڭقه سالغیل | |
| ایگیتلیک دؤورینی ایش وقتی دئب بیل | غنیمت دیر گرک ایشنی بیلیب قیل | |
| جهان خلقی اؤلیک دیر یا تیریک دیر | تیریک یۆرگن بیلیکسیزلر اؤلیک دیر |
| ائشیت مندن وطن اوغلی نصیحت | قبول قیلسان گلر باشینا دؤولت | |
| جهان گؤرموش قارینین (قوجانین) سؤزون آلغیل | عمل ائدیب اونو کؤنلونه سالغیل | |
| ایگیتلیک دؤورونو ایش وقتی دئب (دئییب) بیل | غنیمت دیر گرک ایشی بیلیب قیل (ائت، ائیله) | |
| جهان خلقی اؤلو دور یا دیری دیر | دیری یۆرن بیلیکسیزلر اؤلو دور |
قایناقلار
[دَییشدیر]- تۈرکیستان قایغۇسی، نەشرگە تەییارلیغۇچی ھاجی ئابدۇررەشید کېریمی، دۇنیا ئۇیغۇر قۇرۇلتییی
- ^ علیخان تؤره ساغونی (اؤزبک تۆرکجهسی). ضیاء (Ziyouz). یوخلانیلیب ۲۰۱۷ آوریل ۱۲.
 | بو تورک تاریخی ایله باغلی مقاله، بیر قارالاما مقاله دیر. بونو گئنیشلندیرمکله ویکیپدیایا کؤمک ائده بیلرسینیز. |