کوردلر: نوسخه‌لر آراسینداکی فرق

ویکی‌پدیادان، آچیق بیلیک‌لیک‌دن
گئچمیشی اینتراکتیو حالتده گؤستر
اسکی دَییشدیرمهیئنی دَییشدیرمه
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
اِتیکِتلر: موبایل ایله دَییشیک موبایل وبی ایله دَییشیک
یئنی مپ
خط ۵: خط ۵:
== یاشادیغی یئرلر ==
== یاشادیغی یئرلر ==
[[فایل:Kurd hafeznia.jpg|thumb|250px|کوردلرین یاشادیغی یئرلر]]
[[فایل:Kurd hafeznia.jpg|thumb|250px|کوردلرین یاشادیغی یئرلر]]
[[فایل:Kurdistan map.png|thumb|250px|کوردلرین یاشادیغی یئرلر]]
[[فایل:Kurds in the Middle East.png|thumb|250px|کوردلرین یاشادیغی یئرلر]]
کوردلرین یاشادیغی یئرلری و سایی‌لارینا گؤره چوخلو تخمینلر وورولور و موختلیف منبع‌لر موختلیف نظرلر وئریرلر اونون اوچون بو گونه قدر کوردلرین ساییلارینا گؤره بیر ثابیت عدد تاپیلماییبدیر، آنجاق بللی‌دیر کوردلر اونلارجا اؤلکه‌ده یاشایاراق هئچ بیر اؤلکه‌نین اکثریتینی تشکیل وئرمیلر و بوتون یاشادیغی اؤلکه‌لرده آزینلیق ائتنیک قروپو تانینیرلار. دئمک اولار کی کوردلرین یوزه ۹۰ یا ۹۵٪-ی [[ایران]]، [[تورکیه]]، [[عراق]] و [[سوریه]] اؤلکه‌لرینده یاشاییرلار، کوردلر [[تورکیه]]، [[عراق]] و [[سوریه|سوریه‌]]<nowiki/>نین ۲-جی ائتنیک قروپو<ref name="Languages of Syria">Ethnologue 14 report for Syria : [http://www.ethnologue.com/14/show_country.asp?name=Syria Languages of Syria]:...Kurmanji – 938,000 in Syria , 6.3% of the population. Northern Syria. Alternate names: NORTHERN KURDISH, KERMANJI, KIRMANJI. Classification: Indo-European, Indo-Iranian, Iranian, Western, Northwestern, Kurdish.</ref><ref name="Konda Araştırma ve Danışmanlık : toplumsal yapı araştırması –Biz Kimiz ? (2006)">[http://www.konda.com.tr/html/dosyalar/ttya_tr.pdf Konda Araştırma ve Danışmanlık : toplumsal yapı araştırması –Biz Kimiz ? (2006)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101030012326/http://konda.com.tr/html/dosyalar/ttya_tr.pdf |date=2010-10-30 }} {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20101030012326/http://konda.com.tr/html/dosyalar/ttya_tr.pdf |date=2010-10-30 }}: 1993-te 18 yaş üzeri deneklerce Belirtilen Kimliğe Göre nüfusun 9,02%-i kürt ve zaza (8,61%-i kürt , 0,41%-i zaza) . 2006 yılında Kürt ve zaza etnik kimlik dağılımı tüm Türkiye nüfusunda görmek için , 18 yaş altı nüfusu sayılara orantılı olarak eklenmiş ve Konda tarafından 15,68% (14,97%-i kürt ve 0,71%-i zaza) ve ya 11,445 mln kişi (10,924 mln kürt ve 0,521 mln zaza) verisi alınmıştır.</ref><ref name="The Turkmen of Iraq Underestimated, Marginalized and exposed to assimilation Terminology">Unrepresented Nations and Peoples Organization : [http://www.unpo.org/content/view/2610/117/ The Turkmen of Iraq: Underestimated, Marginalized and exposed to assimilation Terminology]:...The real total number of Iraqi voters is accounted as 13.511.936. The real total number of Kurdish voters is 2,243,268. The percentage of the Kurdish voters is 16.6%. According to the most reliable references the Kurdish percentage in Iraq is around 17%.</ref> و [[ایران]]<nowiki/>ین ۳-جو و یا ۴-جو ائتنیک قروپونو تشکیل وئریرلر<ref name="National portal for electronic services of İran"/>، [[اوروپا]] دا یاشایان کوردلرین ۷۵٪-۸۰٪-ی بو ۴ اؤلکه‌دن اوروپا یا کؤچوبلر.
کوردلرین یاشادیغی یئرلری و سایی‌لارینا گؤره چوخلو تخمینلر وورولور و موختلیف منبع‌لر موختلیف نظرلر وئریرلر اونون اوچون بو گونه قدر کوردلرین ساییلارینا گؤره بیر ثابیت عدد تاپیلماییبدیر، آنجاق بللی‌دیر کوردلر اونلارجا اؤلکه‌ده یاشایاراق هئچ بیر اؤلکه‌نین اکثریتینی تشکیل وئرمیلر و بوتون یاشادیغی اؤلکه‌لرده آزینلیق ائتنیک قروپو تانینیرلار. دئمک اولار کی کوردلرین یوزه ۹۰ یا ۹۵٪-ی [[ایران]]، [[تورکیه]]، [[عراق]] و [[سوریه]] اؤلکه‌لرینده یاشاییرلار، کوردلر [[تورکیه]]، [[عراق]] و [[سوریه|سوریه‌]]<nowiki/>نین ۲-جی ائتنیک قروپو<ref name="Languages of Syria">Ethnologue 14 report for Syria : [http://www.ethnologue.com/14/show_country.asp?name=Syria Languages of Syria]:...Kurmanji – 938,000 in Syria , 6.3% of the population. Northern Syria. Alternate names: NORTHERN KURDISH, KERMANJI, KIRMANJI. Classification: Indo-European, Indo-Iranian, Iranian, Western, Northwestern, Kurdish.</ref><ref name="Konda Araştırma ve Danışmanlık : toplumsal yapı araştırması –Biz Kimiz ? (2006)">[http://www.konda.com.tr/html/dosyalar/ttya_tr.pdf Konda Araştırma ve Danışmanlık : toplumsal yapı araştırması –Biz Kimiz ? (2006)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101030012326/http://konda.com.tr/html/dosyalar/ttya_tr.pdf |date=2010-10-30 }} {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20101030012326/http://konda.com.tr/html/dosyalar/ttya_tr.pdf |date=2010-10-30 }}: 1993-te 18 yaş üzeri deneklerce Belirtilen Kimliğe Göre nüfusun 9,02%-i kürt ve zaza (8,61%-i kürt , 0,41%-i zaza) . 2006 yılında Kürt ve zaza etnik kimlik dağılımı tüm Türkiye nüfusunda görmek için , 18 yaş altı nüfusu sayılara orantılı olarak eklenmiş ve Konda tarafından 15,68% (14,97%-i kürt ve 0,71%-i zaza) ve ya 11,445 mln kişi (10,924 mln kürt ve 0,521 mln zaza) verisi alınmıştır.</ref><ref name="The Turkmen of Iraq Underestimated, Marginalized and exposed to assimilation Terminology">Unrepresented Nations and Peoples Organization : [http://www.unpo.org/content/view/2610/117/ The Turkmen of Iraq: Underestimated, Marginalized and exposed to assimilation Terminology]:...The real total number of Iraqi voters is accounted as 13.511.936. The real total number of Kurdish voters is 2,243,268. The percentage of the Kurdish voters is 16.6%. According to the most reliable references the Kurdish percentage in Iraq is around 17%.</ref> و [[ایران]]<nowiki/>ین ۳-جو و یا ۴-جو ائتنیک قروپونو تشکیل وئریرلر<ref name="National portal for electronic services of İran"/>، [[اوروپا]] دا یاشایان کوردلرین ۷۵٪-۸۰٪-ی بو ۴ اؤلکه‌دن اوروپا یا کؤچوبلر.


‏۳۰ جولای ۲۰۲۱، ساعت ۱۱:۰۸ نوسخه‌سی

کۆرد آت‌لیلار

کۆردلر، اورتا شرقده یاشایان کۆرد دیللرینین بیرینه دانیشان خالقلار. کۆرد کلمه‌سی بیر خاص نیژادا ایشاره ائتمه‌ییر و عربلر ، ایراندا و ایکیچایلارآراسیندا یاشایان بیر سنی موسلمان خالق کی اؤز دیللری و فرهنگلر ایله عموما بیر قونشو منطقه‌ده ایران، عراق، تورکیه، ارمنیستان و سوریه اؤلکه‌لری آراسیندا کوردیستان آدیلا تانینان بیر منطقه‌ده یاشییانلارا وئریلن ایصطلاح‌دیر. بیرنجی دونیا ساواشیندان قاباق کۆردلر کؤچرلی‌ایمیش‌لر و کوردلر کئچی و قویون ساخلامقلا بین‌النحرین دؤزلوک‌لرینده، ایران و تورکیه داغلاریندا حایاتلاری وارییدی. عثمانلی ایمپیراتورلوغونون داغیلماسیندان سوْنرا جدید بیر میلت - دؤولتلرین ساییندا دئییل ، بیر آیری کۆردیستان‌دیر. کۆردلر داها راحات منطقه‌ده دولانا بیلمه‌دیلر و فصلی کؤچلری و سونتی یاشایشلارین ترک ائتمه‌یه مجبور اولدولار. ییرمینجی عصرین باشلاریندا کۆردلر میلیتچیلیکه تمرکز ائتدیلر. ۱۹۲۰ (میلادی) ایلین (سور عهدنامه‌سی) نده، کی جدید عراق، سوریه و کویت دؤولت‌لرین یاراتدی، کۆردیستان دؤولتی‌نین قورولماسینادا ایمکان وئرمیشدی اما هئچ واخت ایجرا اولمادی. تورکیه‌نین عوثمانلی سلطنتی‌نین ییخیلماسیندان سوْنرا کمال آتاتورک تورکیه‌ده ، تورکیه، ایران و عراق هئچ بیری مۆستقیل بیر کوردیستان دؤولتینی رسمیته تانیمادیلار. تورکیه‌ده کورد دیلینی ممنوع و شهرلرده سونتی کورودو پالتارلاری ممنوع و کوردلره (داغ تۆرکو) آد قویدولار و تورک حکومتی کوردلری هؤویتلریندن محروم اتمه‌یه چالیشدی. تورک دؤولتی کۆردلری شهرلره مهاجیرت اتمه‌یه تشویق ائتدی و کۆردلری منطقه‌ده سئیرکلشدیردی ، تورکیه دؤولتی کۆردلری بیر اقلیت قوم تانیماغا دوام وئریر.[۱]

یاشادیغی یئرلر

کوردلرین یاشادیغی یئرلر
فایل:Kurds in the Middle East.png
کوردلرین یاشادیغی یئرلر

کوردلرین یاشادیغی یئرلری و سایی‌لارینا گؤره چوخلو تخمینلر وورولور و موختلیف منبع‌لر موختلیف نظرلر وئریرلر اونون اوچون بو گونه قدر کوردلرین ساییلارینا گؤره بیر ثابیت عدد تاپیلماییبدیر، آنجاق بللی‌دیر کوردلر اونلارجا اؤلکه‌ده یاشایاراق هئچ بیر اؤلکه‌نین اکثریتینی تشکیل وئرمیلر و بوتون یاشادیغی اؤلکه‌لرده آزینلیق ائتنیک قروپو تانینیرلار. دئمک اولار کی کوردلرین یوزه ۹۰ یا ۹۵٪-ی ایران، تورکیه، عراق و سوریه اؤلکه‌لرینده یاشاییرلار، کوردلر تورکیه، عراق و سوریه‌نین ۲-جی ائتنیک قروپو[۲][۳][۴] و ایرانین ۳-جو و یا ۴-جو ائتنیک قروپونو تشکیل وئریرلر[۵]، اوروپا دا یاشایان کوردلرین ۷۵٪-۸۰٪-ی بو ۴ اؤلکه‌دن اوروپا یا کؤچوبلر.

تورکیه‌ده

اساس مقاله: تورکیه اهالیسی
۱۹۶۵-جی ایلین آمارلارینا گؤره کوردلرین یاشادیغی یئرلر تورکیه‌ده

تورکیه‌ده کوردلرین جمعیتی و یاشادیغی یئرلرینه چوخلو تخمینلر وورولور کی او تخمینلر عیبارتدیلر:

  • ۱۹۶۵-جی ایلین آمارلارینا گؤره تورکیه‌ده ۲،۲۱۹،۵۰۲ نفرین آنادیلی کورمانج دیلی‌دیر کی بونلارین ۱،۳۲۳،۶۹۰ نفری کورمانج دیلی‌ندن سونرا باشقا دیل بیلمیردیلر[۶] همچنین کورمانج‌دیلی ایکینجی دیلی اولان و یا کورمانج دیلینی باشا دوشنلرین سایی(آنا دیللریندن علاوه) ۴۲۹،۱۶۸ نفریدیر.[۷] بئله‌لیکله، ۱۹۶۵-جی میلادی ایلده ۳۱،۳۹۱،۴۲۱ نفر اولان تورکیه اهالیسی‌نین اَن چوخ احتیمالی ایله ۸،۴۴٪-نی کوردلر(کورمانج‌لار) تشکیل ائدیردیلر.
  • تورکیه آمار مؤسیسه‌سی‌نین ۳۱ دسامبر ۲۰۱۳ ده وئردیقی رسمی آمار اساسیندا تورکیه‌نین ۷۶،۶۶۷،۸۶۴ نفر جمعیتی واردیر.[۸] اگر ۱۹۶۵-جی ایلین آماری ثابیت قالسا تورکیه‌ده اَن چوخو ۶،۴۷۱ میلیون نفر کورد یاشاییر. البته اوزون ایللرده کوردلرین اکثریتی‌نین یاشادیغی یئرلری (تورکیه‌نین شرق و جونوب-شرق اوستانلاری) یوخاری جمعیت روشدونا صاحیب اولماقی و همچنین بیرینجی کؤرفز دؤیوشونده ۱ میلیوندان آرتیق کورد عراقدان تورکیه‌یه کؤچمسی کوردلرین جمعیتی‌نی تورکیه‌ده یوخاریا آپاریب.[۹]
  • ۲۰۰۶-جی میلادی ایلده کوندا: آراشتیرما و دانیشمانلیک تورکیه جومهوریتی‌نین طرفیندن تورکیه‌نین ائتنیک قروپلاری‌نین آمارلارین چیخادماق اوچون ایشه باشلادی، بو مؤسیسه‌نین وئردیقی آمار اساسیندا تورکیه‌نین ۷۶٪-نی آنادولو تورکلری، ۱۵.۷٪-نی کوردلر و زازالار، ۲.۸٪-نی باشقا تورک خالقلاری، ۰.۷٪-نی عربلر و ۴.۷٪-نی باشقا ائتنیک قروپلار تشکیل ائدیبلر.[۱۰]

ایران‌دا

اساس مقاله: ایران اهالیسی
۲۰۱۰-جو ایلین آمارلارینا گؤره هر اوستاندا یاشایان کوردلرین درصدی

۲۰۱۰-جو ایلین آمارلارینا گؤره کوردلر ایران اهالیسی‌نین تخمیناً ۵٪_۷٪-نی تشکیل ائدیرلر[۱۱][۵][۱۲](۷٪-ده لور دیلی‌نه دانیشان لک‌لر و فیلی‌لر، همچنین کورد اولمایان گورانی‌لرده کورد حساب اولوبلار)[۱۳] بو خالقلاری کورد سایماماقلا ۲۰۰۶-جی ایلین ایران جمعیتی آماری اساسیندا کوردلرین جمعیتی ایراندا ۴.۹ میلیون نفردیر.

گؤرونتولر

قایناقلار

  1. ^ Who Are the Kurds?, Washingtonpost
  2. ^ Ethnologue 14 report for Syria : Languages of Syria:...Kurmanji – 938,000 in Syria , 6.3% of the population. Northern Syria. Alternate names: NORTHERN KURDISH, KERMANJI, KIRMANJI. Classification: Indo-European, Indo-Iranian, Iranian, Western, Northwestern, Kurdish.
  3. ^ Konda Araştırma ve Danışmanlık : toplumsal yapı araştırması –Biz Kimiz ? (2006) Archived 2010-10-30 at the Wayback Machine. Archived 2010-10-30 at the Wayback Machine.: 1993-te 18 yaş üzeri deneklerce Belirtilen Kimliğe Göre nüfusun 9,02%-i kürt ve zaza (8,61%-i kürt , 0,41%-i zaza) . 2006 yılında Kürt ve zaza etnik kimlik dağılımı tüm Türkiye nüfusunda görmek için , 18 yaş altı nüfusu sayılara orantılı olarak eklenmiş ve Konda tarafından 15,68% (14,97%-i kürt ve 0,71%-i zaza) ve ya 11,445 mln kişi (10,924 mln kürt ve 0,521 mln zaza) verisi alınmıştır.
  4. ^ Unrepresented Nations and Peoples Organization : The Turkmen of Iraq: Underestimated, Marginalized and exposed to assimilation Terminology:...The real total number of Iraqi voters is accounted as 13.511.936. The real total number of Kurdish voters is 2,243,268. The percentage of the Kurdish voters is 16.6%. According to the most reliable references the Kurdish percentage in Iraq is around 17%.
  5. ^ ۵٫۰ ۵٫۱ National portal for electronic services of İran Archived 2011-06-27 at the Wayback Machine. :...The Kurds, who make up about 7 percent of the population, reside primarily in the Zagros Mountains near the borders with Iraq and Turkey.
  6. ^ Heinz Kloss & Grant McConnel, Linguistic composition of the nations of the world, vol,5, Europe and USSR, Québec, Presses de l'Université Laval, 1984, ISBN 2-7637-7044-4
  7. ^ Escarré International Centre for Ethnic Minorities and Nations Archived 2012-12-22 at the Wayback Machine.:Recent Changes in Turkey’s Language Legislation
  8. ^ Türkiye İstatistik Kurumu: Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2013 Archived 2012-07-19 at the Wayback Machine.
  9. ^ Kurds — LookLex Encyclopaedia
  10. ^ Milliyet Gazetesi: 55 milyon kişi 'etnik olarak' Türk
  11. ^ Volume 2. Dabbagh – Kuwait University. — Iran, page 1111–1112. // Encyclopedia of Modern Middle East & North Africa. Second Edition.[اولو باغلانتی] Volume 1 — 4. Editor in Chief: Philip Mattar. Associate Editors: Charles E. Butterworth, Neil Caplan, Michael R. Fischbach, Eric Hooglund, Laurie King–Irani, John Ruedy. Farmington Hills: Gale, 2004, 2936 pages. ISBN 9780028657691
  12. ^ Lyle, Garry. Iran (series: Major World Nations), Philadelphia: Chelsea House Publishers (1999); pg. 9-10.
  13. ^ Asia Times Online :Iran's lurking enemy within Archived 2012-04-14 at the Wayback Machine.:..These assassinations were complemented with aggressive counter-insurgency tactics and a determined effort to isolate the extremist separatists from the mass of Iranian Kurds (who make up about 5% of the country's population)...
«https://azb.wikipedia.org/w/index.php?title=کوردلر&oldid=1469811»-دن آلینمیش‌دیر