جنگی (رقص)
.jpg)
جنگی — آذربایجانین میلّی حربی رقصی.
سؤزون منشأیی
[دَییشدیر]جنگی آدلی قصبه وار. بعضی موتخصیصلر "جنگی" سؤزونون "زنگی"دن تؤرمه‌سینی دئییرلر. زنگی قدیم اوغوز تورک طایفالاری اولوب: "زنگیلان" ،"زنگی‌باسار" توپونیملری بو طایفالارلا باغلیدیر.
تاریخچه
[دَییشدیر]"جنگی" جنگاورلیک یئریشینی، مئیدانا اوخومانی، دؤیوشه چاغیریشی ایفاده ائدیر. "جنگی"نین یارانما تاریخی چوخ قدیمدیر. آذربایجان اراضیسینده جنگی آدلانان اراضی ده وار: شاماخی بؤلگه‌سینده (ایندیکی قوبوستان بؤلگه‌سی‌نین اراضیسی). قدیم اوغوز طایفالاریندا قبیله‌لر آراسیندا دؤیوش، گولش زامانی، یاریشلاردا، حربی مراسیملرده جنگیدن ایستیفاده ائدیلیردی. بیر چوخ آشیق مئلودیالاری کیمی، بو دا شور موغام لادیندادیر (کؤکونده‌دیر)؛ اؤلچوسو 2/4–دیر. جنگی پهلوانلار یاریشیندا دا (پهلوانی)، جیدیر دوزونده ده چالینیر.[۱][۲]
کاراکتئر جهتدن عئینی اولان "قایتاغی" ،"هالای" کیمی موسیقی اثرلری قروپونداندیر. بیر قایدا اولاراق زورناچیلار دسته‌سی طرفیندن ایفا اولونور[۳]. "کوراوغلو" داستانیندا جنگی هاواسینا چوخ گئنیش یئر وئریلیب: جنگی کوراوغلو، میصری کوراوغلو.
جنگی بسته‌کار موسیقیسینده
[دَییشدیر]ایلک دفعه اوزئییر حاجی‌بیگووون "کوراوغلو" اوپئراسینا داخیل ائتدیگی جنگیدن سونرالار دیگر بسته‌کارلار دا ایستیفاده ائدیبلر (سلطان حاجی‌بیگوو، آقشین علی‌زاده، سلیمان علی عسگر اوو و س.)، خوصوصیله ایکینجی دونیا موحاریبه‌سی آیریجا موسیقی پیئسی شکلینده رنگارنگ جنگیلر یارادیلیب.
بسته‌کار جنگیلری
[دَییشدیر]اوزئییر حاجی‌بیگوو - فورتئپیانو اۆچون "جنگی" راپسودیاسی
سلیمان علی عسگر اوو - خالق چالغی اورکئستری اۆچون "جنگی"[۴]
واصف آدیگؤزلوو - "نووروزوم" کانتاتاسی [۵]
اتک یازیلار
[دَییشدیر]- ^ افراسییاب بدل‌بیلی. ایضاحلی مونوقرافیک موسیقی لوغتی - جنگی
- ^ افراسییاب بدل‌بیلی. ایضاحلی مونوقرافیک موسیقی لوغتی - شور
- ^ علی‌قیزی سئودا. حکایتلی موسیقی لوغتی - جنگی
- ^ آذربایجانین ائپیستولیار ایرثی - سلیمان علی عسگر اوو
- ^ ایمروز افندی‌یئوا. واصف آدیگؤزلووون یارادیجیلیغینین اوسلوب خوصوصیتلری. "موسیقی دونیاسی" ژورنالی.
ائشیک باغلانتی
[دَییشدیر]- جنگی رقصی حاقدا وئریلیش
- زورناچیلار دسته‌سی - خالق جنگیسی
- "کوراوغلو" اوپئراسیندا اوچ پرده‌ده جنگی رقصی
- آقشین علی‌زاده‌نین - "جنگی" اثری
