دیمئنسییا
| دیمئنسییا | |
|---|---|
| ایختیصاص | سایکیاتری, نورولوژی&Nbsp; |
| سیخیلیق | 3.8 to 4% (آسیا), 6.1 to 6.3% (اوروپا), 6.4 to 6.6% (آمریکا قاره سی), 2.5 to 2.7% (آفریقا) |
دیمئنسییا، بیر مودتده و چوخ واخت بیر-بیرینه دوشمه و یادا سالماق قابیلیتینده تدریجی بیر آزلیق دیر کی، گۆنده لیک فعالیتلره تأثیر ائتمه یه قدر آغیر دیر. باشقا گؤروشلر: عاطیفی یوخسا دیقوسال مسئله لر، دیل دانیشیقدا چتینلیکلر و حرکاتین آزالماسی. آییق لیق دا معمولاً تأثیرلشمیر.[۱] دئمنسييا دياگنوزو، بير نفرين عادي ذهني عمل لرينه گؤره بير تغيير و ياشليليقلا باغلي اولانين گؤزلهينئندن داها بؤيوک بير سستي ني طلب ائدير. بو ناخوشلوقلار ساخلايانلارین اوستونه بؤیوک تأثیر گؤستریر.[۱][۱]
ان چوخ گؤروشموش دیمئنیسییا نوعو آلزایمر بیلیم یوردودور، بو کیشیلیکلرین ۵۰-۷۰%-ی قورور. باشقا عام نوعلار دا Vascular Dementia (۲۵٪) ، Lewy Body Dementia (۱۵٪) و frontotemporal dementia (۶۰٪) دیر. آز دا چوخ گؤرن سببلر: نورمال فشار هیدروسیفالوس، پارکینسون بیلیم یوردونون دیمئنسییاسی، سیفلیس، HIV و Creutzfeldt-Jakob بیلیم یوردو.[۱][۲] بیر نفرده بیردن چوخ دیمئنسییا کیمی بیر نوع دیمئنسییا اولا بیلر. آز بير میقدار دا بير بير عايئله ده باش وئرير.[۱] DSM-5-ده دیمئنسییا، شیدت درجه سی ایله نیورو-کوگنیتیو ایختلال یوخسا پوزولما اولاراق یئنی دن طبقه بنده آلینمیشدی. تشخيص، عادي اولاراق، ناخوشلوغو تاریخینه و طیبی گؤستریجی لر و قان معائنالارینا اساسلاناراق باشقا مومکون سببه لری ردّ ائتمه یه چالیشیر. "مینی ذهني حالت معائناتي" چوخ استفاده اولونان تانيملي معائناتلاردان biridir. دیمئنسییا نین قاباغین آلماق اوچون چاليشماقلار، قانین چوخوماسینی، تاماکا توتماق، دیابتی و چاقلیغی ساییلاراق خطر فاکتورلارینی آزالماغا چالیشمالی دیر. اینگیلیسده کی عمومی جمعیتین اینگیلیسجه ویکی پدیاسی نین ایشلدنلری طرفیندن یارانمیش"Screening the general population for the disorder "، مقاله سی نین دانیشیق صفحه سی دیر.[۲][۱]
دیمئنسييا درماني يوخدور. دونوپزیل کیمی کولینسترازین اینشیمیترلری چوخ گئنیش ایستیفاده اولونور و یاخین یا متوسط ایختلالدا فایدالی اولا بیلر. آمما، بوتون قازانج آزدير. دیمئنسییا ایله مشغول اولانلار و اونلارا کؤمک ادنلرین کیمی چوخلو تدبیرلر وار کی، دیمئنسییا ایله مشغول اولانلارین کیمیاتینی یاخشیلاشدیرارلار. سایکوسیس و داورانیش مداخلاتلار یاخشی اولمالیدیر. او، "قورخون" و "قورغون" دئمکده دیر. تمرین برنامه لری گونئي یاشامی فعالیتلرينه باخيب، سونوج لارا يارام قازانماق اولار.[۱][۱][۱] اینتیپسیکوتیک لرله داورانیش سورونلارین درمانی یئرینه گلیر، آمّا عایله ده محدود فایدالار و جانیبی ائتکی لر، بشمول اؤلوم خطرینین آرتماسی ایله گؤره توصیه اولونماز.
دونیا بویو دیمئنسییا ۲۰۱۵-جی ایلده ۴۶ میلیون نفرین اوستونه تأثیر ائتدی. آداملارين 10 فایزينا ياخين، حياتلاريندا بير واخت بو ایختلال ياراييرير. بو ياشلار گئچن واخت داها دا چوخ ياييليرير. 65-74 ياشلار آراسينداکيلارين 3%-ده يئرليکده ديمئنسييا وار، 75-84 ياشلار آراسيندا 19%-ده، 85 ياشدان آرتيق اولانلارين دا ياريسينا ياخين. ۲۰۱۳-جی ایلده دیمئنسییا سونوجوندا ۱.۷ میلیون نفر اؤلوم باشلادی، ۱۹۹۰-جی ایل ده ۸.۰ میلیون نفردن چوخ. چوخ آدام اوزون عؤمور سوره جك، دیمئنسییا داها دا چوخ ياييليشیر. آمما معین بیر یاشدا اولان آداملار اوچون، خطر فاکتورلارینین آزالماسی ایله، حداقل توسعه تاپمیش اؤلکه لرده، داها آز اولوب. بو، قوجالار آراسيندا معلولیتین ان چوخ گؤستریلن ندنیندن بیری دیر. اونا گؤره هر ایل ۶۰۴ میلیارد دوللار ایقتصادی هزینه لر یارادیر. دئمنسیا ایله دوچار اولانلار چوخ واخت لازیمدن چوخ فیزیکی و یا کیمیاوی شکلینده محدود اولورلار و بونا گؤره ده اینسان حاقلاری مسئله لری اورتایا چیخیر. بو حادثه دن متاثر اولانلارا توپلومسال سیتگما چوخ یئرلی دیر.[۳][۳][۱][۲]
قایناقلار:
[دَییشدیر]- ^ ۱٫۰۰ ۱٫۰۱ ۱٫۰۲ ۱٫۰۳ ۱٫۰۴ ۱٫۰۵ ۱٫۰۶ ۱٫۰۷ ۱٫۰۸ ۱٫۰۹ Dementia Fact sheet N°362 (April 2012).
- ^ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ Burns A, Iliffe S (February 2009). "Dementia". BMJ. 338: b75. doi:10.1136/bmj.b75. PMID 19196746.
- ^ ۳٫۰ ۳٫۱ Larson EB, Yaffe K, Langa KM (December 2013). "New insights into the dementia epidemic". The New England Journal of Medicine. 369 (24): 2275–77. doi:10.1056/nejmp1311405. PMC 4130738. PMID 24283198.