سارای (حیکایه)
سارای (Saray) ویا سارا (Sara) - آذربایجانین تراژیک خالْق دستانلاریندان.
سارای حیکایه‌سی
[دَییشدیر]آذربایجاندا موغان چؤلونده، آرپاچایینین یانیندا اولان بیر کندده بیر ساری تئللی و آلا گؤز قیز دونیایا گؤز آچدی. آتا، آناسی بو قیزین آدینی سارای قویدولار. سارای، ساری آی!
سارای آذربایجاندا و اؤز ائلینین ایچینده بؤیودو و ارلیک چاغینا چاتان زامان گؤزللیگی بوتون ائلده دئییلیردی. سارانین آیدین آدلی بیر عمی اوغلوسو واریدی. آیدین سونرالار ایشینین دوزلوگو و اعتبارینا گؤره ائلین بؤیوکلرینین و آغ ساققاللارینین الی ایله چوبانلارین خانی، یانی خان چوبانلیغا سئچیلدی. آیدین اوشاقلیقدان سارانی سئویردی؛ بو اوزدن ائلین بؤیوکلری سارای ایله خان چوبانی آداخلی ائتدیلر.
آمّا بیر گون او ائل اوبالارین خانینین گؤزو سارایا ساتاشیر و گؤزللیگی بونون گؤزونو توتور. خان سارانین آتاسینی چاغیریر و اوندان سونرا سارایا ائلچی گؤندریر. آمّا سارانین آتاسی خان چوبانا سؤز وئردیگی اوچون و اونلاری بیر بیرینه آداخلی ائتدیگی اوچون، کیشی توپوردوگونو یالاماز دئیه، خانا یوخ جاوابی وئریر.
خان بو ایشی اولماز گؤررکن آداملارینی سارانین ائلینه آپاریر و سارانی آتاسینی اؤلدورمکله تهدید ائدیر و مجبور ائدیر کی سارای خان چوبانا اولان سئوداسیندان ال گؤتورسون و خان ایله گئتسین. سارای ایختیارسیزلیقدان بو ایستگه باش اَییر.
آمّا بو آرادا سارانین نیّتی‌نین نه اولدوغو هئچ کیمه بللی دئییلدی. سارای بو دؤیوش و چکه‌جکلر آراسیندا جانیندان کئچه‌رک اؤزونو آرپاچایینا آتیر آمّا قویماییر آتاسینا و ائلینه و خان چوبانا هئچ بیر ضرر چاتسین.
سارای دستانی‌نین شعری
[دَییشدیر]آپاردی سئللر سارانی
گئدین دئیین خان چوبانا
گلمه‌سین بو ایل موغانا
گلسه باتار ناحاق قانا
آپاردی سئللر سارانی
بیر آلا گؤزلو بالانی
آرپا چایی درین اولماز
آخار سولار سرین اولماز
سارا کیمی گلین اولماز
آپاردی سئللر سارانی
بیر آلا گؤزلو بالانی
آرپا چایی آشدی داشدی
سئل سارانی گؤتدو قاچدی
هر گؤره‌نین گؤزو یاشدی
آپاردی سئللر سارانی
بیر آلا گؤزلو بالانی
قالی گتیر اوتاق دوشه
سارا یئری قالدی بوشا
چوبان الین چیخدی بوشا
آپاردی سئللر سارانی
بیر آلا گؤزلو بالانی
بو دستان اساسیندا ۱۳۷۶-نجی گونش ایلینده یدالله صمدی کارگردانلیغی ایله بیر فیلم چکیلمیشدیر.
قایناقلار
[دَییشدیر]خان چوبانین سارایی / یوزباش کندی وبلاقی/ رضا امینی[دائمی اولو باغلانتیلی]