شارل لوی آلفونس لاوران
 | بۇ یازی بیر یتیم مقالهدیر؛ یعنی هئچ صفحهنین بۇ مقالهیه باغلانتیسی یوْخدور.
|
| شارل لوی آلفونس لاوران | |
|---|---|
| آد | شارل لوی آلفونس لاوران |
| قیسا بیلگی | نوبل طیب و فیزیولوژی اؤدواونو قازانمیش ، 1907 |
| دوْغوم تاریخ | 1845 فرانسه ، پاریس |
| اؤلوم تاریخ | 1922 فرانسه ، پاریس |
حیاتی
[دَییشدیر]گؤرکه‌م‌لی فرانسه عالیمی، حکیم، پروتیستولوژی، اپیدمیولوژی و فرانسه اکزوتیک پاتولوژی جمعیتینین بانی‌سی شارل لوی آلفونس لاوران پاریس‌ده حربی‌چی و حکیم عائله‌سین‌ده آنادان اولموش‌دور. اونون آتاسی حربی حکیم موفتتیشی وظیفه‌سین‌ده ایشلمیش‌دیر. آتاسینین یولونو داوام ائتدیره‌ن لاوران ایستراسبورق‌دا ایمپراتور حربی-طیب مکتبینه داخیل اولموش، ۱۸۶۷-جی ایلده حکیم دیپلومو آلمیش‌دیر. گنج لاوران فرانسه -پروسسیا محاربه‌سین‌ده حربی حکیم کیمی خیدمت ائتمیش‌دیر. او، ۱۸۷۵-جی ایلده یازدیغی بیر علمی اثرین‌ده مالاریا خستلیینی آراشدیرمیش‌دیر. بۇ خسته‌لیک همین ایللر فرانسه دا گئنیش یاییلماسا دا، الجزایرده قوللوق ائدن فرانسه عسگرلری اۆچون تهلوکه منبیی ایدی. بونا گؤره اونو مالاریا خستلیینین یارانماسینین سببلرینی آراش‌دیرماق اۆچون الجزایره گؤندرمیش‌دیلر. بئله‌لیکله، لاوران آپاردیغی آراشدیرمالار نتیجه‌سین‌ده بۇ گون طیب بیلیمین‌ده پلازمودیلر (بیرهوجئیره‌لی حئیوانلار - قان پارازیتلری) کیمی تانینان مالاریا میکروبونون کشفینه نایل اولموش‌دور. بونونلا طیب تاریخین‌ده ایلک دفعه مالاریا خستلیینه سببین باکتریالار دئییل، ایبتی‌دایلر - بیرهوجئیره‌لی حئیوانلار اوْلدوغونو ثبوتا یئتیرمیش‌دیر. لاکین اونون کشفینه دؤرد ایل یا ائتیناسیز یاناشیلمیش، یا دا اینکار ائدیلمیش‌دیر. چونکی علم آداملارینین اکثریتی لاورانین ایبتی‌دایلرین قان‌دا مؤوجود اولا بیلمه‌سی نظریه‌سی ایله رازیلاشمیردیلار. ۱۸۸۴-جو ایلده‌ن وال-دئ-قراس حربی-طیب مکتبین‌ده حربی-طیب اوزره پروْفسور وظیفه‌سین‌ده چالیشدیغی ۱۰ ایل عرضین‌ده اونون پلازمودیلر نظریه‌سی، ائل‌جه ده مالاریا و ایبتی‌دایلر اوزرین‌ده آپاردیغی ایشلر او قدر گئنیش تانینماغا باشلانمیش‌دی کی، فرانسه علملر آکادمیسی لاورانی چوْخ نفوذلو برئانا اؤدولی ایله تلتیف ائتمک قرارینا گلمیش‌دی. لاکین فرانسه حربی حکیملرینین اونون نظریه‌سینین هقیقیلیینه اینانمامالاری عالیمین علمی فعالیتینین ایمکانلارینی محدودلاش‌دیریردی. وال-دئ-قراس‌دا خیدمت واختی بیتدیک‌دن سوْنرا علمی تجروبه آپارماق اۆچون لابوراتوریا آلا بیلمه‌مه‌سی سببین‌دن ۱۸۹۶-جی ایلده اوردودان ترخیص اولوناراق پاستئر اینستیتوتونا داخیل اولموش‌دور. او بۇ اینستیتوت‌دا ایبتی‌دایلرین عمله گتیردیی دیگر خسته‌لیکلری ده تدقیق ائتمک ایمکانی و واختی قازانمیش‌دی. همین دؤورده اونون اثرلرینین اساس حیصّه سی تریپانوسوملارا (سئ-سئ میلچیی ایله یاییلاراق اینسان اورقانیزمین‌ده «شرق یاراسی» آدلانان یوخو خستلیینین تؤردیجی‌سی‌دیر) - ایبتی‌دایلره حصر اولونموش‌دور. تریپانوسوملارین تؤرتدیی خسته‌لیکلر اساساً تروپیک قورشاق‌دا موشاهیده اولون‌سا دا، پاستئر اینستیتوتون‌داکی شرایط لاورانا حئیوانلارین صونعی شکیل‌ده یولوخماسینی تشکیل ائدرک اونلار اوزرین‌ده آراشدیرما آپارماغا ایمکان وئریردی. مالاریا خستلیینی آراش‌دیرانلارین سایی آرتدیقجا، خسته‌لرین قانین‌دا بۇ جور ایبتی‌دای پارازیتلرین مؤوجود اولماسینی اینکار ائدن حربی و مولکی حکیملرین سایی آزالیردی. نهایت، ۱۸۸۵-جی ایلده لاورانین کشفی هامی طرفین‌دن قبول اولون‌دو. ۱۹۰۷-جی ایلده او، «بیرهوجئیره‌لی حئیوانلار و یا ایبتی‌دایلرین خسته‌لیکلرده رولو اوزرین‌ده آراشدیرمالارینا گؤره» فیزیولوژی و طیب اوزره نوبل اؤدولینی آلمیش‌دیر. لاکین سوئد کرالی ۲-جی اوسکارین اؤلومو ایله علاقه دار اؤدوللان‌دیرما مراسی‌می کئچیریلممیش‌دیر. بۇ مراسیم اۆچون هازیرلادیغی نیطق‌ده لاوران اؤزونون علمی ایشلری و ایدئیالارینین تصدیقینه قدر کئچدیی موباریزه یولونو قیساجا بئله ایفاده ائتمیش‌دیر: «من دورمادان اینسان و حئیوان اورقانیزمین‌ده ایبتدایی پارازیتلری تدقیق ائتمکله بۇ ساحه‌یه بؤیوک تؤفحه وئرمیشه‌م». لاوران نوبل اؤدولین‌دان الده ائتدیی وسایت حسابینا پاستئر اینستیتوتون‌دا تروپیک طیب لابوراتوریاسی آچمیش‌دیر. گؤرکه‌م‌لی عالیم اؤز ایشینه او قدر باغلی، صبیرلی اینسان ایدی کی، آغیر خسته اوْلدوغو واختلاردا بئله آراشدیرمالاردان کناردا قالماق ایسته‌میردی. آلفونس لاوران نوبل اؤدولین‌دان باشقا، جنر لندن اپیدمیولوژی جمعیتینین مدالی (۱۹۰۲) ایله تلتیف اولونموش، موسکو بئینلخالق طیب کوْنقره سینین اؤدولینا (۱۹۰۶) لایق گؤرولموش‌دور. همچینین، فرانسه علملر آکادمیسینین و طیب علملری آکادمیسینین، لندن کرال جمعیتی، بؤیوک بریتانیا و ایرلندییا پاتولوقلار، ادینبورق کرال حکیملری، لندن حکیم و جرراهلاری جمعیتلرینین عضوو اولموش‌دور.