ناغارا
ناغارا - ضرب‌لی موسیقی آلتی.
تاریخچه
[دَییشدیر]اوّللر اوْنون اۆزونه قورد دری‌سی چکیلرمیش. نظامی گنجوی ناغارانی بئله تصویر اتمیش‌دیر:
جوشدو قورد گؤنون‌دن اوْلان ناغارا،
دونیانین بینینی گتیردی زارا.[۱]
سؤز آچی‌می
[دَییشدیر]"ناغارا" عربجه "وۇرماق" دمک‌دیر [۲]. سؤزون تۆرکجه قارشی‌لیغی "بارابان" [۳]، "داوول" و "تبیل" سؤزلری‌دیر.
قورولوشو
[دَییشدیر]بۇ آلت، اساساً، ایکی قورولوش‌دا مؤوجوددور:
- بیروزلو - قوشا ناغارا، ناغارازه‌ن، تبیل، دف، قاوال؛
- ایکیوزلو - بؤیوک ناغارا (کوس ناغارا)، جوره ناغارا و قولتوق ناغارا [۴]-
ناغارالار آراسیندا ان چوْخ یاییلانی قولتوق ناغارا و قوشا ناغارا حساب ائدیلیر.
چالینما قایداسی
[دَییشدیر]ناغارا آغاج اۆفله‌مه آلتلرین (زورنا، بالابان، توتک)، هم ده سازین چالغی‌سینی مۆشایعت ادیر. ناغارانی سوْل قولتوغون آلتیندا توتوب چالیرلار. موسیقی آلتلرین‌دن هانسی بیرینین چالغی‌سینی مۆشایعت ادجیین‌دن وابسته اوْلاراق ناغارانین ال ایله (بارماقلار)، یوخ‌سا آغاج چوبوقلارلا چالیناجاغی بللی ائدیلیر. اگر بالابان (سوْن زامانلار هم ده کلارنت)، یا دا آشیق سازینین چالغی‌سی مۆشایعت ادیله‌جک‌سه، ناغارا دا اوْووجون ایچی و بارماقلارلا چالیناجاق‌دیر. اگر زورنا چالغی‌سینی (هم ده آچیق هاوادا) مۆشایعت ائتمک لازیم گلیرسه، اوْ زامان دریلر اۆزرینه آغاجلا ضربلر وورولور.[۵]
تۆره لری
[دَییشدیر]حجمین‌دن (بؤیوکلویون‌دن) وابسته اوْلاراق ناغارا مۆختلیف نؤعلره آیریلیر:
- کوس (بؤیوک ناغارا)
- بالا ناغارا یا دا جوره ناغارا
- کیچیک ناغارا.
== ایستینادلار ==
- ^ آذربایجان قدیمی موسیقی آتلاسی - قوشا ناغارا
- ^ سوان نیشانیان - چاغداش تورکچنین اتیمولوژی‌سی
- ^ ماکس فاسمر. روس دیلینین اتیمولوژی سؤزلویو - بارابان
- ^ آذربایجان قدیمی موسیقی آتلاسی - موسیقی مدنیتیمیزین تاریخین‌دن
- ^ افراسیاب بدلبی‌لی. ایضاح‌لی مونوقرافیک موسیقی لوغتی - ناغارا