امیل آدولف فون برینق
| امیل آدولف فون برینق | |
|---|---|
| قیسا بیلگی | نوبل طیب و فیزیولوژی اؤدواونو قازانمیش ، 1901 |
| میلّیت | بؤیوک بریتانیا |
| دوْغوم تاریخ | 1857 |
| دوْغوم یئر | هیندوستان |
| اؤلوم تاریخ | 1932 |
| اؤلوم یئر | بؤیوک بریتانیا ، لندن |
امیل آدولف فون برینق (۱۸۵۴-۱۹۱۷) – آلمان کیمیاچی‌سی، ۱۹۰۱-جی ایل طیب و فیزیولوژی اوزره نوبل اؤدولی لاورئاتی
حیاتی[دَییشدیر]
۱۸۵۴-جو ایلده آلماننین هانسدورف شهرین‌ده دۆنیایا گلیب. والیدئینلری اوغوللارینی یا ایلاهیات‌چی، یا دا معلم اولماسینی آرزولاییردیلار. برینق ده اونلارین ایستیینی یئرینه یئتیره‌رک کؤنیقسبرق بیلیم یودو دا ایلاهیات فاکولته‌سینه داخیل اولموش‌دو. لاکین معلملردن بیری اونا برلیندهکی حربی طیب کالجین‌ده تحصیل آلماغی مصلحت گؤردوک‌دن سوْنرا اورایا گئتمیش‌دیر. بۇ مکتب حربی جرراهلار حاضیرلاماق اوچون یارادیلمیش‌دی. موداویملر تحصیل حاقین‌دان آزاد ایدیلر. لاکین مزون اوْلدوق‌دان سوْنرا اون ایل اوردودا خیدمت گؤستریردیلر. برینق ۱۸۸۰-جی ایلده حکیم دیپلومو آلمیش و سوواری آلایین‌دا جرراه کؤمک‌چی‌سی وظیفه‌سینه گؤندریلمیش‌دی. او، حربی خیدمت‌ده اوْلدوغو دؤورده بونن فارماکولوژی اینستیتوتون‌دا دا تحصیلینی داوام ائتدیرمیش، ۱۸۸۸-جی ایلده ایسه برلیندهکی گیگیئنا اینستیتوتونا ایشه دوزلمیش‌دیر. حرب‌چی-حکیم اوردودان ترخیص اولوندوق‌دان سوْنرا دا بۇ اینستیتوت‌دا ایشلمیش‌دیر.
فعالیتی[دَییشدیر]
برینق هله حربی خیدمت زامانی یولوخوجو خسته‌لیکلرله موباریزه مقصدی ایله موختلیف تجروبه‌لر آپارماغا باشلامیش‌دی. اوْ دؤورده دئزینفئکسیائدیجی و آنتی‌سئپتیک واسطه‌لر کیفایت قدر اینکیشاف ائتممیش‌دی. اوْنون اساس تجروبه‌لری تئتانوس و دیفتئرییا خسته‌لیکلری ایله باغلی اولموش‌دور. بۇ خسته‌لیکلرین اوخشار جهتلری، اونا یولوخان شخصلرین چوْخ آز باکتریا داشیمالارینا باخمایاراق اؤلمه‌سی ایدی. بون‌دان علاوه، بۇ خسته‌لیکلرین سیمپتوملاری (تتانوسدا سینیر سیستمینین، دیفتریادا ایسه اورک-دامار سیستمینین ایفلاسی) اینفئک‌سییا دوشموش یئرلرله محدودلاشمیردی. خصوصیله دیفتئرییادان ایلده مینلرله اوشاق دۆنیاسینی دییشیردی. اونلاری آراش‌دیران بیر سیرا عالیملر خستلیین موالیجه‌سینین اورقانیزمین ایممونیتئت گوجونون آرتیریلماسی ایله باش وئرجیینی بیلدیرمیش‌دیلر. برینق بۇ خسته‌لیکلرین تدقیقی ایله ژاپون عالیمی سیباسابورو کیتاساتو ایله بیرلیک‌ده مشغول اولموش‌دور. آراشتیرما زامانی معلوم اولموش‌دور کی، خسته‌لیک‌دن اؤل‌نلرین قانین‌دا باکتریالارا قارشی آنتی‌توک‌سینلر عمله گلیر. سوْنرا سیچان و دووشانلار اوزرین‌ده آپاردیقلاری آراشتیرما نتیجه‌سین‌ده، اونلار خسته‌لییه یولوخموش حیوانلارین قانین‌دا عمله گلن آنتی‌توک‌سینلرله دیگر جان‌لیلاری ساغالتماغین مۆمکونلویونو کشف ائتمیش‌دیلر. ۱۸۹۱-جی ایلده برلین خستخاناسین‌دا دیفتئرییایا یولوخموش اوشاقلارا ایلک واک‌سینلرین وورولماسینا باشلانمیش‌دی. اونلاردان بیر چوخو ساغالمیش‌دی. لاکین بۇ واک‌سینلر کوتلوی فورمادا ایستئهسال ائدیله بیلمیردی. اونلارین آلینماسی اوچون کیفایت قدر آنتی‌توک‌سین ایستئهسال اولونموردو. بۇ درمانلار اوزرین‌ده ایشله‌مک احتیاجی دویولوردو. واک‌سینلرین چاتیشمایان جهتلرین‌دن بیری ده، اوْنون یولوخمادان درهال سوْنرا خسته‌لره وورولدوق‌دا تام گوجونو گؤسترمه‌سین‌ده ایدی. معین مدت کئچدیک‌دن سوْنرا پرئپارات اؤز تأثیر قوه‌سینی ایتیریردی. لاکین دیفتئرییا علیهینه چالیشان عالیملردن اولان پاول ارلیخین کشف ائتدیی بیر سیرا اۆصوللارلا همین واک‌سینین تأثیر قوه‌سی آرتیریلمیش، نتیجه‌ده داها چوْخ حیاتی خلاص ائتمک مۆمکون اولموش‌دور. برینق دیفتئرییا علیهینه آراشتیرمالارینی داوام ائتدیره‌رک ۱۹۱۳-جو ایلده یئنی پرئپارات هازیرلاماغا موفّق اولموش‌دور. اونون یئنی اوغورو برینقین شؤهرتینین آرتیرمیش‌دیر. اونا "اوشاقلارین شفا وئریجی‌سی" لقبینی وئرمیش‌دیلر. واک‌سینین کشفی هم ده عالیمین مالییه وسایتینین آرتیرمیش‌دیر. ۱۸۹۴-جو ایلده برینق گیگیئنا اینستیتوتون‌دان آیریلاراق اول قاللئ، بیر ایل سوْنرا ایسه ماربورق اونیوئرسیتئتلرینه کئچمیش، علمی-آراشتیرما ایشلرینی اورادا دا داوام ائتدیرمیش‌دیر. ۱۹۰۱-جی ایلده امیل آدولف فون برینقه فیزیولوژی و طیب ساحه‌سی اوزره ایلک نوبل اؤدولی تقدیم ائدیلمیش‌دیر. بیرینجی دۆنیا ساواشی ایللرین‌ده برینقین هازیرلادیغی میکروب علیهینه واک‌سینلرین کمکی ایله چوْخ آلمان عسگرینین حیاتی خلاص ائدیلمیش‌دیر. محض بونو نظره آلان اؤلکه رهبرلیگی اونو دمیر خاچ اوردئنینه لایق گؤرموش‌دور. بون‌دان باشقا او، فرانسهنین فخری لگیونونون جنگاوری آدینی دا آلمیش‌دیر. سون درجه آغیر کاراکتئره مالیک اولان و قاپالی حیات طرزینه کئچیره‌ن، دۆنیانین بیر سیرا آکادمیلارینین عضوو سئچیله‌ن برینق ۱۹۱۷-جی ایلده وفات ائتمیش‌دیر. بۇ گون اوْنون آدینی دۆنیادا ان بؤیوک کلینیکی تئراپییا ایله مشغول اولان شیرکت داشیییر. ماربورق اونیوئرسیتئتین‌ده اوْنون آدینا اؤدول تأسیس ائدیلمیش‌دیر.
