پرش به محتوا

بایاتی-شیراز

ویکی‌پدیادان، آچیق بیلیک‌لیک‌دن

 بایاتی-شیراز – آذربایجان موسیقی‌سینده 1) یئددی لادلاردان (مقاملاردان) بیری، 2) یئددی اساس موغام دستگاه‌لاریندان بیری.[۱][۲]

اتیمولوژی

[دَییشدیر]

  بایاتی تورک ادبیاتیندا لیریک شعیر، ماهنی ژانری‌دیر. بایات هم ده قدیم تورک طایفالاری نین بیری نین آدی اولوب. داهی شاعیر محمد فضولی ده بو طایفادان اولوب. 

تاریخچه‌سی

[دَییشدیر]

  بهرام منصوروو  " بایاتی-شیراز "  موغامی نین موستقیل موغام کیمی یالنیز 19.عصرین آخیرلاریندان مؤوجود اولدوغونو و اوّل‌لر ایسه " بایاتی - ایصفاهان "  دستگاهی کیمی تانیندیغینی سؤیله‌ییر.  " بایاتی-ایصفاهان "  کلاسیک شرق موسیقی‌سینده  " ایصفاهان "  آدلاناراق 12 اساس موغامدان بیری اولوب [۳]. حاضیردا بایاتی-ایصفاهان شؤعبه‌سی بایاتی–شیراز دستگاهی‌نین اساس شؤعبه‌لریندن بیری.[۴]

بایاتی-شیراز موغام دستگاهی کیمی

[دَییشدیر]

  مجموعسو:  " برداشت " ،  " مایه‌یی-بایاتی-شیراز " ،  " نیشیب–فراز " ،  " بایاتی–ایصفاهان " ،  " زیل بایاتی-شیراز " ،  " خاوران " ،  " اوززال " ،  " دیلروبا "  و " بایاتی-شیرازا آیاق (کادِنسیا) "  کیمی شؤعبه و گوشه‌لردن عیبارت‌دیر.[۵]

  بو موغام دستگاه  " سول "  بایاتی-شیراز مقام کؤکونده (تونال‌لیغیندا) ایفا اولونور.  " بایاتی-شیراز "  موغامی اؤز گؤزل، آخیجی ملودی‌کاسینا و درین تاثیر قوووه‌سینه گؤره موسیقی‌چی‌لر طرفیندن چوخ زامان " عروس – موسیقی "  ( " موسیقی نین گلینی " ) آدلاندیریلیر. او. حاجی‌بیگوو  " بایاتی-شیراز " ای اموسیونال باخیمدان غملی احوال-روحیه داشییان موغام کیمی کاراکتریزه ائتمیشدیر. 

     اوزئییر حاجی‌بیگوو بایاتی–شیراز حاقیندا یازیر: " بدیعی – روحی تاثیر جهتدن... بایاتی – شیراز دینله‌ییجیده غمگین‌لیک حیسی اویادیر. "  میرزه فرجین ترتیب ائتدیگی موغام دستگاه‌لاری ایچریسینده بایاتی – شیراز دستگاهی 17 شؤعبه  و گوشه‌دن عیبارت‌دیر: 

 " بایاتی-شیراز "  موغامینی اینسترومنتال شکیلده نریمان محمدوو تارزن احمد باکیخانووون ایفاسیندان (1962)، عارف اسداله یئو تارزن ائلخان میرزفرووون ایفاسیندان (2003) نوتا یازمیشدیر. [۶]بو دستگاه اساسیندا یازیلمیش سمفونیک بسته‌لر:    

  •   فیکرت امیروو - سمفونیک موغام  " گولوستان-بایاتی-شیراز "  
  •   سلیمان علعسگروو - سمفونیک موغام  " بایاتی–شیراز "  
  •   ناظم علی‌وئردی‌یئو - a kapella (موشایعت‌سیز)کوْر اوچون " بایاتی–شیراز "  
  •   پولاد بولبول اوغلو -  " بایاتی-شیراز "  سمفونی‌سی

  موغام شؤعبه‌لری آراسیندا ایفا اولونان رنگلر ده اساس موغامین آدینی داشیییر.[۷]

  احسن داداشوو آدینا  " خاطیره "  خالق چالغی آلت‌لری آنسامبلی -  " بایاتی-ایصفاهان "  رنگی 

  بایاتی-شیراز موسیقی مقامی (لادی) کیمی

[دَییشدیر]

  قورولوشو: 1-1-1/2 تون فورموللو ایکی تتراخوردون ک.3 اینتروالی مسافه‌سینده بیرلشمه‌سیندن عیبارت‌دیر؛ سس‌سیراسی 9 پیلله‌لی‌دیر، دؤرد پیلله مایه (تونیکا) پیلله‌سی‌دیر. مقامین سس‌سیراسی نین ایکی، دؤرد، آلتی، سککیز پیلله‌لری ایستیناد-دایاق پیلله سی کیمی  " بایاتی-شیراز "  موغامی نین شؤعبه‌لری‌نین اساسینی تشکیل ائدیر؛ بو مقامدا قورولان موسیقی نومونه لری همین پیلله‌لره اساسلانیر.[۸] 

  بایاتی-شیراز لادیندا بسته‌لر :

  •   خالق ماهنی‌لاری 
  1.   کوچه لره سو سپمیشم 
  2.   لاچین 
  •   آشیق هاوالاری 
  1.   مانسیری 
  •   بسته‌کار ماهنی‌لاری 
  1.   توفیق قولی‌یئو -  " باکی "  ماهنیسی رشید بهبودووون ایفاسیندا 
  2.   افراسیاب بدل‌بیلی -  " قیز قالاسی "  بالتیندن گول‌یاناق ایله پولادین آداژیوْسوُ [۹] [۱۰]
  • رقص‌لر 
  1.   نعلبکی [۱۱]

اتک یازی‌لار

[دَییشدیر]
  1. ^ Əfrasiyab Bədəlbəylinin "İzahlı monoqrafik musiqi lüğəti - Bayatı-Şiraz
  2. ^ Muğam Ensiklopediyası - Bayatı-Şiraz
  3. ^ Üzeyir Hacıbəyov. Azərbaycan xalq musiqisinin əsasları - Tarixi məlumat
  4. ^ Əfrasiyab Bədəlbəylinin "İzahlı monoqrafik musiqi lüğəti" - Bayatı-İsfahan
  5. ^ Muğam Ensiklopediyası - Bayatı-Şiraz muğamı
  6. ^ Muğam Ensiklopediyası - Bayatı-Şiraz muğamının not yazıları
  7. ^ Muğam Ensiklopediyası - Rəng
  8. ^ Muğam Ensiklopediyası - Bayatı-Şiraz məqamı
  9. ^ Üzeyir Hacıbəyov. Azərbaycan xalq musiqisi əsasları. - Didaktik material. Bayatı-Şiraz.
  10. ^ Əfrasiyab Bədəlbəylinin rəsmi saytı - "Qız qalası" baleti
  11. ^ Эльнара Дадашева. Некоторые особенности мелодических отклонений в азербайджанских народных танцах. Международный музыкальный культурологический журнал "Harmony"