ساواش و باریش
 | بۇ یازی بیر یتیم مقالهدیر؛ یعنی هئچ صفحهنین بۇ مقالهیه باغلانتیسی یوْخدور.
|
حرب و صۆلح یا ساواش و باریش (روس. Война и миръ) — روس یازیچی سی لئو تولستوی طرفیندن یازیلمیش و ایلک دفعه ۱۸۶۹-جو ایلده نشر ائدیلمیش رومان. رومان دونیا ادبیاتینین ان مؤهوم موفقیّتلرین‌دن و واجیب اثرلریندن بیری کیمی دیرلندیریلیر "حرب و صۆلح" لئو تولستویون دیگر اثری اوْلان "آننا کار‌نینا" (۱۸۷۳–۱۸۷۷) ایله بیرگه اوْنون ادبی یارادیجیلیغینین زیروه‌سی حساب اوْلونور. "حرب و صۆلح" روسیه نین فرانسه طرفیندن ایستیلاسی دؤورونده باش وئرمیش حادیثه‌لری و ناپولون چاغینین روسیه ده چار جمعیتینه ائتکیینی، بۇ ائتکیین دوغوردوغو نتیجه‌لری بش زادگان عائله‌سی‌نین نومونه‌سین‌ده تصویر ائدیر. رومانین ایلکین ورسییاسی ۱۸۶۵–۱۸۶۷–جی ایللرده "روس خبرچی‌سی" قزتین‌ده سیل‌سی‌له شکلین‌ده "اوْن ایل ۱۸۰۵"[۴] آدی ایله نشر ائدیلمیش‌دیر. رومان تام شکیل‌ده ایلک دفعه ۱۸۶۵-جی ایلده نشر ائدیلمیش‌دیر.[۵] ۲۰۰۹–جو ایلده "Newsweek" طرفیندن ترتیب ائدیلمیش "توْپ ۱۰۰ کیتابلار" سیراسیندا "حرب و صۆلح" بیرینجی اوْلموش‌دور. [۶]
تولستوی اؤزو، اثر حاقیندا بیر قدر قاریشیق فیکیر بیل‌دیره‌رک قئید ائتمیش دیر کی، "حرب و صۆلح" "رومان دییل، بیر قدر شعر، داها چوْخ ایسه تاریخی واقعه دیر". رومانین بعضی بؤلمه‌لری ایسه تصویری‌لیک‌دن تمام اۇزاق اوْلماقلا، فلسفی مناظیره کاراکتری داشیییر. اوْ، گؤستریر کی، ان یاخشی روسیه ادبیاتی نومونه‌لری ایستاندار نورمالاردان کنارا چیخیر. تولستوی "آننا کار‌نینا" اثرینی رومان یارادیجیلیغینین ایلک نومونه‌سی کیمی دیرلندیریر.
اؤزللیکلری
[دَییشدیر]
دونیانین اۇزون رومانلاری آراسیندا اوْن یئددینجی یئرده قرارلاشمیش "حرب و صۆلح"، دونیادا داها چوْخ اۇزون رومان کیمی تانینمیش‌دیر. عۆمومی‌لیک‌ده دؤرد کیتاب‌دان عبارت اوْلان رومانین هر بیر کیتابی دا آیریجا فسیللره بؤلونموش‌دور.
تولستوی اؤزو کریمه ساواشینده ایشتیراک ائتمیش و "حرب و صۆلح" رومانیندان دا اوّل مۆحاریبه صحنه‌لری ایله زنگین قیسا حکایه‌لر یازمیش‌دیر. رومانین یازماغا اوْ، عائله حیاتی قوردوقان سوْنرا باشلامیش‌دیر. یازیچی اثرین ایلک یاریسینی "۱۸۰۵" آدی آلتیندا یازمیش‌دیر.
ایکینجی یارینین یازیلماسی زامانی اوْ، رومانی یازارکن ائتکیی آلتیندا اوْلدوغو اساس شخصلردن بیری شوپنهاورین یارادیجی‌لیغینا مۆراجیعت ائتمیش و اوْنون اثرلرینی اوْخوموش‌دور. لاکین تولستوی اثرده تاریخه دایر شخصی فیکیرلرینی قلمه آلمیش‌دیر.
رومان داها چوْخ تاریخی ژانردا اوْلان اثرلر سیراسینا عایید ائدیلیر. لاکین اوْ، عئینی زامان‌دا XVII–۱۹. یوز ایللر ادبیاتیندا مشهور اوْلان بیر چوْخ کاراکترلری، اؤزل‌له سئوگی رومانلارینین بعضی اؤزللیکلرینه ده مالیک‌دیر. "حرب و صۆلح" اؤز ادبی سِمتینه داها چوْخ، اؤزون مخصوص طرزی ایله نایل اوْلموش‌دور.
تولستوی رومان‌دا ینی بیلگی وئرمه، نقل ائتمه یولون‌دان ایستیفاده ائتمیش دیر. اوْنون نقل ترکیب مؤ قایسه‌یه اساسلانماقلا اوْخوجویا، باش وئرمیش حادیثه‌یه موناسیبت‌ده هر ایکی طرفین مؤوقیینی آچیب گؤستریر. یازیچی جلد و نظره چارپمایان شکیل‌ده حادیثه‌لر فونون‌دا اؤز قهرمانلارینین اؤزللیکلرینی اوْخوجویا چاتدیریر. اوْ، حادیثه‌لرین درین و دتال‌لی تصویرینه دقت یتیره‌رک، اؤزل‌له دؤیوش صحنه‌لری‌نین و زیافت سالونلارینین اوْخوجودا دراماتیک ماراق اوْیاتماسینا نایل اوْلور. بۇ، رومان یارادیجیلیغین‌دا ینی بیر آددیم اوْلماقلا، ۱۹-جو عصرین ۲-جی یاریسیندان اعتباراً بیر چوْخ یازیچیلار طرفیندن تکرارلان‌دی و بۇ آددیمی ایلک دفعه آتان شخص کیمی تولستوی بیر داها اؤز حرفه ایلیغینی ثبوت ائتمیش اوْلدو.
رالیزم
[دَییشدیر]تولستوی "حرب و صۆلح" رومانیندا مؤهوم تاریخی حادیثه‌لرین باش وئردیی دؤورو تصویر ائتمک اۆچون جدی تاریخی آراشدیرمالار آپارمیش و دؤورون رال‌لیقلارینی اؤیرنمه‌یه چالیشمیش‌دیر. اوْ، عئینی زامان‌دا، بیر چوْخ تاریخی رومانلاری تدقیق ائده‌رک یازیلما اۆسلوبلاری حاقیندا بیلیشیم توپلامیش‌دیر.کریمه ساواشی وترانی اوْلان تولستوی "حرب و صۆلح" رومانیندا ایستاندار تاریخه، اؤزل‌له ایستاندار حرب تاریخینه چوْخ تنقئیدی یاناشمیش‌دیر. تولستوی ناپولون مۆحاریبه‌لری حاقیندا هم فرانسه، هم ده روس دیلینده یازیلمیش بۆتون تاریخی آراشدیرما اثرلرینی اوْخوموش و الده اتدیی معلوماتلاردان رومان‌دا ایستیفاده ائتمیش دیر. اوْ، اثرین اۆچونجو جیلدین‌دن باشلایاراق، تاریخه دایر شخصی فیکیرلرینی ده قئید ائتمیش دیر. اثرین ایکینجی جیلدین‌ده قئید ائتدیی کیمی، اوْ افسانه-میف کاراکترلی معلوماتلاری و رال تاریخی فاکتلاری مؤ قایسه ائده‌رک، قاران‌لیقلار آراسین‌دان رال‌لیغی اۆزه چیخارماغا چالیشمیش‌دیر.
اثرده تولستویون دا "بیزیم بابالاریمیز یاشادیغی دؤورلرده" ایفادسیله قئید ائتدیی کیمی، رومانین قلمه آلیندیغی دؤوردن آلتمیش ایل اوّلکی حادیثه‌لر تصویر ائدیلمیش‌دیر. تولستوی رومانی یازمامیش‌دان اوّل روسیه نین فرانسه طرفیندن ایستیلاسی دؤورونده یاشامیش بیر چوْخ شخصلرله گؤروشه‌رک قئیدلر آپارمیش، تاریخی آراشدیرمالارداکی معلوماتلاری همین قئیدلرله مؤ قایسه ائده‌رک اصل حقیقتی اۆزه چیخارماغا چالیشمیش‌دیر. اوْ، ناپولون باشدا اوْلماقلا، رومان‌دا تصویر اتدیی تاریخی شخصلره عایید مکتوبلاری، ژورناللاری، آوتوبیوقرافیک و بیوقرافیک اثرلری اوْخوموش و بۇ یازیچییا تصویر اتدیی فیقورلارین رال اوْبرازینی یاراتماغا ایمکان وئرمیش‌دیر. عۆمومی‌لیک‌ده، "حرب و صۆلح" رومانیندا ۱۶۰ تاریخی شخص‌دن بدیعی اوْبراز کیمی ایستیفاده ائدیلمیش‌دیر.
تقدیمات
[دَییشدیر]"حرب و صۆلح"اۆن ایلک نوسخه‌سی ۱۸۶۳-جو ایلده تاماملانمیش‌دیر. ۱۸۶۵-جی ایلده ایسه اثرین بیرینجی حیصّه سی "۱۸۰۵-جی ایل" آدی ایله دؤورو مطبوعات‌دا – "روسسکی وستنیک" قزتین‌ده نشر ائدیلمیش‌دیر. نؤوبتی ایلده ایلکین ورسییا یئنی‌دن چاپ اوْلونموش‌دور. لاکین همین ایلکین ورسییا تولستویون اۆریینجه اوْلمامیش، بۇنونلا بئله اوْ، ۱۸۶۷-جی ایله قدر اثرین بللی حیصّه لری‌نین فرق‌لی سونلوقلارلا نشرینه ایجازه وئرمیش‌دیر. یازیچی ۱۸۶۶–۱۸۶۹-جو ایللرده یئنی‌دن رومان اۆزرینده جدی چالیشمیش‌دیر.< "روسسکی وستنیک" قزتین‌ده نشر ائدیلن ورسییا، ۱۸۶۹-جو ایلده "حرب و صۆلح" آدی ایله نشر ائدیلمیش ورسییادان فرق‌لی سونلوغا مالیک ایدی. رومانین تام ورسییاسی "حرب و صۆلح" آدلاندیریلمیش‌دیر.
اثرین ۱۸۰۵–جی ایل الیازماسی (بعضاً "اوْریژینال "حرب و صۆلح"" ده آدلاندیریلیر) ۱۹۸۳–جو ایلده ایلک دفعه روسیه دا نشر ائدیلمیش، بۇندان سوْنرا اینگیلیس، آلمان، فرانسه، هولند، سوئد، فین، آلبان و کوریا دیللرینه ترجومه ائدیله‌رک نشر اوْلونموش‌دور. رومانین دؤوروموزه قدر چاتمیش مۆختلیف ورسییالارینین اوْلماسی، اثرین هم ده بؤیوک یازیچینین یارادیجی‌لیق اۆسلوبونو نجه اینکیشاف اتدیردیینی اؤیرنمک باخیمین‌دان قیمت‌لی بیر قایناق کیمی نظردن کچیریلمه‌سینه ایمکان وئرمیش‌دیر.
اثرین پراکن‌ده شکیل‌ده نشر ائدیلمیش ایلک ورسییاسینی موتالیه ائتمیش روسلار، اپیلوقون دا داخیل اوْلدوغو نهایی و تام ورسیانین ساتیشا چیخاریلماسین‌دان سوْنرا بۇ نشرده اثرین هانسی دییشیک‌لیکلرله تقدیم ائدیلمه‌سینی اؤیرنمک‌ده چوْخ ماراقلی ایدیلر و بۇ سبب‌دن ده اثرین ایلک نشری چوْخ بؤیوک هیز‌له ساتیلدی. ایلک نشرین‌دن سوْنرا رومان قیسا زامان‌دا بیر چوْخ دیللره ترجومه ائدیله‌رک نشر ائدیل‌دی.
رومانی اوْخودوق‌دان سوْنرا ایساک بابل دئمیش‌دیر: "اگر دونیا اؤزو حاقیندا یازا بیلسی‌دی، محض تولستوی کیمی یازاردی". تولستوی "تمیز گرچک‌لیک، کاراکترلرین ماراقلی دتاللاری و رالیزمین چوْخ اۇغورلو و تکرارولونماز کومبیناسییاسینی یاراتماغا نایل اوْلموش‌دور".
دیل
[دَییشدیر]
تولستوی رومانی روس دیلینده یازسا دا، دیالوقلارین بؤیوک بیر حیصّه سی (آچیلیش پاراقرافی دا داخیل اوْلماقلا) فرانسه دیلیندهدیر. بۇ رومان‌دا تصویر ائدیلن دؤورون روس اشرافین اؤزونمخصوص اؤزللیکین‌دن ایر‌لی گلیر. بئله کی، همی دؤورده روسیه زادگان مۆحیطین‌ده فرانسه دیلینده دانیشماق پرستیژ ساییلیر و فرانسه دیلی روس دیلین‌دن اۆستون توتولوردو. بۇ تماماً تاریخی حقیقتلره اساسلانان بیر حادیثه‌دیر. بئله کی، حتی فرانسه کرالی XIV لودوویکین روسیه زادگانلارینین نماینده‌لرینی قبول ائتمه‌سی زامانی، اوْنلارین اؤز آنا دیللرین‌ده چوْخ ضعیف دانیشدیقلاری معلوم اوْلموش‌دو. "حرب و صۆلح" رومانیندا دا، مثال اۆچون، خانیم قیز ماریانین رفیقه‌سی ژولی کاراگینا اؤز آنا دیلی اوْلان روس دیلینی اؤیرنمک اۆچون اؤزل معلمین یاردیمین‌دان ایستیفاده ائدیردی.
تولستویون تصاویرین دیلی ایله فرانسهجا جمله‌لره یئر وئرمک‌ده، ادبی باخیم‌دان داها جانلی تصاویر یاراتماق‌دان باشقا، عئینی زامان‌دا رومانین یازیلدیغی دؤورده روس دیلی‌نین هله ده روسیه دا لایق اوْلدوغو مؤقع‌نی توتا بیلممه‌سینه گیزلی ایشاره ائتمک ایستدیی دوشونولور. بۇ، پی یر و دیگر تصاویرین بوناپارتیستلرله مۆباحیثه‌سی زامانی فرانسه ایفاده‌لرینه یئر ورمه‌لری و اؤز فیکیرلرینی فرانسه دیلینده ایفاده ائتمه‌لری ایله ایرونیک شکیل‌ده دقته چاتدیریلیر. بۇ بعضاً ناپولونا قارشی ساتیرا کیمی ده ایستیفاده اوْلونور. رومان‌دا، پی یر النه اولنمک تکلیف ائدرکن فرانسهجا دانیشیر و "ژه وووس آیمه" (من سنی سویرم) دییر. عئینی زامان‌دا اولی‌لیک‌دن سوْنرا، ال‌نین خیانتی ایله باغلی قالماقال زامانی دا، پی یر اؤز تنقئیدی و عصبی فیکیرلرینی فرانسه دیلینده بیلدیریر.
فرانسه دیلینده اوْلان دیالوقلار حادیثه‌لرین اینکیشافی زامانی، اؤزل‌له فرانسه ایله مۆناقیشه‌نین شیددتلنمه‌سیندن سوْنرا آزالیر و موسکوانین یاندیریلماسی ایله یوْخ سوییه‌سینه اندیریلیر. فرانسه دیلی‌نین رومان‌دا تدریجاً آزالدیلماسی روسیه نین اؤزونو فرانسه مدنیتینین ائتکیین‌دن آزاد ائتمه‌سی آنلامینا گلیر. بۇندان عئینی زامان‌دا، رومان‌دا حادیثه‌لرین اینکیشافی ایله دوْست فرانسه خالقینین نجه دۆشمنه چوریلمه‌سینی حیس اتدیرمک اۆچون بیر واسطه کیمی ایستیفاده اوْلونور.
ترجومه‌لر
[دَییشدیر]"حرب و صۆلح" رومانی بیر چوْخ دیللره ترجومه ائدیلمیش‌دیر. رومان آذربایجان دیلینده تام ورسییادا (دؤرد جیلد) ایلک دفعه ۱۹۵۰-جی ایلده کیریل قرافیکالی آذربایجان الیفباسی ایله نشر ائدیلمیش‌دیر. رومانین آذربایجان دیلینه ۱۹۵۰-جی ایل ترجومه‌سی تکمیللش‌دیری‌له‌رک، ۲۰۰۶-جی ایلده لاتین قرافیکالی آذربایجان الیفباسی ایله چاپ اوْلونموش‌دور.
اینگیلیس دیلینه رومان، بیر نئچه ترجومه‌چی‌نین بیرگه زحمتی نتیجه‌سینده ترجومه ائدیلمیش و بۇ ترجومه‌ده فرانسهجادان ترجومه‌نی کلارا بلل حیاتا کئچیرمیش‌دیر. دیگر ترجومه‌چیلر کونستانس قارنتت و لویس، عئینی زامان‌دا آلمر مود تولستویو شخصاً تانیمیشلار. تولستویون مورکّب و آلیشیلمامیش سؤز و جمله دوزومو، عئینی زامان‌دا تکرار ایفاده‌لرین مۆختلیف معنالاردا ایشلدیلمه‌سی سببی‌له، ترجومه پروسسی چوْخ آغیر اوْلموش‌دور. "حرب و صۆلح" رومانینین تخمیناً ۲%-ı فرانسه دیلیندهدیر. رومانین ۱۸۷۳–جو ایل نشری زامانی ایسه تولستوی فرانسه دیلینده اوْلان متنلری تماماً رومان‌دان چیخارمیش، سوْنراکی نشرلرده همین متنلر یئنی‌دن برپا اوْلونموش‌دور.
تاریخی باغلام
[دَییشدیر]
اثرده حادیثه‌لر ۱۸۰۵–جی ایلده چار I آلکساندرین حاکمیّته گلمه‌سی ایله باشلاییر و ۱۸۱۲–جی ایلده ناپولونون هوجومو ایله کولیمیناسییا نقطه‌سینه چاتیر. پاریسین غربی آوروپا مدنییتسینین مرکزی حساب ادیلدیینؤوبتی یوز ایل عرضینده فرانسه دیلینده دانیشماق و فرانسه مدنیتینین داشیییجی‌سی اوْلماق روسیه زادگانلارینین اساس اؤزللیکی کیمی دیرلندیلیردی. محض بۇ تاریخی و مدنی باغلام "حرب و صۆلح" رومانیندا اؤز عکسینی تاپمیش‌دیر. ۲-جی یکاترینانین نوه‌سی ۱-جی آلکساندر حاکمیّته ۱۸۰۱-جی ایلده، ۲۴ یاشین‌دا گلمیش‌دی. رومان‌دا اوْنون آناسی ماریا فیودروونا روسیه دا حاکمیّته ائتکی ایمکانی اوْلان، گۆج‌لو قادین کیمی تصویر ائدیلیر.
"حرب و صۆلح" بش زادگان عائله‌سی‌نین – بزوخوولار، بولکونسکیلر، روستوولار، کوراگینلر و دروبتسکوی عائله‌لری‌نین نماینده‌لری‌نین ۱۸۰۵–۱۸۱۳–جو ایللر آراسینداکی حیات و یاشاملارین‌دان، موناسیبتلرین‌دن، ۱۸۱۲–جی ایلده ناپولونون هۆجومون‌دان و بۇ حادیثه‌نین روسیه و اوْنون زادگانلارینین یاشامینا ائتکیین‌دن بحث ائدیر. بزوخوولار، اصیل‌لی، زنگین، لاکین پارچالانمیش بیر عائله‌دیر. عائله‌نین باشچی‌سی کیریل ولادیمیروویچ عؤمرونون سوْنون‌دا، غیری-قانونی دوغولموش اوْغلونو رسمن واریثی اعلان ائده‌رک، بۆتون وار-دؤولتینی اوْنا وئریر. بولکونسکیلر قدیم، حؤرمت‌لی و زنگین بیر عائله‌دیر. عائله‌نین باشچی‌سی اوْلان قوجا کنیاز نیکولای آندریویچ بولکونسکی ۲-جی یکاترینانین دؤورونده اوْردودا خیدمت ائتمیش و گنرال روتبه‌سینه کیمی یوکسلمیش‌دیر. روستوولار موسکودا یاشایان، چوْخلو مولکه مالیک اوْلسا دا، مادی باخیم‌دان چتین حیات سورن و گنج اؤولادلاری واسیتسی‌له زنگین عائله‌لرله قوهوملوق یارادیب اؤز مادی دۇروملرینی قایدایا سالماغا چالیشان بیر عائله‌دیر. کوراگین عائله‌سی اۆچ اؤولادا صاحب‌دیر و اوْنلارین هر اۆچو رومانین ان مۆباحیثه‌لی و موممالی تصاویری‌دیر. دروبتسکوی عائله‌سی کاسیبلاشمیش زادگان عائله‌سی‌دیر. عائله‌نین ایکی نماینده‌سی وار: یاش‌لی آنا و اوْنون حرب‌چی کاریراسی قورماغی آرزولایان اوْغلو بوریس.
تولستوی اثرده ایستیفاده اتدیی معلومات و فاکتلاری توْپلاماق اۆچون بیر نئچه ایل صرف ائتمیش دیر. اوْ، ایلک قایناق‌لر (موصاحیبه‌لر و دیگر سندلر) اۆزرینده ایشلمیش، عئینی زامان‌دا تاریخ کیتابلارینی، فلسفی متنلری و بۇ مؤوزویلا باغلی اوْلان دیگر رومانلاری آراشدیرمیش‌دیر. روسیه اوْردوسونون ترکیبینی و عۆمومی‌لیک‌ده دؤیوش صحنه‌لرینی تصویر ائدرکن تولستوی کریمه ساواشی زامانی قازاندیغی اؤز شخصی تجروبه‌سیندن ایستیفاده ائتمیش دیر.
"حرب و صۆلح"اۆن روس دیلینده اوْلان ایستاندار مت‌نی دؤرد کیتاب‌دان (اللی فسیل‌دن) و بیرینجی حیصّه سی اساساً روایت، ایکینجی حیصّه سی ایسه تماتیک کاراکترلی اوْلان ایکی حیصّه لی اپیلوقدان عبارت‌دیر. رومانین یاری‌سینا قدر اساساً اۇیدورما قهرمانلارین حیاتیندان بحث اوْلونسا دا، ایکینجی یاریسیندا، عئینی زامان‌دا اپیلوق‌دا اساساً رال تاریخی شخصلرین حیاتیندان، مۆحاریبه‌دن، گۆج‌دن تاریخ و تاریخشوناس‌لیق‌دان بحث ائدیلمیش‌دیر.
مضمونو
[دَییشدیر]بیرینجی جیلد
[دَییشدیر]
رومان ۱۸۰۵–جی ایلده سنت-پترزبورقدا، ماریا پاولوونا شرر طرفیندن کرالیچا آنا ماریا فیودروونانین شرفینه وئریلن زیافت‌له باشلاییر. رومان‌دا ایشتیراک ائدن اساس تصاویرین اکثریتی و زادگان عائله‌لرین نماینده‌لری آننا پاولوونانین مج‌لی‌سین‌ده ایشتیراک ائدیرلر. پی یر بزوخوو زنگین کنیازین غیری-قانونی دوغولموش اوْغلودور. بیر چوْخلاری پی یره، زنگین ارثین یگانه واریثی اوْلدوغو اۆچون یارینماغا چالیشیرلار. آناسینین اؤلومون‌دن سوْنرا، یۆکسک تحصیل آلماسی آتاسینین مادی دستیی ایله تامین ائدیلمیش پی یر، آچیق اۆرک‌لی، لاکین یۆکسک جمعیت ایچین‌ده اؤزونو آپارا بیلمین، اؤزونون صاف و سادلؤوه خاسیتی ایله پترزبورق زادگانلارینین حیاتینا اۇیغونلاشماغا چتین‌لیک چکن بیری‌دیر. زیافته دعوت اوْلونان قوناقلارین هامی‌سی بیلیر کی، پی یر، آتاسی قوجا کنیازین بۆتون اؤولادلاری آراسیندا ان چوْخ سودیی اؤولادی‌دیر.
زیافت‌ده عئینی زامان‌دا پی یرین دوْستو، بیلینچلی و عالیجناب کنیاز آندره نیکولایویچ بولکونسکی و اوْنون، زادگان مجلیسلری‌نین مشهور سیمالارین‌دان اوْلان خانی‌می لیزا دا ایشتیراک ائدیر. پترزبورقون زادگان حیاتینی حددن آرتیق دبدبه‌لی، بۇنونلا بئله داریخدیریجی حساب ائدن کنیاز آندره اؤز خانیمینین دا داخیلن بوش و سطحی دۆشونجه‌لی اوْلدوغو فیکرین‌ده‌دیر. بۇ کدرلی حیاتیندان جانینی قورتاماق آماچ ایله میخایل ایلاریونوویچ کوتوزووون اوْردوسونا یازیلان کنیاز آندره ناپولونا قارشی مۆحاریبه‌ده ایشتیراک ائدیر.
داها سوْنرا حادیثه‌لر روسیه نین قدیم شهری و کچمیش باشکندی موسکودا داوام ائدیر. پترزبورقون یۆکسک زادگان مۆحیطین‌دن فرق‌لی اوْلاراق، بۇ شهر روس میلّی اؤزللیکلرینی داها چوْخ قورویا بیلمیش‌دیر. شهرده یاشایان روستوو زادگان عائله‌سی تصویر ائدیلیر. کنیاز ایلیا آندریویچ روستووون دؤرد اؤولادی وار. اوْنلاردان بیری اوْلان اوْن اۆچ یاش‌لی ناتاشا (ناتالیا ایلیگیچنا) روس اوْردوسون‌دا ظابط کیمی خیدمت ائتمک آرزوسون‌دا اوْلان بوریس دروبتسکویون اوْنو سودیینه اینانیر. اوْن ایکی یاش‌لی نیکولای ایلیچ ایسه یتیم اوْلان و روستوولار عائله‌سی طرفیندن اؤولادلیغا گؤتورولموش عمی‌سی قیزی سونیانی (سوفییا آلکساندروونا) سویر. عائله‌نین بؤیوک اؤولادی ورا ایلیگیچنا بیر قدر سویوق کاراکترلی اوْلسا دا، اۇغورلو نیگاه باغلایاراق روس-آلمان زابیری آدولف کارلوویچ برقه اره گتمیش‌دیر. عائله‌نین ان کیچیک نماینده‌سی اوْلان پتیا (پیوتر ایلیچ) ایسه بؤیوک قارداشی کیمی، یاشی تمام اوْلدوغون‌دا اوْردودا خیدمت ائتمک آرزوسون‌دادیر. عائله‌نین باشچیلاری اوْلان کنیاز ایلیا روستوو و کنیاگینیا ناتالیا روستووا خوشبخت، لاکین همیشه عائله‌نین مادی دورومو حاقیندا ناراحات‌لیق کچیرن بیر جوتلوک‌دور.
بالد تپه‌لرین‌ده، بولکونسکیلرین حاکم‌لیک اتدیی ویلایت‌ده ایسه باشقا حادیثه‌لر یاشانیر. کنیاز آندره اؤز داریخدیریجی آروادی لیزانی، ظالم آتاسی کنیاز نیکولای آندریویچ بولکونسکینی و دیندار، ساکیت باجی‌سی ماریا نیکولایونا بولکونسکایانی ترک ائده‌رک اوْردویا، خیدمته گئدیر.
ایکینجی حیصّه روسیه–فرانسه مۆحاریبه‌سینه حاضیرلیق صحنه‌لری‌نین تصویری ایله باشلاییر. آرتیق اوْردویا چاغیریلمیش نیکولای روستوو هوللابروننه دؤیوشونده ایلک مۆحاریبه تجروبه‌سینی یاشاییر. بورادا اوْ، کنیاز آندره‌له راستلاشیر و تلس‌کن‌لیگی اۆزون‌دن اوْنا قارشی حؤرمت‌سیزلیک ائدیر. بیر چوْخ گنج عسگر کیمی، نیکولای دا چار ۱-جی آلکساندرین وورغونودور. نیکولای خیدمت اتدیی بؤلویون ظابطلری واسیلی دمیتریویچ دنیسوو و سوْنرادان سایکولوژی پروبلملری اوْلدوغو آیدینلاشان فیودر ایوانوویچ دولوخوولا دوستلوق ائدیر.
ایکینجی جیلد
[دَییشدیر].jpg)
ایکینجی کیتاب نیکولای روستووون موسکویا، اولرینه دؤنمه‌سی ایله باشلاییر. اوْ، روستوو عائله‌سی‌نین تمام موفلیسلشمک ارفه‌سین‌ده اوْلدوغونون و پیس مادی دوروم یاشادیقلارینین شاهیدی اوْلور. اوْ، قیشی اولرین‌ده کئچیریر و قۇللوق اتدیی پاولوقراد آلایین‌دان دوْست اوْلدوغو دنیسوولا موناسیبتلرینی داها دا ایستیلشدیریر. ناتاشا گؤزل، جازیبدار و گنج قیزدیر. دنیسوو اوْنا آشیق اوْلور و اولنمیی تکلیف اتسه ده، اوْنون بۇ تکلیفی رد ائدیلیر. عئینی زامان‌دا آناسی نیکولایا زنگین قیز تاپاراق، اوْنونلا اولنمیی مصلحت گؤرور. لاکین بۇ مصلحته قولاق آسمایان نیکولای اؤز گنج‌لیک سئوگی‌سی اوْلان سوْنیا ایله اولنمک ایستییر.
آتاسین‌دان قالان میراثا صاحب اوْلدوق‌دان سوْنرا، پی یر بزوخوو نهایت کی، روس الیتاسی طرفیندن یاخشی قبول ائدیلیر و ایمپریانین نفوذلو، زنگین زادگانلارین‌دان بیرینه چوریلیر. داخیلن اوْ، بونون سهو آددیم اوْلدوغونو دۆشون‌سه ده، کنیاز کوراگی‌نین گنج و جازیبدار قیزی الن‌له (النا واسیلیونا کوراگینا) اولنیر. زادگان مۆحیطی‌نین ان مشهور و جازیبدار قادینی اوْلان الن، تئزلیک‌له پی یره اوْندان اۇشاغی اوْلماسینی ایستمدیینی بیلدیریر. الن دولوخوولا علاقه‌یه گیریر و بۇنا ایستیناد ائدن دولوخوو پی یری کۆتله ایچین‌ده آلچالتماغا جهد ائدیر. اؤزونه ایداره‌نی ایتیرن پی یر دولوخووو دو‌له چاغیریر و دول زامانی اوْنو اؤلومجول یارالاییر. بۇ حادیثه‌دن دهشته گلن الن پی یری قاتیل آدلان‌دیراراق گوناهلاندیریر و باش ورن قالماقال‌دان سوْنرا پی یر ال‌نی ترک ائتمک قرارینا گلیر. قاریشیق روحی دۇروم یاشادیغی بیر دؤورده، پی یر ماسونلوق جمعیتینه قوشولور و ماسونلارین بینلخالق سیاستین‌دن ایر‌لی گلن ایدیالارین تبلیغات‌چی‌سی کیمی چیخیش ائدیر. ایکینجی کیتاب‌دا، پی یرین داخیلی ایزتیرابلارینین، یاخشی اینسان اوْلماق و ایده‌آل اینسان آختاریشلارینین تصویرینه گئنیش یئر وریلیر. ایندی بۇ زنگین زادگان تولستوی واسطه‌سی‌له بیر فلسفی سوال اطرافین‌دا دوشونور: بیر اینسان اخلاق‌سیزلارلا اهاتلنمیش بیر مۆحیط‌ده نجه اخلاق‌لی حیات سوره بیلر؟ سوال پی یرین سوْنراکی حیاتینین ایستیقامتلنمه‌سین‌ده اساس شرط اوْلور. اوْ، اؤز تهکیم‌لی کندلیلرینی آزاد ائتمه‌یه و اوْنلارین حیات شرایطی‌نین یاخشیلاشدیریلماسی اۆچون چالیشماغا باشلاییر.
پی یر اوْبرازی آلیجناب و آمبی‌سییالی کنیاز آندره بولکونسکی اوْبرازی ایله مؤ قایسه ائدیلیر. آوسترلیس دؤیوشونده آندره اوْردونون یۆکسک وظیفه‌لی شخصلری ایله بیرگه چالیشماق شرفینه نایل اوْلور. دؤیوش‌ده آرتیللرییا سیلاحین‌دان آچیلان آتش زامانی اوْ آغیر یارالانیر. اؤلوم‌له اۆز-اۆزه گلدیی واخت اوْ، کؤهنه آمبی‌سییالاری، اؤز قهرمانی ناپولون (ناپولون دؤیوش میدانین‌دا اوْنو یارالی دۇروم‌ده گؤرور و مۆالیجه اوْلونماسی امرینی وئریر) حاقیندا دوشونور و بۇ زامانا قدر حیاتینی بوشونا کچیردیی قرارینا گلیر.
ساواش هوسپیتال‌دا مۆالیجه‌سینی تاماملادیق‌دان سوْنرا اوه دؤنن کنیاز آندرهین آروادی اۇشاق دونیایا گتیررکن اؤلور. کنیاز آندره اۇزون مدت آروادینی ترک اتدیینه گؤره اؤزونو گوناهلاندیریر و اؤلوم زامانی آروادینین اۆزرین‌ده‌کی تقسیرلندیریجی ایفاده‌یه گؤره اؤزونو باغیشلایا بیلمیر. اوْنون اؤولادی، نیکونکا ساغ قالیر.
نیهیلیست احوال روحیّه‌یه کؤکلنمیش آندره اوْردویا قاییت‌میر و مولکلرین ایداره ائدیلمه‌سی و روس اوْردوسونون دۇرومی‌نین یاخشیلاشدیریلماسی اۆچون قانون لاییحه‌سی‌نین ایشلنمه‌سی ایله مشغول اوْلور. همین دؤورده پی یر یئنی‌دن آندره‌له گؤروشور و اوْنا ینی سوال گتیریر: بۇ اخلاق‌سیز دونیادا تانری هاردادیر؟ پی یر پاننتیزم و اؤلوم‌دن سونراکی حیات ایله ماراقلانماغا باشلاییر.
پی یرین اۇزون مدت اؤزون‌دن اۇزاقلاشدیردیغی آروادی الن یئنی‌دن اوْنو قبول ائتمه‌سی اۆچون خاهیش ائدیر و همین دؤوردن اعتباراً پترزبورقون یۆکسک جمعیتین‌ده مشهور ائو خانیملارین‌دان بیری کیمی تانینماغا باشلاییر.
کنیاز آندره هازیرلادیغی ینی ساواش قانونون قبول ائدیلمه‌سی و بیرباشا ایمپراتورا چاتدیریلماسی اۆچون جهدلر ائدیر. همین دؤورده پترزبورقدا اوْلان گنج ناتاشا روستووا ایلک دفعه پترزبورق زادگانلارینین باللارین‌دان بیرینه قاتیلیر و همین مجلیس‌ده کنیاز آندره‌له تانیش اوْلاراق اوْنو اؤزونه واله ائدیر. کنیاز آندره ناتاشا ایله گؤروشون‌دن سوْنرا یئنی‌دن سانکی حیاتا قاییتدیغینی حیس ائدیر و بیر نئچه آیلوی گؤروش‌دن سوْنرا ناتاشایا اولی‌لیک تکلیف ائدیر. لاکین اوْغلونون روستوولارلا قوهوم اوْلماسینا قارشی چیخان قوجا کنیاز بولکونسکی توی مراسی‌می اۆچون بیر ایل گؤزلمیی لازیم بیلیر. بۇ حادیثه‌دن سوْنرا کنیاز آندره ناتاشانی تک قویاراق یئنی‌دن اوْردویا قایی‌دیر. بۇندان جدی سارسینتی کچیرن ناتاشانین احوالینی دوزلتمک اۆچون کنیاز روستوو اوْنو و سونیانی اؤزو ایله گؤتوره‌رک موسکویا گئدیر.
ناتاشا موسکودا اوْپرایا گلیر و بورادا الن و اوْنون قارداشی آناتول ایله تانیش اوْلور. همین دؤورده آناتول ینیجه لهیستان بیر قادینلا اولنمیش و اوْنو لهیستاندا قویاراق قاچمیش‌دی. اوْ، ناتاشایا چوْخ یاخین موناسیبت گؤستریر و اوْنونلا علاقه یاراتماغا چالیشیر. الن و آناتول بونون اۆچون بیر پلان حاضیرلاییرلار. آناتول ناتاشانی اؤپور و اوْنا سئوگی مکتوبلاری یازاراق اوْنونلا بیرگه قاچماغی تکلیف ائدیر. اۇزون دۆشونجه‌دن سوْنرا، ناتاشا آناتولو سودیی قرارینا گلیر و کنیاز آندرهین باجی‌سی ماریایا مکتوب یازاراق نیشانی پوزدوغونو بیلدیریر. سوْن آندا قاچماق پلانین‌دان خبر توتان سوْنیا، بۇ پلانین حیاتا کچممه‌سینه سبب اوْلور. پی یر ایلک اؤنجه ناتاشانین داورانیشین‌دان قورخ‌سا دا، سوْنرادان اوْنون آشیق اوْلدوغونو آنلایاراق بونو نورمال قبول ائدیر. ۱۸۱۱–۱۸۱۲–جی ایللر بؤیوک کۇیروکلو اولدوزسینی موسکو سماسین‌دا گؤردوک‌دن سوْنرا پی یر اۆچون ینی حیات باشلاییر.
کنیاز آندره ناتاشانین نیشانی پوزماسینی سویوققان‌لی‌لیقلا قارشیلاییر. اوْ، پی یره بیلدیریر کی، گدرکن ناتاشایا آزاد سچیم ائتمک ایمکانی وئرمیش‌دی. لاکین تئزلیک‌له ناتاشانین توتدوغو ایشدن چوْخ پشمان اوْلدوغونو و چوْخ آغیر خستلندیینی اشی‌دیر.
اۆچونجو جیلد
[دَییشدیر]
عائله‌سی‌نین، اؤزل‌له سونیانین دستیی و دینی اینانجلارینین واسطه‌سی‌له ناتاشا حیاتینین چتین دؤورون‌دن قورتولور. همین زامان آرتیق بۆتون روسیه یاخینلاشان تهلوکه‌دن و ناپولون ایله اوْلاجاق مۆحاریبه‌دن دانیشماغا باشلامیش‌دی. پی یر ایسه اؤزونو ناپولونون آنتی‌مسیح اوْلماسینا ایناندیریر. اؤز اراضی‌سینی فرانسهلاردان قوروماق اۆچون کندلی اوْردوسو یاراتماقلا مشغول اوْلان قوجا کنیاز بولکونسکی‌نین دۇرومی آغیرلاشیر و اوْ دونیاسینی دییشیر. روس اوْردوسونون گئری چکیلمه‌سی فونون‌دا بولکونسکیلره مخصوص اوْلان اراضی‌نین فرانسه لارین الینه کچمک احتیمالینین یاشاندیغی گونلرده، کندلی عۆصیانی سببی‌له ارازینی ترک ائده بیلمین خانیم قیز ماریا، تسادوفن همین اراضی‌ده اوْلان نیکولای روستوو طرفیندن خلاص ائدیلیر. نیکولای ماریایا قارشی یاخین‌لیق حیس اتسه ده، تئزلیک‌له سوْنیایا وردیی سؤزو خاتیرلاییر.
مۆحاریبه‌نین باشلادیغی دؤورده چارین موسکویا قدر گتمه‌سی بۆتون روس گنجلرینی وج‌ده گتیریر و هامی اوْردویا یازیلماغا چالیشیر. بئله بیر واختا گنج پتیا روستوو دا نهایت کی، اوْردویا یازیلماق اۆچون والیدینلری‌نین راضی‌لیغینی آلا بیلیر.
۳-جو جیلدین اساس قهرمانلارین‌دان بیری ناپولون بوناپارتدیر. یازیچی بۇ جیلدده ایمپراتورون شخصی کیفیتلرینی، وردیشلرینی دتاللاری ایله تصویر ائدیر، حتی اوْنون تئز-تئز پیشیکوتو ایلمه‌سینی گؤستریر. عئینی زامان‌دا ۴۰۰ ۰۰۰ نفر شخصی هیته مالیک اوْلان (اوْنلاردان یالنیز ۱۴۰ ۰۰۰ نفری فرانسیزدیل‌لیلر ایدی) فرانسه اوْردوسو و اوْنون سمولنسکه قدرکی دؤیوش یولو، فرانسه لارین روسیه اراضی‌سینه سوخولمالاری، سمولنسکین ایشغالی تصویر ائدیلیر.
پی یر موسکوانی ترک ائده‌رک بورودینو دؤیوشونو ایزله‌مک اۆچون دؤیوش گئدن اراضییه یول‌لانیر. بیر مدت مۆحاریبه شرایطین‌ده یاشادیق‌دان سوْنرا پی یرده آغیر سایکولوژی سارسینتی عمله گلیر. اینسانلارین بیر-بیرینی اؤلدورمه‌سی، اؤلومون بیر آددیم‌لیق‌دا اوْلماسی اوْنو درین دۆشونجه‌لره قرق ائدیر و بۇ واختا کیمی یاشامادیغی ینی و چوْخ قوْرخونج حیسلر یاشاماسینا سبب اوْلور. دؤیوش هر ایکی طرفین چوْخ بؤیوک – اوْردولارین محو اوْلماسی سوییه‌سین‌ده - ایتکی ورمه‌سی ایله باشا چاتیر. ناپولونون بویوک اوْردوسو قارشی‌سین‌دا دوروش گتیره بیلمک‌له، بؤیوک ایتکیلر باهاسینا اوْلسا دا، روسلار اۆستونلوک الده ائدیرلر. لاکین ایستراتژی سببلر و اوْردونون جدی ایتکیلری ایله علاقه دار اوْلاراق، دؤیوشون صاباح‌سی گونو روسلار گئری چکیلیر و فرانسه اوْردوسونون موسکویا دوغرو یولونو آچیرلار. دؤیوش‌ده اثرین ایکی اساس قهرمانی دا جدی یارالانیر. آناتول کوراگین آیاغینی ایتیریر، آندره بولکونسکی ایسه مرمی پارتلاماسی نتیجه‌سینه اؤلومجول یارالانیر. اوْنلارین هر ایکی‌سی‌نین اؤلوم خبری یاییلیر، لاکین عائله‌لرینه هئچ بیر رسمی معلومات وریلمیر.
دؤردونجو جیلد
[دَییشدیر]فرانسه اوْردوسو موسکویا یاخینلاشدیقجا شهر اهالی‌سی آراسیندا چاخناشمالار باش وئریر و موسکولیلار شهری ترک ائده‌رک قاچماغا باشلاییرلار. شهری ترک ائدرکن جاماات اولرینی یاندیریر. بۇ ایسه شهرده بؤیوک یانغینین اوْرتایا چیخماسینا سبب اوْلور. روستوولار شهری ان سوْن ترک ائدن عائله‌لردن بیری اوْلور. گدرکن اؤزلری‌له یالنیز واجیب اشیالاری گؤتورن عائله، یارالیلارین شهردن چیخاریلماسینا کؤمک ائدیر. یارالیلارین آراسیندا کنیاز آندره بولکونسکی ده اوْلور. لاکین ناتاشانین بۇندان خبری اوْلمور. سوْن گونلره کیمی، پلاکاتلار نشر ادیب موسکوانین تهلوکه‌سیزلیگی‌نین تامین ادیلدیینی بیلدیرن کنیاز راستوپچین سوْن گونلرده شهردن اهالی‌نین چیخاریلماسینا اداره ائدیر.
ناپولونون اوْردوسو موسکوانی فتح اتدیی زامان شهری ترک اتمین آزسای‌لی روسلاردان بیری ده پی یر ایدی. اوْ، موسکویا گیرمیش ناپولونو اؤلدورمک قرارینا گلمیش‌دی. بونون اۆچون ده اوْ، اصل کیملیینی گیزله‌ده‌رک دیلنچی گؤرکه‌می آلیر. داها سوْنرا فرانسه عسگرلرین‌دن بیرینی خلاص ائدن پی یر عسگرلر، و ده اسیرلر آراسیندا نفوذ قازانیر. بورادا اوْ، اسیرلردن پلاتون کاراتایوله دوستلاشیر. کاراتایوله صحبتلری پی یرین معنوی جهت‌دن زنگینلشمه‌سینه و دونیایا باخیشینین دییشمه‌سینه سبب اوْلور. فرانسه عسگرلری‌نین موسکوانی یاغمالاماسی و سیلاح‌سیز روسلارا ایلنجه اۆچون آتش آچمالارینین شاهیدی اوْلدوق‌دان سوْنرا، پی یر اوْردو ایله بیرگه حرکته مجبور ائدیلیر و همین ارفه‌ده آغیر روسیه قیشینا تاب گتیرمین فرانسه اوْردوسو فوری صورت‌ده گئری چکی‌له‌رک روسیانی ترک ائتمه‌یه چالیشیر. بیر مدت سوْنرا، روس اوْردوسو ایله کیچیک توققوشما باش وئریر و پی یر آزاد ائدیلیر. همین توققوشمادا پتیا روستوو فرانسهلار طرفیندن اؤلدورولور.
بۇ آرادا، ناپولونا قارشی دؤیوش‌ده آغیر یارالانمیش آندره تسادوفن روستوولارین اوینه گتیریلیر. عائله دیگر یارالیلارلا بیرگه اوْنو دا اؤزلری ایله موسکودان یاروسلاولا آپاریر و اوْنون قایغی‌سینا قالیر. ناتاشا تئزلیک‌له آندرهین اوْنلارلا اوْلدوغونو اؤیرنیر، بیر مدت سوْنرا ماریا بولکونسکایا دا قارداشینین یانینا گلیر. اؤلممیش‌دن اوّل آندره ناتاشانی باغیشلاییر.
رومانین سوْنون‌دا الن کوراگین فرانسه عسگرلری‌نین بیرین‌دن توتدوغو نوخوشلوق‌دن دونیاسینی دییشیر. پی یر یئنی‌دن ناتاشانی تاپیر، ناتاشا اوْنا آندرهین اؤلومون‌دن، پی یر ایسه کاراتایوین اؤلومون‌دن دانیشیر. اوْنلار هر ایکی‌سی قارشی‌لیق‌لی سئوگییه صاحب اوْلدوقلارینی آنلاییرلار و اولنیرلر.
ایکی حیصّه‌لی اپیلوق
[دَییشدیر]اپیلوقون بیرینجی حیصّه سی ۱۸۱۳-جو ایلده ناتاشا و پی یرین تویونون تصویری ایله باشلاییر. بۇ روستوولارین عائله‌سین‌ده سوْن زامانلار باش وئرمیش ان خوش حادیثه اوْلور. بیر مدت سوْنرا کنیاز روستوو اؤلور و ایستیلا اوْلونموش اؤلکه‌ده داغیلمیش عائله ایقتصادیاتینی برپا ائتمک نیکولای روستووون عهده سینه دۆشور.
بئله بیر دۇروم‌ده عائله‌نین مادی دۇرومی‌نین دوزلدیلمه‌سی اۆچون نیکولایین زنگین عائله‌دن اوْلان قیزلا اولنمه‌سی مسئله‌سی یئنی‌دن گوندمه گلیر. لاکین بئله بیر آددیم آتماق ایستمین نیکولای، بیر مدت سوْنرا زنگین خانیم اوْلان ماریا بولکونسکایانی سویر و اوْنلار اولنیرلر.
بیر مدت سوْنرا نیکولای و ماریا، کنیاژنا روستووا و واختی‌له نیکولایین بۆتون حیاتینی بیرگه کچیرمه‌یه سؤز وردیی سوْنیا ایله بیرگه بولکونسکیلرین مولکونه کؤچورلر. نیکولای عائله‌نین ایقتیصادی دۇرومی‌نین دوزلدیلمه‌سینه چالیشیر. اوْنلار عئینی زامان‌دا کنیاز آندرهین یتیم قالمیش اؤولادی نیکولای آندریویچ (نیکولنکا) بولکونسکینی ده بؤیودورلر. بۇ اۇغورلو اولی‌لیکلردن سوْنرا ینی جوتلوکلر - پی یر و ناتاشا، نیکولای و ماریا اؤزلرینی خوشبخت حساب ائدیرلر. ۱۸۲۰-جی ایلده پی یر و ناتاشا بولکونسکیلرین اوینه قوناق گلیرلر.
اپیلوقون ایکینجی حیصّه سی تولستویون تاریخی حادیثه‌لری شرحین‌دن و مۆختلیف تاریخچیلرین تاریخی حادیثه‌لره موناسیبتی‌نین تنقئیدین‌دن عبارت‌دیر.
اساس تصاویر
[دَییشدیر]
.jpg)
تولستویون یاراتدیغی تصاویرین چوخی‌نین پروتوتیپی اوْنون رال حیات‌دا تانیدیغی اینسانلاردیر. اوْنون ننه-بابالاری و اوْنلارین تانیشلاری بیر چوْخ اوْبرازین اؤزللیکلری‌نین یارادیلماسین‌دا اساس قایناق اوْلموشلار. بیر چوْخ تصاویر ایسه مؤهوم تاریخی شخصیتلردیر.
آداپتاسییالار
[دَییشدیر]فیلم
[دَییشدیر]رومان اساسین‌دا چکیلمیش ایلک روسیه فیل‌می "Война и мир" ("حرب و صۆلح") آدلی ۱۹۱۵–جی ایل اۆرتیم (تولید)ی اوْلان فیلم‌دیر. فیلمین رژیسسورو ولادیمیر قاردیندیر. باش روْللاری ایسه قاردین اؤزو و ورا کارال‌لی آدلی روس بالریناسی جانلاندیریبلار. ۱۹۴۷–جی ایلده F.Kamei همین فیلمین ژاپون ورسییاسینی تقدیم ائتمیش دیر.
رومان اساسین‌دا اکرانلاشدیریلمیش تام متراژلی ایلک آمریکا بیرلشمیش ایالتلری فیل‌می ۱۹۵۶-جی ایلده ایزلییجیلره تقدیم ائدیلمیش‌دیر. رژیسسورلوغونو کینق ویدورون اتدیی فیلمین باش روْللارینی اوْدری هپبرن (ناتاشا)، هنری فون‌دا (پی یر) و مل فررر (آندره) جانلاندیرمیش‌دیر. بۇ فیلم‌ده جانلاندیردیغی روْلا گؤره مشهور آکتری‌سا اوْدری هپبرن "ان یاخشی بریتانیا آکتری‌ساسی" نومیناسییاسین‌دا بافتا اؤدولینا و "درامادا ان یاخشی قادین روْلو" نومیناسییاسین‌دا قیزیل قلوبوس اؤدولینا لایق گؤرولموش‌دور.
رومان اساسین‌دا چکیلمیش و ۱۹۶۵-جی ایلده تقدیم ائدیلمیش دؤرد حیصّه لی سووت فیل‌می‌نین رژیسسورو ایسه سرگی بوندارچوک اوْلموش‌دور. اثر ۱۹۶۵–۱۹۶۷–جی ایللرده حیصّه لرله، تام شکیل‌ده ایسه ۱۹۶۸-جی ایلده تقدیم اوْلونموش‌دور. فیلم‌ده باش روْللاری لیودمیلا ساولیوا (ناتاشا) و ویاچسلاو تیخونوو (آندره) جانلاندیرمیش‌دیر. بوندارچوک اؤزو ایسه فیلم‌ده پی یر روْلون‌دا چکیلمیش‌دیر. تام شکیل‌ده یددی ساعت داوام ائدن فیلمین اساس روْللارینا یوز، ایکینجی درجه‌لی روْللارینا ایسه ۱۲۰ ۰۰۰ آکتیور چکیلمیش، فیلمین چکیلیشلری یددی ایل داوام اتدیین‌دن آکتیورلارین یاشلانماسی سببی‌له اوّلکی صحنه‌لرله مؤ قایسه‌ده سوْنراکی صحنه‌لرده خاریجی گؤرونوشلری دییشمیش‌دیر. اثر "ان یاخشی خاریجی دیل‌لی فیلم" نومیناسییاسین‌دا اوْسکار اؤدولینا لایق گؤرولموش‌دور. بۇ فیلم رومانین ان یاخشی اکران ورسییاسی ساییلیر.
تلویزیون
[دَییشدیر]۱۹۷۲–۱۹۷۳–جو ایللرده ببج طرفیندن رومان اساسین‌دا "حرب و صۆلح" آدلی سریال چکیلمیش‌دیر. سریال‌دا پی یر اوْبرازینی انتونی هوپکینس جانلاندیرمیش‌دیر. دیگر روْللاردا ایسه روپرت دویس، فیت بروک، موراق هود، آلان دوبی، آنجلا داون و سیلوستر موراند چکیلمیشلر. بۇ ورسییادا پلاتون کاراتیو (هرری لوکی) ده داخیل اوْلماقلا، تولستویون حتی بیر چوْخ کیچیک تصاویری دا جانلاندیریلمیش‌دیر.
پروکوفیوین "حرب و صۆلح" اوْپراسی اساسین‌دا ۲۰۰۰–جی ایلده اکرانلاشدیریلمیش "لا گورره ات لا پایخ" آدلی فرانسه سریالینین رژیسسورو ایسه فرانسوا رووسسیللیون‌دور. سریال‌دا پی یر روْلونو روبرت بروباکر جانلاندیرمیش‌دیر.
۲۰۰۷-جی ایلده "ایتالیان لوخ ویده"این تقدیماتین‌دا روسیه، فرانسه ، آلمان، لهیستان و ایتالیانین ایشتیراکی ایله "حرب و صۆلح" آدلی مینی سریال چکیلمیش‌دیر. سریالین رژیسسورو روبرت دورنهلم، سسناری مؤلفلری لورنزو فاوللا، انریکو مدیولی و گوین سکوتت‌دور. سریال‌دا روْللار بینلخالق آکتیور هیتی طرفیندن جانلاندیریلمیش‌دیر.
اوْپرا
[دَییشدیر]۱۹۴۰-جی ایللرده بستکار سرگی پروکوفیو رومان اساسین‌دا "حرب و صۆلح" آدلی اوْپرا (اوْپ. ۹۱) یازمیش‌دیر. اوْپرانین لیبرتتو مؤلفی میرا مندلسون‌دور. اوْپرانین پرمیراسی ۱۹۵۵–جی ایلده لنینقراددا حیاتا کچیریلمیش‌دیر. ۱۹۷۳–جو ایلده سیدنی اوْپرا تاترینین آچیلیشی دا محض بۇ اثرله گرچکلشدیریلمیش‌دیر .
تاتر
[دَییشدیر]اثرین تاماشا فوْرماسین‌دا ایلک اۇغورلو سهنه تقدیماتی ۱۹۴۲–جی ایلده آلفرد نومانن، اروین پیسکاتور و R.Lukas ترفیندنن تقدیم ائدیلمیش‌دیر. ۱۹۵۵-جی ایلده یئنی‌دن ایشلنمیش همین ورسییا ۱۹۶۳-جو ایلده ماجگیببون & که طرفیندن لندندا سهنه‌یه قایتاریلمیش و بۇندان سوْنرا بیر چوْخ اؤلکه‌لرده تقدیم ائدیلمیش‌دیر.
الن ادموندسون طرفیندن تقدیم ائدیلن تاماشا ورسییاسی ایسه ۱۹۹۶-جی ایله کرال میلّی تاتریندا سهنه‌یه قۇیولموش و اله همین ایل نیک هرن بوکس طرفیندن لندندا یئنی‌دن یاییملانمیش‌دیر.
۲۰۰۸-جی ایلده ادموندسون تقدیم اتدیی ورسیانی یئنی‌دن ایشله‌یه‌رک تکمیللشدیرمیشبۇ ورسیانین تقدیماتی نوتتینگهام پلایهووسهدا حیاتا کچیریلمیش و داها سوْنرا حیاتا کچیریلمیش تور چرچیوه‌سین‌ده بؤیوک بریتانیانین لیورپول، دارلینقتون، باس، وارویک، اوْکسفورد، تریورو، لندن و چلتنهام شهرلرین‌ده گؤستریلمیش‌دیر.
رادیو
[دَییشدیر]رومانین ایلک رادیو ورسییاسی تهه ببج هومه سرویجه طرفیندن والتر پیکوکون رهبرلیگی ایله ۱۹۴۳–جو ایلین ۱۷ ژانویه–۷ فوْریه تاریخلرین‌ده هر بازار گونو ایکی حیصّه یاییملانماقلا تقدیم ائدیلمیش‌دیر. سونونجو ساعت یاریم‌لیق حیصّه نظره آلینماماقلا، بۆتون حیصّه لر بیر ساعت داوام ائتمیش دیر. بۇ ورسییادا پی یر اوْبرازینی لیس‌لی بانکس، ناتاشا اوْبرازینی ایسه سلی جونسون سسلندیرمیشلر.
WBAI شیرکتی‌نین پاجیفیجا رادیو مرکزسی ۱۹۷۰-جی ایلده رومانین ۱۹۶۸-جی ایلده نشر ائدیلمیش و دوننیگان طرفیندن اینگیلیس دیلینه ترجومه ائدیلمیش ورسییاسینین اوْخو موختلیفینی تقدیم ائتمیش دیر. سسلندیرمه‌ده ۱۴۰-آ یاخین شخص ایشتیراک ائتمیش دیر.
رومانین ایگیرمی حیصّه لی تام رادیو ورسییاسی [[۳۰ دسامبر ]] ۱۹۶۹-جو ایلدن ۱۲ مئی ۱۹۷۰–جی ایله کیمی ببج طرفیندن تقدیم ائدیلمیش‌دیر. بۇ سسلندیرمه‌ده دیوید باک، کیت بین‌چی، مارسین جارویس و باشقالاری ایشتیراک ائتمیش لر.
مارسی کاهان و مایک وولکر طرفیندن حاضیرلانمیش اوْن حیصّه لی تام ورسییا ایسه ۱۹۹۷-جی ایلده ببج رادیو ۴-ده تقدیم ائدیلمیش‌دیر. ۹،۵ ساعت داوام ائدن بۇ ورسییا ۱۹۹۸-جی ایلده "ان یاخشی درام اثری" نومیناسییاسین‌دا تالکیه اؤدولینا لایق گؤرولموش‌دور. رژیسسورو جنت ویتیکر اوْلان بۇ رادیو ورسیانین سسلندیریلمه‌سین‌ده سیمون راسل بیلی، جرارد مؤرفی، ریچارد جونسون و باشقالاری ایشتیراک ائتمیش لر.
موسیقی
[دَییشدیر]رومانین موتیولری اساسین‌دا بستکار نینو روتا طرفیندن موسیقی کومپوزی‌سییاسی بستلنمیش‌دیر.<
ایستینادلار
[دَییشدیر]خاریجی کئچیدلر
[دَییشدیر]- لو تولستوی. حرب و صۆلح، ۴ جیلدده: I جیلد، II جیلد، III جیلد، IV جیلد. /
- "حرب و صۆلح" رومانینین آذربایجان دیلینده خلاصه‌سی[دائمی اولو باغلانتیلی]
- حرب و صۆلح خریطه‌سی Archived 2014-12-21 at the Wayback Machine.