فولکلور
فولكلور[دَییشدیر]
خلقين مادي و معنوي كوٍلتورونو موعيّن مئتودلارلا موٍرّتب ائديب ،آراشديران علم قوْلونا فوْلكلور دئييلير. فوْلكلور سؤزو ايلك دفعه ميلادي 1846 –جي ايلده اينگليسلي عاليم ويليام جي . تامز 1803 – 1955 طرفيندن ايشلنميشدير . بو سؤز ايكي كلمه دن اوْلوشموشدور فولك خلق معناسيندا و لور بيليك و علم معناسيندا ،دئمه لي فوْلكلور سؤزو ، خلق بيلگيسي ، ائل بيلگيسي آنلاميندادير . قوزئي آزربايجان فوْلكلورشوناسلاري فوْلكلور سؤزو يئرينه بعضا
خلق ياراديجيليغي اصطلاحيندان فايدالانيرلار. و توركيّه ده ايسه خلق بيليگيسي عئيني آنلامدا ايشلنير .ايران آراشديرماچيلاري ايسه فارسجا يازديقلاري اثرلرده فرهنگِ عوام ، فرهنگِ توده ، فرهنگِ مردم ، فرهنگِ عاميانه تئرمينلرين، ايصطيلاحلارين؛ ايشلدرلر . آنجاق بوگون دوٍنيانين بير چوخ اؤلكه لرينده اوْلدوغو كيمي آزربايجاندا ائله جه ده توركيّه ده داها چوخ فوْلكلور سؤزو ايشلنمكده دير .فوْلكلورو ايكي بؤيوك ساحه يه بؤلمك اوْلار : مادّي فوْلكلور و معنوي فوْلكلور .
مادّي فوْلكلور
مادّي فوْلكلوردا بوتون مادي گؤرونوشو اوْلان خلق ياراديجيليغيندان گؤره نكلردنبحث اولونار .مثلا:
ايش آلتلري جهره ؛ كوتان ؛ دفه ؛ بالتا ؛ چكيش ؛ اوراق ؛ بوغچو، جوت ،اره و دييرمان و …
گئييملر پالتار ؛ جوراب ؛ باشماق ؛ بؤرك ؛ آرخاليق ، كول ه جه ، يايليق ، چاريق، كوٍزم، كورك ،
كپنك و …
موسيفي آلتلري ساز ؛ناغارا ؛ كامانچا ؛ تار ؛ قره نئي، قوشا ناغارا، قاوال ، زورنا، بالابان ، زورنا،
قارمان و …
ائو اشيالاري قاب ؛ قاشيق ؛ چاناق ؛ گويوم ؛ ساج ؛ كورسو ؛ كوزه، سهنگ، وردنه؛ اوخلو ، و
يئمكلر آشلار ؛دولمالار ؛ پيلاولار ؛ شوربالار، كبابلار و …
بزكلر بيلرزيك ؛ بويون باغي ؛ قول باغي ؛سيرغا، اوزوك و
دؤشمه لر خالچا ؛ كيليم ؛ وئرني ؛ كئچه، جئجيم، فرش، حصير و
حرب آلتلري قيلينج ؛ قارغي ؛ چوماق ؛ اوخ ؛ ياي ؛ ساپان ،قمه ، خنجر ، قالخان و
اوشاق اويونچاقلاري قولچاق، چاخچاخا، يوگورك، آشيق، مازي، مازالاق، فيرفيرا،
معمارليق عونصورلري و …
معنوي فوْلكلور
معنوي فوْلكلوردا خلقين معنوي ساحه ده كي يارايجيليغندان سؤز گئدر ، اوندا خلقين اينانجلاري،
عادت ، عنعنه لري، آيري –آيري علم ساح هلرينده الده ائتديگي بيلگيلري و بيرده اونون بديعي
هونري ياراديجيليغي يئر آلير .
شيفاهي خلق ادبياتي ، رقصلر ،خلق موسيقي سي ، خلق تئاتري و … معنوي فوْلكلورون
ساحه لريندندير .
معنوي فوْلكلوردا خلقين دوٍنيا گؤروشو ، ايده آللاري ، آرزي و ايستكلري ، حيات تجرب ه لري اؤز
انعكاسيني تاپميشدير ،
قایناقلار[دَییشدیر]
تورک خلق ادبياتي يازان: عليرضا صرّافي
![]() |
ویکیآمباردا Folklore ایله مربوط فایل وار. |