محمد شیبانی
محمد شیبانی | |
---|---|
اؤزبک خانی | |
[[فایل:Shaybani.jpg|]] | |
ایللر | ۱۵۰۰-۱۵۱۰ |
دوغوم گونو | ۱۴۵۱ |
دوغوم یئری | بوخارا |
اؤلوم | ۱۵۱۰ |
اؤلوم یئری | مرو یاخینلیقلاری |
سولاله | شیبانیلر |
دین | مۆسلمان |
محمد شیبانی خان (دوْغوم ۱۴۵۱ - اؤلوم ۱۲ دسامبر ۱۵۱۰) — اؤزبک سوْیلو شیبانی خانلیغینین قۇروجوسو (حؤکومت سۆرهسی: ۱۵۰۰-۱۵۱۰)٬ شاعیر. شئیبک خان آدی ایله ده تانیلیر.
حیاتی
[دَییشدیر]1451 ییلیندا دونیایا گلدی. بوخارا مدرسهلرینده اوخودو. عربجه و فارسجا اؤیرندی. چاغاتای خانی طرفیندن تورکیستان بیلهسینه یوردلوق اولاراق وئریلدی. بو بؤلگهده گوجونو آرتیردی. 1500 ایلینده بوخارا و سمرقند'ی آلدی. بئلهجه شئیبانیلر خاندانلیغی قورولموش اولدو. بابور، سمرقند'ی اون دؤرت گونلوک قوشاتما نئتیجهسینده گئری آلدی. آنجاق بیر سوره سونرا شئیبانی خان بابور'و هئزیمته اوغراتدی. بابور'ون یاردیمینا کیمسه گئلمیینجه دؤرد آیلیق قوشاتمادان سونرا شئیبانی خان سمرقند'ی تئکرار ائله گئچیردی. 1505-1506 ایللرینده فرغانه، قوندوز و بئله'نی آلاراق توپراقلارینی گئنیشلتدی. 1507'ده ایسه تیمورلولار'ین ایکینجی باشکندی هئرات'ی آلدی و مشهد'ی ضبط ائتدی.
[[فایل:Shaybani.jpg|بندانگشتی|شیبانی خان پرترهسی، کمالالدین بهزاد تبریزی اثری.]]جئیحون صفویلر ایله شئیبانیلر'ین سینیری اولدو. شیبانی خان'ین توپراقلارینی گئنیشلتمهسی اونو شاه ایسماعیل ایله قارشی قارشییا گتیردی. شاه ایسمایل'ه مئکتوپ یازاراق شاهلیغی بیراقیپ آتالاری کیمی درویشلیک ائتمهسینی و سوننیلیک'ه گئچمهسینی ایستهدی. شاه ایسمایل، مئشهد'ی گئری آلدی. مرو قالاسی'نی قوشاتدی آنجاق آلا بیلمهدی. بونون اوزرینه شئیبانی خانی ساواش مئیدانینا دعوت ائدن مکتوبلار گؤندردی. 1 آرالیق 1510'دا قوپان مرو ساواشی'ندا آغیر بیر یئنیلگییه اوغرادی و همن گون یارالی بیر شئکیلده ایکن سیغیندیغی اکینچیلیکده اؤلدورولدو. باشی کسیلهرک دریسینه سامان دولدورولاراق عثمانلی سولطانی ایکینجی. بایزید'ه، باشینی ایسه مملوک سولطانی قانصوه الغوری'یه گؤندردی.[۱]
ادبی یارادیجیلیغی
[دَییشدیر]شعرلرینده اولو باباسی آدینا «شیبانی» تخلص ائدیردی.
گؤرونتولر
[دَییشدیر]قایناقلار
[دَییشدیر]- ^ ایسلام تورکاوغلو، تورکیه دیانت وقفی آیسلام آنسیکلوپئدیسی، جیلد: ۳۹، صفحه ۴۳-۴۵: İsmail Türkoğlu, TDV İslâm Ansiklopedisi, cilt: 39, sayfa: 43-45