بابور
| Babur | |||||
|---|---|---|---|---|---|
|
Padishah of the Mughal Empire Babur | |||||
 Illustration of Babur | |||||
| 1st Mughal emperor | |||||
| شاه‌لیق |
1494 - 1497, 1498 - 1500 (فیرغانا) 1504 - 1526 (کابول) 1497-1498, 1500 - 1501, 1511 - 1512 (سمرقند) 1526 - 1530 (دهلی) 27 April 1526 – 26 December 1530 | ||||
| قاباقکی |
Umar Shaikh Mirza II Ibrahim Lodhi (as دهلی سولطانلیغی) | ||||
| واریث | Humayun | ||||
| دوغوم |
۱۴ فوریهٔ ۱۴۸۳ Andijan, تیموریلر (present-day اؤزبکیستان) | ||||
| اولوم |
۲۶ دسامبر ۱۵۳۰ میلادی (۴۷ یاش) Agra, بؤیوک موغول ایمپیراتورلوغو (present-day هیندوستان) | ||||
| دفن | کابول, Bagh-e Babur (present-day افغانیستان) | ||||
| حیات یولداشی |
Aisha Sultan Begum Zainab Sultan Begum Maham Begum Masuma Sultan Begum Gulrukh Begum Dildar Begum Mubaraka Yusufzai Saliha Sultan Begum Gulnar Aghacha Nargul Aghacha | ||||
| اوشاقلار |
Humayun Kamran Mirza Askari Mirza Hindal Mirza Ahmad Mirza Shahrukh Masood Mirza Khalil Mirza Barbul Mirza Alwar Mirza Faruq Mirza Fakhr-un-Nissa Begum Ishan Daulat Begum Meher Jahan Begum Masuma Sultan Begum Gulzar Begum Gulrukh Begum Gulbadan Begum Gulchehra Begum Altun Bishik (alleged) | ||||
| |||||
| ائو | Timurid | ||||
| آتا | Umar Sheikh Mirza, ʿAmīr of فیرغانا | ||||
| آنا | Qutlugh Nigar Khanum | ||||
| دین | ایسلام[۱] | ||||
ظهیرالدین محمد بابور (۱۴۸۳-۱۵۳۰) بؤیوک تورک هیند ایمپراطورلوغو نون قوروجوسو، کاریزماتیک تورک پادشاه، شاعیر و یازیچی. هندیستاندا سون تورک حاکميّتی تئیموروغوللاری‌نین آدی ایله باغلیدیر. آتا طرفدن امیر تئیمور نسلیندن، "بارلاس" تورک بویوندان، امیر تئیمورون اوغلو میرانشاهین نوه‌سی عمر شئیخین اوغلو، آناسی چینگیز خان نسلیندن چاغاتای خانین نوه‌لریندن یونوس خانین قیزی قوتلو نگار خانیم اولان، اؤزونون و اوردوسونون تورک اولماسی ایله فخر ائدن ظهیر الدین محمّد بابور (1483-1530) 1519-جو ایلده هندیستانا گلمیشدیر. او، افقانلی دهلی سلطانی ایله یئددی ایللیک مجادله‌دن سونرا پنجابین بؤیوک شهرلرینی، دهلی ، آقرا، لوکنوو، بئنقال و بوتؤولوکده هندیستانی ایچینه آلان تاریخده مشهور تورک-حیند ایمپئراتورلوغونون (1526-1858) اساسینی قویموش، افقان امیرلرینی، هیند پرئنسلرینی، راجپوت حکمدارینی مغلوب ائده‌رک امیر تئیمورون قانونی وارثی اولموش، بت‌پرستلییه قارشی باشاریلاریندان دولایی "قاضی" دئیه آنیلمیشدی. تورک ادبيّاتینداکی یوکسک مؤوقئیی و شاعرلیگی ایله مشهور اولان، علمه ، صنعته یوکسک قیمت وئرن بو داهینی، تورک حکمدارلاریندان بحث ائدن بوتون اورتا عصر مولیفلری و معاصر تدقیقاتچیلار بئله آنلادیرلار: "بابور بوتون سفرلرینده اؤز کتاب‌خاناسینی یانیندا داشیتمیش، "بوتون ساواشلار و باشاریلار عرفه‌‌سینده ده اؤز بیوقرافیاسینی یازماغا واخت آییرمیشدی. اؤز حیاتینی تصویر ائدن تورکجه نثرله یازیلمیش "بابورنامه" آدلی بو بیوقرافیک شاه اثر دنیا ادبيّاتی‌نین ان دقته‌شایان اثرلریندن بیریدیر. بابور همچینین تورکجه "عروض رساله‌سی"، حنفی فقهینه عائد "موبیین" آدلی بیر اثر، تصوّفه عائد "ریسالئیی-والدین" و "دیوان" کیمی اؤنملی اثرلر یاراتمیشدیر. بابور ان اینجه و ان نفیس احاطه‌‌‌لی بیر مدنيّته صاحب ایدی. تورک دده‌‌لریندن گوجو و جسارتی میراث اولاراق آلمیش، ماهر دؤیوشچو، قیلینج‌اوینادان و اوخچو ایدی. سواریلیکده انسانی هئیرتلندیرن باشاریلاری واردی. نهنگ چایلاری اوزه‌رک کئچمیشدی. موسیقی آلت لرینی چالار و اؤزو ده موسیقی بسته‌لردی. خطّاط، دین عالمی و یازیچی ایدی. یازدیغی تورکجه و فارسجا شئیرلری اونون یوکسک سويّه‌‌لی بیر صنعتکار اولدوغونو ثبوت ائدیر. بابورون XV عصر شاعرلری‌نین هئچ بیریندن، حتی علی شیر نواییدن گئری قالمایان تمیز، صاف بیر تورک دیلی، طبیعی الهامی واردیر. دویدوغو و دوشوندوکلرینی آچیق بیر شکلده سؤیله‌میش، جورتلی مجازلاری ایله صمیمیلیکدن و طبیعیلیکدن آیریلمامیشدیر... بابور یازمیشدیر: "اگر آتا-بابان یاخشی بیر قانون قویموشسا، اونو قورو و حیاتا کئچیر، پیس بیر قانون قویموشسا، اونو ديَیشدیر، داها یاخشیسینی یاپ"... اونون "بابورنامه"سی یولی سئزارین "خاطره‌لر"ایندن داها جدّی و داها صمیمیدیر. بئله کی، بابور دشمنلری‌نین قصورلارینی سایارکن اونلارین اوستون جهتلرینی ده قئید ائتمیش، مردانه‌لیک گؤسترمیشدیر. قوردوغو تمل اوزرینده خلفلری قدرتلرینی داها دا آرتیرماغا داوام ائتمیشلر. بابور شاهین قوردوغو بؤیوک تورک-هیند ایمپئراتورلوغو داها اوزون و شانلی بیر تاریخه صاحب اولموشدور". (سئچمه‌لر بیزیملیر - آ.م. باخ: گرئنارد. بابور. پاریس، 1930؛ پروف. در. لاسزلو راسونیی. تاریهتئ تورکلوک. آنکارا، 1971، سه. 190؛ کؤپرولو مئهمئت فوات. اسلام آنسیکلوپئدیسی. "بابور" ماده‌‌سی. ایی جلد، سه. 180-187؛ آبدولکادیر عنان. چاغاتای ائدئبییاتی، تورک دنیاسی. اییی جلد، آنکارا، 1992، سه. 93، 94؛ پروف. در. آنیل چئچئن. تورک دئولئتلئری. آنکارا، 2003، سه. 301-306). اؤزو ایکی بؤیوک تورک جاهانگیری‌نین - چینگیز خان و امیر تئیمورون وارثی اولماسینا باخمایاراق اؤز شخصی زکاسی و فعالیّتی ایله هندیستاندا ائله بیر سلطنت یاراتمیشدی کی، بو تورک سلطنتی سوندا هندیستاندا مسلمان تورک و بوددیست هیندلیلرین قاریشیغیندان یئنی بیر خالق - پاکیستان خالقی تاریخ صحنه‌‌‌سینه چیخمیشدی. بونو نظره آلان XV عصر بئنارئسلی هیند دین فیلوسوفو کابیر یازمیشدی: "قلبین تمیزلیگی قانق چاییندا یویونماقدان داها اؤنملیدیر. هیندلیلر و تورکلر ائینی چامیر دان یاپیلمیش قابلاردیر(ظروف) . تانرینی سئون و یاخشی حرکت ائدن هر کس بیری دیگری‌نین قارداشیدیر". (اقتباس راسونیی‌نین گؤستریلن اثریندن گؤتورولموشدور. باخ: سه. 169). بابورون یاراتدیغی هندیستانداکی بو تورک ایمپئراتورلوغونو آوروپا تاریخچیلری هئچ بیر علمی اساسا دایانمایان "بؤیوک موغول ایمپئراتورلوغو" آدلاندیرمیشلار. حال‌بوکی، بو آد بو دولته عائد هئچ بیر تاریخی منبع‌ده و هئچ بیر اسلام مولیفی طرفیندن ایشله‌دیلمه‌میشدیر. آغ هونلاردان باشلایاراق X-XII عصرلرده قزنه‌لیلر، XII-XIV عصرلرده دئهلی تورک سلطانلیغی، XVI-XIX عصرلرده تورک بابورلولار طرفیندن اداره اولونان هندیستاندا فتیح پور-سیکری، کلکوتته، مادراس و بومبئی کیمی یئنی سالینان شهرلر، تیکیلن بؤیوک مئمارلیق عابده‌لری، جامیلر، توربه‌لر، بدیعی اثرلر ، محض تورکلرین عظمت و دوهاسی‌نین محصولودور.
یاشامی[دَییشدیر]
اثرلری[دَییشدیر]
گؤرونتولر[دَییشدیر]
قایناق[دَییشدیر]
- ↑ Christine Isom-Verhaaren, Allies with the Infidel, (I.B. Tauris, 2013), 58.
