ایسلامچیلیق
ایسلامچیلیق و یا سیاسی ایسلام ( الإسلام السیاسی و یا الإسلامیة) شخصی حیاتی ایله یاناشی ایسلامی ایجتیماعی و سیاسی ساحهلرده ده ایستیقامتلندیرمگی هدفلهین " سیاسی-ایدئولوژی جریانلار " اولاراق ایفاده اولونور.چاغداش دؤورده ایسلام دینینه سؤیکنن ایدئولوژیدیر. سیاسی ایسلام آنلاییشی ایله سینونیم شکیلده ایستیفاده اولونسا دا، بو حددن آرتیق اولان و مدنی جهتلری اولان بیر آنلاییشدیر. پانایسلامیزم، ایتیحاد-ای ایسلام و ایسلاملاشما آنلاییشلاری ایله سینونیم شکیلده ایستیفاده ائدیلمیشدیر.
تاریخی
[دَییشدیر]کؤکلرینه گؤره جمالالدین افغانی و محمد عبدهیه اساسلانیر. بو معنادا آنتی-ایمپریالیست بیر چیخیش قبول ائدن بیر ایدئولوژی اولاراق اورتایا چیخمیشدیر. عوثمانلی جوغرافیاسی اوزرینده چیچکلنن ایسلامچیلیق، اساساً 19. عصرین ایکینجی یاریسیندا نامق کمال و علی سعاوی کیمی گنج عوثمانلیلارا سؤیکهنیر. [۱] آنجاق بوگونکو معنادا اساساً 2.. مشروطیت دؤورونده اورتایا چیخمیشدی. سولطان 2. عبدالحمید پانایسلامیست سیاستینه باخمایاراق، ایسلام بیرلیگی آنلاییشی گئنیش معنادا مدنیت، سیاست و جمعیت لایحهسی اولاراق اورتایا چیخیب.. اصلینده، ایسلامچیلیق، غرب گوجلرینین ایسلام دونیاسینا، خوصوصاً ده حربی و ایقتیصادی ساحهلره مئیدان اوخودوغو بیر دؤورده، 19-جو عصرین اوّللری و 20-جی عصرین اوّللرینده موسلمان ضیالیلارین آختاردیغی قورتولوش واسیطهلریندن بیری کیمی اورتایا چیخمیشدیر.
ایندیکی دونیادا موختلیف اوصوللارا صاحیب اولان، اؤزلرینی ایسلامچی آدلاندیران بیر چوخ قروپ وار. سودانداکی الشباب و دیگر بؤلگهلرده کی القاعده کیمی سیلاحلی تشکیلاتلار، عراق و شام ایسلام دؤولتی (داعش) کیمی تشکیلاتلار بو مضموندا چیخیشدان ایستیفاده ائدیرلر. آنجاق عومومیلیکده ایسلامچیلیغین بیر اینتللکتوال چرچیوهدن قایناقلاندیغی و چاغداش دونیایا و دموکراتیک موناسیبته اویغونلوق نوماییش ائتدیردیگی گؤرولور. تورکیهده، تونسدهکی غنوشي کیمی سیاسی، مدنی اولان میلّی فیکیر، جمعیتین ایقتیصادی تکلیفلری اولاراق ایسلامچی جریانلار کیمی قبول ائدیله بیلر. دئییله بیلر کی، هله راضیلاشدیریلمامیش مؤوجود اولان سیلاحلی تشکیلاتلارلا آچیق شکیلده علاقهلندیریله بیلمز.