جلال ساهر
| جلال ساهر | |
|---|---|
 Celâl Sahir Erozan | |
| دوْغوم تاریخی | 29 سپتامبر 1883 ایستانبول ، عثمانلی ایمپیراتورلوغو |
| اؤلوم تاریخی | 16 نووامبر 1935 (52 یاشیندا) ایستانبول ، تورکیه |
| میلیت | تورک |
| پئشه | شاعیر و سیاستچی |
| تاثیر قویموش | {{{تاثیر قویموش}}} |
جلال ساهر اراوزان (29 سپتامبر 1883، ایستانبول - 16 نووامبر 1935، ایستانبول) - تورکیه شاعیری، یازیچی‌سی، ناشیری و سیاستچی‌سی. " سئوگی و قادین شاعیری " کیمی تانینان صنعتچی دیلین ساده‌لشدیریلمه‌سینی مودافیعه ائدیب و تورک دیل قورومونون 4 قوروجو عوضوو آراسیندا اولوب.
" ثروت فنون" و "فجر آتی" دؤورلرینده تیپیک بیر " ثروت فنون شاعیری " ، میلی ادبیات دؤورونده " تورکچو " ، جومهوریت ایللرینده ایسه " کامالیست " کیملیگی قازانمیش، آتاتورک-ون یاخین چئوره‌سینده یئر آلمیش، میلّت وکیلی اولاراق تورکیه بؤیوک میلت مجلیسینده اولموشدور.
اؤنجو تورک قادین شاعیرلردن فهمیه نذهت خانیمین اوغلو، جومهورییت قزتئی‌نین صاحیب‌لریندن برین نادی‌نین آتاسی‌دیر.
یاشامی و صنعت آنلاییشی
[دَییشدیر]29 سپتامبر 1883ده ایستانبولدا آنادان اولدو.[۱] آتاسی، عثمانلی‌نین یمن والی‌سی اسماعیل حقّی پاشا، آناسی شاعیر فهیمه نزهت خانیمدیر. ایلک تحصیلینی نومونه-ای ترقّی مکتبینده باشلادی؛ داود پاشا روشدیه‌سی (اورتا مکتب) ایله وفا لیسه‌سینده دوام ائتدی. لیسه‌نی بیتیرینجه حوقوقچو اولماق ایسته‌دی‌سه ده حوقوق تحصیلینی ایکی ایل سوردوره بیلدی.
شعیر یازماغا اوشاق‌لیق دؤنمینده باشلادی؛ دوققوز یاشیندایکن گؤزل شعیر اوخودوغو اوچون 2.. عبدالحمیدین دیقتینی چکدی و سیخ- سیخ سارایدا پادیشاهین قوناغی اولاراق اونا شعیرلر اوخودو، بو سببله " لیاقت نیشانی " آلدی. اون دؤرد، اون بئش یاشلاریندایکن "معلومات"،"مصور"، "فن و ادب"، "پول"، "لیسان" کیمی درگی‌لرده شعیر و مقاله‌لری یاییملاندی.. بو یازی‌لاریندا ‘’احمد جلال، ولهان، شاریق، حکمت جلال’’ کیمی تاخما آدلار ایشلتمیشدیر. فرانسه دیلینده ایره‌لی‌ییب فرانسه ادبیاتینی تانییینجا یازینسال دگرلری دَییشدی. گنچ یاشیندا سون دؤنمینی یاشاماقدا اولان "ثروت فنون" حرکتینه قاریشدی. بو ثروت فنون درگی‌سی باغلانانادک بورادا شعیر و یازی‌لاری چیخدی.
1903'ده خاریجه ناظیرلیگینده وظیفه‌یه باشلادی، 1907 سونراسیندا کاباتاش و مرجان لیسه‌لرینده ادبیات موعلیمی اولدو. 1. کیتاب، 2. کیتاب، 3. کیتاب آدی‌یلا آیلیق بیر درگی، قیسا بیر سوره ده "دمت" آدلی بیر قادین درگی‌سی چیخاردیب بورادا قادین حاقلارینی مودافیعه ائتمیشدیر. "ثروت فنون " درگی‌سی باغلانینجا " میلی ادبیات " آخیمینی منیمسه‌دی هیجا اؤلچوسویله شعیرلر یاییملامیش و دیلده ساده‌لشمگی مدافیعه ائتمگه باشلامیشدیر.
1911’ده سلانیکه گئدن جلال ساهر، بورادا چیخاریلان "تورک یوردو"، "تورک درنگی"، "گنج قلم‌لر" کیمی درگی‌لرده یازدی. بیرینجی دونیا ساواشی سیراسیندا بیر آرا تیجارت ائله‌دی، جومهورییتین اعلانیندان سونرا 1928ده زونگولداق میلت وکیلی سئچیلدی.
الیفبا اینقیلابی‌نی گئرچکلشدیرن قورولا دا قاتیلان جلال ساهر، تورک دیل قورومونون دؤرد قوروجو عوضووندن بیری اولدو و بئله‌جه اوزون سوره مودافیعه ائتدیگی دیلده ساده‌لشمه حرکتی‌نین آپاریجی‌لاری آراسیندا یئر آلدی. ایلک تورک دیل قورولتایی (1932)’ندا قورولان " لوغات و ایصطیلاح قولو’نون " باشقان‌لیغینی ائتدی. ایکینجی قورولتایدا بو قولون چالیشمالاری ایکی‌یه آیریلیب آدی " لوغات قولو " اولاراق دییشدیگینده ده باشقان‌لیغی سوردوردو.
ثروت-فنونا باغلی اولدوغو دؤنم‌لرده شکیل، دیل و تما باخیمیندان بوحرکاتین عومومی آنلاییشینا اویغون داوراندی؛ میلّی ادبیات آخیمینا کئچدیکدن سونرا ایسه دیلینی ساده‌لشدیرمگه باشلادی، عروض وزنی یئرینه هیجانی ایشلتدی، ثروت فنون شعیری‌نین عکسینه جمعیت سورونلاری‌یلا داها چوخ ایلگی‌لندی. شعیرده هر یئنی‌لیگی منیمسه دی. ان سونوندا وزن‌سیز شعیر آخیمینا قاتیلاجاق قدر یئنی‌لیکچی‌ایدی.
شعیرلرینده سئوگی و قادینا اولدوقجا چوخ یئر وئرمه‌سی، ثروت فنون حرکتی‌نین بسله‌دیگی یوغون دویارلیغی و میلّی ادبیاتا کئچیشده‌کی چاشقین‌لیغی ایله جلال ساهر، بیرچوخ یؤندن ایلگی چکیجی اولان فقط داها چوخ تانینمایان بیر شاعیر اولاراق ادبیاتدا یئرینی آلدی.
تورکیه بؤیوک میلت مجلیسینه 3. دؤنم (آرا سچیم)، دؤرد. و بئش. دؤنم زونگولداق میلت وکیلی اولموشدور.
اوچ کره عایله قوروب، ایکی اؤولادی وار. 16نووامبر 1935’ده آغ‌جیگر سرطانی سببی ایله یاشامینی ایتیردی.
اثرلری
[دَییشدیر]- بیاض کؤلگه‌لر (1890-1909 آراسیندا یازدیغی شعیرلر)
- بورهان (1909)
- سیاه کیتاب (شعیرلر, نثرلر; 1911)
قایناق‌لار
[دَییشدیر]- ^ Karaca, Nesrin Tağızade (1992). Celal Sahir Erozan. Türk Büyükleri Dizisi: 145. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. s. 1. ISBN 975-17-1008-1.