جوزف جان تامسون
جوزف جان تومسون (اینگیلیسجه: Joseph John Thomson (۱۸ دسامبر ۱۸۵۶ – ۳۰ آوقوست ۱۹۴۰) — بریتانیا فیزیکی ایدی.
او، الکترونون ذره کیمی داورانیشینی نۆماییش ائتدیره‌ن تجروبه‌لرینه گؤره ۱۹۰۶-جی ایلده فیزیک اوزره نوبل اؤدولی آلمیش‌دیر.
حیاتی
[دَییشدیر]جوزف جان تومسون ۱۸ دسامبر، ۱۸۵۶-جی ایلده اینگیلیسده (منچستر اطرافین‌دا) دونیایا گلمیش‌دیر.
تومسون اوشاق‌لیق‌دا تحصیله هوس‌لی ایدی. ۱۴ یاشین‌دا او، اووئن کالجینه (ایندیکی منچستر بیلیم یوردو) داخیل اولدو. والیدئینلرینین مصلحتی ایله تومسون بۇ کالجی بیتیردیک‌دن سوْنرا مۆهندیس فیرماسین‌دا چالیشماغی پلانلاش‌دیریردی. لاکین ۱۶ یاشین‌دا ایک‌ن آتاسینی ایتیرمه‌سی مۆهندیس فیرماسین‌دا ایشه دوزلمک اۆچون لازیم اوْلان اؤدنیشین ییغیلماسینا مانع اولدو. ۱۸۷۶-جی ایلده تومسون موسابیقه‌ده غالیب گله‌رک سوْنراکی تحصیل اۆچون تقاود آلدی و کمبریج بیلیم یوردونه (ترینیتی کالج) داخیل اولدو و عؤمرونون سونونا قدر بۇ بیلیم یوردوین عضوو اولدو.
۱۸۸۰-جی ایلده او، کاوئندیش لابوراتوریاسیندا چالیشماغا باشلادی. ۱۸۸۴-جو ایلده لابوراتوریانین دیرئکتورو وظیفه‌سی واکانت اوْلان‌دا تومسون (۲۸ یاشین‌دا) همین وظیفه‌یه تعیین اولون‌دو. بۇ تیینات چوخلارینی تعجبله‌ن‌دیرسه ده کاوئندیش لابوراتوریاسی اۆچون اوغورلو اولدو. تومسونون رهبرلیگی مدتین‌ده اورادا الکتریک جریانینا و آتومون طبیعتینه عایید اهمیت‌لی تجروبه‌لر آپاریل‌دی. بۇ فعالیّتین نتیجه‌سین‌ده کاریئراسینی همین لابوراتوریادا باشلامیش یئددی فیزیک آپاردیقلاری آراشتیرمالارا گؤره نوبل اؤدولینا لایق گؤرول‌دولر، ۲۷ نفر ایسه کرال جمعیتینه عضو سئچیل‌دیلر. تومسون اؤزونون روهلاندیریجی و محصولدار اداره اوسلوبو ایله لابوراتوریا عضولرینین درین رغبتینی قازانمیش‌دی. اوغلو و بیر قیزی دونیایا گل‌دی. اونلارین اوْغلو (جورج پاگت تومسون) سوْنرادان تانینمیش فیزیک اولدو و آراشتیرمالارینا گؤره ۱۹۳۷-جی ایلده نوبل اؤدولی آلدی.
حرفه ای فعالیّتی
[دَییشدیر]تومسون کاوئندیش لابوراتوریاسیندا دیرئکتور کیمی ایشه باشلایان‌دان سوْنرا بورادا اساس آراشتیرمالار الکتریک جریانینین طبیعتینین اؤیرنیلمه‌سی ایستیقامتین‌ده آپاریلیردی. تومسونون اساس ماراق اوبیئکتی ایسه کاتود شوالاری ایدی. ۱۸۹۰-جی ایللرین اوّللرین‌ده بیر نئچه اؤلکه‌ده فیزیکلر کاتود شوالارینین طبیعتینی اؤیره‌نمکله مشغول ایدیلر. کاتود شوالارینین نئقاتیو یوک‌لو ذرات اولدوغو آرتیق معلوم ایدی. لاکین بۇ ذراتین نه اولدوغو هله دقیقلشممیش‌دی.
تومسون جاتود بوروسو ایله بیر نئچه تجروبه آپاردیق‌دان سوْنرا بئله نتیجه‌یه گل‌دی کی (۱۸۹۷)، کاتود شوالاری اؤلچولری آتوم‌دان چوْخ کیچیک اوْلان ذراتدن عبارت‌دیر و او، بۇ ذراتی «کورپوسکول» آدلاندیردی. اونون تکلیف ائتدیی بۇ آد سوْنرادان باشقا فیزیکلر طرفیندن «الکترون» لوغتی ایله عوض ائدیل‌دی.
الکترونلارین کشفی فیزیکدا بؤیوک ایرلیلییش ایدی، چونکی او گؤستردی کی، آتوم ان کیچیک ذره دئییل. فیزیکلر یئنی کشفه اساس‌لاناراق آتومون قورولوشو حاق‌دا فیکیر یوروتمه‌یه باشلادیلار و آتومون مۆختلیف موْدللرینی تکلیف ائتدیلر. بۇ موْدللردن بیری آتومو ایچین‌ده منفی یوک‌لو الکترونلار یئرلشمیش موثبت یوک‌لو سفئرا کیمی تصویر ائدیردی. فوْرماسینا گؤره بۇ موْدل فیزیکلر آراسیندا "آلو پودینقی" (پلوم پوددینگ) آدینی آلدی. بۇ موْدل ارنست رزرفوردون (رزرفورد) پروتونو کشف ائتمه‌سی ایله بیردفه‌لیک رد ائدیل‌دی. تومسون کلسیومون رادیواکتیو ایزوتوپونو، هیدروژنین بیر الکترونو اولدوغونو کشف ائتمیش‌دیر.
تومسون ۱۹۰۶-جی ایلده قازلارین الکتریک کئچیریجیلیینه عایید نظری و تجروبی آراشتیرمالارینا گؤره نوبل اؤدولی آلدی. او ۱۹۰۸-جی ایلده جنگاور تیتولونا لایق گؤرول‌دو. ۱۹۱۸-جو ایلده تومسون ترینیتی کالجینین ماستئری وظیفه‌سینه تعیین ائدیل‌دی. و عؤمرونون سونونا قدر بۇ وظیفه‌ده چالیش‌دی.
بیرده باخ
[دَییشدیر]ایستینادلار
[دَییشدیر]خاریجی کئچیدلر
[دَییشدیر]- The Cathod Ray Tube site History and Physics Instruments
- Cavendish Laboratory Archived 2012-11-10 at the Wayback Machine. J. J. Thomson