هنری بکرل
آنتوان هنری بکرل (۱۸۵۲-۱۹۰۸) — تانینمیش فرانسه فیزیکی، ۱۹۰۳-جو ایل فیزیک اوزره نوبل اؤدولی قازانان.
حیاتی
[دَییشدیر]آنتوان هنری بکرل ۱۸۵۲-جی ایلده پاریسده دونیایا گؤز آچمیش‌دیر. آتاسی و باباسی تانینمیش فیزیک اوْلموشلار. بکرل اورتا تحصیلینی بؤیوک لودوویق لیتسئیین‌ده آلمیش، ۱۸۷۲-جی ایلده پوْلی تکنیک مکتبینه داخیل اوْلموش‌دور. ایکی ایلده‌ن سوْنرا ایسه کؤرپولر و یوللار عالی مکتبینه داخیل اوْلموش و مۆهندیس تحصیلی آلمیش‌دیر. طلبه‌لیک ایللرین‌ده معلم‌لیک ده ائتمیش‌دیر. داها سوْنرا میلّی تبیتشوناس‌لیق موزه ییین‌ده آتاسینین کؤمکچی وظیفه‌سین‌ده چالیشمیش‌دیر. بورادا ایشیغین پولیارلاشماسینا دایر تجروبه‌لر آپارمیش، بیرده یئر کوره‌سینین تِمپراتورو حاقیندا علمی مقاله‌لر اۆزرینده ایشلمیش‌دیر. ۱۸۸۸-جی ایلده پاریس بیلیم یوردونون طبیعت علملری فاکولته‌سین‌ده ایشیغین کریستاللاردا اودولماسی حاقیندا یازدیغی تِزیا گؤره دوکتور علمی درجه‌سینه لایق گؤرولموش‌دور.
فعالیّتی
[دَییشدیر]ویلهلم رونتگنین کشفین‌دن سوْنرا بکرل ایشیقلا آکتیولش‌دیریله‌ن لومین‌سه ائدیلمیش ماده لرین رونتگن شواسی بوراخیب-بوراخماماسی اۆزرینده آراشدیرما آپارماغا باشلامیش‌دیر. او، اوران-کالیوم سولفاتینی (اوران دۇزلارین‌دان بیری‌دیر) قالین، قارا کاغیذا بوکه‌رک، فوتوقراف پلاستینلرینین اوزرینه قویموش و اونو بیر نئچه ساعت گونش شواسی آلتین‌دا ساخلامیش‌دیر. نتیجه‌ده اوران دۇزونون رونتگن شوالاری بوراخدیغی آشکار ائدیلمیش‌دیر. لاکین قاران‌لیق مکان‌دا تجروبه کئچیررکه‌ن ده عئینی حال مۆشاهیده ائدن بکرل سوْنرالار یالنیز اوران بیرلشمه‌لرینین اؤزباشینا شوا بوراخدیغینی آشکارلامیش‌دیر. ۱۸۹۶-جی ایلده ایسه صاف اورانین اوران دۇزون‌دان اوچ-دؤرد دفعه داها آرتیق شۆالانما منبعی اوْلدوغونو آشکار ائدن عالیمین شرفینه، بۇ شوالار بکرل شوالاری آدلاندیریلمیش‌دیر.
بو طبیعت حادثه‌سی سوْنرالار دونیا فیزیکلری طرفین‌دن اؤیره‌نیله‌ن رادیاسییا علم ساحه‌سی ایدی. سوْنراکی ایللر عرضین‌ده عالیملرین آپاردیقلاری آراشدیرمالار نتیجه‌سین‌ده رادیاسییا ایله باغلی بیر سیرا سواللار جوابینی تاپمیش‌دیر. بیر مدت کئچدیک‌دن سوْنرا بکرل بۇ شوالارین الکترونلاردان عبارت اوْلدوغو قناعتینه گلمیش‌دیر. ماریا و پیئر کوری توریوم‌دا دا بۇ خاصه‌نی مۆشاهیده ائتمیش، داها سوْنرا ایسه پولونیوم و رادیوم آدلی ایکی یئنی المنتی کشف ائتمیش‌دیلر.
تانینماسی
[دَییشدیر]۱۹۰۳-جو ایلده آنتوان هنری بکرل ماریا و پیئر کوری ایله برابر، "رادیاسییانین آراشدیریلماسی ساحه‌سین‌ده فوق العاده خیدمتلرینه گؤره" فیزیک اوزره نوبل اؤدولینا لایق گؤرولموش‌دور. مراسیم زامانی اؤدولی تقدیم ائدن آکادمیک تئرنئبلاد هر اوچ لاورئاتین خصوصی نؤع شۆالانمانی کشف ائتمه‌سینه گؤره علم قارشی‌سین‌داکی خیدمتلرینی یوکسک قیمتلندیرمیش، بیرده بۇ شوالارین اؤیرنیلمه‌سینی گلجیین ایشی، یئنی انرژی منبعی اولاجاغینی بیلدیرمیش‌دیر.
اؤلومو
[دَییشدیر]بکرل عؤمرونون قالان حیصّه‌سینی علمی آراش‌دیرمالارلا و تدریس ایشینه حصر ائتمیش‌دیر. او، ۱۹۰۸-جی ایلده فرانسه نین برئتان اوستانینین لئ-کروازیک شهرین‌ده وفات ائتمیش‌دیر.
ایستینادلار
[دَییشدیر]
