پوْرتال:آذربایجان جومهوریتی/گیریش
 |
 |
 | |
آذربایجان جۇمهۇریتی و یا رسمی آدی آذربایجان رِسپوبلیکاسی (Azərbaycan Respublikası)، گونئی قافقازدا دؤولت، خزر دنیزی حوضه‌سینده یئرلشیر. قوزئی‌دان روسیه (داغیستان)، گورجوستان، باتی‌دن ائرمنیستان، گونئی‌دان ایران و تورکیه ایله هم‌سرحددیر. آذربایجانین آنکلاوی اوْلان ناخچیوان موختار جومهوریتی ائرمنیستانلا قوزئی-شرق‌ده، تورکیه ایله باتی‌دن هم‌سرحددیر. باشکندی باکی شهری‌دیر. آذربایجان اراضی‌سینین بیر حیسه‌سی ائرمنیستان طرفین‌دن ایشغال ائدیلیب.
۲۸ مای - جومهوریّت گونو ۱۹۱۸-جی ایلده موسلمان شرقین‌ده ایلک مجلیس‌لی جومهوریت اوْلان آذربایجان خالق جومهوریتینین یاراندیغی گون‌دور. ۳۰ آقوست ۱۹۹۱-جی ایلده شوروی ترکیبین‌ده موتفیق جومهوریت وضعیتین‌ده اوْلان آذربایجان جومهوریتینین عالی سووئتی «آذربایجان جومهوریتینین دؤولت موستقیل‌لیگی‌نین برپاسی حاقین‌دا» دئکلاراسی‌یا، ۱۸ اوْکتوبر ۱۹۹۱-جی ایل تاریخین‌ده ایسه «آذربایجان جومهوریتینین دؤولت موستقیل‌لیگی حاقین‌دا»، آنایاسا آکتی قبول ائتدی. بۇ تاریخ مۆعاصیر آذربایجان دؤولتی‌نین موستقیل‌لیگی‌نین برپاسی گونو ساییلیر.
حاضردا آذربایجان قدیم تاریخ و مدنیت ارثینه مالیک دونیوی و اونیتار دؤولت اوْلوب، اتنیک آذربایجان چوخ‌لوغونا صاحب اؤلکه‌دیر. آذربایجان یئددی موستقیل تورک دؤولتین‌دن بیری‌دیر. رئسپوبلیکانین ۱۵۸ اؤلکه ایله دیپلوماتیک موناسیبتی واردیر، ۳۸ بین‌الخلق تشکیلاتین عضوودور.
آذربایجان گوام و کیمیوی سلاح‌دان ایستیفاده قاداغاسی تشکیلاتلاری‌نین تأسیس‌چیلرین‌دن بیری‌دیر. ۱۹۹۳-جو ایلین سئپتامبرین‌دان موستقیل دؤولتلر بیرلیگینین عضوودور. ۹ مای ۲۰۰۶-جی ایلده آذربایجان بیرلشمیش میلتلر تشکیلاتینین یئنی یارادیلان اینسان حاقلاری کومیته‌سینه عضو سئچیلیب. صلاحیت‌لی نماینده‌لیک ۱۹ ایول ۲۰۰۶-جی ایلدن باشلاییب. آذربایجان همچینین بیلشمیش میلتلر تشکیلاتی، اوروپادا تهلوکه‌سیزلیک و امکداشلیق تشکیلاتی، اوروپا شوراسی و ناتونون سوله نامینه طرفداش‌لیق پروقرامینین عضوودور. بون‌دان علاوه اؤلکه بیرلشمه‌ینلر حرکاتی، بین‌الخلق تیجارت تشکیلاتی و بین‌الخلق الکترورابیطه اتفاقین‌دا موشاهیده‌چی وضعیتینه مالیک‌دیر.
بیرلشمیش میلتلر تشکیلاتی باش آسامبلئیاسین‌دا ۲۴ اوْکتوبر ۲۰۱۱-جی ایل سئچکیلری زامانی آذربایجان ۱۵۵ سس توپلایاراق ۲۰۱۲–۲۰۱۴-جو ایللر اۆچون بیرلشمیش میلتلر تشکیلاتی تهلوکه‌سیزلیک شوراسینین ۱۰ غئیری-دایمی عضوون‌دن بیری سئچیلیب.