میصر اینقیلابی
میصر اینقیلابی — عرب اؤلکه‌لرین‌ده‌کی عمومی آنتی‌حکومت نوماییشلرینین موهوم ترکیب حیصّه سی. نوماییشلر و آکسییالار قاهیره، ایسکندریه و بیر سیرا دیگر موهوم شهرلرده کئچیریلمیش‌دیر. نوماییش‌چیلرین ان فعال اوْلدوغو یئر قاهیرهنین مرکزین‌ده‌کی تحریر میدانی اوْلموش‌دور. اونلار میصری ۳۰ ایلده‌ن آرتیق بیر مۆدت‌ده ایداره ائدن محمد حسنی مبارکین حاکمیّت‌دن گئتمه‌سینی و جدی آنا یاسا اصلاحاتلارینین کئچیریلمه‌سینی طلب ائتمیشلر. ۱۷ گونلوک اعتراض نوماییشلرین‌دن و قارشی‌دورمالاردان سوْنرا حسنی مبارک ایستئفا وئردی، آنا یاسانین فعالیّتی دایاندیریل‌دی،مجلیس بوراخیل‌دی. حاکمیّت عالی حربی شورایا کئچدی.[۱]
حسنی مبارکین حاکمیّتی
[دَییشدیر]فوق العاده وضعیت
[دَییشدیر]۱۹۸۱-جی ایلین ۶ اوْکتوبریندا باشکان انور ساداتین ایسلام‌چی خالید ال-ایسلامبولی و طرفداشلاری طرفین‌دن قتله یئتیریلمه‌سین‌دن سوْنرا میصرده فوق العاده وضعیت اعلان اوْلون‌دو[۲]. سوی-قصدده ایشتیراک ائدن آلتی نفره اؤلوم هؤک‌مو وئریل‌دی[۳].
انور سادات قتله یئتیریلرکه‌ن اونون یانین‌دا اوْلان حسنی مبارک علین‌دن یارالان‌دی[۴][۵].
حسنی مبارک ۱۴ اوْکتوبر ۱۹۸۱-جی ایلده میصر یاشکان سئچیل‌دی[۶]. باشکان سئچیله‌ن‌دن سوْنرا او اوچ مین‌دن چوْخ ایسلامچینی هبسخانادان آزاد ائتسه ده، بیر نئچه ایسلام پارتییاسینین فعالیّتینه قاداغا قوی‌دو[۷]. حسنی مبارک ۱۹۸۴-جو ایلده شوروی ایله میصر آراسین‌داکی موناسیبتلرین نورماللاشماسینا نایل اولا بیل‌دی.[۸]. او همچینین ۱۹۸۵-جی ایل ژانویه‌نین۲-ده انور سادات طرفین‌دن سورگون ائدیلمیش پراووسلاو کلیساسینین پاتریارخی ۲-جی سئنوفیوسو گئری قایتاردی.[۹]
حسنی مبارک داخی‌لی سیاست‌ده سلفلرین‌دن فرق‌لی تک بیر آددیم آتدی: دؤولتین آپاریجی وظیفه‌لرینه، خصوصیله حربی یاپیسال(ساختار)ا آمریکادا تحصیل گؤرموش شخصلری تعیین ائتدی. میصر اوردوسو روسیهنین حربی تأثیر دایره‌سین‌دن چیخیب "آمئریکالاش‌دی".[۱۰].
سببلری
[دَییشدیر]ایقتیصادی وضعیت
[دَییشدیر]میصر هم ۲۰-جی عصرده، هم ده ۲۱-جی عصرین اوّللرین‌ده بؤلگه دا موهوم رول اویناییب. گئوستراتئژی مؤوقئیینه، ایقتیصادی آچیغا چیکمامیشی گؤره بۇ اؤلکه دایم خاریجی اؤلکه‌لرین ماراغینی اؤزونه جلب ائدیب. ایکینجی دونیا ساواشیندن سوْنرا میصرده باش وئره‌ن حادثه‌لر زامانی حاکمیّته گلن جمال عبدالناصر عرب میللت‌چی‌لیگی ایدئولوگییاسینین طرفداری اوْلوب. اونون اؤلومون‌دن سوْنرا حاکمیّته گلن انور سادات ایسراییلله صۆلح موقاویله‌سی باغلادی. اما دیگر عرب دؤولتلری بۇ رازیلاشمانی قبول ائتمه‌دیلر. نتیجه‌ده همین دؤوردن اعتباراً میصرین عرب دؤولتلری آراسین‌دا موناسیبت گرگینلشمیش‌دی. داخیل‌ده ده قبول اوْلونان قرارلارا جدی اعتراضلار وار ایدی. خصوصیله ده داخیل‌ده‌کی موسلمان قارداشلار قروپلاشماسی ایسرایلله ایمضالانان رازیلاشمادان جدی فیلئ‌ده ناراضی ایدی. چوخلاری میصرین همین واختلارداکی سیاستینین تسلیم‌چی سیاست کیمی قیمتله‌ن‌دیریردیلر. ۱۹۸۱-جی ایلده حاکمیّته گلن حسنی مبارک ده بۇ سیاستی داوام ائتدیردی. اونون حاکمیّتی ایللرین‌ده آمریکا بیرلشمیش ایالتلری-این میصره تأثیر ایمکانلاری چوْخ آرت‌دی. ۱۹۸۰-جی ایلده‌ن بۇ گونه کیمی آمریکا بیرلشمیش ایالتلری هر ایل حسنی مبارک حکومتینه ۱،۳ میلیارد دوللار تمه‌نناسیز حربی یاردیم ائدیر. بۇ ایللر عرضینده میصرله آمریکا بیرلشمیش ایالتلری آراسین‌دا چوْخ ایستی موناسیبتلر فورمالاشمیش‌دی. بۇ ایللر عرضینده آمریکا بیرلشمیش ایالتلری و میصر آراسین‌دا موتتفیق‌لیک پروسسی گئت‌دی. اؤلکه بؤیوک ایقتیصادی آچیغا چیکمامیشا مالیک اولسا دا، حسنی مبارکین حاکمیّتی ایللرین‌ده بۇ پروبلملر حلینی تاپمادی. اؤلکه‌ده‌کی ایشسیزلیین سوییه‌سی ده گئتدیکجه آرتیردی. حکومت ایسه بودجه‌نی دول‌دورماق اۆچون وئرگیلری آرتیریردی. اهالینین آزتمینات‌لی طبقه‌لرینین حیات سوییه‌سی ایسه گئتدیکجه پیسلشیردی. اهالینین تبقلشمه‌سی ده سۆرعتله گئدیردی[۱۱].
مبارکین آپاردیغی ایقتیصادی اصلاحاتلار میصری سعودی عربیستانیندان سوْنرا بؤلگه‌نین ان قودرت‌لی دؤولتینه چئویردی. تکجه ۲۰۰۴-۲۰۰۸-جی ایل اصلاحاتلاری میصرین اومومداخی‌لی محصولونون ایکی دفعه‌دن ده چوْخ آرتماسینا سبب اوْلدو. حسنی مبارک ایشسیزلیین آرادان قالدیریلماسی اۆچون دؤولت ایداره‌لرین‌ده لازیم اوْلدوغون‌دان دا آرتیق ایشچی گؤتورولمه‌سینه ده قرار وئردی. آنجاق ایشسیزلیگی نزرچارپاجاق درجه‌ده آزال‌دا بیلمه‌دی[۱۰][۱۲].
اینسان حۆقوقلاری
[دَییشدیر]سیاسی حۆقوقلار دا چوْخ محدودلاشدیریلمیش‌دی. یادفیکیرلی‌لیک قبول اوْلونموردو. حسنی مبارکه قارشی چیخانلار تعقیب اوْلونوردولار. بوتون بونلار اهالینین حاکم رژیمه قارشی نیفرتینی آرتیریردی.[۱۱].
بیر سیرا متخصصلرین ریینه اساساً میصرده باشلامیش ایغتیشاشالارین اساس سببی مبارکین ۳۰ ایللیک آرام‌سیز حاکمیّته مالیک اولماسی، ایشسیزلیک، اهالینین سوسیال حاقلارینین قورونمامام‌سی اوْلموش‌دور[۱۳][۱۴].
میصرده باش وئرمیش حادثه‌لر بیر سیرا آدلار قویولموش‌دور. مثلاً تویتتئر اینقیلابی[۱۵]، گنجلر اینقیلابی[۱۶]، خاردال اینقیلابی[۱۷]، کورورت اینقیلابی[۱۸] و خورما اینقیلابی[۱۹].
WikiLeaks سایتینین هله دسامبردا آچیقلادیغی دیپلوماتیک مکتوبلاردا یازیلمیش‌دی کی، میصرده نینکی موخالیفته سؤز دئمه‌یه ایمکان وئریلمیر، حتی حاکم پارتییادان اولانلار دا ۳۰ ایلدیر کی، بوش قالان ویتسئ-باشکان وظیفه‌سینه یاخین بوراخیلمیرلار. "هوسنی مبارک اؤزونه ویتسئ-باشکان گؤتورمور. بونا ایمکان وئرمه‌یه‌ن شخص - اونون خانی‌می سوزان مبارک‌دیر. سوزان مبارک اوغلو جامالا آلتئرناتیو اولا بیله‌جک آداملارین هامی‌سینین قاباغینی آلیر. قامالی باشکان‌لییه آپاران باش‌لیجا قوه اونون آناسی سوزان مبارک‌دیر. سوزان مبارکین حاکمیّتی و نفوذو قامال اۆچون هللئدیجی رول اویناییر".
آمریکا بیرلشمیش ایالتلریین جهریستیان سجیئنجئ مونیتور قزئتی یازیر کی، ۲۰۰۶-جی ایلده میصرده‌کی آمریکا سفیری فرانک ریججاردیونئ واشینقتونا مکتوبون‌دا بیلدیرمیش‌دی:
"باشکان هوسنی مبارکین اطرافین‌داکی کؤهنه قواردییا باشکانین واریثی کیمی اوردودان چیخمیش شخصی گؤرمک ایستردی. باشکانین اوغلو قامال ایسه اینوئستی‌سییا-بانک دایره‌لرین‌دن‌دیر. قامالین اؤز اطرافینا ییغدیغی یئنی تاخیم کؤهنه قواردییانی سیخیشدیریب چیخارماق ایستییر".
WikiLeaks-ین آچیقلادیغی آمریکا بیرلشمیش ایالتلری تئلئقراملارینا گؤره، "اوردونون اورتا و آشاغی روتبه‌لی ظابطلری مۆدافیعه ناظرین‌دن کسکین نارازیدیرلار. ظابطلر ۳۰ ایل اوولکی کیمی ائلیتا حساب اولونمورلار. میصرین مۆدافیعه ناظری او بیری نازیرلر کیمی شخصی صادق‌لیگی بیلیک و باجاریق‌دان یوخاری قویولور".[۲۱]
۱۹۵۲-جو ایلده‌ن بری اؤلکه‌نی ۳ اساس سیاسی فیگور ایداره ائتمیش‌دیر. جامال آبدولناسیر، انور سادات و ایندیکی میصر یاشکان حسنی مبارک، میصر اوردوسون‌دا یوک‌سه‌له‌رک سیاسته کئچمیش و گرک ایندیکی باشکان مبارک، ایسترسه ده جامال ابدول ناسیر و انور سادات، اؤلکه‌نی دمیر یومروقلا ایداره ائتمیش و موخالیفتین گۆجله‌نمه‌سینه ایمکان وئرمه‌مه‌یه چالیشمیش‌دیلار.
میصر، عرب دؤولتلری ایچریسینده ان گۆج‌لو اوردویا صاحب اوْلان اؤلکه اولاراق تانین‌سا دا، بۇ اوردو سیاستله بیرگه یاشاماغا آلیشدیغی اۆچون عرب-ایسرایل محاربه‌لری نده تسیرسیز قالمیش و فیلیسطین پروبلمینین عربلرین لئهینه حل ائدرک عرب دؤولتلرینین بایراقدارلیغینیی ائتمه‌یه چالیشان میصر سیاستینه کیفایت قدر دستک وئره بیلممیش‌دیر.
میصر، ایسرائیلله موهاریبدهن مغلوب آیریلان‌دان سوْنرا اؤزونو قوروماق و سینای یاریماداسینین شرقین‌دن سووئیش کانالینا یؤنه‌له‌ن ایسرایل تهدیدینی لغو ائده بیلمک آماچله بۇ اؤلکه ایله صۆلح باغلادی . انور ساداتین بۇ آددی‌می عربلر آراسین‌دا بؤیوک بیر اعتراضلا قارشیلان‌سا دا، ایسرایل و غرب دونیاسین‌دان دستک گؤرموش و خصوصیله ده آمریکا بیرلشمیش ایالتلری میصره بؤیوک مالییه و حربی یاردیم ائدرک اؤلکه‌نین عربلر آراسین‌داکی نفوذونو یئنی‌دن قازانماسینا کؤمک اولماغا چالیشمیش‌دیر. آمریکا بیرلشمیش ایالتلری میصر-اردون-سعودی عربیستانی اوچبوجاغینا چوْخ بؤیوک اهمیت وئرمیش‌دی.
میصر، عوثمانلی دؤورون‌دن بری عرب سیاسی دوشونجه‌سی یئتیشدیردیی، چوْخ سای‌دا ائتنیک، دینی قروپون بیر آرادا یاشادیغی بیر اؤلکه‌دیر. عرب، ایسلام، هئلئنیستیک مدنیتی، مسیحیّت و میستی‌سیزمی بیر آرادا یاشادیغی قاهیره و ایسکندریه کیمی شهرلر چوخ‌لو سای‌دا موخالیف فیکیرلی اینسانلارا و صنعت‌چیلره ده ائو صاحب‌لیگی ائتمک‌ده‌دیر.
میصرده ائتنیک معنادا چوْخ بؤیوک بیر موختلیف‌لیک اولماسا دا، دینی معنادا واحید بیر قورولوش مؤوجود دئییل‌دیر. میصر اهالی‌سینین ۹۰% یاخینی موسلمان‌دیر. موسلمانلارین بؤیوک بیر قیسمینی سوننیلار اولسا دا صوفی تعلیملری و شیعه‌لیگی قبول ائدنلر ده کیفایت قدردیر. بونونلا یاناشی، اهالینین تخمیناً ۱۰%-اینی کریستیانلار تشکیل ائدیر. میصر مسیحییانلارینین ۹۰%-i ایسکندریه ده اوْلان قیبتی پراووسلاو کیلسساینه باغلی اولسادا، قالانلاری ایسه قیبتی کاتولیک و پروتئستانتدیرلار. کریستیانلارین بؤیوک بیر قیس‌می ایسکندریه و قاهیرهده یاشاییرلار.
اؤلکه ایچریسینده فعالیّتی گئتدیکجه آرتان تشکیلاتلاردان اوْلان موسلمان قارداشلار و اونا باغلی اولاراق حرکت ائدن قروپلار، حسنی مبارک و رهبرلیینه قارشی دویدوقلاری غضبی کریستیانلارا قارشی یؤنلدیرلر. چونکی موسلمان قارداشلار تشکیلاتی، حسنی موباریین کریستیان غربین میصرده‌کی نماینده‌سی اولاراق گؤرورلر.
۲۰۰۶-جی ایلده باش توتموشمجلیس سئچکی‌سینین نتیجه‌سین‌ده موسلمان قارداشلار تشکیلاتی میصر مجلیسیه گیرمه‌دی، لیبئرال وفد پارتییاسی آنجاق ۶ دئپوتات مانداتی قازان‌دی.
۱ ژانویه ۲۰۱۱-جی ایلده ایسکندریهده کلیسایه تشکیل ائدیله‌ن بومبالی هوجوم و آردین‌دان قاهیره کوچه‌لرین‌ده باش وئره‌ن کریستیان-موسلمان قارشی‌دورماسی میصرده چوْخ بؤیوک ناراحات‌لیق تؤرتمیش‌دی.[۲۲].
حرکاتین آپریجی قوه‌لری
[دَییشدیر]ال-غاد پارتییاسی ۲۰۰۴-جو ایلده میصر رهبرلیگی طرفین‌دن رسمی قئیدیاتا آلین‌سا دا، تشکیلاتین رهبری ایمه‌ن نور ۲۰۰۵-جی ایلین ژانویه‌سینده حبس اوْلونوب و بیر قدر سوْنرا آمریکا بیرلشمیش ایالتلری حکومتینین قاهیره‌یه تضییقلرین‌دن سوْنرا آزادلیغا بوراخیلیب. پارتییا اؤلکه‌ده آنا یاسا دییشیک‌لیگی طلبینی ایرلی سورور. ۲۰۰۵-جی ایلدکیمجلیس سئچکیلرین‌ده پارتییا رسمی رقه‌ملره گؤره، ۷ فایز سس قازانیب. آنجاق بیر قدر سوْنرا پارتییادان بیر قروپ آیریلاراق "صاباح" آدلی یئنی پارتییا یارادیب. "صاباح"این حکومتین پارتییاسی اولدوغو ادعا ائدیلیر.
کیفایه حرکاتی میصرین کریستیان قیبتی طایفه لارینین نماینده‌سی جورج ایسهاق طرفین‌دن یارادیلیب. کیفایه اساس هدفینین مبارکین ایستئفایا گؤندریلمه‌سی و حاکمیّتین آتادان اوغولا کئچمه‌سینین قارشی‌سینی آلماق اولدوغونو اعلان ائدیب.
یئنی وفد پارتییاسی. میصرین اساس سیاسی تشکیلاتلارین‌دان بیری‌دیر، ۱۹۱۹-جو ایلده یارادیلیب. پارتییا ۱۹۵۳-جو ایلده او زامانکی دؤولت باش‌چی‌سی جامال ابدولناسیر طرفین‌دن باغلان‌سا دا، ۱۹۸۳-جو ایلده یئنی‌دن برپا اولونوب. حاضیردا وفدین میصر پارلامئنتینده ۶ دئپوتاتی وار. ساغ‌چی پارتییا حساب اولونان وفدین رهبرلرین‌دن اولان نومان گوما میصرده فوق العاده وضعیتین لغو اولونماسی، سیاسی مهبوسلارین آزادلیغا بوراخیلماسینی طلب ائدیر. عئینی زامان‌دا اینگیلیسلره قارشی سرت موناسیبتی و ایرانلا دوستلوق (۱۹۸۱-جی ایلده‌ن سونرا ایرانلا میصر آراسین‌دا موناسیبتلر دوشمه‌ن‌چی‌لیک سوییه‌سین‌ده‌دیر) علاقه‌لرینین قۇرولماسینین طرفداری‌دیر.
موسلمان قارداشلار. میصرین ان بؤیوک و گۆج‌لو موخالیف ایسلام‌چی حرکاتی‌دیر، ۲۰-جی عصرین اوّللرین‌ده موسلمان دونیاسین‌دا باشلایان موستملکه علیهینه ایسلام‌چی مقاومت حرکاتی دالغاسین‌دا یارانیب. قیسا زامان‌دا بؤیوک سای‌دا طرفدارلار توپلایان و دئمک اولار کی، دونیانین بوتون اؤلکه‌لرینه یاییلان، خصوصاً ده عرب اؤلکه‌لرین‌ده تشکیلات‌لانان "قارداشلار" میصرده هر زامان آغیر باسقیلارلا اوزلشیب، حرکاتین رهبرلری، خصوصاً ده جامال ابدول ناصر و انور سادات زامانین‌دا هبسخانالارا سالینیب، بیر چوخلاری اؤلدورولوب. بون‌دان سوْنرا تشکیلات داخیلین‌ده پارچالانما یارانیب، حرکات رادیکاللار و نیسبتاً مؤتدیل خطه بؤلونوبلر. تشکیلاتین فعالیّتی رسمه‌ن قاداغان اوْلونسا دا، عضولری موستقیل اولاراق میصرمجلیسین‌ده تمثیل اوْلونوبلار. ۲۰۰۵-جی ایل سئچکیلرین‌ده میصرمجلیسینه ۸۰-ا یاخین "ایخوان‌چی" دئپوتات دوشموش‌دو.
میلّی دییشیک‌لیک جمعیتی میصر موخالیفتینین هازیرکی رهبری، بئینلخالق آتوم انرژی‌سی آگئنت‌لیگینین سابیق دیرئکتورو محمد ال-بارادئی طرفین‌دن یارادیلیب. ۲۰۰۹-جو ایلده بائا دیرئکتورو وظیفه‌سین‌دن گئدن ال-بارادئی میصرده سیاسی فعالیّته باشلایاجاغینی بیان ائتدی. آز بیر واخت‌دا میصرین تانینمیش ژورنالیستلری، یازی‌چیلار، سیاست‌چیلر، صنعت‌چیلر و باشقا تانینمیش شخصلر ال-بارادئینین یاراتدیغی حرکاتا قوشول‌دولار. قئید ائدک کی، هله ایکی ایل اوّل ال-بارادئی میصرده هممجلیس (۲۰۱۰-جو ایلده کئچیریل‌دی)، هم ده باشکان (بو ایل کئچیریلمه‌سی پلانلاشدیریلیر) سئچکیلرین‌ده ایشتیراک ائدجیینی بیان ائتدی. آنجاق اساس شرط کیمی، اؤلکه‌نین سئچکی قانونوئریجیلیینین دییشمه‌سینی طلب ائدیردی.
لیبئرال پارتییاسی میصرین اساس دونیوی سیاسی پارتییالارین‌دان‌دیر. داها اوّل ساغ یؤنوم‌لو اولسا دا، لیبئرال پارتییا ایندی داها چوْخ مرکزچی خطی مۆدافیعه ائدیر.
"۶ آوریل" حرکاتی ۲۰۰۸-جی ایل آوریلین ۶-دا میصرلی گنج فعاللار طرفین‌دن یارادیلیب. حرکات بوتون سیاسی قوه‌لرله یاخین موناسیبت ساخلاییر. عئینی زامان‌دا حرکات‌دا موختلیف سیاسی باخیشلارین داشیییجیلاری، و ده نئیترال گنجلر وار.[۲۳]
باشلانماسی
[دَییشدیر]ژانویه‌نین ۱۷-ده قاهیره شهرین‌دهمجلیس بیناسی قارشی‌سین‌دا بیر وطنداش اؤزونو یاندیرماغا جهد گؤسترمیش‌دیر. آغیر یارالانان وطنداشین حیاتی خلاص اوْلونموش‌دور.[۲۴]. سوْنراکی گون بیر نفر قاهیرهده حکومت بیناسی قارشی‌سین‌دا، ۲۵ یاش‌لی ایشسیز بیر نفر ایسه ایسکندریهده اؤزونو یاندیرماغا جهد ائتمیش‌دیر. هر ایکی شخص خسته خانایا چاتدیریلمیشلار و حیاتلاری خلاص اوْلونموش‌دور.[۲۵]
خرونولوگییا
[دَییشدیر]۲۵ ژانویه - غضب گونو
[دَییشدیر]
ژانویه‌نین ۲۵-ده میصرین باشکندی قاهیرهده و دیگر شهرلرده ایلک نوماییشلر باش وئردی. آکسییا ایشتیراک‌چیلاری اؤلکه‌ده ایقتیصادی و سیاسی اصلاحاتلار طلب ائدیردیلر. قاهیرهده نوماییشه چیخانلار تحریر میدانینا، عالی محکمه‌نین قارشی‌سینا توپلاشیب، "اساس چیخیش یولو تونی‌سین یولودور!" یازیلان شوعارلار توتموش‌دولار. اونلارین بیر قیس‌می داخی‌لی ایشلر نازیرلیینین بیناسی قارشی‌سین‌دا دا توپلاشماغا جهد ائتسه‌لر ده، پولیس بۇ ایستیقامت‌ده یوللاری باغلامیش‌دی. پولیس آکسییا ایشتیراک‌چیلارینی داغیتماق اۆچون گؤزیاشاردان قازدان و سو شیرناقلارین‌دان ایستیفاده ائتسه ده، مقصدلرینه نایل اولا بیلمه‌دی.[۲۶][۲۷]. همین گون آکسییالاردا بیر پولیس ایشداشی دا هلاک اوْلدو.[۲۸].
۲۶ ژانویه
[دَییشدیر]حاکمیّت اورقانلاری کوتلوی آکسییالارین کئچیریلمه‌سینه قاداغا قوی‌سا دا[۲۹]، نوماییشلر قاهیره، ایسکندریه و سووئیش شهرلرین‌ده داوام ائتدی. موختلیف معلوماتلارا گؤره، نوماییشلرده اون مینلرله اینسان ایشتیراک ائتدی. اعتراضچیلار فاجئبووک و تویتتئردن کووردیناسییا مرکزی کیمی ایستیفاده ائتدیکلرین‌دن، حاکمیّت اورقانلاری تویتتئری[۳۰]، آز سوْنرا ایسه فاجئبووکو باغل‌دی.[۳۱]. آکسییالار زامانی ۷۰ نفر خسارت آلمیش‌دیر[۳۲]. میصر باشکانینین اوغلو جامال مبارکین لندنا قاچماسی باره‌سین‌ده خبر یاییل‌سا دا،[۳۳]، میصرده‌کی آمریکا بیرلشمیش ایالتلری سفیرلیگی معلوماتی تکزیب ائتدی.[۳۴].
۲۷ ژانویه
[دَییشدیر]میصر فوند بیرژاسی یارانمیش گرگین وضعیتله علاقه دار ایشینی دایاندیردی[۳۵]. آکسییالاردا حبس اوْلونانلارین عمومی سایینین مین نفردن آرتیق اولماسی باره‌سین‌ده معلومات یاییل‌دی[۳۶].
۲۸ ژانویه - غضب جومعه‌سی
[دَییشدیر]ژانویه‌نین ۲۸-ده میصر یاشکان حسنی مبارک تلویزیون ایله خالقا مراجعت ائتدی. او همیشه اؤلکه اهالی‌سینین اساس طبقه‌سینین - یوخسول اینسانلارین طرفین‌ده اوْلدوغونو بیان ائتدی: "بیز ایشسیزیلکله موباریزه‌نی داوام ائتدیرجییک. بیز هازیرکی وضعیتین - تالان‌چی‌لیق و یانغین تؤردیلمه‌سینین عهده سین‌دن گلجییک. من میصرلیلری اؤلکه‌نین عمومی ماراقلارینا خیدمت ائتمه‌یه، حکومت بینالارینی یاندیرماماغا چاغیریرام".
میصر یاشکان هموته‌نلرینی امین ائدیب کی، ایقتیصادی و سیاسی اصلاحاتلاری داوام ائتدیره‌جک. "بو میصره قارشی سؤودلشمه‌دیر"، - دئیه‌ن حسنی مبارک اینسان تلفاتینا کدرلندیینی بیلدیردی. حسنی مبارک حکومتی ایستئفایا گؤندردیینی اعلان ائتدی.[۳۷]. کئچمیش مولکی آویاسییا ناظری احمد شفقی اؤلکه‌نین باش ناظری تعیین ائدیلیب[۳۸]. بوتون بونلارا باخمایاراق، آکسییالار بیر سیرا شهرلرده داوام ائتدیریل‌دی. نوماییشلر زامانی خسارت آلانلارین سایینین ۸۷۰ نفره چات‌دی[۳۹].
میصرین اساس موخالیف فیقورلارین‌دان بیری محمد ال-بارادئی نوماییشه قوشولماق اۆچون میصره قاییت‌دی. او، جومعه گونو کوتلوی اعتراضلاردا ایشتیراک ائتمک و داها یاخشی گوزاران اۆچون خالقین طلبلرینه دستک وئرمک اۆچون گلدیینی دئدی:
"من گلمیشه‌م کی، اونلارلا بیرگه اولوم. من همیشه دئمیشه‌م کی، منی بو دییشیکلیین سیموولو کیمی گؤرمک ایسته‌سه‌لر، مقبول‌دور، لاکین دییشیک‌لیک اونلار بیر آرایا گلمیینجه، باش وئرمه‌یه‌جک. اونلار ایندی بیر آرایا گلیبلر و من ده سیاسی و معنوی دستک وئرمک اۆچون اونلارلا بیرلیک‌ده اولماغا بورج‌لویام. اونلارین آدین‌دان دانیشماغا و اونلارلا بیرلیک‌ده اولماغا هازیرام. من بونو ائله ائتمک ایستییرم کی، کئچید یومشاق اولسون".[۴۰]
بعضی پولیسلرین نوماییش‌چیلرین طرفینه کئچمه‌سی خبرلری یاییل‌دی.[۴۱]. قاهیره شهرین‌ده اوردو بیرلشمه‌لرینین آرتیریلماسی حاقین‌دا خبر وئریل‌دی.[۴۲]. همچینین اینتئرنئت تام باغلان‌دی. اؤلکه باشکانینین، حکومت قوروملارینین سایتلاری دا باغلان‌دی. بون‌دان اوّل میصرده فاجئبووک سوسیال شبکه‌سینین و تویتتئر خیدمتینین فعالیّتی ده دایانمیش‌دی.[۴۳][۴۴][۴۵].
۲۹ ژانویه
[دَییشدیر]اؤلکه‌ده‌کی اعتراض آکسییالارین‌دان تشویشه دوشه‌ن میصر یاشکان حسنی مبارک اوغلانلارینی لندنا گؤندردی. لاکین میصرین دؤولت تلویزیونسی تکیدله معلوماتی تکزیب ائتدی.[۴۶][۴۷].
قاهیرهنین (میصر) مرکزی میدانی ساییلان تحریر میدانیندا موخالیفت طرفدارلارینین اعتراض آکسییاسی داوام ائدیردی. میدان‌دا آزی ۵۰ مین نوماییشچینین توپلاشماسی باره‌ده معلومات وئریل‌دی. حرب‌چیلرله نوماییش‌چیلر آراسین‌دا هر هان‌سی قارشی‌دورما باش توتمادی. میصر سیلاح‌لی قوه‌لرینین باش قرارگاه ری‌سی آمریکا بیرلشمیش ایالتلری-دان قاهیره‌یه قاییت‌دی. آرتیق اوردونون سون حادثه‌لرله باغلی مؤوقئیینین آیدین اوْلدوغو و خالقا قارشی سیلاح ایشلتمیجیی بیلدیریل‌دی. بۇ خوسوس‌دا حربی کومان‌دان‌لیق و باشکان آدمینیستراسییاسی آراسین‌دا جدی گرگین‌لیک یاراندیغی معلوم اوْلدو. ایغتیشاشلار نتیجه‌سین‌ده اؤل‌نلرین سایی ۱۰۰ نفره چات‌دی. قاهیرهده مین نفره یاخین نوماییش‌چی حسنی مبارک رژیمینین سیموولو ساییلان و خالق طرفین‌دن "ایشگه‌نجه ائوی" آدلان‌دیریلان داخی‌لی ایشلر نازیرلیینین بیناسینا هوجوم ائتمه‌یه جهد ائتدی. محمد ال-بارادئی ده حسنی مبارکی ایستئفا وئرمه‌یه و حاکمیّتین تهویل وئریلمه‌سی اوزره پلانی رازیلاشدیرماغا چاغیردی. او، "ال-جزیره" تئلئکانالینا تئلئفونلا موصاحیبه‌سین‌ده بیلدیریب کی، یالنیز باشکانین ایستئفاسی اؤلکه‌ده‌کی ایغتیشاشلارا سون قویا بیلر: "مبارکین سیستمی میصر خالقینین سیاسی، ایقتیصادی و سوسیال طلبلرینه جواب وئره بیلمه‌دی. بیز آزادلیق، دموکراتییا و سوسیال عدالته اساس‌لانان یئنی میصر قورماق ایستییریک"[۴۸][۴۹].
قاهیرهده باش وئره‌ن ایغتیشاشلار زامانی میصرین باش باستان شیناسو زاهی خواسین بیلدیردیینه گؤره قارت‌چیلر میصر موزئیین‌ده‌کی ایکی مومییانی محو ائدیب. قارت‌چیلر موزئیین کاس‌ساسینی دا سویوبلار. ایغتیشاشلارلا علاقه دار اوردو تهلوکه‌سیزلیک آماچله توریستلرین میصر پیرامی‌دالارینا گیریشینه ده قاداغا قوی‌دو.[۵۰][۵۱][۵۲].
سحر ساعتلارین‌دا میصرده ال-جزیره تئلئکانالینین یایی‌می میصر حکومتی طرفین‌دن دایاندیریل‌دی. بۇ حاق‌دا ال-جزیره تئلئکانالی معلومات وئردی. تئلئکانالین وئردیی معلوماتا گؤره، تئلئکانالینین بوتون ایشداشلارینین قئیدیاتی لغو edildi.Misir موخالیفت رهبری، محمد ال-بارادئی حبس ائدیله‌رک ائو دوستاغی ائدیل‌دی.[۵۳][۵۴].
حسنی مبارک میصر کشفیاتینین رهبری عمر سولئیمانی اؤلکه‌نین ویتسئ-یاشکان تعیین ائدیب. میصرده ویتسئ-باشکان وظیفه‌سی ۱۹۸۱-جی ایلده میصر یاشکان انور ساداتین اؤلدورولمه‌سین‌دن سوْنرا اونون یئرینه کئچه‌ن حسنی مبارک حاکمیّته گلن‌دن ۳۰ ایلدیر کی، بوش قالمیش‌دی.[۵۵]
بئنی-سوئیف شهرین‌ده نوماییش‌چیلرله پولیسلر آراسین‌داکی توققوشمادا اون ایکی نفر هلاک اوْلدو.[۵۶]
۳۰ ژانویه
[دَییشدیر]ژانویه‌نین ۳۰-او میصرده مؤوجود اوْلان فوق العاده وضعیت قاهیره، ایسکندریه و سووئیش شهرلرین‌ده اوزادیل‌دی. داها اوّل ژانویه‌نین ۲۸-i و ۲۹-او آخشام ساعت ۶ و ۴ اوْلان کومئندانت ساعتینین واختی ۱۵:۰۰-داک آرتیریل‌دی. همین گون باشکان مبارک اوردو رهبرلیگی ایله گؤروشلر کئچیردی.[۵۷]
۳۱ ژانویه
[دَییشدیر]میصرده چیخان اش-شوروک قزئتینین معلوماتینا گؤره ویتسئ-باشکان عمر سولئیمان حسنی مبارکه حاکمیّت‌دن ال چکمیی مصلحت گؤردویونو یازدی.[۵۸] میصر یاشکان حسنی مبارک اؤلکه باشکندین‌دا اهالینین اعتراض آکسییالارینین گۆجله‌نمه‌سی فونون‌دا بۇ شهری ترک ائدیب و نیسبتاً سابیتلیین مۆشاهیده ائدیلدیی شارم ال-شئیخه گلیب. او، بورادا اؤزونه مخصوص بیر هوتئله سیغینیب. عئینی زامان‌دا بۇ سحردن اعتباراً شارم ال-شئیخه اوردو یئریدیلیب.[۵۹][۶۰]
میصر یاشکان حسنی مبارک بازار گونو یئنی حکومته اؤلکه‌ده ساکیت‌لیک و سابیتلیین یارادیلماسی، ایشسیزلیکله موباریزه آپاریلماسی و یئنی ایش یئرلرینین یارادیلماسی ایله باغلی تاپشیریق وئریب. بۇ حاق‌دا میصرین میلّی تلویزیونسی خبر وئریب. میصر رهبری همچینین کورروپ‌سییا ایله داها فعال موباریزه آپارماق امری وئریب.
کئچه‌ن هفته‌نین جومعه گونو مبارک آردی-آراسی کسیلمه‌یه‌ن خالق ناراحات‌چی‌لیقلاری فونون‌دا حاکمیّتی ایستئفایا گؤدریب. او، یئنی نازیرلر کابینئتینین یارادیلماسینی کئچمیش مولکی آویاسییا ناظری احمد شافیقه تاپشیریب.[۶۱]
قاهیره هبسخاناسین‌دا باش وئرمیش ایغتیشاشلار نتیجه‌سین‌ده اونلارلا اینسان هلاک اوْلوب. مینه یاخین مهبوس ایسه قاچماغا موفّق اوْلوب.[۶۲][۶۳]. همچینین میصرده ال-جزیره کانالینین یایی‌می دایاندیریلیب.[۶۴]
۱ فوریه - میونلارین یوروشو
[دَییشدیر]
میصر حاکمیّتی بوتون سرنیشین قاتارلارینین حرکتینه موقتی قاداغا قوی‌دو. میلّی آویاسییا خیدمتی "ائگیپتایر" ایسه کومئندانت ساعتینین قوه‌ده اوْلدوغو مدت اۆچون بوتون داخی‌لی و خاریجی رئیسلرینی تخیره سال‌دی. ساعت ۱۵:۰۰-دان ۸:۰۰-دک هئچ بیر اوچوش اولمادی.[۶۵]
میصر اوردوسو نوماییش‌چیلره قارشی گۆج‌دن ایستیفاده ائتمه‌یه‌جک. بۇ باره‌ده اؤلکه‌نین گۆج ایستروکروتلارینین رسمی معلوماتین‌دا بیلدیریلیر. یاییلان بیانات‌دا "صۆلح شرایطین‌ده سؤز آزادلیغینا هامی اۆچون تأمینات وئریلیر"، دئیه قئید اوْلونوب. قئید ائدک کی، اوّل میصرین مۆدافیعه نازیرلیینین نماینده‌سی باشکان حسنی مبارکین ایستئفاسی طلبی ایله چیخیش ائدن نوماییش‌چیلره قارشی گۆج‌دن ایستیفاده ائدیلجیینی بیلدیرمیش‌دی.[۶۶]
حسنی مبارک یئنی فورمالاشدیردیغی حکومت عضولرینه موخالیفتله دانیشیقلارا باشلاماغی تاپشیریب.[۶۷]
.jpg)
میصر یاشکان حسنی مبارک اؤز موعاوینی عمر سولئیمانی موخالیفتله فوری دانیشیقلار آپارماق اۆچون نماینده تعیین ائدیب. "باشکان منه بوتون پروبئلملرله باغلی دیالوقون باشلانماسی اۆچون سیاسی قوه‌لرله دانیشیق آپارماغی تاپشیریب"، دئیه ویتسئ-باشکان تلویزیون ایله خالقا مراجعت ائتدی. دانیشیقلار موخالیفتین محدود مدت عرضینده کونستیتوسیون اصلاحاتلارین کئچیریلمه‌سی ایله باغلی اساس طلبلرینی ایحاطه ائدجک. بون‌دان باشقا، بیرینجی درجه‌لی مسئله‌لر آراسین‌دا ایشسیزلیک، یوخسوللوق و کورروپ‌سییا ایله موباریزه موذاکیره ائدیله‌جک. موخالیفتین حاکمیّتله دیالوقا راضی اوْلوب-اولمایاجاغی ایسه بل‌لی دئییل. موخالیفت بیان ائدیب کی، عمر سولئیمانین تکویفینه بۇ گون آیدین جواب وئریله‌جک.
خاتیرلاداق کی، میصر موخالیفتی الاهینی اومومخالق تتیلینه و "میلیونلارین اعتراض مارشی"نا چاغیردی. بو مراجعت قاهیرهنین عسگرلر و زیرئه‌لی تکنیک ایله ایحاطه اولونان مرکزی تحریر میدانیندا سسله‌ن‌دی. موخالیفت "اوردو، میصر و مبارک آراسین‌دا سئچیم ائت!" شوعارینی ایرلی سورموش‌دو. همین گون آکسییا ایله علاقه دار اؤلکه‌ده دمیر یولو رابطه‌سی تام دایاندیریلمیش‌دی.[۶۸]
تبمم-ده چیخیش ائدن رجب تایییب اردوغانین چیخیشی تحریر میدانینا ییغیشان نوماییش‌چیلرده روح یوکسک‌لیگی یارادیب، رجب تایییب اردوغانین عدالت و اینکیشاف پارتییاسینین قروپ ییغینجاغین‌دا حسنی مبارکه، "خالقی قانئ ائدن آددیملار آتین"، - دئمه‌سینه میصر میدانلارین‌دان جواب گل‌دی. نوماییش‌چیلر، "باش ناظر اردوغان!"، - دئیه شوعارلار سسله‌ن‌دیره‌رک تۆرکیه باش ناظری اردوغانا تشککور ائدیبلر.[۶۹]
میصر باشکندی قاهیرهده موختلیف حسابلامالارا گؤره بیر نوچه یوز مین‌دن ۲ میلیونا قدر آدام کئچه‌لره چیخیب باشکان موبارکین ایستئفاسینی طلب ائدیر.[۷۰][۷۱] تحریر میدانیندا توپلاشان اعتراضچیلار آرتیق کوچه‌لره ده یاییلیب. بۇ آرادا میصرین ان یاش‌لی پارتییاسی ، Wafd بیانات یاییب. بیانات‌دا دئییلیر کی، موخالیفت قروپلاری آراسین‌دا وضعیته نظارت ائتمک اۆچون "خالق جبهه‌سی" یاراتماقلا باغلی راضی‌لیق الده ائدیلیب. Wafd بیان ائدیر کی، باشکان حسنی مبارکین حاکمیّتی آرتیق لئگیتیملیینی ایتیریب.
بیر قدر اوّل قاداغان ائدیله‌ن "موسلمان قارداش‌لیغی" تشکیلاتی دا بیانات یایاراق بیلدیریب کی، "هئچ بیر حال‌دا مبارک حاکمیّتی ایله دانیشیقلارا گئتمه‌یه‌جکلر.
داها اؤنجه بیر نئچه موخالیفت پارتییاسی باشکان مبارکی حاکمیّتی یئنی تعیین ائتدیی ویتسئ-باشکان عمر سولئیمانا تهویل وئرمه‌یه چاغیرمیش‌دیلار. و سولئیمانلا دانیشیقلارا هازیرلاشدیقلارینی بیلدیرمیش‌دیلر.
یوز مینلرله اینسان قاهیرهده، تحریر میدانینا توپلاشیب باشکان حسنی مبارکین ایستئفاسینی طلب ائدیر. میصرین آلکساندرییادا و دیگر شهرلرده ده اعتراض میتینقلری گئدیر. موخالیفت رهبری، نوبل اؤدولی لاوراتی محمد ال بارادئی میصر باشکانینی جومعه گونونه کیمی ایستئفا وئرمه‌یه چاغریب کی، قان تؤکولمه‌سینین قارشی‌سینی آلسیn.Baradei مبارک‌دن سونراکی دؤورله باغلی موذاکیره‌لره احتیاج اولدوغونو دا دئییب. قاهیرهده مبارک طرفدارلارینین دا نوماییشی کئچیر. ائسکپئرتلر بو عکس-ترفللرین توققوشماسین‌دان ناراهاتدیرلار. قاهیرهده تحریر میدانیندا ۱۰۰ مینلرله آدام توپلاشیب حال حاضیردا قاهیرهده تحریر میدانین ۱۰۰ مین‌دن اینسان توپلاشیب. اعتراضچیلار میصر یاشکان مبارکین ایستئفاسینی طلب ائدیر. شهرین هر یئرین‌دن مینلرله آدام میدانا گلیر. قاهیرهده حیات دونوب، اینسانلار میتینقه آخیشیر. آکسییادا میصرین بوتون موخالیف قوه‌لری، او جمله‌دن "موسلمان قارداش‌لیغی" تشکیلاتینین فعاللاری دا ایشتیراک ائدیر. اوردو آکسییایا مانع اولمور.
فوریهین ۱-ده سحر تئزدن باشلایاراق ۱۰ مینلرله اینسان قاهیره‌ده‌کی تحریر میدانینا ییغیشماغا باشلاییب. دونه‌ن‌دن موخالیفت باشکان حسنی مبارکین ایستئفاسی تلبیله "میلیونلارین یوروشو"نو کئچیرجیینی بیلدیرمیش‌دی. تحریر میدانینین بوتون گیریشلری اعتراضچیلارین اؤزلری و اوردو طرفین‌دن قورونور. اعتراضچیلار اؤزلری میدانا سیلاح گتیریلمیجیینه امین اولماغا چالیشیر. میدانا گئدن یوللار مۆعاصیر آمریکان و کؤهنه سووت تانکلارییلا دولودور. قاهیره سمالارین‌دا حربی وئرتولیوتلار دؤوره وورور.
اوردو دینج اهالییه آتش آچمایاجاغینی بیان ائدیب. حرب‌چیلرین سؤزچوسو ایسمایل ائتمان بیلدیرمیش‌دی کی، "سیلاح‌لی قوه‌لر هئچ واخت خالقا قارشی ایستیفاده اولونمایوب و بون‌دان سونرا دا اولمایاجاق. چونکی هر کسین دینج اعتراض حۆقوقو وار".
فوریهین ۱-ده کئچیریله‌ن میلیونلوق میتینق‌ده آداملار داها نیزمالیدیرلار.بعضی کؤنول‌لولر "خالق تهلوکسلیزیی" یازی‌سی اوْلان گئییملر گئییب، اونلار دئییرلر کی، حکومتین تخریبات‌چیلارینین آرالارینا قاریشماسینین قارشی‌سینی آلماغا چالیشاجاقلار. قاهیرهدن باشقا ایسکندریه، سووئی.، مانسورا و فایوم کیمی اعتراضلارین چوْخ گۆج‌لو اوْلدوغو شهره‌لره گئدن یوللار دا باغلانیب.[۷۲][۷۳]
میصر یاشکان حسنی مبارک میصر خالقینا مراجعت ائدیب. اونون سؤزلرینه گؤره، میصرده خالق ایغتیشاشلارینین باش وئرمه‌سی بعضی قروپلارین سیاسی ماراقلارینا خیدمت ائدیر.
او، باش وئرمیش حادثه‌لردن سوْنرا یئنی حکومت قوردوغونو، بۇ حکومتین گنجلرین طلبلرینی نظره آلاجاغینی، بیر چوْخ طبقه‌نین اعتراضینا سبب اوْلان پروبلملری حل ائدجیینی، خصوصیله دموکراتییا مسئله‌سینه حسّاس یاناشیلاجاغینی سؤیله‌ییب. مبارک آنا یاسا دییشیک‌لیکلری ده ود ائدیب.او، موخالیفته یئنی حکومتله ایشبیرلیگی اۆچون دیالوق تکلیف ائتدیکلرینی، لاکین بونون موخالیفت طرفین‌دن قبول اوْلونمادیغینی بیلدیریب. مبارک "من هئچ واخت اقتدار آردینجا قاچمادیم. من هم ده اوردونون تمثیل‌چی‌سییه‌م. بو گون ایلک وظیفه‌م اؤلکه‌ده ثابت‌لیگی یئنی‌دن تامین ائتمک‌دیر" deyib.Misir یاشکان بوتون حاللاردا قارشی‌داکی سئچکیلرده ایشتیراک ائتمیجیینی سؤیله‌ییب. اما او، ایندیکی حال‌دا وظیفه‌سین‌دن ایستئفا وئرمک فیکرین‌ده اولمادیغینی دا، میصری یئنی حکومته و باش‌چییا ثابت‌لیک شرایطین‌ده و قانونی یوللارلا تهویل وئرمک ایستدیینی سؤیله‌ییب: " بیر نئچه آی بویونجا وظیفه‌مین باشین‌دا اولاجام و بو مدت عرضینده ثابت‌لیگی قوروماغا چالیشاجام". او، مجلیس‌دن سئچیم مدتینی سورتلندیرمیی ده خاهیش ائتدیینی سؤیله‌ییب.
ه. مبارک پوْلی‌سه مراجعت ائدیب، وطنداشلاری دوگرو و قانونی قورومالارینی ایسته‌ییب، سئنزورا یئتکی‌لیلرین‌دن ایسه روشوته بولاشانلاری، همچینین سون حادثه‌لرده یانغین تؤره‌دنلری تاپیب جزالاندیرماغا چاغیریب. حسنی مبارک میصر خالقین اؤنون‌ده کئچیردیی خیدمت‌دن قورور دویدوغونو بیلدیریب: "من بوردا دوغولدوم، بو اؤلکه‌یه خیدمت ائتدیم، بوردا دا اؤل‌جه‌یه‌م. بوراخین، منیم ده، دیگرلرینین ده فعالیّتینه تاریخ قیمت وئرسین" دئیه‌ن مبارک چیخیشینی بیتیریب.
میصر موخالیفتینین رهبرلرین‌دن اوْلان محمد ال-بارادئی "ال-اربییه" تئلئکانالینا موصاحیبه‌سین‌ده باشکان حسنی مبارکه اولتیماتوم وئریب: "مبارک جومعه گونونه قدر حاکمیّتی ترک ائتمه‌لی‌دیر".[۷۴]
باشکانین چیخیشی بیته‌ن‌دن آز سوْنرا - فوریهین ۲-نه کئچه‌ن گئجه اؤلکه‌نین ایکینجی بؤیوک شهری اوْلان ایسکندریهده حسنی مبارک الئیهدارلاری ایله طرفدارلارینین توققوشماسی اوْلوب. آوتومات سیلاحلاردان آتش آچان اوردو بیرلشمه‌لری اینسیدئنتین بؤیومه‌سینه ایمکان وئرمه‌ییبلر. باشکند قاهیرهنین تحریر (آزادلیق) میدانیندا ایسه فاصیله‌سیز آکسییا داوام ائدیر. نوماییش‌چیلر حسنی مبارکین فوری ایستئفا وئرمه‌سینی طلب ائدیرلر[۷۵]
میصر یاشکان حسنی مبارکین تلویزیون چیخیشین‌دان سوْنرا ایسکندریه شهرین‌ده باشکان طرفدارلاری ایله اعتراضچیلار آراسین‌دا شدت‌لی توققوشمالار باش وئریب. توققوشمالاردا اونلارلا آدام ایشتیراک ائدیب و ان آزی ۱۲ نفر خسارت آلیب. حادثه یئرینه حربی بؤلمه‌لر و تکنیکلار گؤندریلیب.[۷۶]
۲ فوریه
[دَییشدیر]-edit2.jpg)
بو گون باشکان حسنی مبارکین مینلرله طرفدارلاری تحریر میدانینا هوجوم تشکیل ائتدیلر. اونلار "یاشاسین بیزیم باشکان" شوعارلاری سسله‌ن‌دیریردیلر. دیگر قروپ ایسه تحریر میدانینا باشقا ایستیقامت‌دن هوجوم ائتمیش‌دی. عرب تئلئکاناللارینین یایدیغی خبره اساساً، میصرین بیر نئجه شهرلرین‌ده مبارک حاکمیّتینین طرفدارلاری و الئیهدارلاری آراسین‌دا توققوشمالار باش وئرمیش‌دی.[۷۷][۷۸]. همچینین باشکان طرفدارلاری آتلارلا و دوه‌لرله[۷۹] تحریر میدانینا سوخولاراق، نوماییش‌چیلری اورادان چیخارماغا جهد ائتمیشلر. جهد اوغورسوز آلینمیش‌دیر. چوْخ یارالانان و اؤل‌نلر اوْلموش‌دور.[۸۰][۸۱][۸۲]. قارشی‌دورما ایسکندریه شهرین‌ده ده باش وئرمیش‌دیر.[۸۳]. بۇ گون میصرمجلیسینین آشاغی و یوخاری پالاتالاری – خالق ییغینجاغی و شورا فعالیّتینی دایاندیریب.مجلیسین هر ایکی پالاتاسی کئچه‌ن ایلین نوامبرین‌دا کئچیریلمیش موباهی‌سه‌لیمجلیس سئچکیلرینین نتیجه‌لرینه یئنی‌دن باخیلدیق‌دان سوْنرا فعالیّتینی برپا ائدجک. موخالیفتمجلیس سئچکیلرینین نتیجه‌لرینین ساختالاشدیریلدیغینی بیان ائدیر.[۸۴] میصر سیلاح‌لی قوه‌لری خالقا مراجعت ائدیب. مراجعت‌ده آکسییا کئچیره‌ن وطنداشلاردان ائولرینه قاییتماق خاهیش اوْلونور.مراجعت‌ده قئید ائدیلیر کی، وطنداشلار اؤز طلبلرینی ایفاده ائتمک اۆچون کوچه‌لره چیخیب: "ایندی ده نورمال حیاتی یالنیز سیز برپا ائده بیلرسینیز. بو سؤزو هامی ائشیتمه‌لی‌دیر".[۸۵] میصر سیلاح‌لی قوه‌لرینین مراجعتی باشکان حسنی مبارکین اونون ایستئفاسینی طلب ائدن اینسانلارا نؤوبتی سئچکیلرده ایشتیراک ائتمیجیی باره‌ده سؤز وئردیک‌دن سوْنرا یاییلیب. آنجاق ۹ گون‌دور کی، بیر چوْخ میصر شهرلرین‌ده کوچه‌لره چیخان اینسانلار بیان ائدیبلر کی، حسنی مبارکه اینانمیرلار و او، فوری ایستئفا وئرمه‌لی‌دیر.[۸۶][۸۷]
میصرده فعالیّت گؤستره‌ن ۳ اساس و مرسوم موخالیفت پارتییاسی باشکان حسنی مبارکین فوری دیالوقا باشلاماقلا باغلی چاغیریشینا موثبت جواب وئرمیش‌دیلر. لیبئرال یؤنوم‌لو یئنی وافد پارتییاسی، میللت‌چی آت-تاقامم پارتییاسی و ناصرچیلر پارتییاسی اؤلکه‌ده تئزلیکله اصلاحاتلارین آپاریلماسی ایستیقامتین‌ده میلّی دیالوقون باشلاماسینی دستکله‌ییب. موسلمان قارداشلاری حرکاتی و بۇ حرکاتلا کوالی‌سییا یاراتدیغینی اعلان ائدن ماقاتئ-نین کئچمیش رهبری محمد ال-بارادئی ایسه هله ده حسنی مبارکین ایستئفاسی طلبی ایله کوتلوی آکسییالارین کئچیریلمه‌سینه طرفداردیر. اونلار حسنی مبارکین ایستئفا وئرمه‌سین‌دن سوْنرا ویتسئ-باشکان اومار سولئیمانلا دانیشیقلارا حاضیر اوْلدوقلارینی بیان ائدیبلر[۸۸]
مشهور میصر ائهراملاری اوزون ایللردن سوْنرا ایلک دفعه بۇ گون باغلان‌دی. میصره گیریش محدودلاشدیریل‌دی. حاکمیّت اؤلکه‌نین موختلیف بؤلگه‌لرین‌دن باشکندا نقلیاتین حرکتی محدودلاشدیردی.[۸۹]
۳ فوریه
[دَییشدیر]
قاهیره‌یه یئنی حربی حیصّه لر یئریدیل‌دی، تحریر میدانینی تانکلار محاصره‌یه آلدی، باشکان حسنی مبارکین الئیهدارلاری و طرفدارلاری آراسین‌دا قارشی‌دورما داوام ائتدی. میصر باشکانینین ایستئفاسینی طلب ائدن موخالیفلر حاکمیّتین چاغیریشینا و کومئندانت ساعتی تطبیق اوْلونماسینا باخمایاراق میدان‌دان چیخمادی. حسنی مبارک طرفدارلاری و الئیهدارلاری آراسین‌دا باش وئره‌ن قارشی‌دورمادا ان آزی ۱۰ نفر اؤلوب، ۵۰۰ نفره یاخین شخص یارالانیب.[۹۰]
قاهیرهنین مرکزین‌ده‌کی "تحریر" میدانینا حسنی مبارکین مینلرله طرفداری چیخ‌دی. اونلار میدانا آت و دوه‌لرله هوجوم ائتدی. حاکمیّت طرفدارلاری رژیمین الئیهدارلارینی داشقالاق ائدیبلر. هاوا قارالان‌دان سوْنرا یاندیریجی مایع ایله دولو بوتولکالاردان ایستیفاده ائدیل‌دی. بوتولکالاردان بیرینین "تحریر" میدانیندا یئرلشه‌ن مشهور قاهیره موزئیینه دوشمه‌سی باره‌ده معلوماتلار وار. حاکم رژیمینین الئیهدارلاری اوْلان اوچ نوماییشچینی گولله‌له‌یه‌رک اؤلدوروبلر، اعتراض آکسییالارینین تشکیلات‌چیلارین‌دان بیری مصطفی آل-ناققار بیلدیریب کی، آتش آوتوماتیک سیلاحلاردان اوچ موختلیف نقطه‌دن آچیلیب. حرب‌چیلر باش وئره‌نلره قاریشماییب. چرشنبه گونو میدانین مرکزینه باشکان هوسنی مبارکین طرفدارلاری آتلارلا داخیل اوْلوبلار و موخالیفتله اونلار آراسین‌دا توققوشما باش وئریب. صحیّه نازیرلیینین معلوماتینا گؤره، نتیجه‌ده اوچ نفر هلاک اوْلوب، ۶۰۰ نفردن چوْخ اینسان خسارت آلیب. رئوتئرس خبر آگئنتلیینین معلوماتینا اساساً ایسه، دوننکی توققوشمالار نتیجه‌سین‌ده ۱،۵ مینه یاخین اینسان یارالانیب[۹۱][۹۲][۹۳]
موخالیفت طرفدارلاری ایسه حاکمیّت طرفدارلارینی توتاراق سادات متروستان‌سییاسینا دولدورور قاهیرهنین تحریر میدانیندا باشکان حسنی مبارکین طرفدارلاری و الئیهدارلاری آراسین‌دا دونه‌ن‌دن باشلایان و گئجه عرضینده داوام ائدن قارشی‌دورمایا آرتیق اوردو موداخیله ائدیب. آکسییاچیلار حبس اوْلونورلار. ساخ‌لانانلارین سایی، اونلارین حسنی مبارکین طرفداری، یوخ‌سا الئیهدارلاری اوْلدوغو باره‌ده ده معلومات وئریلمیر. بۇ آرادا "آسسوجیاتئد پرئسس" آگئنت‌لیگی حسنی مبارک الئیهدارلارینین میدانین یاخینلیغین‌داکی "سادات" متروستان‌سییاسینا نظارتی اله آلدیقلاری و قارشی طرف‌دن ساخلادیقلاری شخصلری بۇ متروستان‌سییایا دولدوردوقلاری باره‌ده معلومات یاییب.
قئید ائدک کی، تحریر میدانیندا باش وئره‌ن قارشی‌دورمادا ۸ نفر اؤلوب، ۸۰۰-دن آرتیق اینسان یارالانیب.[۹۴]
میصر یاشکان حسنی مبارکین سیلاح‌لی طرفدارلاری قاهیرهنین تحریر میدانیندا اوردونون یاراتدیغی سیپری آشیبلار. اونلار میدان‌دا حسنی مبارکین ایستئفاسینی طلب ائدن آکسییاچیلارین اوزرینه هوجوما کئچیبلر. قئید ائدک کی، بۇ گون سحردن باشلایاراق اوردو تهییر میدانیندا باشکانین طرفدارلاری و الئیهدارلاری آراسین‌دا نؤوبتی توققوشمالارا یول وئریلمه‌مه‌سی اۆچون حرکته کئچیب و بوفئر زونا یارادیلیب. حرب‌چیلر قاهیرهنین بیر سیرا رایونلارین‌دا آکسییا ایشتیراک‌چیلارینین حب‌سینه ده باشلاییبلار.[۹۵]
قاهیرهنین تحریر میدانیندا باشکان حسنی مبارکین طرفدارلاری و الئیهدارلاری آراسین‌دا نؤوبتی قارشی‌دورما باشلاییب. طرفلر تهییر میدانی یاخینلیغین‌دا یئرلشه‌ن کؤرپو ایستیقامتین‌ده بیر-بیرلرینه داش آتیرلار. قئید ائدک کی، بۇ گون سحر ساعتلارین‌دا دا طرفلر محض کؤرپو یاخینلیغین‌دا قارشیلاشمیش، اوردو موداخیله ائدرک طرفلری آییران بوفئر زونا یاراتمیش‌دی. اوردا بۇ دقیقه‌لرده باشلایان قارشی‌دورمایا ایسه موداخیله ائتمیر. حرب‌چیلر مۆشاهیده آپارماقلا کیفایت‌لنیرلر.
قترین "ال-جزیره" تئلئکانالی ایسه حرب‌چیلرین آرتیق ژورنالیستلری میدان‌دان اوزاقلاشدیرماغا باشلادیغینی و بونون آکسییایا موداخیله‌یه بیر حاضیرلیق اولا بیلجیی باره‌ده خبر یاییب.[۹۶]
۴ فوریه - یولاسالما گونو
[دَییشدیر]موسلمان قارداشلاری حرکاتی جومعه نامازین‌دان سوْنرا باشکان سارایینا یوروشون باشلاماسی چاغیریشی ایله چیخیش ائدیب. گئجه عرضینده تحریر میدانیندا اوْلان آکسییاچیلار دا حسنی مبارکین تالئیینه قطعی آیدین‌لیق گتیره‌جک بۇ یوروشه حاضیرلیق آماچله قوردوقلاری چادیرلاری سؤکمه‌یه باشلاییبلار. بۇ آرادا آمریکا بیرلشمیش ایالتلری سئناتی حسنی مبارکی حاکمیّتی موقتی بیر حکومته تهویل وئرمه‌یه چاغیران قانون لاییحه‌سینی قبول ائدیب. حسنی مبارک ده کریتیک گون اؤنجه‌سی آمریکا بیرلشمیش ایالتلری-این آبج تئلئکانالینا موصاحیبه وئریب. او دئییب کی، اگر ایستئفا وئررسه، میصرده رادیکال موسلمان قارداشلاری حرکاتینین حاکمیّته گلجیین‌دن قورخور: "۶۲ ایلدیر کی، خالقا خیدمت ائتمک‌دن یورولدوم. حاکمیّت‌دن آرتیق گئتمک ایستییرم. اوغلوم جامال مبارکی ده خلفیم اولاراق، حاکمیّته گتیرمک نیتیم یوخ‌دور و او، بو ایلین سپتامبرین‌دا کئچیریله‌جک باشکان سئچکیلرین‌ده ایشتیراک ائتمه‌یه‌جک. آنجاق ایندیکی مقام‌دا ایستئفا وئرسه‌م، رادیکال موسلمان قارداشلاری حرکاتی حاکمیّته گله بیلر".
حسنی مبارک تحریر میدانیندا باش وئره‌ن قان‌لی توققوشمانین اونون طرفدارلاری طرفین‌دن تؤردیلدیی باره‌ده اتهاملارلا دا رازیلاشماییب: "قان تؤکولمه‌سینین سببکاری موسلمان قارداشلاری حرکاتی‌دیر".
میصرین ویتسئ-یاشکان عمر سولئیمان دا بۇ گونه قدر دوست سایدیقلاری اؤلکه‌لردن گلن آچیقلامالارین قریبه اوْلدوغونو سؤیله‌ییب: "بیزیم ایشلریمیزه بورونلارینی سوخورلار. بیز بئله موداخیله‌لره ایجازه وئرمیجییک". او، موسلمان قارداشلاری حرکاتینی دیالوقا دعوت ائتدیکلرینی، آنجاق اونلارین بونا رد جوابی وئردیینی ده وورغولاییب. بو آرادا بؤلگه اؤلکه‌لرینین، آمریکا بیرلشمیش ایالتلری باش‌دا اولماقلا، غرب دؤولتلرینین ایستئفایا چاغیردیغی حسنی مبارکه ایسرائیلدن سوْنرا ایکینجی سورپریز دستک فیلیسطین موختاریتین‌دن گلیب. راماللاه شهرین‌ده الئیهدارلارینین آکسییاسی داغیدیل‌سا دا، اونون طرفدارلارینین یوروش کئچیرمه‌سینه ایجازه وئریلیب.[۹۷]
حسنی مبارکه قارشی اعتراضلاردا موهوم رول اوینامیش موسلمان قارداشلار تشکیلاتی میصرده باش توتاجاق باشکان سئچکیلرین‌ده ایشتیراک ائتمک‌دن ایمتینا ائتمیشلر. اونلار همچینین حاکمیّتله دانیشیقلاردا ایشتیراک ائتمه‌یه‌جکلرینی ده بیلدیرمیشلر.[۹۸] شابلون:Filelər sırası
وئریله‌ن خبرلره گؤره باشکان حسنی مبارکین اوغلو جامال مبارک ده باشکان‌لییه نامزید اولمایاجاق.[۹۹]
قاهیرهنین مرکزین‌ده‌کی تحریر میدانینا بوتون گیریش یوللارینی تانکلار و زیرئه‌لی تکنیک کسیب. بونا رغمه‌ن، باشکان هوسنی مبارکین ایستئفاسینی طلب ائدنلرله یاناشی، دؤولت باش‌چی‌سینی دستکله‌یه‌ن اون مینلرله میصرلی میدانا آخیشیر. "ال جزیره"نین معلوماتینا گؤره، قاهیره کوچه‌لرین‌ده سیلاح‌لی گنج باندیتلر جؤولان ائدیر. اونلار دینک، بیچاق و حتی قیلینجلارلا سیلاح‌لاناراق یوللاری کسیر، ماشین صاحبلرین‌دن پول آلیرلار. "ال مسری ال یوم" قزئتی بیلدیریر کی، سابیق دین باش‌چی‌سی و اونون اوچ موعاوینی ائو دوستاقلاری‌دیر. اونلارا قارشی ایستینتاق آپاریلیر.
میصرین داخی‌لی ایشلر ناظرلیگی پوْلی‌سین ایشه قاییتدیغینی بیان ائتسه ده، آساییش کئشیک‌چیلرینین ایشی گؤزه دیمیر.[۱۰۰]
۵ فوریه
[دَییشدیر]فوریهین ۵-ده گئجیاری‌سی میصرین ویتسئ یاشکان عمر سولئیمانا قارشی سوی-قصد ائدیلدیی باره‌ده خبر یاییلمیش‌دیر. خبره اساساً، او، زرر چکمه‌سه ده، ایکی مۆحافیظه‌چی‌سی هلاک اوْلوب.[۱۰۱][۱۰۲][۱۰۳]
۶ فوریه
[دَییشدیر]میصر یاشکان حسنی مبارکین اوغلو جامال مبارک حاکم میلّی دموکرات پارتییاسینین سدرلیین‌دن ایستئفا وئردی. حاکم پارتییایا یئنی سئچیله‌ن باش کاتیب هوس‌سام بادراوی پارتییادا لیبئرال قانادین تمثیل‌چی‌سی ساییل‌دی[۱۰۴]. موسلمان قارداشلاری تشکیلاتی حاکمیّتله دانیشیقلارا گئتمه‌یه راضی‌لیق وئرمیش‌دیر. بۇ میصرده فعالیّتی قاداغان اوْلونموش تشکیلاتین حکومتله ایلک دانیشیقلاری‌دیر. دانیشیقلاردا حاکمیّتی ویتسئ-باشکان عمر سولئیمان تمثیل ائتمیش‌دیر[۱۰۵].
میصرده نوماییشلرین داوام ائتدیی بیر واخت‌دا قاداغان اوْلونموش موسلمان قارداشلار تشکیلاتی اعلان ائدیب کی، حکومتله دانیشیقلار پروسسینه قوشولماغا حاضیر اولسا دا، یالنیز بیر مثلاًی موذاکیره ائدجک. بۇ دا باشکان مبارکین نئجه و نه واخت کرئسلوسونو ترک ائدجیی مسئله‌سی‌دیر. ائکسپئرتلر قئید ائدیرلر کی، تشکیلات دانیشیقلارا راضی‌لیق وئرمکله چوْخ بؤیوک بیر سؤودلشمه‌یه گیریر. اونلاری آرتیق ایندی‌دن سون ایکی نوماییشه باش‌چی‌لیق ائتمک‌ده آستاگل اولماق‌دا گوناهلان‌دیریرلار. دیگر موخالیفت پارتییالاری اعلان ائدیبلر کی، حسنی مبارک گئتمه‌دن هئچ بیر دانیشیقلارا گیرمه‌یه‌جکلر. حکومتین وظیفه‌لیلری ادعا ائدیرلر کی، آزاد و عدالت‌لی سئچکیلر اۆچون کئچید تدبیرلری یالنیز باشکان مبارکین نظارتی آلتین‌دا مۆمکون‌دور. ایدئیالاردان بیری یاشکان بیر نؤع کنارا ایت‌له‌ییب، لاکین حاکمیّتینی فورمال اولاراق ساخلاماق‌دیر. آمریکا بیرلشمیش ایالتلری-این ائلچی‌سی فرانک اویزنئر دئمیش‌دی کی، باشکان مبارک هله‌لیک وظیفه‌سین‌ده قالا بیلر.
میصرلیلرین بیر حیصّه سی بۇ گون ایش یئرلرینه قاییت‌دی. بانکلار ایشلرینی برپا ائتدی.[۱۰۶][۱۰۷]
۷ فوریه
[دَییشدیر]میصرین یئنی مالییه ناظری سامیر رادوانین بیلدیردیینه گؤره بودجه‌دن مااش آلان ایشچیلرین و پئن‌سییالارین مبلغی ۱۵% آرتیریل‌دی. بونون اۆچون ۹۶۰ میلیون آمریکا بیرلشمیش ایالتلری دوللاری حجمین‌ده یاردیم آیریل‌دی.[۱۰۸] میصرده اقتدارلا موخالیفت آراسین‌دا باش توتان دانیشیقلار زامانی آنا یاسایا دییشیک‌لیک ائدیلمه‌سی ایله باغلی طرفلر آراسین‌دا راضی‌لیق الده اوْلونوب. حکومت سؤزچوسو ماق‌دی رادی بیلدیریب کی، گلن آیین ایلک هفته‌سینه کیمی آنا یاسایا لازی‌می دییشیک‌لیکلرین ائدیلمه‌سی اۆچون کومیته یارادیلاجاق. کومیته محکمه حاکمیّتی و بعضی سیاست‌چیلری ایحاطه ائدجک.
آنا یاسایا ائدیله‌جک دییشیک‌لیکلری حاضیرلایان کومیته اوّلجه باشکان سئچکی‌سینه داها چوْخ نامیزدین ایشتیراکینا زمین یاراداجاق، بون‌دان علاوه باشکانین نئچه دفعه سئچیله بیلجیینی مویه‌ن ائدن دییشیک‌لیکلر اۆزرینده ایشله‌یه‌جک. کومیته بۇ و یا دیگر دییشیک‌لیکلرله باغلی ایشلرینی مارس آیینین ایلک هفته‌سینه قدر یئکونلاش‌دیراجاق. بون‌دان علاوه، اقتدار مطبوعات آزادلیغینی محدودلاشدیرماماغی، سمس واسطه‌سیله مئساژلاشماغا مانع اولماماغا، اینتئرنئته محدودیتلر قویماماغا راضی‌لیق وئریب.
هر ایکی طرف حکومتین سیاسی محکوملارین شیکایتی و طلبلرینی دیرله‌ن‌دیره‌جک بلوک یارادیلماسی ساحه‌سین‌ده ده راضی‌لیق الده ائدیب. رازیلیغا گؤره، نوماییشلر باشلایان‌دان بری ساخلانیلانلار سربست بوراخیلاجاق. حکومت کورروپ‌سییا ایله موباریزه، اونون آرخاسین‌داکیلارین معین ائدیلمه‌سی اۆچون ایش آپاراجاق.
ویتسئ-باشکان عمر سولئیمان باشکان حسنی مبارکین سلاهیتلرینی ایجرا ائتمک باره‌ده موخالیفتین تکلیفینی رد ائدیب. آنجاق گؤروشون نتیجه‌لری موسلمان قارداشلارینی راضی سالماییب. تشکیلاتین رسمیلرین‌دن اوْلان آبدولمانئم آبدولفاتوه گؤروش‌دن سوْنرا وئردیی آچیقلامادا موثبت فیکیرلرین اوْلدوغونو، آنجاق بونلارین کؤک‌لو دییشیک‌لیکلر اولمادیغینی بیلدیریب. آبدولفاتوه حسنی مبارکین باشکان‌لیک قرارنامه‌سی یایاراق آنا یاسانین ۷۶ و ۷۷-جی ماده‌لرینین دییشدیریلمه‌سینی،مجلیسی بوراخماسینی، بوتون سیاسی مهبوسلاری آزاد ائتمه‌سینی و فوق العاده وضعیتی آرادان قال‌دیرماسینی طلب ائتدیکلرینی بیلدیریب.
کونتیتوسییانین آدیچکیله‌ن ماده‌لری باشکان سئچکی‌سی ایله باغلی‌دیر. بۇ ماده‌لر مبارکین رهبری اوْلدوغو اقتدار پارتییاسینین نؤوبتی باشکانین کیم اولاجاغینی تعیین ائتمه‌سینه ایمکان وئریر، سئچیله‌ن شخ‌سین نؤوبتی سئچکی‌ده یئنی‌دن نامیزد اولماسینا هئچ بیر محدودیت قویمور.
موخالیفت رهبرلرین‌دن اوْلان محمد ال بارادئینین تمثیل‌چی‌سی مصطفی ناققار توپلانتینین موثبت حال اوْلدوغونو، آنجاق بونون ساده‌جه بیر باشلانغیج اوْلدوغونو دئییب[۱۰۹]
تحریر میدانیندا ایکی نفر ائتیرازچینین تویو باش توت‌دو.[۱۱۰]
۸ فوریه
[دَییشدیر]میصر یاشکان حسنی مبارک قاهیرهنین تحریر میدانیندا نوماییش‌چیلرین آراسین‌دا باش وئرمیش و ۱۱ نفرین اؤلومو ایله نتیجلنمیش قارشی‌دورمانین آراشدیریلماسی اۆچون موستقیل کومیس‌سییا یاراتماغی تاپشیریب. باشکانین سؤزلرینه گؤره، کومیس‌سییا "تماماً موستقیل اولمالی و میصر جمعیتین‌ده لیاقت و ویجدانلاری ایله تانینان شخصلردن تشکیل اولونمالی‌دیر". او کومیس‌سییانی "نوماییش‌چیلره قارشی یول وئریلمیش یولوئریلمز قانون پوزونتولارینی آراشدیرماغا" چاغیریب.[۱۱۱]
میصرده حاکمیّت و موخالیفت آراسین‌دا دیالوقون باشلاندیغینا دایر خبر یاییل‌دی.[۱۱۲] گوگل شیرکتینین یاخین شرق بؤلمه‌سینین توپ-مئنئجئری وائل قونیم آزادلیغا چیخدیق‌دان سوْنرا میصرده باش وئره‌ن اعتراض آکسییالارینا یاردیم گؤستردیینی اعتراف ائتدی. او، ژانویه‌نین سونون‌دا حبس ائدیل‌دی و اون ایکی گون حبس‌ده قالدیق‌دان سوْنرا آزادلیغا بوراخیل‌دی."بیز اؤز اؤلکه‌میزین آزادلیغینی ایستییریک. اما خاهیش ائدیره‌م منی قهره‌مانا چئویرمیین. قهره‌مانلار میدان‌داکیلاردیر، من ایسه ۱۲ گون هدس‌ده یاتمیشام. بیز اؤلکه‌میز دییشمیینجه بورانی ترک ائتمیجییک."[۱۱۳][۱۱۴]
میصر یاشکان حسنی مبارکین معین زامان چرچیوه‌سین‌ده حاکمیّتین صۆلح یولو ایله اؤتورولمه‌سینین دقیق قرافیکینین حاضیرلانماسی باره‌ده سره‌نجام وئردیی باره‌ده ویتسئ-باشکان عمر سولئیمان بیان ائتدی. عمر سولئیمان باشکانین ایستئفاسینی طلب ائدن آکسییاچیلارین دا تعقیب اوْلونمایاجاغینی بیلدیریب: "باشکان میلّی کونسئنسوسو آلقیشلاییر و بحرانی آرادان قال‌دیرماق اۆچون حاضیردا بیزیم دوزگون یوللا گئتدییمیزی تسدیقلییر".[۱۱۵]
لاکین، اساس موخالیفت تشکیلاتی اولانموسلمان قارداشلار تشکیلاتینین رسمی‌سی اسسام ال-اریان باشکان حسنی مبارکه وزوفه‌دن گئتمک اۆچون بیر هفته واخت وئریلدیینی بیلدیردی. اونون سؤزلرینه گؤره، تشکیلات حاکمیّتله هئچ بیر کومپرومی‌سه گئتمک نیتین‌ده دئییل. او، همچینین مبارکین ایستئفا ائدجیی حال‌دا میصرده تکباشینا حاکمیّته گلجیینی دئییل، گئنیشمجلیس کوالی‌سییاسی ترکیبین‌ده حرکت ائدجیینی قئید ائتدی. "بیز دینج تشکیلاتیق، آنا یاسا و قانونلار چرچیوه‌سین‌ده حرکت ائدیریک"[۱۱۶][۱۱۷]
فوریهین ۸-ده میصرده کوتلوی اعتراضلار داوام ائدیب. یوز مینلرله اینسان قاهیرهنین "تحریر" میدانینا توپلاشاراق باشکان مبارکین ایستئفاسینی طلب ائدیبلر. بون‌دان باشقا بیر قروپ اعتراضچی میدان‌داکی کوتله‌دن آیریلاراقمجلیس بیناسینین قارشی‌سینا یوللانیب. اونلار ناراضیدیرلار کی، تحریر میدانیندا ایکی هفته‌دن چوْخ طلبلرینی سسله‌ن‌دیرسه‌لر ده، حکومت‌دن کیم‌سه گلیب اونلارین دردینی دینلمیر. اما همین قروپمجلیسین بیناسینا هوجوم ائتمک نیتی نوماییش ائتدیرمیر. اونلار دینج فیلئ‌ده بینانین قارشی‌سین‌دا دایانیبلار. کوتلوی اعتراضلار میصرین ایکینجی بؤیوک شهری – ایسکندریهده ده تشکیل ائدیلیب. اعتراضچیلار باشکان ایستئفا وئرمیینجه ائولرینه داغیلیشمایاجاقلارینی دئییرلهr.Baxmayaraq کی، حکومت کوتلوی آکسییالارین دایاندیریلماسینا چاغیریر و بیر-بیرینین آردینجا اعتراضچیلارا گذشتلر ائدیر. فوریهین ۸-ده باشکان مبارک اؤزونون اصلاحاتلار اۆچون "یول خریطه‌سی"نی آچیقلاییب. بو پلان اوچ کومیته‌نین یارادیلماسینی نظرده توتور. بو کومیته‌لردن بیری آنا یاسایا هان‌سی دییشیک‌لیکلرین ائدیلمه‌سینین زروریلیینی آراش‌دیراجاق. دیگر کومیته کوتلوی اعتراضلار زامانی آکسییاچیلارا قارشی گۆج تطبیقینین نتیجه‌لرینی، اؤلوملری آراش‌دیراجاق. اوچونجو کومیته ایسه سیاسی دیالوقا مۆمکون قدر چوخ پارتییانی جلب ائتمه‌یه چالیشاجاق. بون‌دان باشقا حکومت اهالینین دولانیشیغینی یاخشیلاش‌دیرماق نیتین‌ده اولدوغونو گؤسترمک ایستییر. فوریهین ۸-ده میصر حکومتی بیان ائدیب کی، دؤولت قیسمتون‌دا ایشله‌یه‌نلرین مااشلارینی، و ده پئن‌سییالاری ۱۵ فایز قالدیریر. میصر هبسخانالارین‌دان ۳۰-دان چوخ سیاسی مهبوس بوراخیلیب. اونلارین سون آکسییالار زامانی توتولان یوخ، مبارک حاکمیّتینین اوزون مدت‌دیر هبسخانادا ساخلادیغی شخصلر اولدوغو دئییلیر.[۱۱۸][۱۱۹][۱۲۰][۱۲۱]
میصرین باشکندی قاهیرهده داها بیر کوتلوی آکسییا کئچیریلیب. فوریهین ۸-ده تحریر میدانینا توپلاشان یوز مینلرله آکسییاچی باشکان حسنی مبارکین ایستئفاسینی طلب ائدیب. باشکان حسنی مبارک فوریهین ۸-ده آنا یاسا اصلاحاتلاری آپاراجاق کومیس‌سییا فورمالاشدیردی. آنا یاسادا اساس اصلاحاتلارین باشکانین صلاحیت مدتینین ۶ ایلده‌ن ۴ ایله ائندیریلمه‌سی و ایکی دفعه‌دن آرتیق دالبادال سئچیلمیین یاساقلانماسی اولاجاغی بیلدیریلیر. میصر حکومتی ایسه ۳۴ سیاسی مهبوسون آزادلیغا بوراخیلدیغینی آچیقلاییب. "هومان رایتس ووتچ" بئینلخالق اینسان حۆقوقلاری تشکیلاتینین ۷ فوریه هئساباتینا گؤره، ژانویه‌نین ۲۵-دن باشلایان خالق حرکاتین‌دا ان آزی ۲۹۷ نفر هلاک اوْلوب. آنجاق اعتراضچیلار باش‌لیجا طلبلرینه - ۱۹۸۱-جی ایلده‌ن اؤلکه‌نی ایداره ائدن باشکانین ایستئفاسینا نایل اولا بیلمیرلر. صلاحیت مدتی ۲۰۱۱-جی ایلین سپتامبر آیین‌دا بیته‌ن حسنی مبارک واختین‌دان اوّل گئتمک‌دن ایمتینا ائدیر.[۱۲۲]
۹ فوریه
[دَییشدیر]پورت-سید شهرین‌ده ایجرا حاکمیّتینین بیناسی یاندیریل‌دی. بیر نئچه مین اینسان هوجوم چکه‌رک بینایا داش و بوتولکالاردا یاندیریجی ماده‌لر آتیب. اینسانلار ۳ مین نفرین معیشت شرایطینین یاخشیلاشدیریلماسی ایله باغلی شهر آدمینیستراسییاسینا مراجعتینین زیبیل قوتولارینا آتیلماسین‌دان خبر توتان‌دان سوْنرا کوچه‌لره چیخمیشلار.
باشکند قاهیرهدن جنوب-غرب‌ده یئرلشه‌ن ائل-وادی ال-قادید اوستانینین اینضیباطی مرکزی ائل-خارقا شهرین‌ده ۶۰-دان چوْخ اینسان پولیسله قارشی‌دورمادا خسارت آلیب. اوستان ساکینلری یئرلی اهالی ایله مئهریبان موناسیبت ساخلامایان پولیس ری‌سینین شهره قاییتماسین‌دان سوْنرا کوچه‌لره چیخیبلار. پولیسله قارشی‌دورمالاردا ۱ نفر اؤلوب، اونلارلا اینسان خسارت آلیب. پولیس آکسییاچیلارا قارشی گؤزیاشاردیجی قاز، تضییق‌لی سو و دؤیوش گولله‌لرین‌دن ایستیفاده ائدیب.[۱۲۳]
قاهیرهنین تحریر میدانیندا دا مینلرله اینسانین ایشتیراک ائتدیی آکسییا داوام ائدیر. جومعه گونو گونورتا نامازین‌دان سوْنرا بؤیوک کوتلوی آکسییانین کئچیریل‌دی.[۱۲۴][۱۲۵]
موسلمان قارداشلار مبارکه ایستئفا وئرمه‌سی اۆچون اولتیماتوم وئردی. تشکیلاتین رسمی‌سی حیصّه م ال-آریان باشکان حسنی مبارکه ایستئفا وئرمه‌سی اۆچون ۱ هفته شانس وئردیکلرینی بیلدیردی. ال-آریام دئییب کی، مبارکله برابر حکومت ده تام فورمادا ایستئفا وئرمه‌لی‌دیر. او، چیخیشی زامانی، همچینین حسنی مبارکین شرف‌لی بیر فیلئ‌ده گئتمه‌سینی ایستدیکلرینی بیلدیرمیش‌دیر. یعنی اونلار مبارکه قارشی اونون شخصیتینین آلچالدیلماسی ایستیقامتین‌ده هر هان‌سی‌سا بیر شئی ائتمک ایستهمیرلر.
تحریر میدانیندا میدان‌دا فوری طیبی یاردیم گؤستریلمک اۆچون طیب منطقه‌سی و مکتبه گئده بیلمه‌یه‌ن شاگیردلر اۆچون تدریس کورسلاری دا فعالیّته باشلادی.[۱۲۶]
۱۰ فوریه
[دَییشدیر]میصرین جنوب-غربین‌ده تهلوکه‌سیزلیک قوه‌لری ایله نوماییش‌چیلر آراسین‌دا باش وئره‌ن توققوشمادا آزی اوچ نوماییش‌چی هلاک اوْلدو، بیر نئچه نفر ایسه یارالان‌دی.[۱۲۷]. قاهیرهنین مرکزین‌ده باشکانین ایستئفاسی طلبی ایله میتینقلر داوام ائدیر. حکومتله دیالوقو گئدن آغساققاللار شوراسینین نماینده‌سی دیاا راشوان دانیشیقلار پروسسینین سوْنا یئتدیینی سؤیلدیینه گؤره ویتسئ-باشکان عمر سولئیمان حسنی مبارکین فورمال اولاراق سئچکییه قدر حاکمیّت‌ده قالماسی و حاکمیّتی کئچید حکومتینه وئرمه‌سی باره‌ده نوماییش‌چیلرین تکلیفینی قبول ائتمه‌ییب: "کومپرومیس آختارماق عوضینه ویتسئ-باشکان واختی اوزاتماغا و بیزی دؤولت چئوریلیشی تهلوکه‌سی ایله قورخوتماغا چالیش‌دی". [۱۲۳][۱۲۸][۱۲۹][۱۳۰]
میصر سیلاح‌لی قوه‌لرینین باش کومان‌دان‌لیغی اؤلکه یاشکان هوسنی مبارکین واریثی قیسمین‌ده ویتسئ-باشکان عمر سولئیمانی تعیین ائتمه‌سینه مانع اوْلدو. اوردونون رسمی نماینده‌سی چیخیش ائدرک دئدی: "موخالیفتین بوتون طلبلرینی یئرینه یئتیرمه‌یه هازیریق".[۱۳۱]
سون معلوماتلارا گؤره، هوسنی مبارک بۇ آخشام ایستئفا وئردیی باره‌ده بیاناتلا چیخیش ائدجک. لاکین خبرین رسمی تصدیقی یوخ‌دور. مبارکین یئرینه باشکانین کیم اولاجاغی بل‌لی دئییل. میصر آنا یاساسینا گؤره، حاکمیّت اؤلکهمجلیسینین ایسپیکئری فتحی سورورایا وئریلمه‌لی‌دیر. لاکین سؤزوگئ‌دن مسئله ایله باغلی دانیشیقلار داوام ائدیر. سورورانین موقتی دؤولت باش‌چی‌سی تعیین ائدیلمه‌سی موخالیفت‌چیلرین ناراضی‌لیغینا سبب اولا بیلر، چونکی اونلارمجلیس سئچکیلرینین چوخسای‌لی قانونسوزلوقلار و پوزونتولارلا کئچیریلدیی، بۇ سبب‌دن ده عالی قانونوئریجی اورقانین غیری-لئگیتیم اوْلدوغونو سؤیلییرلر. بونا گؤره ده میصرین یئنی رهبرینین موخالیفت‌چیلری راضی سالا بیله‌جک نئیترال فیقور اولاجاغی استثنا ائدیلمیر.[۱۲۳]
میصر سیلاح‌لی قوه‌لرینین عالی کومان‌دان‌لیغی خالقی مراجعتله چیخیش ائدیب. کومان‌دان‌لیق اؤلکه‌ده‌کی بحرانین حل ائدیلمه‌سینه قاریشماق نیتینی آچیقلاییب. سیلاح‌لی قوه‌لرین نماینده‌سی بیلدیریب کی، بۇ قرار باشکان حسنی مبارکین ایشتیراکی اولمادان کئچیریله‌ن ایجلاسین یئکونو اساسین‌دا قبول ائدیلیب. حرب‌چیلر مۆنتظم توپلاشاراق وضعیتی موذاکیره ائتمک، اؤلکه‌ده صۆلح و قایدا-قانونو دستکله‌مک قرارینا گلیبلر. بون‌دان علاوه، حرب‌چیلر ان یاخین واخت‌دا خصوصی کوممونیکئ درج ائتمیی پلانلاش‌دیریرلار. بۇ کوممونیکئ‌ده میصر شهرلرین‌ده توپلاشان نوماییش‌چیلرین بوتون طلبلری عکس اوْلوناجاق. تحریر میدانیندا توپلاشان یوز مینلرله اینسان بۇ خبری آلقیشلا قارشیلایاراق، "اوردو و خالق بیردیر!" شوعاری سسلندیریبلر. قئید ائدک کی، بون‌دان اوّل مبارکین فوریهین ۱۰-دا آخشام صلاحیتلرینی ویتسئ-باشکان عمر سولئیمانا تهویل وئرجیی باره‌ده شاییه‌لر دولاشیب. بون‌دان فوری سوْنرا باشکانین ایستئفاسینی طلب ائدن آکسییا ایشتیراک‌چیلاری بوتون عالی مأمورلارین ایستئفاسینی طلب ائدیبلر. اونلار حکومت ومجلیسین بوراخیلماسینی دا ایستییرلر. قئید ائدک کی، فوریهین ۱۱-نه ان بؤیوک اعتراض آکسییاسی تعیین اوْلونوب. بۇ آکسییادا ۲۰ میلیون آدامین ایشتیراک ائدجیی گؤزلنیلیر.[۱۳۲]
بو گون میصر یاشکان حسنی مبارک نؤوبتی دفعه خالقا مراجعت ائدیب. ه. مبارک بون‌دان اوولکی آچیقلاماسینی دئمک اولار کی، تکرارلاییب. "میصرلیلر اؤز گله‌جکلرینی اؤزلری حل ائدرلر" ایفاده‌سی ایله مراجعتینه باشلایان ه. مبارک بیر داها نؤوبتی باشکان سئچکیلرینه قاتیلمایاجاغینی، لاکین نؤوبتی سئچکیلره قدر ده حاکمیّتی تهویل وئرمیجیینی بیلدیریب. او، حاکمیّتی سپتامبر آیین‌دا تهویل وئرجیینی deyib.Buna قدر ایسه صلاحیتلرینین بیر حیصّه‌سینی یاردیم‌چی‌سی عمر سولئیمانا دؤور ائتدیینی وورغولاییب. مبارک کوتلوی آکسییالاردا اؤل‌نلرین اولماسین‌دان اوزولدویونو، بۇ اؤلوملرین سببکارلارینین تاپیلماسینا چالیشدیقلارینی بیلدیریب.
میصر یاشکان اؤلکه‌ده سیاسی و ایقتیصادی اصلاحاتلار آپاراجاغینی، آنا یاسا دییشیک‌لیکلری ائدجیینی ود وئریب. خاریجی سرمایه‌نین اؤلکه‌یه گتیریلجیینی، خاریجی ایش آداملارینا اعتیبارلی شرایط یاراداجاغینی دا بیلدیریب. او، موخالیفتی یئنی‌دن دیالوقا دعوت ائدیب. ه. مبارک اونا خاریجی تضییقلرین اوْلدوغونو دا سؤیله‌ییب و "بیز هئچ کیم‌سه‌نین اویونجاغی دئیی‌لیک" دئییب.
ه. مبارک چیخیشینی میصردن گئتمیجیینی ایفاده ائدن سؤزلرله بیتیریب: " حیاتیمین باشلانغیجی دا بوردای‌دی، سونو دا بوردا اوْلاجاق. تورپاغین آلتینا گیره‌نه قدر، اوندان سونرا دا بو اؤلکه‌ده اولاجاغام. الله میصری قوروسون!"[۱۳۳][۱۳۴][۱۳۵][۱۳۶][۱۳۷][۱۳۸]
قاهیرهنین تحریر میدانیندا توپلاشان میتینق ایشتیراک‌چیلاری دؤولت تلویزیونسینین قرارگاهینا طرف حرکت ائدیرلر. نوماییش‌چیلرین نیتلری هله معلوم دئییل.[۱۳۹]. آکسییا ایشتیراک‌چیلاری یالنیز مبارکین دئییل، بوتون حاکمیّتین ایستئفاسینی طلب ائدیر.[۱۴۰]
۱۱ فوریه - سون گون
[دَییشدیر]
میصر موخالیفت رهبرلرین‌دن بیری، ماقاتئ-نین کئچمیش باش‌چی‌سی محمد ال بارادئی حسنی مبارکین فوری ایستئفایا گئتمک‌دن ایمتینا ائتمه‌سین‌دن سوْنرا میصرده "پارتلاییش" تهلوکه‌سی حاقین‌دا تویتتئرده‌کی اؤز میجروبلوگون‌دا "میصر سوسیال پارتلاییش قارشی‌سین‌دادیر. اوردو فوری اؤلکه‌نی خلاص ائتمه‌لی‌دیر" شکلین‌ده آچیقلاما یازیب.[۱۴۱][۱۴۲]
میصر یاشکان حسنی مبارک‌دن سوْنرا کؤمک‌چی‌سی و صلاحیتلرینین بیر حیصّه‌سینی تهویل وئردیی عمر سولئیمان خالقا مراجعت ائدیب. اؤ. سولئیمان ه. مبارکین خالقا مراجعتین‌ده سؤیلدیی بعضی فیکیرلری تکرارلاییب. او، آنا یاسا دییشیک‌لیکلرینی حیاتا کئچیرمک اۆچون شورا یاراتدیقلارینی بیلدیریب. اؤ. سولئیمان دا اصلاحاتلار کئچیریلجیینی، اقتصادیاتین اینکیشافی ایله باغلی ایشلر گؤرولجیینی ود ائدیب. او، موخالیفتی دیالوقا چاغیریب. اؤ. سولئیمان خالقین کوتلوی آکسییالارا سون قویماغا چاغیریب: "تحریر میدانیندا توپلاشان خالقی ائولرینه، ایشلرینین باشلارینا دؤنمه‌یه چاغیریرام". اؤ. سولئیمان میصرلیلری خاریجی تضییقلره قارشی گۆج‌لو اولماغا، "اجنبی مدیانین یؤنله‌ن‌دیرمه‌لرینه اویماماغا" چاغیریب.[۱۴۳]
مبارکین ایستئفا وئرمک‌دن ایمتینا ائتمه‌سین‌دن قزبلنمیش کوتله باشکان ایقامتگاهینا یوروش ائدیب، حسنی موبارکین ایقامتگاهینی محاصره‌یه آلیب. اینسانلار آراسین‌دا آرتیق باشکانین قاچدیغینا دایر شاییه‌لر یاییلماغا باشلاییب. بعضی دایره‌لر حتی اونون دونه‌ن گئجه خالقا ائتدیی مراجعتین ده اوّلجه‌دن یازیلدیغینی، مراجعتین یاییملاندیغی واخت باشکانین آرتیق میصرده اولمادیغینی بیلدیریر.[۱۲۳]
بو دقیقه‌لرده یوز مینلرله اینسان قاهیرهده باشکان سارایینا دوغرو یوروش ائدیر. کوتله‌نین باشکان سارایینین یئرلشدیی ماسر ال-قادید کوارتالین‌دا قارشی‌سینی آلماق سیلری نتیجه وئرمیر. کوتله‌نین آماچ باشکان سارایینی اله کئچیرمک‌دیر. اوردو رهبرلیینین ده بۇ ساعتلاردا یئنی بیاناتلا چیخیش ائدجیی گؤزلنیلیر.[۱۴۴][۱۴۵][۱۴۶][۱۴۷]
میصر سیلاح‌لی قوه‌لرینین عالی شوراسی اؤلکه‌ده وضعیتله باغلی بیانات وئریب. اوردو اؤلکه‌نین میلّی تهلوکسیزلیینه قارشی هر هان‌سی حده‌لره یول وئریلمه‌مه‌سی ایله باغلی خبردارلیق ائدیب. عالی شورا اؤلکه‌ده آزاد و عدالت‌لی سئچکینین کئچیریلجیینه ود وئریب و فوق العاده وضعیتین آرادان قالدیریلماسینین مۆمکونلویونو وورغولاییب. آنجاق سئچکینین تاریخی آچیقلانماییب.
بیر سیرا ائتیرازچینین باشکان سارایی و مرکزی تلویزیوننین بیناسینا قارشی حرکت ائتدیی خبری آلینمیش‌دی. بعضی حسابلامالارا گؤره آکسییالاردا ۲۰ میلیونادک اینسان ایشتیراک ائتمیش‌دی. میصر باشکانینین الئیهدارلاری باشکند قاهیرهنین آلتی بؤلگه‌سین‌ده عئینی زامان‌دا کوتلوی آکسییالار کئچیرمه‌یه هازیرلاشیردیلار. مبارک الئیهدارلاری باشکان صلاحیتلرینین بیر قیسمینین ویتسئ-باشکان عمر سولئیمانا وئریلمه‌سینی ده قبول ائتمیر، مبارکین فوری ایستئفایا گئتمه‌سینی و اؤلکه‌نی ترک ائتمه‌سینی طلب ائدیرلر. ال-اربییه تئلئکانالینین معلوماتینا گؤره، میصرین اوردو رهبرلیگی فوری ایجلاس کئچیرمیش‌دی، اوردونون بۇ گون موهوم بیر بیاناتلا چیخیش ائدجیی گؤزلنیلیردی.[۱۲۳][۱۴۸]
آخشام ساعتلارین‌دا "ال-اربییه" تئلئکانالی حسنی مبارکین عائله‌سیله بیرلیک‌ده قاهیره‌نی ترک ائتدیینی بیلدیردی[۱۴۹][۱۵۰][۱۵۱][۱۵۲][۱۵۳][۱۵۴][۱۵۵]. بیر سیرا قایناق‌لرده اونون شرم اش-شئیخ شهرینه[۱۵۶][۱۵۷]، دیگر قایناق‌لرده ایسه به-یه گئتدیی بیلدیریلیردی [۱۵۸][۱۵۹][۱۶۰][۱۶۱][۱۶۲] باشکان سارایی یاخینلیغین‌دا آتیشما سسلری ائشیدیلیر. قاهیرهده باشکان سارایی قارشی‌سین‌دا آکسییا کئچیره‌ن ۴۰۰ نفرلیک قروپا قوشولماق اۆچون یوز مینلرله اینسان یوروشه باشلاییب. باشکان سارایی اطرافین‌دا آتیشما سسلری ائشیدیلدیی باره‌ده خبر وئریلمیش‌دی.[۱۶۳]
میصرده اقتداردا اوْلان میلّی-دموکرات پارتییاسینین (مدپ) باش کاتیبی هوسام بدروی بیر هفته اوّل تعیین اوْلوندوغو وظیفه‌دن ایستئفا وئریب.بدروی همچینین هوسنی مبارکین باش‌چی‌لیق ائتدیی پارتییادان بیردفه‌لیک چیخدیغینی دا بیلدیریب.[۱۶۴]
مبارک ایستئفایا یوللان‌دی.[۱۶۵][۱۶۶][۱۶۷][۱۶۸][۱۶۹][۱۷۰] شابلون:Filelər sırası
قوربانلار
[دَییشدیر]ژورنالیستلر
[دَییشدیر]اینگیلیس‌نین "تهئ گواردیان" قزئتینین بیر ایشداشی فیزیکی تضییقه معروض قالیب.[۱۷۱] یوناندان اوْلان ۳ ژورنالیست دؤیوله‌رک ویدئو-کامئرالاری اللرین‌دن آلینیب. بون‌دان بیر قدر اوّل ایسپانیانین تو ائ۱ تئلئکانالینین ژورنالیستی هوجوما معروض قالمیش‌دیr.Eyni زامان‌دا، مبارکین الئیهدارلاری ژورنالیستلری مۆدافیعه ائتمه‌یه چالیشیرلار. ایسپانیا خاریجی ایشلر ناظرلیگی میصر حکومتینین خاریجی ژورنالیستلرین تهلوکسیزلیینی تامین ائتمه‌یه چاغیریب.[۱۷۲] میصرده پولیس ایشداشلاری بئینلخالق اینسان حۆقوقلاری و خئیرییه تشکیلاتلارینین عضولرینی حبس ائدیبلر. آمنئستی اینتئرناتیونال تشکیلاتین نماینده‌لری بیلدیریبلر کی "۳۰-دان چوخ اینسان حۆقوقلاری مۆدافیعه‌چیلری، او جمله‌دن آمنئستی اینتئرناتیونال ایشداشلاری قاهیرهده پوْلی‌سی طرفین‌دن حبس ائدیلیب". پولیس اونلاری اوتئل‌ده گؤروش کئچیره‌ن زامانی حبس ائدیب و ناملوم ایستیقامته آپاریب. عئینی زامان‌دا، گرارقاهی لندندا یئرلشه‌ن بئینلخالق خئیرییه تشکیلاتی اوخفامین میصر بؤلمه‌سینین سککیز عضوو حبس اوْلونوب. میصرده خاریجی ژورنالیستلره قارشی تعقیبلر داوام ائدیر. پولیس ببج، ایتار-تاسس ژورنالیستلرینین کامئرا و نووتبوکلارینی موسادیره ائدیب. فرانسهنین تف-۱ تئلئکانالینین اوچ موخبیری و سوئدین سوت تئلئکانالین رئپورتیورو بئرت سوندسترؤم ایتکین دوشوب.[۱۷۳]. فوریهین ۲-ده تحریر میدانیندا باش وئره‌ن توققوشمادا بیر نئچه روس ژورنالیستین خسارت آلدیغی معلوم اوْلدو.[۱۷۴]
سرحدسیز رئپورتیورلار بیرلیگی میصرده خالق نوماییشلری باش‌لانان‌دان ایندییه قدر نوماییشلری یاییملاماغا چالیشان ۷۲ ژورنالیستین حبس اوْلوندوغونو، ۷۵ ژورنالیستین ایسه موختلیف درجه‌لی خسارتلر آلدیغینی آچیقلاییب. تشکیلاتین یایدیغی آچیقلامادا بیلدیریلیر کی، داها ۷ ژورنالیست ده نوماییشلرین داوام ائتدیی ۱۵ گون عرضینده وظیفه بورجلارینی ایجرا ائدرکه‌ن مبارک رژیمی طرفدارلاری طرفین‌دن قاچیریلیب. بون‌دان علاوه، اونلارلا قزئت و تلویزیون ایشداشلارینین جیهاز و آوادان‌لیقلاری حاکمیّت دایره‌لری طرفین‌دن موسادیره اوْلونوب.[۱۷۵]
میصر تهلوکه‌سیزلیک قوه‌لرینین ایشداشلاری قترین ال-جزیره تئلئکانالینین قاهیره بوروسونون رهبری ابدول فتتاه فاید و کانالین موخبیری احمد یوسیفی حبس ائدیبلر. بۇ باره‌ده تئلئکانالین اؤزو معلومات یاییب. تئلئکانالین قاهیره بوروسو هوجوما معروض قالیب. سون بیر نئچه گون عرضینده ایکینجی دفعه هوجوما معروض قالان بورودا آوادان‌لیق سیندیریلیب، اوفی‌سین اؤزو ایسه یاندیریلیب. آکسییالار باش‌لانان‌دا میصر حاکمیّتی ال-جزیره‌نین لیسئنزییاسینی آلیب و فوری اؤلکه‌ده‌کی موخبیر منطقه‌لرینی ییغیشدیرماغی طلب ائدیب. بونا باخمایاراق تئلئکانال میصرده‌کی فعالیّتینی داوام ائتدیریب.[۱۷۶]
میصرین "ال-اهرام" قزئتینین ایشداشی احمد محمد محمود قاهیرهنین مرکزین‌ده باشکان طرفدارلاری و الئیهدارلاری آراسین‌دا باش وئره‌ن توققوشمالاردا آلدیغی گولله یاراسین‌دان دونیاسینی دییشیب. ایغتیشاشلاری لئنته آلان ژورنالیست باشین‌دان گولله یاراسی آلیب. او، میصرده باشکانین ایستئفاسی طلبی ایله آکسییالار باشلادیق‌دان بری هلاک اوْلان ایلک ژورنالیست‌دیر.[۱۷۷][۱۷۸]
میصرده آمریکا بیرلشمیش ایالتلری-این جبس تلویزیونسینین موخبیری لارا لوهان دؤیولوب و زورلانیب. آقرئسسیو اینسانلاردان عبارت قروپ لوهانی چکیلیش قروپونون دیگر عضولرین‌دن آییراراق کنارا آپاریب، نتیجه‌ده همکارلاری اونا کؤمک ائده بیلمه‌ییب. سون‌دا ژورنالیستی ۲۰-دک حرب‌چی خلاص ائدیب.[۱۷۹][۱۸۰][۱۸۱][۱۸۲]
وطنداشلار
[دَییشدیر]بئینلخالق "هومان ریگهتس Watch" حۆقوق-مۆدافیعه تشکیلاتی بیلدیرمیش‌دیر کی، میصرده کوتلوی اعتراض آکسییالاری زامانی توتولموش شخصلره هبسخانالاردا آغیر ایشگه‌نجه‌لر وئریلیر.
"تهئ گواردیان"این معلوماتینا گؤره ایسه، حرب‌چیلرین توتدوقلاری دینج وطنداشلارین تام اکثریتی حبس‌دن آزاد اولمامیش‌دیر[۱۲۳][۱۸۳].
نتیجه
[دَییشدیر]
باشکان محمد حسنی مبارک وظیفه‌سین‌دن ایستئفا وئردی. حاکمیّته مۆدافیعه ناظری محمد حسین تنتاوی گهldi.Misir پارلامئنتی بوراخیل‌دی. آنا یاسا لغو اولون‌دو. حاکمیّت سیلاح‌لی قوه‌لرین عالی شوراسینا کئچدی. یئنی پارلامئنت سئچکیلرینین ۲۰۱۱-جی ایلین سپتامبرین‌دا کئچیریلمه‌سی قرارا آیین‌دی.[۱][۱۸۴]
عرب دؤولتلری لیقاسینین باش کاتیبی امر موسا ۲۰۰۱-جی ایلده‌ن بری توتدوغو وظیفه‌نی بیر نئچه هفته‌یه ترک ائدجیینی بیلدیریب. میصرلی اولان موسانی بیر چوخ آنالیتیکلر میصرین گله‌جک یاشکان کیمی گؤرورلر. ادل باش کاتیبی "میصرده‌کی تاریخی دییشیک‌لیکلره گؤره خالقی و اوردونو" آلقیشلاییب. او وطنداشلاری "میلّی کونسئنسوسا اساس‌لانان ساغلام سیستمین قۇرولماسی ایستیقامتین‌ده حرکت ائتمه‌یه" چاغیریب. موسا همچینین "میصر و میصرلیلرین دموکراتییایا دوغرو حرکت ائتدیکلرینه" امین اوْلدوغونو بیلدیریب.[۱۸۵]
فوریهین ۱۷-سی میصرین ۳ سابیق ناظری حبس اوْلون‌دو. بونلار سابیق داخی‌لی ایشلر ناظری هبیب ال-آدلی، ائکس-توریزم ناظری زوهئیر هارراناخ و منزیل تأمیناتی ناظری احمد ال-ماقرابی‌دیر. اونلار ژانویه‌نین ۲۸-ده سابیق باشکان حسنی مبارکین حکومتی بوراخماسینادک ناظر پوستونو توتوبلار. ائله دونه‌ن مبارکین پارتییاداشی اوْلان میلیاردئر و ماقنات احمد ائزز ده حبس اوْلونوب. ساخلانیلمیش شخصلرین هامی‌سینا قارشی چیرک‌لی پوللارین یویولماسی، صلاحیتلری آشما، دؤولت املاکینین تالانماسی ماده‌لریله اتهام ایرلی سورولوب.[۱۸۶]
میصر حکومتی کئچمیش باشکان حسنی مبارک و اونون عائله‌سینین خاریجی بانکلاردا حسابلارینی دوندورماغا چالیشیر. باش پروکورور ابدول مجید محمود خاریجی ایشلر نازیرلیینه خاریجی اؤلکه‌لردن جناب مبارکین حسابلارینین دوندورولماسینی ایسته‌مه‌سی حاق‌دا مراجعت ائدیب. مبارکین خانی‌می سوزان و اونلارین ایکی اوغلو و اونلارین حیات یولداشلارینین دا حسابلاری دوندورولور. سوئیس آرتیق جناب مبارکین اؤلکه‌ده‌کی حسابلارینی دوندوروب. میصرین کئچمیش رهبرینین میلیاردلارلا دوللار واریداتی اوْلدوغو حاق‌دا معلوماتلار وئریلیب.[۱۸۷]
ایقتیصادی تأثیری
[دَییشدیر]فوریهین ۲-سی موودیس بئینلخالق رئیتینق آگئنت‌لیگی بئش ان بؤیوک میصر بانکینین رئیتینق درجه‌سینی آشاغی سال‌دی.[۱۸۸]. جرئدیت آگریجولئ" بانکینین آپاردیغی تحلیللره اساساً، ۲۰۱۱-جی ایلده میصرده اودم-ین آرتیم تئمپینین اوّللر پروقنوزلاش‌دیریلان ۵،۳% دئییل، ۳،۷% اولاجاغی گؤزلنیلیر. میصرده بانکلار و فوند بیرژاسی ۱۰ گون عرضینده ایشله‌مه‌دی. عئینی زامان‌دا، اؤلکه‌نین ایری شهرلرین‌ده زاوود و فابریکلر فعالیّتینی دایاندیردی. بیر چوْخ توریزم شیرکتلری توریستلرین میصره گؤندریلمه‌سینی دایاندیردی. توریستلرین میصره گلمه‌مه‌سی اؤلکه اقتصادیاتینا جدی تأثیر گؤستره‌جک. بون‌دان باشقا، میصرده ارزاق محصوللاری اوزره جدی قیمت آرتیمی گؤزلنیلیر.[۱۸۹]. همچینین، نفتین قیمتی میصرده باش وئره‌ن حادثه‌لرین نتیجه‌سین‌ده قالخ‌دی.[۱۹۰] میصر یاشکان حسنی مبارکین ایستئفاسی باره‌ده خبر دونیا بازارین‌دا نفتین قیمتی اوجوزلاشدیریب.[۱۹۱] کوتلوی اعتراض آسکییالاری باشلایان‌دان بۇ یانا اؤلکه اقتصادیاتینا ۳.۱ میلیارد دوللار زیان دی‌دی .[۱۰۴][۱۹۲]
اعتراض آکسییالاری میصر اقتصادیاتینی ایفلیج وضعیتینه سال‌دی. اؤلکه‌ده "چؤرک قیاملاری" باش وئردی، قاز بالونلارینا اوْلان نؤوبه‌لرده اینسانلارین هلاک اولماسی حاللاری مۆشاهیده اوْلونوب. میصرلیلرین تام اکثریتینین گون‌ده‌لیک راسیونونون اساسینی تشکیل ائدن و قیمتی دؤولت طرفین‌دن سوبسیدیالاش‌دیریلان چؤرک اوغرون‌دا نؤوبه‌لرده کوتلوی داوالار نتیجه‌سین‌ده اونلارلا اینسان یارالانیب. یئرلی اهالی آراسین‌دا پوپولیار اوْلان "رقیف" آدلی چؤریین قیمتی ایکی دفعه باهالاش‌دی. قاهیرهنین ایمبابا سمتین‌ده قاز بالونلاری ساتیلان دؤولت منطقه‌لرین‌ده‌کی نؤوبه‌لرده‌کی داوالاردا ۳ نفر هلاک اوْلدو. میصرده واحید قازپایلاما و تأمینات شبکه‌سی اولمادان قاهیره ایله یاناشی، بوتون اؤلکه‌ده ایستیفاده ائدیله‌ن قاز بالونلارینین قیمتینی آلوئرچیلر دفعه‌لرله قالدیرمیش‌دی. قاهیرهده قزبلنمیش کوتله بئله آلوئرچیلردن بیرینی اؤلدوردو.[۱۰۰]
اینقیلابین باش وئردیی اساس یئرلر
[دَییشدیر]بئینلخالق موناسیبت
[دَییشدیر]
ژانویه‌نین ۲۹-دا میصر یاشکان حسنی مبارکین تلویزیون ایله خالقا مراجعتین‌دن سوْنرا اونونلا آمریکا بیرلشمیش ایالتلری یاشکان باراک اوباما آراسین‌دا تئلئفون دانیشیغی اوْلوب. تئلئفون دانیشیغینی کیمین تشببوسو ایله باش توتماسی باره‌ده معلومات وئرمه‌یه‌ن B.Obama میصر خالقینین یانین‌دا اوْلدوقلارینی بیان ائدیب. آغ ائو باش‌چی‌سی میصرلی همکارینی خالقا وئردیی ودلری یئرینه یئتیرمه‌یه چاغیردیغینی و اونا خالق قارشی‌سین‌داکی عهده لیکلرینی خاتیرلاتدیغینی بیلدیریب: "میصرده ایقتیصادی، سوسیال و سیاسی اصلاحاتلار حیاتا کئچیریلمه‌لی‌دیر". آغ ائوین سؤزچوسو روبرت گیببس هم نوماییش‌چیلری، هم ده میصر حکومتینی زوراکی‌لیق‌دان ایمتینا ائتمه‌یه چاغیریب: "داها چوخ آزادلیق طلبلرینه وئریله‌جک جواب زوراکی‌لیق دئییل، دیالوق اولمالی‌دیر. میصرده کؤک‌لو اصلاحاتلارا احتیاج وار". R.Gibbs میصرده باش وئره‌ن سون حادثه‌لرله باغلی آمریکا بیرلشمیش ایالتلری یاشکان باراک اوباما اۆچون ۴۰ صحیفه‌لیک خلاصه هازیرلاندیغینی وورغولاییب: "هم آمریکا بیرلشمیش ایالتلری-این مۆدافیعه و خاریجی ایشلر ناظرلیکلری، هم ده قاهیره‌ده‌کی سفیریمیز مارقارئت سکوبی میصر حکومتی ایله سیخ تماسدادیرلار. میصر حکومتینی محمد ال-بارادئینی ائو دوستاقلیغین‌دان آزاد ائتمه‌یه چاغیریریق". آمریکا بیرلشمیش ایالتلری دؤولت کاتیبی هیللاری کلینتون ایسه آچیق فیلئ‌ده حسنی مبارکه "خالقینی دینله!" مئساژینی گؤندریب. او، "ال-جزیره" تئلئکانالی ایله جانلی یایین‌لانان مراجعتین‌ده بیلدیریب کی، دینج نوماییشلره ایجازه وئریلمه‌لی و کسیلمیش رابطه علاقه‌لری برپا اوْلونمالی‌دیر: "بو نوماییشلر میصر جمعیتین‌ده جدی پروبلملر اولدوغونو گؤستریر. میصر حکومتی زوراکیلیغین بو پروبلملری آرادان قالدیرمایاجاغینی آنلامالی، نوماییش‌چیلرین طلبلرینی قبول ائدرک وضعیتین گرگینلشمه‌مه‌سی اۆچون اصلاحاتلارا رازیلاشمالی‌دیر". H.Klinton بیان ائدیب کی، آمریکا بیرلشمیش ایالتلری نوماییش‌چیلرین طلبلرینی آنلاییر و اینسانلارین اؤز حۆقوقلارینی مۆدافیعه ائتمه‌سینه حؤرمت ائدیر: "حبس اولونموش نوماییش‌چیلر فوری و قئید-شرط‌سیز آزادلیغا بوراخیلمالی‌دیر". بیرلشمیش اوستانلار میصرده آزاد و عدالت‌لی سئچکیلر کئچیریلمه‌سی و دینج، موتشککیل قایدادا دموکراتییایا کئچیدین طرفداری‌دیر. بونو بیرلشمیش اوستانلارین دؤولت کاتیبی هیللاری کلینتون فوخ News تلویزیونسینا موصاحیبه‌سین‌ده دئییب. او، اؤلکه یاشکان حسنی مبارکی آزاد سئچکیلر کئچیرمه‌یه و ایرانین آقیبتین‌دن قاچماق اۆچون کؤک‌لو اصلاحاتلار آپارماغا چاغیریb.Hillari کلینتون همچینین قئید ائدیب کی، واشینقتون بئله بیر وضعیت‌ده قاهیره‌یه کمکی کسمک فیکرین‌ده دئییل.[۷۵][۱۹۳] باراک اوباما آدمینیستراسییاسی و میصر حکومتینین نماینده‌لری باشکان حسنی مبارکین فوری ایستئفاسینی و ویتسئ-باشکان عمر سولئیمانین رهبرلیگی، حربی‌چیلرین و دیگر عرب دؤولتلرین دستیی آلتین‌دا کئچید حکومتین فورمالاشماسی باره‌ده دانیشیقلار آپاریرلار. آمریکا بیرلشمیش ایالتلری رسمیلری عمر سولئیمان و میصر اوردوسونون رهبری ائنان سامی و مۆدافیعه ناظری مهمد تانتاوی آنا یاسا اصلاحاتلارینین باشلاماسی پروسسینی موذاکیره ائدیرلر. آمریکا بیرلشمیش ایالتلری-این بۇ تکلیفی موسلمان قارداشلار داخیل اولماقلا گئنیش کوالی‌سییا حکومتینین یارانماسی و تئز ۲۰۱۱-جی ایلین سپتامبر آیین‌دا آزاد سئچکیلرین کئچیریلمه‌سی نظرده توتور. بونا باخمایاق قزئت یازیر کی، میصرین ویتسئ-یاشکان و اوردو کوماندانلیغین بۇ تکلیفلرله رازیلاشاجاغینا هئچ بیر اساس یوخ‌دور.[۱۹۴]
آمریکا بیرلشمیش ایالتلری یاشکان باراک اوباما میصرلی همکاری حسنی مبارک‌دن مۆمکون قدر تئز حاکمیّتین اؤتورولمه‌سی پروسسینه باشلاماغی طلب ائدیب. آمریکا بیرلشمیش ایالتلری یاشکان همچینین میصرده ژورنالیستلره هوجوملاری پیسله‌ییب. "میصرین گلجیینی بو اؤلکه‌نین خالقی معین ائدجک"، دئیه او وورغولاییب[۱۹۵]
آمریکا بیرلشمیش ایالتلری-این دؤولت کاتیبی هیللاری کلینتون میصرین ویتسئ-یاشکان عمر سولئیمانا زنگ ائدیب، حسنی مبارک طرفدارلاری و الئیهدارلاری آراسین‌دا باش وئره‌ن اولایلارین هر کسی شوکا سالدیغینی سؤیله‌ییب. هیللاری کلینتون بۇ اولایا گؤره مسولیت داشییانلارین تاپیلماسی اۆچون آراشدیریلما آپاریلماسینی ایسته‌ییب. واشینقتونون آرتیق حسنی مبارکین تئزلیکله حاکمیّت‌دن گئتمه‌سینی ایستدیی ده معلوم اوْلوب. هیللاری کلینتون میصرده کئچید دؤورونون فوری باشلاماسینی زروری ساییب. آغ ائوین سؤزچوسو روبرت گیببس ده دئییب کی، دموکراتییایا یؤنه‌لیک دییشیک‌لیک فوری حیاتا کئچیریلمه‌لی‌دیر. فرانسه یاشکان نیکولاس سارکوزی ده آنالوژی بیانات وئریب. میصر خاریجی ایشلر نازیرلیینین سؤزچوسو هوسام زئکی ایسه بۇ چاغیریشلارا چَتین جواب وئریب. او، میصرده حاکمیّت دییشیک‌لیگی ایله باغلی مثلاًی قبول ائتمدیکلرینی، بۇ چاغیریشلارین میصرده‌کی اولایلاری قیزیشدیرماغا یؤنلدیینی وورغولاییب: "آمریکا بیرلشمیش ایالتلری، اینگیلیس، فرانسه کیمی غرب اؤلکه‌لرینین، حتی تۆرکیه‌نین بو دوروم‌دا رول اویناماغا چالیشماسی، میصرده‌کی پروسسلره بورونلارینی سوخماسی چوخ اوزوجودور. بو دؤولتلر اؤز ایشلری ایله مشغول اولسونلار. بو اؤلکه‌لرین بوتون سرحدلری کئچه‌رک میصر خالقی آدین‌دان دانیشمالاری میصر خالقی و حکومتی طرفین‌دن رد ائدیلیر".[۱۹۶]
آمریکا بیرلشمیش ایالتلری دؤولت کاتیبی هیللاری کلینتون میصر حاکمیّتینی فوری دموکراتییایا دینج کئچیدله باغلی موخالیفتله دانیشیقلارا باشلاماغا چاغیریب. کلینتون میصرین ویتسئ-یاشکان عمر سولئیمانین موخالیفت قوه‌لری ایله دیالوقا حاضیر اوْلدوغو باره‌ده وئردیی بیاناتی کیفایت اولمایان ودلر کیمی قیمتلندیریب. کلینتون بیر داها میصری ژورنالیستلره قارشی داخیل اولماقلا زوراکی‌لیغی پیسله‌ییب.[۱۹۷]
میصرده‌کی سیاسی وضعیت موثبت ایستیقامت‌ده دییشمه‌یه باشلاییب. آمریکا بیرلشمیش ایالتلری یاشکان باراک اوباما بئله حساب ائدیر. "میصرده سیاسی پروسسلرین گئدیشینین موذاکیره‌یه احتیاجی اولدوغو گؤزه قاباغین‌دادیر. میصرلیلر ده محض بو ساحه‌ده اوغورلارا نایل اولورلار"، دئیه تیجارت پالاتاسین‌دا چیخیش ائدن اوباما بیلدیریب. اوباما میصرده حاکمیّتین نیظام‌لی اؤتورولمه‌سینه و موختلیف سیاسی ایسپئکترلری تمثیل ائدن شخصلرین حکومت‌ده ایشتیراکینا طرفدار اوْلدوغونو بیلدیریب. "میصرلیلر آزادلیق، آزاد و عدالت‌لی سئچکیلر، اونلاری تمثیل ائدن و دینله‌یه‌ن حکومت ایستییرلر. بیز اونلارا (میصر حاکمیّتینه) دئدیک کی، اونلار فوری حاکمیّتین نیظام‌لی اؤتورولمه‌سینه باشلامالیدیرلار"، دئیه آمریکا بیرلشمیش ایالتلری یاشکان بیلدیریب.[۱۹۸] میصرین خاریجی ایشلر ناظری احمد ابول-گئیت اؤلکه‌ده فوری اصلاحاتلار کئچیریلمه‌سینی طلب ائدن آمریکا بیرلشمیش ایالتلری-ı میصره اؤز ایراده‌سینی یئریتمک‌ده گوناهلاندیریب. "سیز (آمریکالیلار) میصر کیمی بؤیوک اؤلکه‌ده فوری دییشیک‌لیکلر باره‌ده دانیشان‌دا، بیزه زورلا اؤز ایراده‌نیزی قبول ائتدیریرسینیز". ناظر بیلدیریب کی، آمریکالیلارین میصرده‌کی نوماییشلره ایلک تئپکیلری اونو قزبلندیریب. او آمریکالیلارا "میصرلیلرین هسساسیتینی باشا دوشمیی" مصلحت گؤروب. آغ ائو ایسه بیان ائدیب کی، باراک اوباما آدمینیستراسییاسی میصرله دانیشیقلاری بۇ اؤلکه‌نین داخی‌لی ایشلرینه قاریشماق حساب ائتمیر[۱۹۹][۲۰۰][۲۰۱]
آمریکا بیرلشمیش ایالتلری یاشکان باراک اوباما اؤز موشاویرلری ایله میصرده‌کی وضعیتله باغلی مسلهتلشمه‌لر آپاریب. گیببس دئییب کی، موشاویره‌نین کئچیریلمه‌سی باره‌ده قرار میصر باشکانینین اؤز صلاحیتینین بیر حیصّه‌سینی عمر سولئیمانا وئرمه‌سین‌دن سوْنرا قبول اوْلونوب. او عئینی زامان‌دا بیلدیریب کی، باشکان اوباما مبارکین چیخیشینا واشینقتون‌دان میچیقانا گئدرکه‌ن تییاره‌ده باخیب. آمریکا بیرلشمیش ایالتلری یاشکان میلّی تهلوکه‌سیزلییه مسئول اوْلان تاخیمی ایله گؤروشو آغ ائوده کئچیره‌جک.[۲۰۲]
میصرده‌کی حادثه‌لر بیرلشمیش اوستانلار یاشکان باراک اوبامانین تلویزیون مراجعتین‌ده ده اساس یئر توتوب. باراک اوباما میصرین چوْخ موهوم دییشیکلر ارفه‌سین‌ده اوْلدوغونو بیان ائدیب. او تلویزیون مراجعتی زامانی کؤک‌لو دموکراتیک دییشیک‌لیکلر طلب ائدن میصر گنجلرینه اؤز هئیران‌لیغینی گیزلتمه‌ییب. اوباما میصرین کئچید دؤورون‌ده آمریکا بیرلشمیش ایالتلری-این بۇ اؤلکه‌یه هر جور کؤمک‌لیک گؤسترمه‌یه حاضیر اوْلدوغونو بیلدیریب. قئید ائدک کی، اونون گونون ایکینجی یاری‌سین‌دا آغ ائوده اؤز موشاویرلری ایله میصرله باغلی مسلهتلشمه‌لر آپاراجاغی گؤزلنیلیر. "بیز بو گون میصرده باش وئره‌نلری دقتله ایزلییریک. بیر شئی معلوم‌دور کی، بیز تاریخی بیر دییشیکلیین شاهی‌دی اولوروق. بو بیر دییشیک‌لیک، کئچید آنی‌دیر و بو آن اونا گؤره باش وئریر کی، بونو میصر خالقی بئله ایستییر. بو دییشیک‌لیک‌ده میصر خالقینین یاشین‌دان وابسته اولمایاراق بوتون طبقه‌لری ایشتیراک ائدیر، لاکین اؤن جبهه‌ده ایسه گنج نسیل‌دیر. یئنی بیر نسیل. سیزین گنجلرینیز سسلرینین ائشیدیلمه‌سینی ایستییر. بیز ده ایستییریک کی، همین اینسانلار، عمومی‌لیک‌ده بوتون میصرلیلر بیل‌سینلر کی، آمریکا میصرده حۆقوقی و عدالت‌لی بیر کئچی‌ده دستک نوماییش ائتدیرمک اۆچون هر شئیی ائدجک. ایندی ایسه باش وئره‌نلری ایزلدیک‌ده آنلاییریق کی، بیز بیر-بیری ایله قارشی‌لیق‌لی علاقه‌ده اولان بیر دونیادا یاشاییریق".[۲۰۳]
میصرده حاکمیّتین هوسنی مبارک‌دن سیلاح‌لی قوه‌لرین عالی شوراسینا کئچمه‌سی میصر خالقینین اومیدلرینین آنجاق بیرینجی حیصّه‌سینین دوغرولماسی‌دیر. آمریکا بیرلشمیش ایالتلری یاشکان باراک اوباما اؤز چیخیشین‌دا بئله دئییب. "هر گون تاریخی حادثه‌لرین شاهی‌دی اولماق اولمور. میصر آرتیق هئچ واخت اوولکی کیمی اولمایاجاق"، دئیه آمریکا بیرلشمیش ایالتلری رهبری bildirib.Onun سؤزلرینه گؤره، تکجه ایستئفالار کیفایت دئییل. "میصرلیلر آیدین فیلئ‌ده بیلدیریبلر کی، اصل دموکراتییادان باشقا هئچ نیله رازیلاشمایاجاقلار. حرب‌چیلر اصل وتنپرور کیمی و مسولیتله حرکت ائتملیدیرلر. اونلار ائله ائتملیدیرلر کی، حاکمیّتین اؤتورولمه‌سی خالقین نظرین‌ده اؤزونو دوغرولتسون. صحبت اهالینین حۆقوقلارینین مۆدافیعه‌سین‌دن، فوق العاده وضعیت باره‌ده سره‌نجامین لغوین‌دن، آنا یاسانین دییشدیریلمه‌سین‌دن، دییشیک‌لیکلرین دؤنمز اولماسین‌دان، عدالت‌لی و آزاد سئچکیلر اۆچون اؤزول یارادیلماسین‌دان گئدیر"، دئیه اوباما ایضاح ائدیب.[۲۰۴]
روسیه یاشکان دیمیتری مئدوئدئو میصر یاشکان حسنی مبارکه زنگ ووروب. روسیه مطبوعاتینین یایدیغی معلوماتا گؤره، مئدوئدئو مبارک‌دن سیاسی بحرانین صۆلح یولو ایله و سۆرعتله حلینی طلب ائدیب.
بحرانین حۆقوقی یوللارلا حل اوْلونماسینی آرزولادیغینی دئیه‌ن مئدوئدئو روسیه سفیرلیگی و وطنداشلارینین تهلوکسیزلیینین تأمینات آلتینا آلینماسی اۆچون گؤستریله‌ن فعالیّتلرین اهمیتینی وورغولاییب.
روسیه خاریجی ایشلر ناظری سئرگئی لاوروو ایسه وئردیی آچیقلامادا میصرین ایستیقراری و بۇ اؤلکه‌ده دموکراتییانین اینکیشافی اۆچون ماراق‌لی اوْلدوقلارینی بیلدیریب: "میصر روسیهنین ایستراتئژی اورتاغی و یاخین شرقین کیلید اؤلکه‌سی‌دیر. او اؤلکه‌ده باش وئره‌نلره ائتیناسیز قالا بیلمریک. میصرین ایستیقراری و دموکراتیک اؤلکه اولماسین‌دا بیز ده ماراقلیییق. مؤوجود اولان اجتماعی، ایقتیصادی و سیاسی پروبلملرین صۆلح یولو ایله حلینی ایستییریک".[۲۰۵][۲۰۶]
روسیه باشکانینین یاخین شرق اوزره خصوصی نماینده‌سی آلکساندر سالتانوو دمیتری مئدوئدئوین مکتوبونو میصر یاشکان حسنی مبارکه چاتدیریب، - "ریا نوووستی" خبر وئریر.
"روسیه فئدئراسییاسینین یاخین شرق اوزره خصوصی نماینده‌سی آلکساندر سالتانوو میصرده اولوب و روسیه باشکانینین مراجعتینی حسنی مبارکه چاتدیریب. حسنی مبارک اونونلا گؤروشوب و مکتوبون بیر سیرا دئتاللاری باره‌ده موذاکیره‌لر آپاریبلار"، - دئیه روسیه خاریجی ایشلر نازیرلیین‌دن بیلدیریلیب.
روسیه نماینده‌سی عئینی زامان‌دا میصرین خین رهبری آبول قئیت و ویتسئ-باشکان عمر سولئیمان ایله ده گؤروشوب. مکتوبون دئتاللاری آچیقلانماسا دا، معلوماتا گؤره، مکتوب‌دا روسیه یاشکان میصرلی همکارینی خبردار ائدیب کی، اگر خالقین طلبلری یئرینه یئتیریلمه‌سه، همین رژیم اۆچون بؤیوک چتین‌لیکلر یاراناجاق.[۲۰۷]
آوروپا بیرلیگی
[دَییشدیر]آی-نین خاریجی سیاست اوزره عالی نماینده‌سی کئترین ائشتون میصر حاکمیّت اورقانلاری ایله موخالیفت آراسین‌دا دانیشیقلار آپاریلماسینین زروری اوْلدوغونو بیلدیرمیش‌دی.[۱۹۷] ۵ فوریه‌دا آلمان کانسلئری آنگئلا مئرکئل میصرده نؤوبدنکنار سئچکیلرین کئچیریلمه‌سینین علیهینه اوْلدوغونو بیلدیرمیش‌دی. او، بونو حاکمیّت واکوومونون یاراناجاغی ایله باغلی دویدوغو ناراحات‌لیقلا ایفاده ائتمیش‌دی.[۲۰۸] یونانین باش ناظری گئورگئ پاپاندرئوو بیلدیریب کی، بازار گونو قاهیره‌یه گئدیب آوروپا بیرلیگی آدین‌دان مبارکله دانیشیقلارا باشلایاجاغینی دئییب.[۱۰۴]
بؤیوک بریتانیانین باش ناظری دئوید کئمئرون دا میصر حاکمیّتینی اصلاحاتلارا چاغیراراق، دموکراتیک و حۆقوقی دؤولتین برقرار اولماسی اۆچون اصلاحاتلاری دستکلدیکلرینی بیان ائدیب.[۲۰۹]
فرانسه یاشکان نیکولیا سارکوزی و آلمان کانسلئری آنگئلا مئرکئل ایله بیرگه بیاناتلا چیخیش ائدیبلر. اونلار حسنی مبارکی سیلاح‌لی نومایش‌چیلره قارشی گۆج تطبیقینی دایاندیرماغا، آزاد و عدالت‌لی سئچکیلرین کئچیریلمه‌سی اۆچون شرایط یاراتماق اۆزرینده ایشله‌مه‌یه چاغیریبلار.
آلمان باشکان مبارکی اؤلکه‌ده‌کی کلینیکالارین بیرین‌ده مۆالیجه آلماق اۆچون اؤلکه‌یه گیرمه‌سینه ایجازه وئره‌جک. بۇ باره‌ده حاکمیّت‌ده اوْلان کریستیان-دموکرات پارتییاسینین باش کاتیبی روپرئخت پولئنس معلومات وئریب. بیر سیرا آنالیتیکلرین فیکرینجه، بۇ مبارکین حاکمیّت‌دن ال چکمه‌سی سسئناریلرین‌دن بیری ایدی. داها اوّل نیو-یورک تایمس قزئتی حادثه‌لرین بئله آخاردا اولاجاغینی یازمیش‌دی.[۲۱۰][۲۱۱]
آوروپا اتفاقینین بئینلخالق ایشلر و سیاسی تهلوکه‌سیزلیک اوزره عالی کومیسساری کئترین ائشتون میصر یاشکان حسنی مبارکین باشکان‌لیک پوستون‌دان ایستئفایا گئتمه‌مه‌سین‌دن میوسلوقلارینی ایفاده ائدیب. ائشتون تأسف‌لنیر کی، مبارک هله ده دموکراتییایا کئچید یولونو توتماییب و دییشیک‌لیکلر اۆچون یول آچماییب، - "ریا نوووستی" خبر وئریر.
"دییشیک‌لیکلر واختی آرتیق یئتیشیب. بیز یاخین ساعتلار عرضینده میصر خالقینین تئپکیسینی ایزلیجییک"، - دئیه ائشتون بیلدیریب. اونون سؤزلرینه گؤره، آی میصر حاکمیّتی ایله علاقه ساخلایاراق اونلاری تئز بیر زامان‌دا دموکراتییا یولونا کئچید آلماغا چاغیراجاق.[۲۱۲]
آلمانین کانسلئر آنگئلا مئرکئل مبارکی ایستئفا وئرمه‌یه چاغیردی.[۲۱۳] Danimarkنین خاریجی ایشلر ناظری آوروپا بیرلیگی اؤلکه‌لرینه مراجعت ائدرک میصر یاشکان هوسنی مبارک‌دن فوری ایستئفانی طلب ائتمک اۆچون بیرگه بیاناتین حاضیرلانماسینی تکلیف ائدیب.[۱۵۰]
تۆرکیه خاریجی ایشلر ناظری احمد داوودوغ‌لو بیان ائدیب کی، تۆرکیه میصرده‌کی حادثه‌لری دقتله ایزلییر. "بو دقیقه‌یه، هر هان‌سی بیر وطنداشیمیزا هوجوم ائدیلدیی باره‌ده معلومات یوخ‌دور، آنجاق بیز حادثه‌لری دقتله ایزلییریک". ا.داوودوغ‌لو سارایئوودا بیلدیریب. داوودوغ‌لو قئید ائدیب کی، تورک خالقی میصر خالقینا قارداش‌لیق حیسلری بسلییر و حادثه‌لر زامانی دونیاسینی دییشمیش اینسانلارا گؤره میوس اوْلدوغونو ایفاده ائدیب. "بیز اؤز وطنداشلاریمیزا تهلوکه‌سیز اراضیلرده اولماغی و هر هان‌سی بیر تهلوکه تؤره‌یه‌جک اراضیلردن اوزاق دورماغی توصیه ائدیریک. هلکی الیمیزده تورک وطنداشلارینا هوجوم باره‌ده، یاخود وطنداشلاریمیزین هان‌سی‌سا بیر آکسییادا ایشتیراک ائتمسیله باغلی معلومات یوخ‌دور. بیز اومید ائدیریک کی، میصرده باش وئره‌نلر میصر خالقینین گلجیی اۆچون اوغورلو اوْلاجاق. همچینین، تورک وطنداشلاریمیزی دا ساکیت‌چی‌لییه چاغیریریق".[۲۱۴]
تۆرکیه باش ناظری رجب تایییب اردوغان میصر پرئیدئنتی حسنی مبارکی خالقا قولاق آسماغا چاغیریب. عدالت و اینکیشاف پارتییاسینین توپلانتی‌سین‌دا چیخیش (بو چیخیش آل-ژاززئرا تئلئکانالی ایله جانلی یاییملانیب) ائدن اردوغان بیلدیریب کی، خالقین گؤزونو، کؤنلونو، قولاغینی قاپادان اقتدارلار اوزونؤمورلو اولا بیلمز. خالقا قارشی اوْلان هئچ بیر اقتدار آیاق‌دا قالا بیلمز. بیز اؤزوچموز اۆچون نه ایستییریک‌سه، دوستلاریمیز-قارداشلاریمیز اۆچون ده بونو ایستییریک". اردوغان بیرباشا مبارکه مورجیت ائدرک دئییب: "بیز اینسانیق، بیز فانیگیک. دایمی دئیی‌لیک. هر بیریمیز اؤلجییک و او دونیادا آرخادا بوراخدیقلاریمزا گؤره سورغو-سوال ائدیلجییک. هامیمیز گل‌دی-گئدریک. ان یاخشی‌سی اؤزوموزدن سونرا خوش شئیلر قویوب گئتمک‌دیر. حؤرمتله خاتیرلاناق، رهمتله یاد ائدیلک. بو دونیادان بیرجه کفه‌ن‌ده گئدجییک. اودور کی، کفه‌نین قدیر-قیمتینی بیلک. هم ویجدانیمیزین، هم خالقیمیزین سسینه، اونلارین خئییر-دعاسینا و یا بد دعاسینا حاضیر اولاق. خالقین هایقیرتی‌سینا قولاق وئرک.
اردوغان میصرده‌کی اعتراضچیلارا دا مراجعت ائدیب. دئییب کی. "دئموکراتیویا و آزادلیق هر کسه وئریله‌ن بیر حاق‌دیر. سیلاح‌دان اوزوق دورون، اما مدنیتینیزه صاحب چیخین. حۆقوقلارینیز اۆچون موباریزه آپارین. لایق‌لی موباریزه آپارین. میسری‌ده ایستر عسگر، ایستر پولیس، ایسترسه ده عادی جاممات‌دان هئچ کیمین خسارت آلماسینی ایستهمیریک.[۷۲][۱۹۶][۲۱۵][۲۱۶]
ایران
[دَییشدیر]ایران، باش وئره‌ن حادثه‌لرده اعتراضچیلارین ایستکلرینه قولاق آسیلماسی لازیم اولدوغونو سؤیله‌ییب.[۲۱۷]
فوریهین ۴-ده تهران جومعه نامازینا اداره ائدن علی خامنئیی تونیس و میصر اولایلارین‌دان دانیشیب: "تونیس، میصرده باش وئره‌ن حادثه‌لر ایران خالقی اۆچون خصوصی معنا داشیییر. بو، ایران‌داکی اینقیلابلا باش‌لانان ایسلامی اویانیش‌دیر. تونیس و میصرده باش وئره‌ن اولایلار حقیقی معنادا بیر زلزه‌له‌دیر. داها دوغروسو، باش وئره‌نلر ایران خالقینین سسینین اینیکاسی‌دیر".[۲۱۸][۲۱۹]. میصرده ان گۆج‌لو ایسلام‌چی قروپلاردان ساییلان "موسلمان قارداشلار" جمعیتینین رهبری محمد بدی فوریهین ۴-ده ایرانین دینی رهبری آیتوللاه علی خامنئیینین بیاناتینا تئپکی وئریب."مدیا فوروم" سایتینین معلوماتینا گؤره، "موسلمان قارداشلار"این رهبری محمد بدی بونا جواب اولاراق دئییب: "جناب خامنئیی بیلمه‌لی‌دیر کی، میصر اینقیلابی ایسلامی یوخ، خالق اینقیلابی‌دیر. چونکی بو اینقیلاب‌دا و اعتراض آکسییالارین‌دا موسلمان اهالی ایله یاناشی، اؤلکه اهالی‌سینین دیگر طبقه و زومره‌لری، او جمله‌دن کریستیانلار دا فعال ایشتیراک ائدیرلر".[۲۱۸]
عرب اؤلکه‌لری
[دَییشدیر]سعودی عربیستانی کرالی عبدالله آمریکا بیرلشمیش ایالتلری یاشکان اوبامادان حسنی مبارکی مۆدافیعه ائتمه‌سینی طلب ائدیب. او، آمریکا بیرلشمیش ایالتلری-نین میصره یاردی‌می کسمه‌سی حالین‌دا اورا هر ایل سعودی بودجه‌سین‌دن ۱،۵ میلیارد دوللار یاردیم آییراجاغینی دا قئید ائدیب.[۲۲۰]
لیوییا عرب جماهیرییه‌سینین رهبری موممر قززافی "ال مسری ال یوم"آ وئردیی آچیقلاماسین‌دا بیلدیریب کی، باشکان هوسنی مبارکی دستکلییر.[۱۵۰]
هیزبوللاه عمومی باش‌چی‌سی سید حسن ناسروللاه؛ "بیزلر، میصرده‌کی اینقیلابی گئرچک بیر اینقیلاب اولاراق گؤرور و بو اؤلکه ایچریسینده اینقیلابی دستکله‌یه‌ن بوتون قروپلارین آرخاسین‌دا اولدوغوموزو بیل‌دیریریک. "دئدی. بو گون جامپ داوید آنلاشماسینا قارشی و میصر خالقینا دستک آدی آلتین‌دا رئاللاش‌دیریلان سیمپوزیوم‌دا بیر دانیشما ائدن سید حسن ناسروللاه؛ "بیلینمه‌لی‌دیر کی؛ میصر و تونیس‌ده اینکیشاف ائدن حادثه‌لرده هیزبوللاهین جبهه‌سی، هئچ شوبهه‌سیز مظلوم خالقلارین آرخاسین‌دادیر. "دئدی. آیریجا ناسروللاه؛ "میصر و تونیس‌ده‌کی قیاملار اۆچون ائتمه‌میز لازیم اولان شرحین گئجیکمه‌سین‌دن اؤتری میصر و تونیس خالقین‌دان عذر دیلیریک. "دئدی. کنار یان‌دان هیزبوللاه عمومی باش‌چی‌سی سید حسن ناسروللاه، میصر هبسخانالارین‌دا اولان هیزبوللاه عسگرلرینین وضعیتینه ده توخوناراق بونلاری سؤیله‌دی؛ "تک هدفلری قززه‌ده‌کی قارداشلارینا ییئجئک و درمان کمکی اۆچون میصره کئچمیش ایگیدلرین، بعضی اطرافلار طرفین‌دن حادثه‌لرین یاخشیجا ساپدیریلماسی و بؤیودولمه‌سی اوزون‌دن سانکی هیزبوللاه، میصرده شیعه‌لیگی یایما سییندیمیش کیمی گؤستریله‌رک، قارداشلاریمیز هبسخانالارا آتیلمیش‌دیر." سؤزلرینه میصرده باش وئره‌ن اینقیلابین گئرچک بیر اینقیلاب اوْلدوغونو وورغولایاراق داوام ائدن ناسروللاه؛ "کریستیانلارین و دیگر آزلیقلارین دا موسلمانلارین یانین‌دا بو حرکتله‌نمه‌یه قاتیلماسی، کیچیک بؤیوک، یاش‌لی و خصوصیله ده گنجلرین بو ازم‌لی سیلرینین آرخاسینداییق." دئدی.[۲۲۱]
دونیانین بیر چوْخ اؤلکه‌لرین‌ده ده میصرلیلر باشکان حسنی مبارکین ایستئفاسینی بایرام ائدیبلر. ویتسئ- باشکان عمر سولئیمانین حسنی مبارکین قراری ایله باغلی قیسا آچیقلاماسین‌دان فوری سوْنرا لیوانین باشکندی بئیروت‌دا آتشفشان‌لیق باشلاییب. ایوردانییانین باشکندی اممانین مرکزی کوچه‌لرینه ده اینسانلار آخیشیب. قززا زولاغین‌دا دا آتشفشان‌لیق مۆشاهیده ائدیلیب. "هماس" قروپلاشماسینین سؤزچوسو سامی ابو زوهری میصر خالقینین قرارینی دستکلدیکلرینی دئییب. ایوردان چایینین غرب ساحلین‌ده‌کی رماللاه شهرین‌ده ده یوزلرله اینسان میصر بایراقلارینی دالغالاندیریب، بۇ خبری بایرام ائدیبلر. آمریکا بیرلشمیش اوستانلارین باشکندی واشینقتون‌داکی میصرلیلر ایسه حسنی مبارکه قارشی ۱۸ گونلوک اعتراضین اوغورلو نتیجه‌لرینی میصر سفیرلیی قارشی‌سینا توپلاشاراق باریام ائدیبلر.[۲۲۲]
سعودی عربیستانی میصرده حاکمیّتین دینج یوللا دییشمه‌سینی آلقیشلاییر. بۇ باره‌ده سعودی عربیستانینین رسمی آگئنت‌لیگی معلومات یاییب. آگئنتلیین معلوماتین‌دا دئییلیر: "کرال‌لیق اومید ائدیر کی، میصر اوردوسو اؤلکه‌ده ثابت‌لیگی و تهلوکه‌سیزلیگی برپا ائدجک و میصر خالقینین ایستک و ماراقلارینی تامین ائده بیله‌جک حکومتین یارانماسی یولون‌دا اؤز سیلرینی اسیرگه‌مه‌یه‌جک. سعودی کرال‌لیغی اومید ائتدیی بیلدیریب کی، میصر ایسلام، عرب دونیاسین‌دا و بئینلخالق آرنادا اؤز آپاریجی رولونو ساخلایاجاق.[۲۲۳]
ایسرایل
[دَییشدیر]ایسرائیل یاشانانلاردان چوخ ناراحات اولموش‌دور. آنجاق سسسیزلیینی قوروموش‌دور[۲۱۷]. ایسرایل یاشکان شیمون پئرئس حسنی مبارکین یاخین شرق صۆلح پروسسین‌ده‌کی خیدمتلرینین دانیلماز اولدوغونو قئید ائتمیش‌دیر[۲۲۴]. باش ناظر بئنیامین نئتانیاهو ایسه میصرده ایسلام‌چیلارین حاکمیّته گلمه‌سینین مۆمکونلویو باره‌سین‌ده ناراحات‌لیقلارینی بیلدیرمیش‌دیر[۲۲۵].
آذربایجان
[دَییشدیر]آذربایجان جومهوریتی خاریجی ایشلر ناظرلیگی آذربایجان جومهوریتی وطنداشلارینا میصر عرب جومهوریتینده باش وئره‌ن سون حادثه‌لرله باغلی خبردارلیق ائدیب. نازیرلیین رسمی سایتین‌دا یئرلش‌دیریله‌ن خبردارلیق‌دا ژانویه آیینین سونلارین‌دان باشلایاراق میصر عرب جومهوریتینده حکومت علیهینه کوتلوی نوماییشلر و ایغتیشاشلار باشلاندیغی قئید ائدیلیر. قاهیره، آسوان و لوکسور شهرلرینه سیاهتلر واجیب اولمادیقجا تخیره سالینمالی‌دیر. میصر عرب جومهوریتینده دایمی، موقتی یاشایان و اولان آذربایجان وطنداشلارینین اؤلکه‌ده اعلان اولونموش مؤوجود قایدالارا عمل ائتمه‌لری و ایغتیشاشلارا قاریشمامالاری و یارانمیش هر هان‌سی پروبلمله علاقه دار اونلارا یاردیم گؤستریلمه‌سی اۆچون آذربایجان جومهوریتی میصر عرب رئسپوبلیکاسین‌داکی سفیرلیینه مراجعت ائتمه‌لری توصیه اولونور.[۲۲۶]
آذربایجانین موخالیف لیبئرال پارتییاسینین رهبری لاله شؤوکت هاجییئوا میصر حادثه‌لری ایله باغلی بیانات یاییب. "بو گون دونیا ایجتیمایتینه ایللرله تلقین ائدیله‌ن میف - گویا موسلمان اؤلکه‌لرین‌ده اساس موخالیفت قوه‌لری رادیکال ایسلام‌چیلاردیر - دارماداغین اولدو. کوچه‌لرده اعتراض ائدن یوز مینلرله اینسانلار تحصیل‌لی گنجلردیر. اونلار دموکراتییا و آزادلیق ایستییرلر"، - بیانات‌دا بیلدیریلیب. او، اؤز بیاناتین‌دا میصر خالقینی دستکلدیینی دئییب.[۲۲۷]
۲۰۱۱-جی ایلین ۲۵ ژانویه تاریخین‌دن اعتباراً میصرده باشلایان کوتلوی ایغتیشاش و اعتراض آکسییالارینین داها دا کسکینلشمه‌سینی، اینسان حیاتینا تهلوکه یارادان حاللارین میدانا چیخماسینی نظره آلاراق، آذربایجان باشکانینین گؤستریشی اساسین‌دا میصرده‌کی آذربایجان‌لیلارین تخ‌لییه‌سی تشکیل اوْلونوب.
میصرده وضعیت تدریجه‌ن ایستابیللشیر، بونونلا علاقه دار آذربایجانین بۇ اؤلکه‌ده‌کی سفیرلیین‌ده یارائدیلمیش "قاینار خط"ا مراجعتلرین سایی آزالماق‌دادیر. بو باره‌ده آپا-یا سفیرلیین بیرینجی کاتیبی ائلنور ایسماییلوو معلومات وئریب. اونون سؤزلرینه گؤره، اؤلکه‌ده‌کی کوتلوی ایغتیشاشلار زامانی عمومی‌لیک‌ده ۱۷۱ آذربایجان‌لی میصردن ائواکواسییا اولونوب: "ایندی اؤلکه‌ده وضعیت ایستابیللشمه‌یه دوغرو گئدیر، مکتبلر ایشلییر. "قاینار خط"ا مراجعت ائدن آذربایجان وطنداشلارین سایی آزالیب".
"سفیرلیین ایشداشی نجات قوجایئوین اؤلدورولمه‌سی فاکتینین تحقیقاتی نئجه گئدیر" سوالینی جوابلان‌دیران ائلنور ایسماییلوو بیلدیریب کی، سفیر شاهین آبدوللایئو بۇ مسئله ایله باغلی مۆافیق قوروملارلا دایم علاقه ساخلاییر، اما هله‌لیک هئچ بیر ایرلیلییش یوخ‌دور.[۲۲۸]
آذربایجانین میصرده‌کی سفیرلیینین بیرینجی کاتیبی ائلنور ایسماییلوو فوریهین ۴-ده میصر اولایلاری، و ده آذربایجان سفیرلیین‌ده‌کی وضعیتله باغلی معلومات وئریب.
میصرده وضعیت گرگین اولاراق قالیر. بۇ آنلاردا باشکند قاهیره‌ده‌کی تحریر میدانینا حسنی مبارک طرفدارلاری و الئیهدارلاری آخیشیرلار. بؤیوک احتیماللا بۇ گون هان‌سی‌سا جدی حادثه باش وئره‌جک. الئیهدارلار طلب ائدیرلر کی، بۇ گون مبارک حاکمیّت‌دن گئتمه‌لی‌دیر. بیز ده بورادا پروسسلری ایزلییریک. هر آن بورادا وضعیت دییشیر. پروقنوز وئرمک چوْخ چتین‌دیر. یعنی بیلمک اولمور بیر ساعت‌دان سوْنرا نه باش وئره‌جک...
حادثه‌لر شهرین مرکزین‌ده، تحریر میدانیندا باش وئریر. سفیرلیین بیناسی ایسه ماادی رایونون‌دا یئرلشیر. بۇ رایون‌دا خاریجی وطنداشلار یاشاییرلار. حاضیردا میصر هبسخانالارین‌دان چوخ‌لو مهبوس قاچیب. موته‌مادی اولاراق بۇ رایون‌دا یئرلشه‌ن ائولره قاچقین مهبوسلار باسقین ائدیر، خاریجیلرین ائولرین‌دن اوغورلوق ائدیرلر. یعنی بۇ رایون تهلوکه‌دن اوزاق دئییل. میصر پوْلی‌سی سفیرلییمیزی مۆحافیظه ائتمیر، تهلوکسیزلییمیزی اؤزوموز قورویوروق. بونا گؤره ده هر آن بیر یئرده اولماغا چالیشیریق. بورادا کومئندانت ساعتی وار، اونا عمل ائدیریک. دوزدور، میصر اهالی‌سی کومئندانت ساعتینا ریایت ائتمیر. هامی کوچه‌ده، میتینق‌ده‌دیر.
بیزیم بورادا میصرلی تانیشلاریمیز وار و اونلارلا علاقه ساخلاییریق. حاضیردا اونلار ایشلهمیرلر. میصرده بازار گونو ایش گونودور. اونلارا خبر گؤندریلیب کی، بازار گونو ایشه چیخ‌سینلار. بؤیوک احتیماللا بازار گونو ایشه باشلایاجاقلار.[۲۲۹]
ائ. ایسماییلووون سؤزلرینه گؤره، ه. مبارکین ایستئفاسی ایله علاقه دار میلیونلارلا آدام گئجه‌نی قاهیرهنین تحریر میدانیندا کئچیریب، بۇ حادثه‌نی بایرام ائدیب. قاهیرهده هازیرکی وضعیته توخونان دیپلومات بیلدیریب کی، بیر مدت اوّل کوتلوی حال آلمیش تالانلار آرتیق سنگیییب. سفیرلیک‌ده یارائدیلمیش "قاینار خط" ایسه فعالیّتینی داوام ائتدیریر. لاکین سون ۲-۳ گون‌ده "قاینار خط"ا مراجعت اولماییب. "بونونلا بئله، بیز بوراداکی وطنداشلاریمیزین وضعیتینی دقت‌ده ساخلاماق‌دا داوام ائدیر، قاهیرهده اولان اوچ آذربایجان‌لی طلبه ایله دایم علاقه ساخلاییریق"، - دئیه دیپلومات بیلدیریب. قئید ائدک کی، میصرده اعتراض آکسییالاری ژانویه‌نین ۲۵-ده باشلانیب. باش وئره‌ن توققوشمالاردا آزی ۳۰۰ نفر هلاک اوْلوب، ۵ مین‌دن چوْخ اینسان یارالانیب. آذربایجانین میصرده‌کی سفیرلیینین ایشداشی نجات قوجایئو ده ایغتیشاشلاردا آلدیغی گولله یاراسین‌دان اؤلوب. باشکان ایلهام الیئوین گؤستریشی ایله ژانویه‌نین ۳۰-دان آذربایجان وطنداشلارینین قاهیرهدن خصوصی تییاره‌لرله ائواکواسییاسینا باشلانیلیب. ایندیدک عمومی‌لیک‌ده میصردن ۱۷۱ آذربایجان وطنداشی چیخاریلیب.[۲۳۰]
اینقیلاب حاقین‌دا کیتابلار.
[دَییشدیر]- میصر اینقیلابینین بووک ، سیاسی باخیم‌دان ، ایقتیصادی باخیم‌دان و سوسیولوژی باخیم‌دان ، سیاسیو یازی‌چی احمد گهانئم
ایستینادلار
[دَییشدیر]- ^ ۱٫۰ ۱٫۱ В Египте распущен парламент и отменена конституция
- ^ Мухаммед Хосни Сейид Мубарак
- ^ دئاته سئنتئنجئس فور ۵ آپپرووئد بی موباراک. — آسسوجیاتئد پرئسس، ۲۱.۰۳.۱۹۸۲
- ^ Президент Египта Хосни Мубарак: Я посоветую Путину остаться
- ^ Асад умер... да здравствует Асад!
- ^ Edward مورتیمئر. موباراک پرئپارئس فور Power. — تهئ تیمئس، ۰۷.۱۰.۱۹۸۱
- ^ Наргиз Асадова، Григорий Асмолов. Капрал преткновения. — Коммерсант-Власть، ۱۰.۰۷.۲۰۰۶. — № ۲۷ (۶۸۱)
- ^ سوویئت نامئس ائنووی تو جایرو. — تهئ New یورک تیمئس، ۰۷.۰۷.۱۹۸۴
- ^ ائگیپت جونفیرمس پلان تو فرئئ جوپتیج لئادئر. — آسسوجیاتئد پرئسس، ۰۲.۰۱.۱۹۸۵
- ^ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ مبارک‌دی...[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ پروسسلر میصری وطنداش محاربه‌سینه آپاریر[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ Египетская революция ۲۰۱۱ г.: структурно-демографический анализ// Полис. Экстратекст. ۲۰۱۱. Выпуск ۱.
- ^ Время потрясений на арабском Востоке[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ Кто расшатал страну пирамид؟
- ^ Твиттерная революция
- ^ البرادعي للشروق: أبارك ثورة الشباب وسأكون بينهم في جمعة الغضب
- ^ Число жертв беспорядков в Египте стремительно растет. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-01-29. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ В Египте зреет вторая курортная революция، российских туристов предостерегли от поездок в Каир
- ^ Финиковая революция в стране Фараона. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-01-31. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ Wikileaks، تهئ ائگیپتیان میلیتاری آند گامال موباراک'س جهانسئس تو سوججئد هیس فاتهئر[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ WikiLeaks: میصر حادثه‌لرینین پردارخاسی
- ^ شیمالی آفریقانین قالاسی سیلکه‌لنیر[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ حسنی مبارکین سیاسی اوپپونئنتلری[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ Египтянин поджег себя перед парламентом
- ^ Двое египтян попытались сжечь себя у правительственных зданий[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ قاهیرهده شوعارلار: "رد اولسون حسنی مبارک!" "چیخیش یولو تونی‌سین یولودور!" / ۲۶.۰۱.۲۰۱۱[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ В Египте начались антиправительственные беспорядки
- ^ В ходе демонстрации в Египте убит полицейский
- ^ В Египте запретили уличные акции
- ^ Twitter подтвердил блокировку сервиса в Египте
- ^ В Египте возобновились беспорядки
- ^ В результате беспорядков в Египте пострадали более ۷۰ человек
- ^ Сын президента Египта сбежал в Лондон
- ^ Посольство США в Каире опровергло бегство сына Мубарака
- ^ Египетская фондовая биржа приостановила работу из-за беспорядков
- ^ Число арестованных в Египте перевалило за тысячу человек
- ^ حسنی مبارک تلویزیون ایله خالقا مراجعت ائدیب[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ حسنی مبارک یئنی باش ناظر تعیین ائدیب
- ^ Из-за беспорядков в Египте пострадали ۸۷۰ человек
- ^ حسنی مبارک قاهیره‌یه اوردو یئریت‌دی
- ^ Египетская полиция начала переходить на сторону демонстрантов
- ^ В Каир ввели армейскую бронетехнику
- ^ حسنی مبارک اؤلکه‌ده اینتئرنئتی کس‌دی
- ^ Египет полностью отключился от интернета
- ^ تهئ دای پارت اوف تهئ اینتئرنئت دیئد: ائگیپت گوئس دارک. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-01-31. یوْخلانیلیب2011-01-31.
- ^ حسنی مبارک واریثلرینی اؤلکه‌دن چیخاریب[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ Сыновья президента Египта прибыли в Лондон
- ^ میصرده قیرغین گئدیر[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ Демонстранты в Каире начали штурм здания МВД
- ^ میصر پیرامی‌دالارینا گیریش یاساقلانیب[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ Мародеры уничтожили две мумии в Каирском музее
- ^ Туристам закрыли доступ к египетским пирамидам
- ^ میصرده ال-جزیره تئلئکانالینین یایی‌می دایاندیریلیب[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ Бывшего главу МАГАТЭ посадили под домашний арест
- ^ http://az.apa.az/news.php?id=211624[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ ۱۲ человек погибли в ходе беспорядков в Египте. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2012-03-04. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ В Египте повторно продлили комендантский час
- ^ Вице-президент Египта предложил Мубараку уйти в отставку
- ^ حسنی مبارک شهری ترک ائدیب[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ В Шарм-эль-Шейх вошли войска
- ^ حسنی مبارک حکومته میصرده سابیتلیین برپا اولونماسینی تاپشیریب. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-04. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ Десятки людей стали жертвами бунта в каирской тюрьме
- ^ Из тюрьмы в Египте сбежали тысячи заключенных
- ^ В Египте запретили "Аль-Джазиру"
- ^ بو گون میصرده حیات دوناجاق[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ میصر اوردوسو سؤز وئردی. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2012-01-19. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ مبارکین تالئیی بو گون حل اولونور[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ حسنی مبارک موخالیفتله دانیشیقلار اۆچون ائلچینی مویینلشدیردی[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ "تحریر" میدانیندا "باش ناظر اردوغان!" شوعارلاری. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-02-04. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ Численность демонстрантов в Каире превысила миллион человек
- ^ Число протестующих в Каире выросло до двух миллионов
- ^ ۷۲٫۰ ۷۲٫۱ مبارکین ایستئفاسی تلبیله میلیونلوق میتینق
- ^ Египетская армия перекрыла дороги по всей стране
- ^ مبارک "ایستئفا وئرمیرم" دئدی[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ ۷۵٫۰ ۷۵٫۱ حسنی مبارک ایستئفا وئرمیجیینی بیلدیردی: "منی تاریخ موهاکیمه ائدجک"[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ حسنی مبارکین مراجعتین‌دن سونرا ایسکندریهده شدت‌لی توققوشمالار باش وئریب[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ باشکان مبارکین مینلرله طرفداری قاهیرهنین مرکزینه طرف ایرلیلییر[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ В Каире начались столкновения между противниками и сторонниками Мубарака
- ^ Сторонники Мубарака устроили конную атаку на демонстрантов
- ^ В центре Каира начали стрелять
- ^ Полтысячи человек пострадали в ходе беспорядков в центре Каира
- ^ قاهیرهنین ان بؤیوک میدانی قانا بولان‌دی[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ В Александрии произошли столкновения между противниками и сторонниками Мубарака
- ^ میصر پارلامئنتی فعالیّتینی دایاندیردی[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ Армия велела египтянам расходиться по домам
- ^ میصر اوردوسو خالقا "ائوه دؤن" دئدی[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ Египетская оппозиция отказалась прекратить акции протеста
- ^ میصر موخالیفتی پارچالان‌دی[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ میصر ائهراملاری باغلان‌دی[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ میصرده وضعیت گرگینلشیر، بو سحر ده قان تؤکول‌دو. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-04. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ قاهیرهده داها اوچ نوماییش‌چی اؤلدورولوب[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ قاهیره‌ده‌کی توققوشمالاردا ۳ نفر اؤلوب، ۱۵۰۰ آدام یارالانیب. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2012-01-19. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ قاهیره‌ده‌کی توققوشمالاردا ۳ نفر اؤلوب، ۶۱۱ آدام یارالانیب[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ میصر اوردوسو حبسلره باشلادی. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-05. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ مبارکین طرفدارلاری حربی محاصره‌نی یاردیلار. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-04. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ مبارک طرفدارلاری و الئیهدارلاری یئنه اوز-اوزه گل‌دیلر. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-02-07. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ مبارکین تالئیی بو گون حل اولونور[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ "Братья-мусульмане" отказались от участия в президентских выборах в Египте
- ^ جامال مبارک ده نامیزد اولمایاجاق[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ ۱۰۰٫۰ ۱۰۰٫۱ میصر: قاز بالونلارینا نؤوبه‌لرده اینسانلار هلاک اولور، اؤلکه‌ده "چؤرک قیاملاری" باشلانیب[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ Журналисты узнали о покушении на вице-президента Египта
- ^ ناملوم شخصلر میصرین ویتسئ-باشکانینی اؤلدورمه‌یه جهد ائدیبلر. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-02-08. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ میصر ویتسئ-باشکانینه سوی-قصد اولوب. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-04. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ ۱۰۴٫۰ ۱۰۴٫۱ ۱۰۴٫۲ میصرده حاکم پارتییانین رهبرلیگی ایستئفا وئردی
- ^ "Братья-мусульмане" вступили в переговоры с властями Египта
- ^ میصرده "موسلمان قارداشلاری" حکومتله دانیشیقلارا گئدیر. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-02-09. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ В Египте возобновили работу банки
- ^ В Египте подняли зарплату бюджетникам
- ^ میصرده یئنی آنا یاسا اۆچون راضی‌لیق الده ائدیل‌دی. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2012-01-19. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ میصر: میدانی ترک ائتمه‌دن ائوله‌ن‌دیلر. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-02-10. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ مبارک: قاهیرهده باش وئرمیش قارشی‌دورمانی کومیس‌سییا آراش‌دیراجاق[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ میصرده‌کی ان سون دوروملا باغلی خبرلر "یئنی موساوات"دا. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2012-01-18. یوْخلانیلیب2021-02-06.
- ^ Топ-менеджер گوگل признался в организации волнений в Египте
- ^ مبارک "یول خریطه‌سی"نی آچیقلادی
- ^ archive copy. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-04. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ Египетские исламисты потребовали от Мубарака уйти в течение недели
- ^ تهئ موسلیم بروتهئرهوود اونجووئرئد
- ^ مبارک "یول خریطه‌سی"نی آچیقلادی
- ^ В Каире возобновились массовые протесты оппозиции
- ^ قاهیرهده حسنی مبارکین ایستئفاسی طلبیله کوتلوی آکسییالار برپا اولون‌دو. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2012-01-19. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ میصرده یئنی آکسییالار باشلادی. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2012-01-18. یوْخلانیلیب2021-02-06.
- ^ میصرده سیاسی مهبوسلار آزاد ائدیلیر. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2012-01-18. یوْخلانیلیب2021-02-06.
- ^ ۱۲۳٫۰ ۱۲۳٫۱ ۱۲۳٫۲ ۱۲۳٫۳ ۱۲۳٫۴ ۱۲۳٫۵ میصر: مبارکین ایقامتگاهی محاصره‌ده. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-02-13. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ میصردن اؤلوم خبرلری گلیر[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ میصردن اؤلوم خبرلری گلیر. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-04. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ "موسلمان قارداشلار"دان مبارکه سون خبردارلیق!. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-02-12. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ میصرین جنوب-غربین‌ده توققوشمالار اولوب. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-02-12. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ میصرده حاکمیّتله نوماییش‌چیلر آراسین‌دا دانیشیقلار نتیجه‌سیز بیتیب. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-06. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ میصرده دانیشیقلار نتیجه‌سیز باشا چات‌دی. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-04. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ Переговоры египетских властей с демонстрантами провалились
- ^ Армия помешала Мубараку передать власть преемнику
- ^ میصر اوردوسو پروسسلره موداخیله ائدجیینی آچیقلادی. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-02-13. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ حسنی مبارک گؤزله‌نیله‌ن چیخیشینی ائدیب، ایستئفا وئرمیجیینی آچیقلاییب
- ^ حسنی مبارک ایستئفا وئرمه‌دی. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-05. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ مبارک ایستئفا وئرمه‌دی[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ مبارک دونیانی شوکا سال‌دی. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2012-01-18. یوْخلانیلیب2021-02-06.
- ^ میصر یاشکان ایستئفا وئرمه‌دی. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-13. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ Хосни Мубарак передал часть полномочий вице-президенту
- ^ قاهیرهده نوماییش‌چیلر دؤولت تلویزیون بیناسینا دوغرو حرکت ائدیرلر. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-09-04. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ Египетские демонстранты потребовали смены всех органов власти
- ^ ال بارادئی: مبارکین چیخیشین‌دان سونرا میصرده "پارتلاییش" باش وئره بیلر[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ Аль-Барадеи требует от армии "спасти Египет"
- ^ میصر باشکانینین کؤمک‌چی‌سی عمر سولئیمان میصرلیلری کوتلوی آکسییالارا سون قویماغا چاغیریب. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-06. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ مبارکین سارایینا یوروش باشلادی. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-08. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ مبارک ایستئفا وئرمه‌دی: ۲۰ مینیونلوق نوماییش اوْلاجاق. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-04-15. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ مینلرله اینسان مبارکین سارایینین قارشی‌سینا توپلاشیب. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2012-01-19. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ Протестующие добрались до президентского дворца в Каире
- ^ میصر اوردوسو خبردارلیق ائتدی. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2012-01-19. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ آل آرابییا: Мубарак с семьей покинул Каир на фоне миллионных народных выступлений
- ^ ۱۵۰٫۰ ۱۵۰٫۱ ۱۵۰٫۲ میصر: مبارکین یئری بیلینمیر. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-02-13. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ Мубарак сбежал из Каира
- ^ مبارک قاچ‌دی؟. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2012-01-19. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ "Аль-Арабийя" отправила Мубарака "отдохнуть на курорт"
- ^ حسنی مبارک قاهیره‌نی ترک ائتدی. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-04. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ میصر یاشکان عائله‌سی ایله بیرگه قاهیره‌نی ترک ائدیب. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2013-05-20. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ مبارکین گئتدیی یئر معلوم اولدو. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-04. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ Стало известно местонахождение Мубарака
- ^ "Al-Arabia"_telekanali:_Misir_prezidenti__213065.html "آل-آرابیا" تئلئکانالی: میصر یاشکان عائله‌سی ایله بیرلیک‌ده قاهیره‌نی ترک ائدیب[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ "Аль-Джазира" отправила Мубарака в Эмираты
- ^ Акции протеста в Египте приобретают новые очертания
- ^ "آل-آرابیا" تئلئکانالی: میصر یاشکان عائله‌سی ایله بیرلیک‌ده قاهیره‌نی ترک ائدیب. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-02-14. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ "El-Cezire"_telekanali:_"Husnu_Mubarek__213073.html "حسنی مبارک بیرلشمیش عرب امیرلیکلرینه قاچیب"[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ یوز مینلرله اینسان مبارکین سارایینا دوغرو یوروشه باشلادی. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-04. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ میصرین حاکم پارتییاسینین رهبری ایستئفا وئریب. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-02-17. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ مبارک ایستئفا وئردی. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2012-01-19. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ Мубарак ушел в отставку
- ^ حسنی مبارک ایستئفا وئریب. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-04. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ میصر: هوسنی مبارک ایستئفا وئردی!. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-02-13. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ Мубарак ушел в отставку، египтяне ликуют
- ^ میصر یاشکان هوسنی مبارک ایستئفا وئریب. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2013-05-20. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ В Египте избили корреспондента تهئ گواردیان
- ^ مبارک طرفدارلاری قاهیرهده خاریجی ژورنالیستلری تعقیب ائتمه‌یه باشلاییب. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-02-07. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ میصرده بئینلخالق اینسان حۆقوقلاری و خئیرییه تشکیلاتلارینین عضولری حبس ائدیلیب. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-02-07. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ В Каире пострадали журналисты روس‌سیا تودای
- ^ میصرده ۷۲ ژورنالیست حبس اولونوب. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2012-01-18. یوْخلانیلیب2021-02-06.
- ^ "El-Cezire"nin_Qahire_burosunun_rehberi__212343.html "ال-جزیره"نین قاهیره بوروسونون رهبری حبس اولونوب[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ "El-Ehram"_qezetinin_emekdashi__212377.html قاهیرهده "ال-اهرام" قزئتینین ایشداشی اؤلدورولوب[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ Во время беспорядков в Египте погиб журналист
- ^ میصرده آمریکالی ژورنالیست دؤیولوب و زورلانیب. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-02-19. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ میصرده آمریکالی ژورنالیست دؤیولوب و زورلانیب
- ^ میصرده آمریکالی ژورنالیست دؤیولوب و زورلانیب. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-10. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ اؤت‌ن هفته میصرده آمریکا بیرلشمیش ایالتلری-این جبس تلویزیونسینین موخبیری لارا لوهان دؤیولوب و زورلانیب[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ هومان ریگهتس Watch узнала о пытках арестованных в Египте демонстрантов
- ^ میصرده حاکمیّت فئلدمارشال تنتاوییه کئچدی. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-02-14. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ عرب دؤولتلری لیقاسینین باش کاتیبی ایستئفا وئریر. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-06. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ میصرین سابیق ناظرلری حبس اولونور[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ میصر حکومتی مبارکین خاریجی حسابلارینی دوندورور. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-02-25. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ موودی’س не пощадило ведущие банки Египта. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-02-04. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ ایغتیشاشلار میصره هر گون ۳۱۰ ملن. دوللار زیان وورور. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-06. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ Нефть дорожает из-за продолжения беспорядков в Египте
- ^ مبارک نفتین قیمتینی سال‌دی. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-04. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ ایغتیشاشلار میصره نه قدر زیان وورور؟. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-02-07. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ آمریکا بیرلشمیش ایالتلری میصرده آزاد سئچکیلر کئچیریلمه‌سینین طرفداری‌دیر
- ^ آمریکا بیرلشمیش ایالتلری میصرین کئچید حکومتینین رهبری کیمی عمر سولئیمانی گؤرور. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-02-08. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ اوباما مبارک‌دن فوری حاکمیّتین تهویل وئریلمه‌سی پروسسینه باشلاماغی طلب ائدیب. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-02-07. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ ۱۹۶٫۰ ۱۹۶٫۱ میصرده اؤل‌نلرین سایی آرتیر. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-05. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ ۱۹۷٫۰ ۱۹۷٫۱ کلینتون میصری دانیشیقلارا باشلاماغا چاغیریب. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-02-07. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ "Misirdeki_siyasi_veziyyet__212561.html اوباما: "میصرده‌کی سیاسی وضعیت موثبت ایستیقامت‌ده دییشمه‌یه باشلاییب"[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ میصر خین: آمریکا بیرلشمیش ایالتلری زورلا اؤز ایراده‌سینی باشقالارینا قبول ائتدیرمه‌مه‌لی‌دیر. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-08-25. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ میصردن اؤلوم خبرلری گلیر. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-04. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ میصر حکومتی آمریکا بیرلشمیش ایالتلری-آ دیش قیجادی. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2012-01-18. یوْخلانیلیب2021-02-06.
- ^ باراک اوباما میصرله باغلی فوق العاده موشاویره کئچیره‌جک. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-02-13. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ باراک اوباما حسنی مبارکین سون بیاناتینا موناسیبت بیلدیریب. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2012-01-19. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ اوباما: میصر آرتیق هئچ واخت اوولکی کیمی اولمایاجاق[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ دیمیتری مئدوئدئو حسنی مبارکه زنگ ووروب. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-04-07. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ دیمیتری مئدوئدئو حسنی مبارکه زنگ ووروب. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2012-01-19. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ روسیه یاشکان خبردارلیق مکتوبونو میصر باشکانینه گؤندریب. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-04-15. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ Ангела Меркель против досрочных выборов в Египте
- ^ باراک اوباما و حسنی مبارک آراسین‌دا تئلئفون دانیشیغی اولوب. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-06. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ Германия согласилась принять Мубарака
- ^ Немецкие политики считают возможным приезд Мубарака в ФРГ на лечение
- ^ آوروپا اتفاقی مبارکین ایستئفایا گئتمه‌مه‌سین‌دن میوس اولوب. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2013-02-09. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ Канцлер Германии Меркель призывает Мубарака уйти в отставку на фоне новых протестов
- ^ میصرده باش وئره‌نلر میصر خالقینین گلجیی اۆچون اوغورلو اوْلاجاق - ا. داوودوغ‌لو. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-04-04. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ اردوغان حسنی مبارکه چاغیریش ائتدی: "خالقین هایقیرتی‌سینا، اینسانی طلبلره جواب وئرین". آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-02-04. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ Турецкий премьер призвал Мубарака выполнить требования митингующих
- ^ ۲۱۷٫۰ ۲۱۷٫۱ دونیا رهبرلری میصر حادثه‌لری باره‌ده نه دئدیلر؟. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-02-03. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ ۲۱۸٫۰ ۲۱۸٫۱ میصرین "موسلمان قارداشلار"ı ایرانین دینی رهبرینین دئدیکلرینه تئپکی وئردی. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2013-06-09. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ خامئنئیی میصر نوماییشلرین‌دن ممنون‌دور. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-02-08. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ Саудовская Аравия потребовала от США защитить Мубарака
- ^ ناسروللاه؛ میصر اینقیلابی، گئرچک بیر اینقیلاب‌دیر. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-02-11. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ میصر مبارک‌سیز ایلک گونو بایراملا قارشیلاییب. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2012-01-19. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ سعودی عربیستانی میصر اینقیلابینی آلقیشلاییب. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-02-16. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ پئرئس: We owe موباراک اوور گراتیتودئ
- ^ ائگیپتئ : ایسراëل جراینت اون سجéناریو à ل'ایرانیئننئ
- ^ خین-دن میصر خبردارلیغی. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2012-01-18. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ آذربایجانین موخالیفت رهبری میصر حادثه‌لری ایله باغلی بیانات یاییب. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2013-05-20. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ آذربایجانین میصرده‌کی سفیرلیگی: میصرده وضعیت سابیتلشیر، "قاینار خط"ا مراجعتلرین سایی آزالماق‌دادیر[دائمی اولو باغلانتیلی]
- ^ آذربایجانین میصرده‌کی سفیرلیینین بیرینجی کاتیبی: "بیلمک اولمور بیر ساعت‌دان سونرا نه باش وئره‌جک. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2013-06-07. یوْخلانیلیب2016-09-08.
- ^ بوراداکی وطنداشلاریمیزین وضعیتینی دقت‌ده ساخلاماق‌دا داوام ائدیریک[دائمی اولو باغلانتیلی]
خاریجی کئچیدلر
[دَییشدیر] |
ویکی‌آمباردا 2011 Egyptian protests ایله مربوط فایل وار. |
_Moe_IMG_0262.jpg)
.jpg)
