احمد شاه مسعود

ویکی‌پدیادان، آچیق بیلیک‌لیک‌دن
Ahmad Shah Massoud
احمد شاه مسعود
فایل:Ahmad Shah Massoud.jpg
Minister of Defense of the افغانیستان ایسلام دؤولتی
ایشده
28 April 1992 – 9 September 2001
Acting to 28 June 1992
In opposition to the Taliban from 27 September 1996
رییس‌جومهورBurhanuddin Rabbani
قاباقکیMohammad Aslam Watanjar
سونراکیMohammed Fahim
شخصی بیلگیلر
دوغوم۲ سپتامبر ۱۹۵۳[نیازمند منبع]
Bazarak, Panjshir,
Afghanistan
اولوم۰۹ سپتامبر ۲۰۰۱ میلادی (۴۸ یاش)
تخار ویلایت,
Afghanistan
(pronounced dead in or near Dushanbe, Tajikistan[۱][۲])
Cause of deathAssassination
سیاسی حزبیJamiat-e Islami
حیات یولداشلاریSediqa Massoud
اوشاقلاری6, including Ahmad
جایزه‌لریNational Hero of Afghanistan
نیظامی خیدمت
Nickname(s)"Lion of Panjshir" (فارسجا: شیر پنجشیر)
بوداق/خیدمت Jamiat-e Islami / Shura-e Nazar (part of Afghan mujahideen)
Afghan military
United Islamic Front
Years of service1975–2001
درجهGeneral
امرلرMujahideen commander during the افغانیستان ساواشی (۱۹۷۹-۱۹۸۹)
Commander of the United Islamic Front
موباریزه‌لر/ساواشلار

احمد شاه مسعود  — ۱۹۵۳-۲۰۰۱ ایللر آراسیندا افغانیستان سیاستچیسی و ساواش فرماندهی.

۱۹۷۹-۱۹۸۹-جو ایللر آراسیندا شوروی ایشغالینا قارشی مقاومت گؤستررکن گۆجلو پارتیزان فرمانده ایدی. ۱۹۹۰-جی ایللرده حؤکومتین ساواش قانادینی رقیب نیظامی‌لره قارشی ایداره ائتدی و طالیبان اَله کئچیریلدیکدن سوْنرا اوْنلارین رژیمینه قارشی آپاریجی مۆخالیف فرمانده ایدی، ۲۰۰۱-جی ایلده سوء-قصدینه قدر مۆباریزه آپاردی.مسعود افغانیستانین شمالینداکی پنجشیر وادیسینده تاجیک اَصیللی سۆننی ایدی. ۱۹۷۰-جی ایللرده کابول پولی‌تکنیک بیلیم یوردوندا مۆهندیسلیک ایختیصاصی اۆزره تحصیل آلماغا باشلامیش، بۇرادا قاباقجیل ایسلامچی برهان‌الدین ربانی اطرافینداکی دینی آنتی-کومونیست حرکاتلارلا علاقه‌لی اوْلموشدور. محمد داوود خان حؤکومتینه قارشی اۇغورسوز قییامین بیر حیصّه ‌سی ایدی. داها سوْنرا ربانی'نین جامیعه-ی ایسلامی حزبینه قوْشولدو. افغانیستان ساواشی (۱۹۷۹-۱۹۸۹) گۆجلو بیر مۆجاهید لیدر نقشین شوروی پنجشیر وادیسینی اَله کئچیرمه‌یه موفّق اوْلدوغو اۆچون آردیجیللاری آراسیندا "پنجشیرین آسلانی" لقبینی قازاندی. ۱۹۹۲-جی ایلده افغانیستان پوست-کومونیست ایسلام دؤولتینده باریش و گۆج پایلاشما سازیشینی ایمضالامیش و بۇنا گؤره ده مۆدافیعه ناظیری و حؤکومتین اساس ساواش فرماندهی تعیین ائدیلمیشدیر. اوْنون باش ناظیر گلبدین حکمتیارین رهبرلیگی ایله شهری بومبالایان دیگر دؤولت آداملارینا قارشی دؤیوشن مسعود پایتخت کابولین مۆدافیعه‌سی اۆچون مۆباریزه آپاردی و نتیجه‌ده ۱۹۹۵-جی ایلین ژانویه ده شهرله شدتلی دؤیوشلر گؤردوکدن سوْنرا پایتختی محاصره‌یه آلماغا باشلایان طالبانین اَن آزی ۶۰.۰۰۰ مۆلکی شخصی اؤلدورولدو.

۱۹۹۶-جی ایلده طالیبانین یۆکسلیشیندن سوْنرا، طالبانین ایسلامی اساسینی شرحینی رد ائدن مسعود، نهایت شمال یولوندا سالانق تونلینی محو ائدرک تاجیکیستانین کولوب شهرینه قاچانادک سلاحلی مۆخالیفته قاییتدی. ۲۰۰۰-جی ایله قدر اؤلکه‌نین یالنیز ۵–۱۰ فایزینی نظارتده ساخلایان افغانیستان و یا شمالی آلیانسین قورتولوشو اۆچون بیرلشمیش ایسلام جبهه‌سینین ساواش و سیاسی رهبری اوْلدو. ۲۰۰۱-جی ایلده اوروپایا سفر ائتدی و اوروپا مجلس ایله یۆکسک سوییه‌لی گؤروشلرده رهبرلری طالبانا دستک وئردیگی اۆچون پاکیستانا تضییق گؤسترمه‌یه چاغیردی. اوْ، بیرده طالبان شرایطینده اینسانلارین خوشاگلمز وضعیتینه کؤمک ائتمک اۆچون اینسانی یاردیم ایسته‌‌‌‌دی. مسعود ۱۸ سنبله ۱۳۸۰ ایلده القاعده و طالیبانین تشببوسو ایله اؤلدورولدو. ایکی گۆن سوْنرا آمریکا-دا ۱۱ سپتامبر حمله‌لری باش وئردی، نتیجه‌ده بۇ حادثه ناتو مسعودون قوه‌لری ایله بیرلشه‌رک افغانیستانا هۆجومونا سبب اوْلدو. نهایت، اوْنون قوه‌لری ۲۰۰۱-جی ایلین دکابریندا ایکی آی دوام ائدن ساواش‌دا غالیب گلدی و طالبانی حاکیمیتدن اۇزاقلاشدیردی.

طالبان حاکیمیتدن دئوریلدیکدن سوْنرا مسعود پرزیدنت حامد کرزایین اَمری ایله اؤلوموندن سوْنرا "ملی قهرمان" آدینی آلدی. مسعودون اؤلوم تاریخی، ۱۸ سنبله، "مسعود گۆنو" اوْلاراق بیلینن ملی بایرام اوْلاراق قئید اوْلونور. مسعود ۲۰-جی عصرین اَن بؤیوک پارتیزان رهبرلریندن بیری کیمی تصویر ائدیلیر و تیتو، هوشی مین و ارنستو چه قوارا ایله مؤ قایسه اوْلونور. بۇنون سببلریندن بیری، یئرلی پنجشیر ویلایتی وادیسینی دفعه‌لرله شوروی طرفیندن، سوْنرا ایسه طالبان طرفیندن آلینماسی جهدیندن باشاریله مۆدافیعه ائتمه‌سی ایدی.


بیرده باخ[دَییشدیر]

قایناقلار[دَییشدیر]