جئیهون حاجی‌بیگلی

ویکی‌پدیادان، آچیق بیلیک‌لیک‌دن

 

جئیهون حاجی‌بیگلی
دوْغوم تاریخ3 فوریه 1891
شوشا
اؤلوم تاریخ22 اوکتوبر 1962
پاریس
مزارلیغیسن کلو قبیریستانلیغی
میللیتآذربایجانلی
تحصیل یئریپترزبورق بیلیم‌یوردو
سوربون بیلیم‌یوردو
ایشیازیچی، قزئته‌چی، اتنوقراف

جئیهون عبدالحسین‌ بیگ اوغلو حاجی‌بیگلی (۳ فوریه ۱۸۹۱، شوشا – ۲۲ اوکتوبر ۱۹۶۲، پاریس) — یازیچی، سالنامه‌چی، ژورنالیست، ترجومه‌چی، رداکتور، اتنوقراف.[۱] آذربایجان خالق جومهوریتی قورولانا قدر  " کاسپی " ،  " باکو " ،  " ایرشاد " ،  " ترقی "  و دیگر قزئت‌لرله امکداشلیق ائتمیش، ۱۹۱۸-جی ایلده  " ایتیحاد "  قزئتی‌نین رداکتورو اولموشدور. آذربایجان خالق جومهوریتی قورولدوقدان سونرا ایسه دؤولتین رسمی اورقانی اولان  " آذربایجان "  قزئتی‌نین باش رداکتورو تعیین ائدیلیر.[۲] ۱۹۱۹-جو ایلده آذربایجان نوماینده هئیتی‌نین ترکیبینده پاریس صولح کونفرانسیندا ایشتیراک ائدیر.[۳] آخ‌ج ایشغال ائدیلدیکدن سونرا موهاجیرتده فعالیت گؤستریر. پاریسده فرانسه مطبوعاتی ایله امکداشلیق ائدیر. بو نشرلرده اساساً شوروی حؤکومتی‌نین ایشغالچی سیاستی ایله باغلی مقاله‌لر درج ائتدیریر.  "ایلک موسلمان جومهوریتی آذربایجان " ، " قاراباغ دیالکتی و فولکلورو (قافقاز آذربایجانی) " ،  " آذربایجان مطبوعات تاریخی " ،  " ایسلام علئیهینه تبلیغات و اونون آذربایجانداکی متودلاری "  آدلی علمی اثرلرین مؤلیفی‌دیر. پاریسده فرانسه دیلینده نشر اولونان " قافقاز "  و مونیخ‌ده آذربایجان و روس دیللرینده چیخان  "آذربایجان "  درگی‌لری‌نین رداکتورو اولوب.[۴] آذربایجانلی موسیقیچی، بسته‌کار اوزئییر حاجی‌بیگوفون قارداشی‌دیر.[۵]

یاشاییشی و تحصیلی[دَییشدیر]

  جئیهون عبدالحسین اوغلو حاجی‌بیگلی ۱۸۹۱-جی ایل فوریه آیی‌نین ۳-ده شوشادا آنادان اولموشدور. ایبتیدایی تحصیلینی شوشادا معاریفچی هاشم بیگ وزیروفون مودیر اولدوغو ایکی‌صینیفلی روس-تاتار مکتبینده آلمیش داها سونرا ایسه تحصیلینی باکی‌دا رئال مکتبینده آلمیشدیر. ایلک مطبوع حکایه‌لرینی  "پروقرِس "  قزئتی‌نین ۱۹۰۸-جی ایل تاریخلی ۵-جی نؤمره‌سینده درج ائتدیریب. ۱۹۰۸-جی ایلده علی بیگ حسین‌زاده‌نین مودیر اولدوغو  " سعادت "  مکتبینده درس دئییر. ۱۹۰۸-جی ایل ژانویه‌نین ۱۲-ده اوزئییر حاجی‌بیگلی‌نین حاجی زین‌العابدین تقی‌یئف تئاتریندا صحنه‌یه قویولان  " لئیلی و مجنون "  اوپراسیندا ابن سلام و نوفل روللارینی اویناییب. خئیریه‌چی مرتضی موختاروفون مادّی دستگی ایله ۱۹۰۸-جی ایلده پترزبورق بیلیم‌یوردو حوقوق فاکولته‌سینه قبول اولونور، ۱۹۰۹-جو ایلین یاییندا تحصیلینی داوام ائتدیرمک اوچون پاریسه گئدیر. اول سوربون بیلیم‌یوردوند[۶]، سونرا ایسه عالی پولی‌تکنیک علملر مکتبینده تحصیلینی داوام ائتدیریر.[۷] 

یارادیجی‌لیغی[دَییشدیر]

 جئیهون حاجی‌بیگلی ، مونیخ ۱۹۵۰

  جئیهون حاجی‌بیگلی یارادیجی‌لیغی تدقیق اولونمادیغیندان، توپلانمادیغیندان موهاجیرته قدرکی اثرلری قزئت صحیفه‌لرینده پرم-پرم دوشموشدور. او، یارادیجی‌لیغی‌نین ایلک دؤورونده قلمینی فلیئتون ژانریندا سینامیش، آما سونرالار فلیئتون یازمامیشدیر. فلیئتون‌لاری آراسیندا  " پریستاو آغا "  داها چوخ دیقتی جلب ائدیر. اثر  " پروقرِس "  قزئتی‌نین ۱۹۰۸-جی ایل ۶ و ۸-جی سایلاریندا  " داقستانسکی "  ایمضاسی ایله چاپ اولونموشدور. 

  جئیهون بیگ سونراکی ایللردن باشلایاراق محصولدار شکیلده معاریف، مدنیت، دین، دیل، خئیریّه‌چی‌لیک، قاچقین‌لار مؤوضولاریندا مقاله‌لر یازیر، چاپ ائتدیریر. موهاجیرتدن اوّل (۱۹۱۹-جو ایلدن)  " کاسپی " ،  " پروقرِس " ،  " باکی " ،  "آذربایجان "  و باشقا قزئت‌لرده یوزلرله پوبلیسیستیک مقاله، حکایه درج ائتدیرن ج. حاجی‌بیگلی همین دؤورده " Известия "  (کاسپیده)،  " ایتیحاد "  و " آذربایجان "  (روس دیلینده) قزئت‌لری‌نین رداکتورو اولموشدور. 

  ۱۹۱۰-جو ایلده او،  " حاجی کریم "  پووِستینی یازیر و ۱۹۱۱-جی ایلده کیتاب شکلینده چاپ ائتدیریر. لاکین همین پووِستدن سونرا یارادیجی‌لیقدان اوزون مودّت اوزاقلاشمیشدیر. جئیهون بیگ فرانسه‌ده یاشایارکن  "La Revul du Mond Müsulman" ، لا فیقارو کیمی مطبوع اورقان‌لارلا امکداشلیق ائتمیش،  "La Revul des Deux Mende"  آدلی درگی‌لرده چالیشمیش، پاریسده فرانسه دیلینده نشر اولونان  " قافقاز "  و مونیخ‌ده آذربایجان دیلینده چیخان  " آذربایجان "  درگی‌سی‌نین رداکتورو اولموشدور.[۸][۹] " آزادلیق "  رادیوایستاسیونونون ‌ یارادیجی‌لاریندان ساییلان جئیهون حاجی‌بیگلی مونیخ‌ده کی   "س‌س‌ری-نی اؤیرنن اونیورسیتتین "  موخبیر عوضوو سئچیلمیشدیر. 

  جئیهون بیگین  " ایسلام علئیهینه کمپئین و اونون آذربایجاندا متودلاری "  آدلی ایری حجملی تدقیقات اثری ایسه خوصوصی اهمیت کسب ائدیر. آدی آذربایجانین آزادلیق تاریخینه قیزیل حرفلرله یازیلان ج.حاجی‌بیگلی موهاجیرتده یاشادیغی بوتون دؤورده (۱۹۱۹–۱۹۶۲) عقیده و آمالیندان دؤنمه‌میش، سون نفسینه‌دک شوروی ایمپیراتولوغو ایله ایدئولوژی موباریزه آپارمیش، آذربایجانین موستقیل‌لیگی اوغروندا باجاردیغینی اسیرگمه‌میشدیر. جئیهون حاجی‌بیگلی‌نین قبری پاریسده دیر. 

  وفاتیندان اوچ گون اوّل ۱۹۶۲-جی ایلین ۱۹ اوکتوبروندا آذربایجان خالق جومهوریتی‌نین سونونجو داخیلی ایشلر وزیری مصطفی‌وکیل‌اوغلونا مکتوب عونوانلاییر. همین مکتوبدا او، آذربایجانین ایستیقلالی اوچون موهاجیرلرین تک بایراق آلتیندا بیرلشمه‌لرینی و موباریزه آپارمالارینی آرزولاییر، هر جور قروپلاشمایا قارشی اولدوغونو بیلدیریر و دوستونا موهاجیرلری بیر یئره توپلاماسینی وصیت ائدیر. بو باره ده سونرادان  " موجاهید "  درگی‌سی‌‌نین ۱۹۶۳-جو ایل نؤمره‌سینده  " جئیهون بیگین وصیتی "  آدلی ایری‌حجملی مقاله درج اولونور.[۱۰] 

     جئیهون حاجی‌بیگلی ۲۲ اوکتوبر ۱۹۶۲-جی ایلده پاریسده دونیاسینی دییشیب. بورادا سئن-کلو قبیریستانلیغیندا دفن ائدیلیب.[۱۱][۱۲]

ایستیقلال موجاهیدی‌نین ادبی ایرثی‌[دَییشدیر]

سولدان جئیهون و اوزئییر

  جئیهون حاجی‌بیگلی یارادیجی‌لیغینی ایکی مرحله‌یه – موهاجیرته قدرکی و موهاجیرتدن سونراکی دؤوره بؤله‌رک تدقیقی مقصده مووافیقدیر. ادیبین یارادیجی‌لیغی‌نین بیرینجی مرحله‌سی – ۱۹۰۵-جی ایلدن باشلانان ایلک قلم سیناق‌لاریندان ۱۹۱۹-جو ایله‌دک اولان موهاجیرته قدرکی دؤورو احاطه ائدیر. 

  ۱۹۱۹-جو ایلده پاریسده کئچیریلن صولح کونفرانسیندا آذربایجان خالق جومهوریتینی تمثیل ائتمک اوچون پاریسه گلمیشدیر. [۱۳]

   قوروجولاریندان بیری اولدوغو آذربایجان خالق جومهوریتینی، آذربایجان قزئتینی، وطنینی، عزیزلرینی، هموطن‌لرینی… جئیهون بی قوربتده – پاریسده موهاجیر حیاتی یاشاییردی، شوروی حؤکومتی‌نین اوندان آلاسی هئچ نه‌یی قالمامیشدی، جانیندان باشقا (هرچند کی، شوروی کشفیات اورقان‌لاری سسینی چیخاران موهاجیرلرین جانینی دا آلیر، اونلاری قتله یئتیریردی). او، آزاد ایدی، ان آزیندان آزاد اؤلکه‌ده یاشاییردی. 

  ایستیقلال موجاهیدی موهاجیرتده بوتون قلبی و قلمی ایله شوروی-شر ایمپیراتورلوغونا قارشی دؤیوشوردو: قزئت، درگی نشر ائدیر، فرانسه مطبوعاتی ایله سیخ علاقه  ساخلاییر، آزادلیق رادیوایستانسیونون یارادیلماسیندا و فعالیتینده یاردیمچی اولور، مونیخ‌ده س‌س‌ری-نی اؤیرنن اینستیتوتلا، ائلجه ده شوروی ایتیفاقینا قارشی سویوق ساواشین‌ موهاجیرلر آراسیندا تشکیلاتچیسی اولان آمریکا کومیته‌سی ایله امکداشلیق ائدیردی. جئیهون حاجی‌بیگلی عئینی زاماندا بدیعی اثرلری ایله ده ایمپیراتورلوغا، اونون ایدئولوژی‌سینه، ایستالین رژیمینه قارشی آمان‌سیز موجادیله آپاریردی. یازیچی‌نین فرانسه دیلینده قلمه آلدیغی نژدانوفون ایشی آدلی حکایه سی بو قبیلدندیر. اثر هم ایدئیا-مؤوضو، هم ده کومپوزیسیون باخیمیندان روس موخالیف ادبیاتی نومونه‌لریندن هئچ ده آز تاثیر باغیشلامیر. دیگر طرفدن ایسه، بو حکایه‌نین تخمیناً اؤتن عصرین ۵۰-جی ایللری‌نین اورتالاریندا یازیلدیغینی نظره آلساق، او زامان و.آکسیونوف، آ.بلینکوف، ل.بورودین، ای.برودسکی، و.ووینوویچ، آ.قالیچ، آ.سینیاوسکی… کیمی مشهور روس موخالیف یازیچی‌لاری‌نین یاراتدیغی ادبی نومونه‌لرین پیونری، قارانقوشو دا حساب ائتمک اولار… ناثیرین فرانسه دیلینده یازدیغی  " مؤذین‌ین لعنتی "  آدلی ایری‌هجملی حکایه‌سی شوروی رژیمی‌نین دین سیاستی و اونون کسکین تنقیدی باخیمدان دیقتی چکیر. حکایه‌نین مؤوضوسو آذربایجاندا شوروی حاکیمیتی‌نین قورولماسی‌نین ایلک دؤورلرینه تصادوف ائتسه ده، اثرین ۲۰. عصرین ۵۰-جی ایللرینده قلمه آلیندیغی بللی‌دیر. ۲۰–۳۰-جو ایللر جئیهون بیگین خاریجده یئنیجه مسکونلاشاراق بیر طرفدن آذربایجان خالق جومهوریتی‌نین تانیدیلماسی، آذربایجان مدنیتی‌نین خاریجده قیزغین تبلیغ ائدیلمه‌سی ایستیقامتینده فعال‌لیق گؤستردیگی، دیگر طرفدن ده عاییله-معیشت پروبلم‌لری، مادّی سیخینتی‌لارلا اوز-اوزه قالدیغی دؤوردور. همین دؤور یارادیجی‌لیغیندا جئیهون بیگین بو سبکیلی نه بدیعی، نه ده پوبلیسیستیک یازی‌لارینا تصادوف ائدیلیر. ایکینجی دونیا ساواشی‌ دؤورو شوروی، او جومله‌دن آذربایجان موهاجیرلری‌نین دورغونلوق، فعالیت‌سیزلیک دؤورو کیمی کاراکتریزه ائدیلیر. بو ایسه مؤذین‌ین لعنتی اثری‌نین ۵۰-جی ایللرین اورتالاریندا – سویوق ساواشین آلوولاندیغی ایللرده قلمه آلیندیغینی دئمگه جیدی اساس وئریر. مؤوضو، ایدئیا و صنعتکارلیق باخیمیندان بو حکایه‌ نه‌اینکی جئیهون حاجی‌بیگلی یارادیجی‌لیغیندا، ائلجه‌ده عوموماً آذربایجان، او جومله‌دن موهاجیرت نثرینده بنزرسیز بیر اثردیر. آذربایجاندا شوروی حاکیمیتی‌نین قورولماسی‌نین ایلک ایللریندن بحث ائدن چوخ سایدا موختلیف ژانرلاردا قلمه آلینمیش بدیعی نومونه‌لر مؤوجوددور. کؤهنه‌لیکله یئنی‌لیگین،  " المله نئشه "‌‌نین موباریزه‌سی، دیندارلارلا آللاه‌سیزلارین قارشی‌دورماسی، مسجیدلرین باغلانماسی، موللالارین، دین خادیم‌لری‌نین عذابلی گونلری، گنجلرین، کومسومولچولارین یئنی شوعار و چاغیریش‌لاردان ائیفوریه‌‌یه قاپیلماسی، قادین‌لارین حوقوق برابرلیگی اوغروندا موجادیله‌سی شوروی یازیچی‌لاری‌نین قلمه آلدیغی اثرلرده دؤورون روحونا و طلبینه اویغون بدیعی عکسینی تاپمیشدیر. همین اثرلرده بیر قایدا اولاراق یئنی حیات قوروجولاری، دؤورون قهرمان‌لاری ترنّوم اولونور، کؤهنه‌لرین سوقوطو تصویر ائدیلیردی. مؤذین‌ین لعنتی حکایه‌سی قیرمیزی کافیرلرین مؤذین‌له موباریزه‌سیندن بحث ائدیر. اصلینده، پروبلم داها درین، مورکّب و غلیظدیر. مسله بوراسیندادیر کی، بولشویک حاکیمیتی، سووئت ایدئولوژی‌سی آتا مؤذین‌له آتئیست اؤولادی اوز-اوزه قویموشدور. مضمونو رئال حیاتدان – آذربایجاندا شوروی حاکیمیتی قوروجولوغونون ایلک ایللرینده بیر کندده باش وئرن حادیثه‌دن – ایلدیریمین وورماسیندانمی، یوخسا آللاه‌سیزلارین فیتنه‌کار عملیندن‌می، هؤرگوسو پارتلایان مسجید میناره‌سینه سون دفعه جان آتان مؤذین‌ین اوغلو ایله بیرلیکده اوچقونون آلتیندا قالیب فاجیعه‌لی شکیلده هلاک اولماسیندان گؤتورولموشدور. یازیچی‌نین اپیزودیک اوبرازلار دا داخیل اولماقلا، حکایه‌ده تقدیم ائتدیگی بوتون تیپلر اوریژینالدیر، ماراق دوغورور، تاثیرلی‌دیر، دوشوندورور.ایستعدادلی قلم صاحیبی‌نین دیقت‌چکن پوبلیسیستیک نومونه‌لریندن بیری ایری‌حجملی مِمواری بیر ایل خیاللاردا و… بوتؤو بیر عؤمور آدلانیر. بو اثر بیر ایستیقلال عاشیقی‌نین گونده‌لیگی‌دیر، حیات داستانی‌دیر، مِموارین روحو، خمیری، بئله دئمک مومکونسه، ایستیقلال دعاواسیندان یوغرولموشدور. 

  جئیهون بیین موهاجیرتده قلمه آلدیغی دیگر پوبلیسیستیک نومونه‌لرینه، همین اثرلرده ده مؤلیفین بدیعی اثرلرینده اولدوغو کیمی، شوروی ایدئولوژی‌سی، رژیمی، کولخوز-سووخوز حیاتی، آتئیست تربیه‌سی، دین سیاستی و س. کونکرت، توتارلی فاکتلارلا کسکین، عئینی زاماندا یوکسک صنعتکارلیقلا تنقید ائدیلیر.[۱۴]

خاطیره‌سی[دَییشدیر]

  جئیهون حاجی‌بیگلی‌نین اوزون ایللر عاییله‌سی ایله بیرگه یاشادیقلاری شوشاداکی ائولری ۱۹۵۹-جو ایلده اوزئییر حاجی‌بیگوفون ائو-موزه‌سی کیمی فعالیته باشلامیشدیر. بورادا حاجی‌بیگوف‌لار عاییله‌سینه شخصی اشیالار قورونوب ساخلانیردی. ۱۹۹۲-جی ایلده شوشا شهری ارمنی ایشغالچی‌لاری طرفیندن ایشغال ائدیلدیکدن سونرا موزه فعالیتینی دایاندیریر و اکسپونات‌لارین بیر قیسمی ده محو ائدیلیر.[۱][۱۵]

  باکی‌دا جئیهون حاجی‌بیگلی‌نین آدینی داشییان کوچه وار.[۱۶]

  جئیهون حاجی‌بیگلی‌نین قلمه آلدیغی بدیعی و پوبلیسیستیک اثرلرین، خاطیره‌لرین، تدقیقاتلارین، قئیدلرین، ترجومه‌لرین بیر قیسمی‌نین — آذربایجان تورکجه‌سینده " میندیگیمیز سفینه " ،  " ظولمه قارشی چیخیشین سون نتیجه‌لری " ، فرانسه دیلینده  " توی " ،  " باش توتمایان زیارت " ،  " سحر " ،  " محمدقولونون سیاحتی " ،  " مؤذین‌ین لعنتی " ،  " ایستالین‌ین اؤپوشو و یا ایستاخانوفچو فاطمه " ،  " نژدانوفون ایشی " ،  " بیر ایل خیال‌لاردا و بوتؤو بیر عؤمور " ،  " فردوسی‌نین حیاتی " ،  " حافظ شیرازی " ،  " آذربایجان شاعیرلری " ،  " باتوم تأثوراتی " ،  " آرشین مال آلان " ، قاسم بیگ ذاکرین، ابوالقاسم نباتی‌نین، یوسف نبی‌نین شعرلری‌نین ترجومه‌سی، روس دیلینده  " ایلک آذربایجان اوپراسی نئجه یاراندی " ،  " قانلی ایل‌دؤنومو " ،  " روس دموکرات‌لار بولشویک‌لرله هارادا بیرلشیرلر " ،  " ۲۸ مئی " ، اینگیلیس دیلینده  " حاجی کریمین سفری "  و دیگر الیازمالاری، ماکینا یازیلاری، ائلجه ده درگی و قزئت‌لرده درج اولونموش چوخ سایدا مقاله‌لری آذربایجان جومهوریتی‌نین دؤولت ادبیات و اینجه صنعت آرشیوینده ۶۴۹ نؤمره‌لی فونددا ساخلانیلیر.[۱۷]

  ۱۹ نوامبر ۲۰۱۵-جی ایلده آذربایجان جومهوریتی‌نین پرزیدنتی ایلهام علی‌یئف جئیهون حاجی‌بیگلی‌نین ۱۲۵ ایللیک آغیرلاما تؤره‌نی‌نین کئچیریلمه‌سی حاقیندا فرمان ایمضالاییب[۱۸]

 ۲۰۱۵-جی ایلده آذربایجان مطبوعات شوراسی طرفیندن جئیهون حاجی‌بیگلی حاقیندا  " دورون گئدک ائویمیز… "  آدلی سندلی فیلم چکیلیب. [۱۹]

  ۲۰۱۸-جی ایلده جئیهون حاجی‌بیگلی و اونون موهاجیرتده‌کی چتین حیاتی حاقیندا یازیچی-دراماتورق علی امیرلی‌نین  " نور-دیده جئیهون "  پیئسی، امکدار اینجه صنعت خادیمی مهربان علی اکبر زاده‌نین قورولوشو ایله آذربایجان دؤولت موسیقیلی تئاتریندا صحنه‌یه قویولوب.[۲۰]

عاییله‌سی [دَییشدیر]

  جئیهون حاجی‌بیگلی‌نین آتاسی میرزه عبدالحسین بیگ حاجی‌بیگوف ۱۸۴۰-جی ایلده شوشادا آنادان اولوب. تحصیللی اولدوغو اوچون آدی‌نین اولینه میرزه عونوانی الده ائدیب. خورشیدبانو ناتوانین ساراییندا دارغا کیمی فعالیت گؤستریب. داها سونرا خورشیدبانو ناتوانین سود باجیسی اولان علی‌وئردی‌بیگوف‌لار نسلی‌نین نوماینده‌سی شیرین بگیم خانیملا عاییله قوروب. بو ائولی‌لیکدن اونلارین ۵ اؤولادی دونیایا گلیب. ذولفقار بیگ، اوزئییر بیگ، جئیهون بیگ، سایاد و آب‌‌حیات خانیم.[۱]

   جئیهون حاجی‌بیگلی زؤهره حاجی‌قاسمووا-حاجی‌بیگلی ایله عاییله حیاتی قوروب. بو ائولی‌لیکدن اونلارین جئیهون و تیموچین آدلی اوغول‌لاری دونیایا گلیب. اوغلو جئیهون ۱۹۳۸-جی ایلده پاریس حربی آکادمی‌سینی مووفقیتله بیتیرندن سونرا ایکینجی دونیا ساواشیندا فرانسه اوغروندا پوُآتیه یاخینلیغینداکی دؤیوش‌لرده ۲۳ یاشیندا هلاک اولور.[۲۱] [۲۲]تیموچین حاجی‌بیگلی ایسه پاریسده تحصیل آلیب، فرانسه آلومینیوم کونسرنی‌نین باش موهندیسی وظیفه‌سینده چالیشیب. ۱۹۹۳-جو ایلده دونیاسینی دییشیب.[۱] 

اتک‌یاز‌ی‌لار[دَییشدیر]

  1. ^ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ Üzeyir Hacıbəyov ensiklopediyası (PDF). Bakı: Şərq-Qərb nəşriyyatı. 2007. səh. 78-79
  2. ^ Azərbaycan Demokratik Respublikası: Azərbaycan höküməti(1918-1920) (PDF). Bakı:Gənclik nəşriyyatı. 1990. səh. 44.
  3. ^ Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası (PDF). I. Bakı: Lider nəşriyyat. 2004. səh. 433. ISBN 9952-417-14-2.
  4. ^ Abid Tahirli. Ceyhun Hacıbəylinin həyat və yaradıcılıq yolu (PDF). Bakı: Elm və təhsil. 209. səh. 43. ISBN 978-9952-8175-0-7.
  5. ^ İstiqlal aşiqi Ceyhun Hacıbəyli (PDF). Bakı: F. Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanası. 2016. səh. 5.
  6. ^ Nəsiman Yaqublu. Azərbaycan mühacirət mətbuatı (PDF). Bakı: Elm və təhsil. 2014. səh. 110.
  7. ^ Abid Tahirli. Ceyhun Hacıbəylinin həyat və yaradıcılıq yolu (PDF). Bakı: Elm və təhsil. 209. səh. 50-51. ISBN 978-9952-8175-0-7.
  8. ^ Nəsiman Yaqublu. Azərbaycan mühacirət mətbuatı (PDF). Bakı: Elm və təhsil. 2014. səh. 110.
  9. ^ Abid Tahirli. Azərbaycan mühacirət mətbuatında publisistika (1921-1991) (PDF). Bakı: Polygraphic-Production. 2005. səh. 48.
  10. ^ Abid Tahirli. "Ceyhun Hacıbəyli Həsən bəy Zərdabi haqında" (PDF). kaspi.az. 11 iyul 2015. 3 sentyabr 2020 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 3 sentyabr2020.
  11. ^ Nəsiman Yaqublu. Bakının qurtuluşu (PDF).Bakı: Adiloğlu nəşriyyat. 2008. səh. 244.ISBN 9789952250961.
  12. ^ Abid Tahirli. Ceyhun Hacıbəylinin həyat və yaradıcılıq yolu (PDF). Bakı: Elm və təhsil. 209. səh. 49. ISBN 978-9952-8175-0-7.
  13. ^ "Ceyhun Hacıbəyli – 28 may münasibətilə xatirə". Milliyyət Araşdırmalar Mərkəzi
  14. ^ Abid Tahirli "İstiqlal mücahidinin ədəbi irsi"Azərbaycan.-2016.-3 fevral.-№ 24.-S.7.
  15. ^ "Şuşada Ü.Hacıbəyovun ev-muzeyi". uzeyir.musigi-dunya.az
  16. ^ "Ceyhun Hacıbəyli küçəsi". wikimapia.org.
  17. ^ Abid Tahirli. Ceyhun Hacıbəylinin həyat və yaradıcılıq yolu (PDF). Bakı: Elm və təhsil. 209. səh. 167-168. ISBN 978-9952-8175-0-7.
  18. ^ president.az. ""Ceyhun Hacıbəylinin 125 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında" Archived 2022-03-26 at the Wayback Machine.". e-qanun.az.
  19. ^ "Milli mətbuatımız - istiqlal yolumuz". medeniyyet.az.
  20. ^ "Musiqili Teatrda "Nuri-didə Ceyhun"un premyerası olacaq". milli.az.
  21. ^ Abid Tahirli. Ceyhun Hacıbəylinin həyat və yaradıcılıq yolu (PDF). Bakı: Elm və təhsil. 209. səh. 54. ISBN 978-9952-8175-0-7.
  22. ^ Vüsalə İsmətqızı. "Paskal Hacıbəyli Büşe: "Ceyhun bəy mühacir həyatını çətin yaşayırdı"". report.az.