آددیم(اؤلچو بیریمی)
آددیم — چوخ قدیم واختلاردان بو گونه قدر خالق آراسیندا گئنیش ایشلنن و تخمیناً 1 متره برابر اوزونلوق اؤلچوسو بیریمیدیر(واحیدیدیر).
عومومی معلومات
[دَییشدیر]چوخ گومان کی، قدیم اینسانلار یئرییرکن آددیملارینی سایماغا باشلامیش و سونرا دا بوندان اؤلچو بیریمی کیمی ایستیفاده ائتمیشلر. بلکه ده اینسانلارین ایستیفاده ائتدیکلری ایلک اوزونلوق اؤلچو بیریمی ائله آددیم اولموشدور. بو گومانین گئرچک حساب اولونماسی اۆچون هر جور اساس واردیر.
ایستر آذربایجان شیفاهی خالق ادبیاتیندا، ایسترسه ده کلاسیک یازیلی ادبیاتدا آددیم سؤزونه تئز-تئز راست گلینمهسی ده اوندان اوزونلوق اؤلچوسو بیریمی کیمی خالق آراسیندا گئنیش شکیلده ایستیفاده اولوندوغونو گؤستریر: "ائنی ده آز اولسا، اون بئش-ایییرمی آددیم وار".
اون آددیم کناردا یاتماییر تک، گزینیر اویلاغا باش چکه-چکه.
آددیم تکجه آذربایجاندا دئییل، دیگر تورک خالقلاریندا دا ایشلنمیشدیر (تورکدیللی خالقلاردان بعضیلری آددیما قدم دئییرلر. بو سؤز آذربایجاندا دا ایشلهنیر. ائوه گلن گلینه ده، قوناغا دا "قدمی سایالی اولسون" - دئییرلر).
آددیم حاقیندا آیری-آیری ادبیاتلاردا وئریلن بیلگیلر بعضاً بیر-بیرینه یاخین اولسالار دا، اونلارین آراسیندا کسکین فرقلنمهلر ده واردیر. بعضیلرینده 1 آددیمین تقریباً 28،8 سانتی متر-ه، دیگرلرینده 12 مین آددیمین 1 فرسنگه برابر اولدوغو گؤستریلیر. 1 فرسنگ 6 کیلومتر-دیرسه، بورادا 1 آددیم 0،5 متر اولور. باشقا بیر ادبیاتدا "1 آددیمین اینسانین بویونون یاریسینا برابر اولدوغو" گؤستریلیر. بو، آذربایجاندا ایشلنن آددیمین اؤلچوسونه اویغون گلیر. قدیم اینسانین بویونون 2 متر-ه یاخین اولدوغو (بو گون ده بئله اوجابویلو اینسانلار وار) نظره آلینسا، اونون یاریسی 1 متر اولور. ائله بونا گؤرهدیر کی، بو گون آذربایجاندا خالق آراسیندا آددیم 1 متر-ه برابر گؤتورولور. دایاز چایلاری کئچمک اۆچون هر متردن بیر ایری داش قویماقلا دوزلدیلن آدداماسلار دا آددیم سؤزوندن یارانمیشدیر، چونکی بورادا سویا دوزولن داشلارین آراسی تخمینن 1 آددیم اولور.
قایناق
[دَییشدیر]آذربایجان ائتنوقرافیاسی، باکی-2007، "شرق-غرب" نشریاتی. اوچ جیلدده. 3. جیلد. ص. 454.
خالق اؤلچو بیریملری(واحیدلری) | ||
---|---|---|
اوزونلوق اؤلچو بیریملری | آددیم • آغاج • آرشین • بارماق • چرهک • دیرسک • قاریش • قولاج • منزیل • میل • دنیز میلی • فرسخ • وئرست | |
چکی اؤلچو بیریملری | آرپا • چاناق • گیرونکه • قیراط • میثقال • باتمان • تبریز باتمانی • کیسه • هوققا • پود • دیرهم • داققا • دانگ • تاغار • دینار • رطل • خالوار | |
ساحه اؤلچو بیریملری | کوتان • هکتار • آر | |
حجم اؤلچو بیریملری | دۆیم • تولوق • تاس | |
ساده اؤلچو بیریملری | باش • بویون • توستو • توپ • کلله • قول • دیش • قولاق | |
سورعت اؤلچو بیریمی | دویون |