تبریز خانلیغی
تبریز خانلیغی Tabriz Khanate | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱۷۴۷–۱۸۰۲ | |||||||||
 | |||||||||
| وضعیت | خانلیق | ||||||||
| پایتخت | تبریز | ||||||||
| عۆموُمی دیللر | تورکجه (رسمی دیل، آنا دیلی و قوشون دیلی), فارس دیلی(رسمی دیل) | ||||||||
| دین | ایسلام | ||||||||
| دؤولت | خانلیق | ||||||||
| تاریخی دؤنم | |||||||||
• یارادیلدی | ۱۷۴۷ | ||||||||
• Independence from افشارلار (سولا‌له‌سی) | ۱۷۴۷ | ||||||||
• ییخیلدی | ۱۸۰۲ | ||||||||
| |||||||||
تبریز خانلیغی – اون سککیزینجی عصرین اورتالاریندا کئچمیش تبریز بیگ‌لربیگ‌لیگی‌نین مرکزینده تبریز خانلیغی یارانیر. خانلیغین اَساسینی دونبولی طایفاسیندان اولان امیراسلان‌خان قویموشدور. خانلیغین مرکزی ده تبریز شهری اولموش، خوی، ناخچیوان، قاراداغ، سراب و ماراغا خانلیق‌لار ایله سرحدلَنمیشدی. امیراسلان خان قیسا بیر زاماندا تبریز، خالخال، اردبیل و آذربایجانین بیر سیرا جنوب ایالت‌لرینی اؤزونه تابع ائدیر. تبریز اوغروندا موباریزه‌یه قوشولان‌لارین چوخ اولماسی بو شهره تئز-تئز هوجوم‌لارا، شهرین اَلدن-اَله کئچمه‌سینه سبب اولور. نادر شاهین قارداشی اوغلو ابراهیم میرزه گوجلو اوردو ایله تبریزه هوجوم ائده‌رک شهری اَله کئچیریر. لاکین مشهد و ایصفاهان‌دا باش وئرمیش عوصیان خبرینی ائشیدیب مشهده قاییدیر و دؤیوش زامانی هلاک اولور.
بوندان سونرا فتحعلی‌خان افشار تبریزی توتور و شهرین ایداره‌سینی نجف‌قولوخان‌دونبولی‌یه تاپشیریر. اورمیه خانلیغی‌نین سوقوطوندان سونرا تبریز تام موستقیل خانلیغا چئوریلیر. ۱۷۸۰-جی ایلده ایسه خانلیغین فعالیتینه سون قویولماق‌لا اراضیسی خوی خانلیغینا بیرلشدیریلیر.
اینضیباطی قورولوش، ایداره‌چی‌لیک و مدنیت
[دَییشدیر]تبریز خانلیغی اینضیباطی جهتدن تبریز، گونئی و مرند ماحال‌لارینا بؤلونوردو. ایلک دؤورلرده خالخال و اردبیل ماحال‌لاری دا خانلیغین ترکیبینده اولموشدور. ماحال‌لاری نایبلر، کندلری ایسه کتخودالار ایداره ائدیردیلر. خانلیغین ۱۰ مینه قدر حربی قووّه‌سی وار ایدی. دؤولتی غئیری-محدود صلاحیت‌لری اولان خان ایداره ائدیردی.
تبریز شهری یئنه موهوم صنعت، تیجارت و مدنیت مرکزی اولاراق قالیردی. نایبلر یئرلرده خانین دایاق‌لاری حساب اولونوردولار. شهر مأمورلاری دا نایب وظیفه‌سی داشیییردیلار. بوندان باشقا شهر مأمورلاری سیراسینا قالابگی، دارغا و گئجه قارووولونون باشچیسی اولان اساس‌باشی دا داخیل ایدی. نایب تصروفاتی ایداره ائدیر، وئرگی‌لرین واختیندا ییغیلماسی اۆچون خانین قارشیسیندا مسئولیت داشیییر، موکلّفیت‌لرین یئرینه یئتیریلمه‌سینی طلب ائدیردی.
تبریز شهری قدیم تیجارت و صنعتکارلیق مرکزی کیمی اؤز شؤهرتینی ساخلامیشدی. بورادا چوخلو باجاریقلی اوستالار یاشادیغیندان دیگر آذربایجان شهرلرینه اوستالار بورادان دعوت اولونوردو. اون سککیزینجی عصرین ۷۰-جی ایللرینده آذربایجاندا اولموش روس سیاحی س.قمئلینین معلوماتینا گؤره شاماخی‌لی محمد سعید خان شهرده ایپکچی‌لیگی برپا ائتمک اۆچون تبریزدن شاماخی‌یا یوزه قدر اوستا دعوت ائتمیشدیر.
تبریز هم ده ایری توخوجولوق مرکزی کیمی شؤهرت قازانمیشدی. بورانین ایپک محصول‌لاری اؤز کئیفیتینه گؤره دیگر شهرلرین محصول‌لاریندان اوستون ایدی. بو شهرده ایلده ۶۰ مین تایا یاخین یوکسک کئیفیتلی محصول ایستحصال اولونوردو. او دؤورون سیاح‌لاریندان بیری یازیردی: "شهر بازاری گئنیشدیر. بورادا آسیا ماللاریندان باشقا آوروپا ماللاری دا ساتیلیر. کاغیذ و یون ماتریال‌لاری چوخدور. اینگیلیس و هولند ماهودو، علا شاللار و خالچالار، شوشه و چینی قابلار، بعضی پولاد اشیالار و س. تبریز بازاریندا کیفایت قدردیر".
بیرده باخ
[دَییشدیر]قایناق‌لار
[دَییشدیر]- تبریز خانلیغی- تاریخ اینفو
- Азербайджанские ханства Archived 2012-11-20 at the Wayback Machine.