قاراپاپاق
| یاشادیغی اراضیلر |
|---|
| ایران، تورکیه، گورجوستان، روسیه، آذربایجان، قازاقستان |
| قوهوم خالقلار |
|
اوغوز تورکلری (تورکیه تورکلری،تورکمن تورکلری) |
قاراپاپاق آذربایجانین بورچالی تورکلرینین بیر طایفاسی و ائللریندن ساییلیر[۱][۲] و ایندیلیکده باتی آذربایجان اوستانیندا و هابئله بعضی قونشو اؤلکه‌لرده او جومله‌دن آذربایجان، گورجوستان، تورکیه‌ده واردیرلار. ۱۲۴۰-نجی قمری ایلینده قاراپاپاق ائلی قافقازدان کؤچوب سولدوز دوزلوغونده یئرلشدیلر. قاراپاپاق تورکجه‌ده یانی قره بؤرک. ایندیلیکده قاراپاپاق ائلینین بیر بؤلومو قزاق آدیلا زامان کئچندن سونرا کوردلشیبلر. باشقا طایفالار او جومله‌دن (چاخرلو، آلواشلی، جان احمدلو، شمس الدینلی، سارال، تورکاوون، آرپالی،...) و هابئله سولدوزون دیگر طایفالاری (ایناللی، مقدم، حیدرلو، بالخانلی،...) تورک و شیعه دیرلر. بورچالی طایفاسی کمیجان مرکزی اوستانیندا ایندی ده یاشاییرلار.
بورچالی ائلی[دَییشدیر]
بورچالی ائلی آذربایجانین آدلیم و تاریخی تورک ائللریندن بیری اولموشدور. تاریخده بو ائلین ایسلام دؤورو کئچدیگی ائنیش-یوققوشلو یولونون اؤزتلیگی بوندان عیبارتدیر:
صفویلر دؤنَمینده، بو ائل اراک و همدانین "بورچالی" بؤلگه سینده یاشاییردیلار. ائلین اولدوقجا ایگید، دؤیوشکن و رشادتلی اولدوغو اۆچون، صفوی شاهلاری بو ائلی توتدوغو قوزئی سینیرلارینی قوروماق اۆچون، گورجوستانا کؤچوردولر. بورچالیلار ۳۰۰ ایل گورجوستاندا صفویلرین قوزئی سینیرلارینی، روسلارین قارشیسیندا قورودولار:اورایاقدر کی فتحعلیشاه ددؤَمی قاجار-روس دؤیوشلَری باشلاندی. بو موحاریبه‌ده بورچالی ائلی قاجار اوردولارینین اؤن سیراسیندا گئدیردی.
تورکمانچای موقاویله‌سیندن سونرا گورجوستان، یعنی بو ائلین یاشادیغی یئرلر روسلارین الینه کئچدی، بونا گؤره ده بورچالی ائلینین بؤیوک حیصه‌سی ایرانا دؤغرو حرکت ائتدیلر، آنجاق یوللار باغلی اولدوغو اۆچون عثمانلی تورپاقلارینا کئچیب، بیر قیش اورادا قالدیلار. بورچالیلارین بؤرکلری قارا اولدوغو اۆچون عثمانلیلار بو ائله "قاراپاپاق" دئدیلر.
بورچالیلارین معین ائل و اوبالاری گورجوستاندا قالدیلار و ایندی ده اورادا یاشاییرلار و سایلاری بیر میلیونا یاخیندیر. ایستانبول دارالفنونونون مشهور تورکچو عالیمی "محرم ارگین" همین بو گورجوستان تورکلریندن اولموشدور.
ه.ق. ۱۲۴۵ -نجی ایلین قیشی کئچندن سونرا بورچالی ائلی ایران تورپاقلارینا کئچیب، خوی-سالماس منطقه‌سینده یئرلشدیلر. عباس میرزا اونلاری "سولدوز" یعنی چاغداش "نقده"ده یئرلشدیردی. بو گون ده اونلار همین سولدوزدا یاشاییرلار.
۱۳۲۴-۲۵-نجی ایللرده آذربایجانین موعاریف ناظیرینین موعاوینی آدلیم تورک شاعیری "قولو خان بورچالی" همین بو سولدوز-نقده بورچالی ائللرینین بؤیوکلریندن اولموشدور[۳].
قايناق[دَییشدیر]
- ↑ "Азербайджанцы". БСЭ. Archived from the original on 2012-11-20
- ↑ "Карапапахи". Российский Этнографический музей. Archived from the original on 2012-11-20
- ↑ تئلیم خان، حیات و یارادیجیلیغی. دوکتور م.ت. زهتابی، دوکتور علی کمالی. نشر اختر. تبریز: ۱۳۸۲. صص ۴۱-۴۲.