آذربایجان تورکلری

ویکی‌پدیادان، آچیق بیلیک‌لیک‌دن
Azerbaijanis
Azərbaycanlılar
آذربایجان‌لی‌لار
Azerigirls.JPG
آذربایجان‌لی قیزلار سونّتی پالتاردا
اهالی سایی‌سی
ت ۴۰ میلیون[۱][۲]
۴۵ میلیون (۲۰۱۵ (میلادی))[۳]
چوْخلی اهالی اولان بؤلگه‌لر
 ایران27 میلیون (۲۰۱۵)[۴][۵][۶][۷] 17-19 میلیون (CIA factbook, Knüppel,[۸] Izady,[۹] Swietochowski[۱۰])
18–27 million (e.g. Elling,[۱۱] Shaffer,[۱۲] Minahan,[۱۳] Gheissari[۱۴])
 آذربایجان جومهوریتی۹٬۱۰۰٬۰۰۰ — ۱۰٬۰۰۰٬۰۰۰ (۲۰۱۵)[۱۵][q ۱]
 روسیه۶۰۳٬۰۷۰–۱٬۵۰۰٬۰۰۰[۱۶][۱۷]
 تورکیه۵۳۰٬۰۰۰–۸۰۰٬۰۰۰[۱۷][۱۸]
 گورجیستان۲۳۳٬۱۷۸[۱۹]
 ایسرائیل۱۰۰٬۰۰۰[۲۰]
 قازاخیستان۸۵٬۲۹۲[۲۱]
 فرانسه۷۰٬۰۰۰[۲۲]
 اوکراین۴۵٬۱۷۶[۲۳]
 اؤزبکیستان۴۴٬۴۰۰[۲۴]
 تورکمنیستان۳۳٬۳۶۵[۲۵]
 بیرلشمیش ایالتلر۲۴٬۳۷۷–۴۰۰٬۰۰۰[۲۶][۲۷][۲۸]
 هولند۱۸٬۰۰۰[۲۹]
 قیرغیزیستان۱۷٬۸۲۳[۳۰]
 آلمان۱۵٬۲۱۹[۳۱]
 ایمارات۷٬۰۰۰[۳۲]
 کانادا۶٬۴۲۵[۳۳]
 بیرلشمیش شاهلیق۶٬۲۲۰[۳۴]
 بلاروس۵٬۵۶۷[۳۵]
 سوئد۲٬۹۳۵[۳۶]
 لتونی۱٬۶۵۷[۳۷]
 اوتریش۱٬۰۰۰[۳۸]
 ایستونی۹۲۳[۳۹]
 لیتوانی۶۴۸[۴۰]
 نوروژ۵۰۱[۴۱]
 اوسترالیا۲۹۰[۴۲]
دیل‌لری
تورکجه
دین‌لری
اکثریت شیعه; اقلیت سونیلر, یهودیلیک,[۴۳][۴۴] بهایی‌لیک,[۴۵][۴۶][۴۷] آتئیزم,[۴۸] مسیحیت[۴۹][۵۰] اهل حق
مربوط اولان قومی قروپلار
اغوزلار، تورکیه خالقی و تورکمن لر
Part of a series on
آذربایجان تورکلری
مدنیت
Traditional areas of settlement
Diaspora
Religion
دیل
Persecution

آذربایجان تۆرکلری یوخسا آذربایجان‌لی‌لار[۵۱] اساساً ایراندا، آذربایجان جومهوریتی‌نده، عراقدا، تۆرکیه‌ده، روسیه‌ده، گورجوستاندا ائلجه‌ده بیر سیرا باشقا(آیری) اۆلکه‌لرده یاشایان و آنا دیللری آذربایجان تورکجه‌سی اوْلان تۆرک[۵۲][۵۳][۵۲] خالقی.

۱۸۱۳-جو ایل گولوستان و ۱۸۲۸-جی ایل تورکمنچای موقاویله‌سینین نتیجه سینده آذربایجان‌لی‌لارین یاشادیغی اساس تورپاقلار ایکی فرقلی اؤلکه آراسیندا بؤلونسه‌ده، بوگونکو آذربایجان‌لی‌لار واحید ائتنیک قوروپ تشکیل ائدیر.[۵۲]

آذربایجان‌لی‌لارین سایی باره‌ده ستاتیستیکا یونئسکو-نون حساباتی، دیاسپورا ایله ایش اوزره دؤولت کومیته‌سی‌نین آپاردیغی آراشدیرمالار، آذربایجانین خاریجی اؤلکه‌لرده‌کی سفیرلیکلری‌نین وئردیگی معلوماتلار و دونیا آذربایجان‌لی‌لاری‌نین بیر قورولتایی‌نین حسابات معروضه‌سی اساسیندا حاضیرلانیب. بعضی بین‌الخلق تشکیلاتلارین و خاریجی اؤلکه‌لرده فعالیت گؤسترن غئیری-حوکومت تشکیلاتلاری‌نین حساباتلاریندا ایراندان کؤچموش میقرانتلارین بیر حیصه‌سی‌نین دیگر میلتلری تمثیل ائتمه‌لرینه باخمایاراق آذربایجان‌لی کیمی قئیده آلینماسی آذربایجان‌لی‌لارین دقیق سایینی موعینلشدیرمکده چتینلیک یارادیر.

بونا باخمایاراق، دؤولت کومیته‌سی حاضیردا آذربایجانین خاریجی اؤلکه‌لرده‌کی سفیرلیکلری ایله بیرگه دونیادا یاشایان آذربایجان‌لی‌لارین سایی‌نین دقیقلشدیریلمه‌سی ایستیقامتینده ایش آپاریر. دونیا آذربایجان‌لی‌لاری کونقرئسی‌نین (داک) تقدیم ائتدیگی ستاتیستیک معلوماتلار ایسه فرقلیدیر. داک ۶۷ اؤلکه‌نین تسنیفاتینی آپاریب و اونون معلوماتینا گؤره، ۲۰۰۶-جی ایلین سونونادک دونیا آذربایجان‌لی‌لاری‌نین سایی ۵۰ میلیونو کئچیب.[۵۴]

اتیمولوژی[دَییشدیر]

گئچمیشی[دَییشدیر]

قدیم تاریخ[دَییشدیر]

بؤلگه‌نین و آذربایجانین میلاددان قاباقکی دؤورلری‌نین تاریخینی اساساً داها چوخ میخ یازیلار، اونلاردا عکس ائتدیریلن ائتنونیم، توپونیم و آنتروپونیملر واسیطه‌سی‌یله اؤیرنمک مجبورییتینده ییک. البتته ائله همین یازیلاردان چوخ ماراقلی معلومات الده ائدیریک. همین یازیلارا اساساً " آذربایجان تورپاقلارینداکی تورک حاکیمیتی میلاددان قاباق ۴ مین ایل اوللره گئدیب چیخیر. بۇ منبعلرده خوصوصیله آراتتالی‌لار، قوتلار (قوتتیلر)، لولوبیلر و هورریلر حاقدا معلوماتلار واردیر " ".[۵۵] منبعلره اساساً آذربایجاندا یارانمیش ایلک تورک دؤولتی، آراتتا (ارات+تا) دؤولتی اولموشدور. آراتتا قدیم آذربایجانین داغلیق اراضیسینه وئریلن آد ایدی. معناسی، ساده‌جه اولاراق داغ دئمکدیر. شومئر-آککاد مکتب لوغتینده (میلاددان قاباق ۸-جی عصر) همین سؤزدن " آراتتو و آراتو " نومونه‌لری داغ معناسیندا عکس اولونموشدور ".[۵۳] داغ سؤزو تاغ، تا، تی، تو فورمالاریندا دا ایشلنمیشدیر. ایندی ده آذربایجاندا قافلانتا (قافلان+تا)، قافلانتی (قافلان+تی) و سایر بئله داغ آدلاری مؤوجوددور.

کولتور[دَییشدیر]

گؤرۆنتۆلر[دَییشدیر]

قایناقلار[دَییشدیر]

  1. ^ Azerbaijanis, page 70. // Worldmark Encyclopedia of Cultures & Daily Life
  2. ^ Sela, Avraham (2002). The Continuum Political Encyclopedia of the Middle East. Continuum. p. 197. ISBN 0-8264-1413-3. 30–35 million
  3. ^ Diaspor, səhifə 379. // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası. 25 cilddə. Məsul katib akademik T. M. Nağıyev. "Azərbaycan" cildi. Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi, 2007, 884 səhifə. ISBN 9789952441017
  4. ^ İran. — Azeris, page 123. // Peoples of Western Asia. ISBN 9780761476801
  5. ^ Major Ethnic Minority Groups. — Azeris, page 5. // Iran: Ethnic and Religious Minorities. Author: Hussein D. Hassan. Collingdale: DIANE Publishing, 2010, 11 pages. ISBN 9781437938067
  6. ^ Appendix: The Azerbaijani Population, page 224. // Borders and Brethren: Iran and the Challenge of Azerbaijani Identity. Author: برئندا شیفر. کمبریج، ماساچوست: MIT Press, 2002, XIII+248 pages. ISBN 978-0262692779
  7. ^ The Continuum political encyclopedia of the Middle East by Avraham Sela Publisher: Continuum International Publishing Group; Rev Upd edition (October 2002) ISBN 0-8264-1413-3 ISBN 978-0-8264-1413-7
  8. ^ Michael Knüppel, "TURKIC LANGUAGES OF PERSIA: AN OVERVIEW", Encyclopaedia Iranica [۱] "Altogether, one-sixth of today's Iranian population is turcophone or bilingual (Persian and Turkic; see Doerfer, 1969, p. 13).
  9. ^ Mehrdad Izady – Columbia University – Gulf 2000 Project – Language Map of Iran – 2012 http://gulf2000.columbia.edu/maps.shtml[دائمی اولو باغلانتیلی]"
  10. ^ Swietochowski, Tadeusz; Collins, Brian C. (1999). Historical dictionary of Azerbaijan. Lanham, Maryland: Scarecrow Press. ISBN 0-8108-3550-9. "15 million (1999)"
  11. ^ Elling, Rasmus Christian. Minorities in Iran: Nationalism and Ethnicity after Khomeini, Palgrave Macmillan, 2013. Excerpt: "The number of Azeris in Iran is heavily disputed. In 2005, Amanolahi estimated all Turkic-speaking communities in Iran to number no more than 9 million. CIA and Library of congress estimates range from 16 percent to 24 percent—that is, 12–18 million people if we employ the latest total figure for Iran's population (77.8 million). Azeri ethnicsts, on the other hand, argue that overall number is much higher, even as much as 50 percent or more of the total population. Such inflated estimates may have influenced some Western scholars who suggest that up to 30 percent (that is, some 23 million today) Iranians are Azeris." [۲]
  12. ^ Shaffer, Brenda (2003). Borders and Brethren: Iran and the Challenge of Azerbaijani Identity. MIT Press. pp. 221–225. ISBN 0-262-19477-5 "There is considerable lack of consensus regarding the number of Azerbaijanis in Iran ...Most conventional estimates of the Azerbaijani population range between one-fifth to one-third of the general population of Iran, the majority claiming one-fourth" Azerbaijani student groups in Iran claim that there are 27 million Azerbaijanis residing in Iran."
  13. ^ Minahan, James (2002). Encyclopedia of the Stateless Nations: S-Z. Greenwood Publishing Group. p. 1765. ISBN 978-0-313-32384-3 "Approximately (2002e) 18,500,000 Southern Azeris in Iran, concentrated in the northwestern provinces of East and West Azerbaijan. It is difficult to determine the exact number of Southern Azeris in Iran, as official statistics are not published detailing Iran's ethnic structure. Estimates of the Southern Azeri population range from as low as 12 million up to 40% of the population of Iran – that is, nearly 27 million..."
  14. ^
    • Ali Gheissari, "Contemporary Iran:Economy, Society, Politics: Economy, Society, Politics", Oxford University Press, 2 April 2009. pg 300Azeri ethnonationalist activist, however, claim that number to be 24 million, hence as high as 35 percent of the Iranian population"
  15. ^ [۳] Archived 2009-06-10 at the Wayback Machine. 91,6% of 9,900,000, World Fact Book
  16. ^ "Итоги переписи". 2010 census. Russian Federation State Statistics Service. 2012. 24 April 2012-ده اوریجنال-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 24 January 2015-ده یوخلانیب. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)
  17. ^ ۱۷٫۰ ۱۷٫۱ van der Leeuw, Charles (2000). Azerbaijan: a quest for identity : a short history. Palgrave Macmillan. p. 19. ISBN 978-0-312-21903-1.
  18. ^ "Turkey-Peoples". Looklex Encyclopaedia. 2014-10-06-ده اوریجنال-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 13 August 2013-ده یوخلانیب.
  19. ^ "Ethnic groups by major administrative-territorial units" (PDF). 2014 census. National Statistics Office of Georgia. 2017-10-10-ده اوریجنال (PDF)-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 28 April 2016-ده یوخلانیب.
  20. ^ "History of the Azerbaijani Jewish Community". Euro-Asian Jewish Congress. 11 اوْکتوبر 2016-ده اوریجنال-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 24 آوریل 2016-ده یوخلانیب. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  21. ^ "Population by national and/or ethnic group, sex and urban/rural residence (2009 census)" (PDF). Agency for the Statistics of the Republic of Kazakhstan. 16 June 2012-ده اوریجنال (PDF)-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 15 August 2012-ده یوخلانیب. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)
  22. ^ İlhamqızı, Sevda (October 2, 2007). "Gələn ilin sonuna qədər dünyada yaşayan azərbaycanlıların sayı və məskunlaşma coğrafiyasına dair xəritə hazırlanacaq". Trend News Agency (in Azerbaijani). Baku. 2017-02-02-ده اوریجنال-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. March 8, 2017-ده یوخلانیب. {{cite news}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
  23. ^ "About number and composition population of Ukraine by data All-Ukrainian census of the population 2001". Ukraine Census 2001. State Statistics Committee of Ukraine. 17 December 2011-ده اوریجنال-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 17 January 2012-ده یوخلانیب. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)
  24. ^ "The National Structure of the Republic of Uzbekistan". Umid World. 1989. 23 February 2012-ده اوریجنال-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 17 January 2012-ده یوخلانیب. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)
  25. ^ Всесоюзная перепись населения 1989 года. Национальный состав населения по республикам СССР. Демоскоп Weekly (in Russian) (493–494). 1–22 ژانویه 2012. 14 March 2012-ده اوریجنال-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 17 January 2012-ده یوخلانیب. {{cite journal}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
  26. ^ "Azerbaijani-American Council rpartners with U.S. Census Bureau". News.Az. 28 دسامبر 2009. 7 April 2014-ده اوریجنال-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 2012-07-11-ده یوخلانیب. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)
  27. ^ http://www.azeris.org/images/proclamations/May28_BrooklynNY_2011.JPG[دائمی اولو باغلانتیلی][دائمی اولو باغلانتیلی]
  28. ^ "Obama, recognize us – St. Louis American: Letters To The Editor". Stlamerican.com. 9 March 2011. 2012-07-11-ده یوخلانیب.
  29. ^ "The Kingdom of the Netherlands: Bilateral relations: Diaspora" (PDF). Republic of Azerbaijan Ministry of Foreign Affairs. 19 January 2012-ده اوریجنال (PDF)-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 17 January 2012-ده یوخلانیب. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)
  30. ^ "5.01.00.03 Национальный состав населения" (PDF) (in Russian). National Statistical Committee of Kyrgyz Republic. 2011. 19 February 2012-ده اوریجنال (PDF)-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 17 January 2012-ده یوخلانیب. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
  31. ^ "Foreign population on 31.12.2006 by citizenship and selected characteristics". Federal Statistical Office (Destatis). 16 November 2010-ده اوریجنال-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 3 February 2012-ده یوخلانیب. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)
  32. ^ "UAE´s population – by nationality". BQ Magazine. 12 آوریل 2015. 11 جولای 2015-ده اوریجنال-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 13 ژوئن 2015-ده یوخلانیب. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)
  33. ^ "Ethnic Origin (279), Single and Multiple Ethnic Origin Responses (3), Generation Status (4), Age (12) and Sex (3) for the Population in Private Households of Canada, Provinces and Territories, Census Metropolitan Areas and Census Agglomerations, 2016 Census - 25% Sample Data". Statistics Canada. 2016. 6 November 2017-ده یوخلانیب. In the 2016 census, 2,280 people indicated 'Azeri'/'Azerbaijani' as a single response and 4,145 as part of multiple origins.
  34. ^ "Nationality and country of birth by age, sex and qualifications Jan - Dec 2013 (Excel sheet 60Kb)". www.ons.gov.uk. Office for National Statistics. 11 June 2014-ده یوخلانیب.
  35. ^ "Population Census 2009" (PDF). National Statistical Committee of the Republic of Belarus. 3 February 2012-ده اوریجنال (PDF)-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 17 April 2013-ده یوخلانیب. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)
  36. ^ "Foreign born after country of birth and immigration year". Statistics Sweden.
  37. ^ Poleshchuk, Vadim (March 2001). "Accession to the European Union and National Integration in Estonia and Latvia" (PDF). European Center for Minority Issues. 2011-03-02-ده اوریجنال (PDF)-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 18 January 2012-ده یوخلانیب. 232 citizens
  38. ^ "The Republic of Austria: Bilateral relations" (PDF). Republic of Azerbaijan Ministry of Foreign Affairs. 2020-03-08-ده اوریجنال (PDF)-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 18 January 2012-ده یوخلانیب.[دائمی اولو باغلانتیلی]
  39. ^ "Population Census of 2011". Statistics Estonia. 24 January 2015-ده یوخلانیب. Select "Azerbaijani" under "Ethnic nationality".
  40. ^ "Population by ethnicity in 1959, 1970, 1979, 1989, 2001 and 2011". Lithuanian Department of Statistics. 10 March 2016-ده یوخلانیب.
  41. ^ "Immigrants and Norwegian-born to immigrant parents, 1 January 2013".
  42. ^ 2006 Australian Census Archived 2015-01-07 at the Wayback Machine.. NB According to the 2006 census, 290 people living in Australia identified themselves as of Azeri ancestry, although the Australian-Azeri community is estimated to be larger. Retrieved 1 April 2008.
  43. ^ Leichter, Haruth Communications, Harry. "Jews of Azerbaijan". haruth.com.
  44. ^ "Azerbaijan Virtual Jewish History Tour". www.jewishvirtuallibrary.org.
  45. ^ http://www.bahai.az/ Archived 2016-10-25 at the Wayback Machine. Azerbaidjan Bahai
  46. ^ Bəhailik Azerbaidjan Bahai
  47. ^ "Azerbaijan". 18 March 2015-ده یوخلانیب.
  48. ^ "Today.Az - Covering Azerbaijan inside and outside". 6 October 2014-ده اوریجنال-دن آرشیولشدیریلمیشدیر. 18 March 2015-ده یوخلانیب. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)
  49. ^ "5,000 Azerbaijanis adopted Christianity" (in Russian). Day.az. 7 July 2007. 30 January 2012-ده یوخلانیب.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  50. ^ "Christian Missionaries Becoming Active in Azerbaijan" (in Azerbaijani). Tehran Radio. 19 June 2011. 12 August 2012-ده یوخلانیب.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  51. ^ Altstadt, Audrey L. (۱۹۹۲). The Azerbaijani Turks: power and identity under Russian rule, Hoover Press, ISBN 0-8179-9182-4, ISBN 978-0-8179-9182-1
  52. ^ ۵۲٫۰ ۵۲٫۱ ۵۲٫۲ "Azerbaijani", Encyclopedia Britannica, 2009
  53. ^ ۵۳٫۰ ۵۳٫۱ "Azərbaycan tarixi" Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı, Bakı, ۱۹۹۴-ci il, s۷۸
  54. ^ Ekspress qəzeti[دائمی اولو باغلانتیلی][دائمی اولو باغلانتیلی]
  55. ^ Arazoğlu "Müxtəsər Azərbaycan tarixi" Bakı, ۲۰۰۰-ci il, s۱۳


قایناق خطاسی برچسب <ref> برای گروهی به نام «q» وجود دارد، اما برچسب متناظر با <references group="q"/> یافت نشد.

«https://azb.wikipedia.org/w/index.php?title=آذربایجان_تورکلری&oldid=1545136»-دن آلینمیش‌دیر