باسات تپه گؤزو اؤلدوردویو بوی (سگگیزینجی بوی)

باسات تپه گؤزو اؤلدوردویو بوْی بساط دپه کوزی اولدردکی بویی بیان ایدر خانم هی
عکس
بساط دپه کوزی اولدردکی بویی بیان ایدر خانم هی بساط دپه کوزی اولدردکی بویی بیان ایدر خانم هی
اساس بیلگیلر
بوْیون سایی	سگگیزینجی بوْی
اؤنجه‌کی بوْی	قازلیق قوجا اوغلو یگنک
سوْنراکی بوْی	بگیل اوغلو امران
بوْیدا اولان اینسان آدلاری
اینسان آدلاری۱	باسات
اینسان آدلاری۲	تپه گؤز
اینسان آدلاری۳	دده قورقود
یئر آدلاری

باسات تپه گؤزو اؤلدوردویو بوْیو دده قوْرقود کیتابی‌نین درسدن نۆسخه‌سی اساسیندا اوْن ایکی بوْیدان بیریدیر.

موْضوع

اوْغوزلارین اۆستونه دۆشمن گلیر. آروز قوْجا دا قاچارکن اوْغلو باساتی سالیر. اوْغلانی بیر آسلان گؤتوروب بسله‌ایر.

اۇشاق تدریجاً بؤیویور. ائوینه چاغیریرلار، گلیر؛ آما یئنه آسلانین یانینا گئدیر. بۇ آرادا بیر چوْبان سۇ کناریندا گؤردویو گؤزل پری قێزی ایله بیرلیکده اوْلار. پری قێزی بۇ بیرلشمه‌دن بیر اۇشاق دۆنیایا گتیریر؛ آمّا بۇ اۇشاق بیر جاناواردیر، سامانلیقدا بؤیویور و توسعه ائدیر. بؤیودوکجه بؤیویور و دئو قدر اوْلور. بۇ مخلوقون باشیندا یالنیز بیر گؤز وار و بۇ اۆزدن تپه گؤز دئییلمیشدیر. تپه گؤز، نه وئرسه‌لر یئییر؛ آما دوْیمور. داغلارا چێخیر، حرامی اوْلور. هر گۆن اوْنلارجا حئیوان و اینسان یئییر. بۇنون اۆزرینه دده قوْرقودو چاغیریرلار و تپه گؤزه مشقتده راضیلاشماق ایسته‌ایرلر. تپه گؤز، هر گۆن بئش یۆز قوْیونلا ایکی نفر اینسانا راضی اوْلور.

اوْ واخت باسات، عایله‌لرین فریادلارینی ائشیدیر و سوْروشور. دلیلین اؤیرنندن سوْنرا تپه گؤز ایله دؤیوشمه‌یه گئدیر. دؤیوشده تپه گؤزون گؤزونه قێزدیریجی شیشی سانجاراق اوْنو اؤلدورور و خالقی تپه گؤزون الیندن قۇرتاریر.

بوْیداکی شخصیتلر

آروز اوْغلو باسات و تپه گؤز دده قوْرقود کیتابی‌نین سگگیزینجی بوْیونون اساس شخصیتلریدیرلر.

آروز اوْغلو باسات

اساس مقاله: باسات

باساتین اوْغوز ائلی کؤچرکن دۆشوب آسلان الی ایله بؤیومه‌سی دده قوْرقود کیتابیندا بئله تصویر اوْلوبدور:

مگر خانیم، بیرگۆن اوْغوز اوْتورارکن اۆستونه یاغی گلدی، گئجه‌ایله هۆرکوب (قوْرخوب)، کؤچدو. قاچیب گئدرکن آروز قوْجانین اوْغلانجیغی دۆشموش، بیر آسلان تاپیب، گؤتوروموش بسله‌میش. اوْغوز گئنه ایاملا گلیب یۇردونا قوْندو. اوْغوز خانین ایلخی‌چیسی گلیب خبر گتیردی، آیدر: -خانیم! قامیشلیقدان بیر آسلان چیخار، آت وورار. اپول-اپول یوروشی آدامی کیمی، آت باسیبان قان سوْمورار. آروز آیدر:-هۆرکدویونوز (قوْرخدوغونوز) وقتین دۆشن منیم اوْغلانجیغیمیدیر بلکه؟ -دئدی. بگلر میندیلر، آسلان یاتاغی اۆزه‌رینه گلدیلر. آسلانی قالدیریب اوْغلانی تۇتدولار. اۇروز اوْغلانی آلیب ائوینه گتیردی. شادلیق ائتدیلر، یئمه-ایچمه اوْلدو. آما اوْغلانی نه قدر گتیردیلرسه، دۇرمادی، گری آسلان یاتاغینا واردی. گئری تۇتوب گتیردیلر. ددم قوْرقوت گلدی، آیدر: -اوْغلانیم! سن انسانسان، حئیوانلا مصاحب اوْلما! گل یاخشی آت مین، یاخشی ایگیدلرله بیرگه چاپ. -دئدی. اۇلو قارداشین آدی قییان سلجوقدور، سنین آدین باسات اوْلسون. آدینی من وئردیم، یاشینی آللاه وئرسین. -دئدی.

بیر-بیری ایله ساواشاندا تپه گؤز باساتین کیم اوْلدوغو سوْروسا قاباغیندا بۇنلاری ائشیدیر:

اوْلدوغوم یئر یۇردوم منیم گۆن اوْرتاجدیر، قارانلیق ایچره یول آزسام، اومودوم آللاه قاباغدا بایراق گؤتورن خانیمیز بایاندور خان قیرغین گۆنو اؤنده گئدن آلپیمیز سالور اوْغلو قازان آنامین آدین سوْروشسان: قابا آغاج آنامین آدین سوْروشسان:قوْغان آسلان منیم آدیم سوْروشسان: آروز اوْغلو باسات-دیر -دئدی.

تپه گؤز

اساس مقاله: تپه گؤز

تپه گؤزون آتا آناسی

تپه گؤزون آتاسی اۇروزون چوْبانی، قوْنور قوْجا ساری چوْبان، آناسی پری قێزیدیر:

اوْغوز بیر گۆن یایلاغا کؤچدو. اۇروزون بیر چوْبانی وار ایدی. آدینا قوْنور قوْجا ساری چوْبان دئییردیلر. اوْغوزون اؤنونجه بۇندان اول کیمسه کؤچمزدی. اؤزون بۇلاق دئمکله مشهور بیر بۇلاق وار ایدی. اوْ بۇلاغا پریلر قوْنموشدو. ناگهاندان قوْیون هۇرکدو. چوبان ائرکه‌یه (تکه‌یه) حیرصلاندی، ایره‌لی گئتدی. گؤردو کیم، پری قیزلاری قاناد-قانادا باغلامیشلار، اۇچورلار. چوبان کؤینه‌گینی اۆزرلرینه آتدی. پری قیزینین بیرینی تۇتدو. طمع ائدیب در حال جماع ائیله‌دی. قوْیون هۆرکمه‌یه باشلادی. چوبان قۇیونون اؤنونه یۆگوردو. پری قیزی قاناد وۇرورب اۆچدو. آیدر: -چوْبان! ایل تمام اوْلونجا منده امانتین وار، گل آل! -دئدی. اما اوْغوزون باشینا زوال گتیردین! -دئدی

تپه گؤزون دۆنیایا گلمه‌سی

داستاندا تپه گؤزون اوْبیری اینسانلار کیمی دوْغولدوغو یوْخ یۇمورتدایا بنزر بیر ات توْپلوسونون ایچیندن چیخماسی بللی اوْلور. چوْبان گلن ایل بولاغین باشینا گلدیگی زامان یئنه‌ده قوْیون هۆرکور. چوْبان ایره‌لی گئدیب بیر ات توْپلوسو گوْرور. پری گلیب دئییر امانتیندیر. چوْبان قوْرخوب ساپاندی ایله اوْنو وۇرور ولی ات توْپلوسو یئکه‌لیر چوْبان قوْرخوب قاچیر. اوْ زامان بایاندور خان ایگیدلری ایله بیرلیکده گزمه‌یه چیخمیشلار، اوْنو گؤرورلر، وۇردوقجا ات توْپلوسو بؤیویورموش نهایت کی:

اوْروز قوْجا دخی یئنیب تپلدی. مهمیزی توْخوندو: بۇ ییغناق یاریلدی. ایچیندن بیر اوْغلان چیخدی. گؤده‌سی آدام، تپه‌سینده بیر گؤزو وار. اوْروز آلدی بۇ اوْغلانی اتگینه ساریدی. آیدر: -خانیم! بونو منه وئرین. اوْغلوم باسات ایله بسله‌رم! دئدی.

تپه گؤزون داورانیشی

تپه گؤز بؤیودوکجه اوْ بیری اۇشاقلارین بارماغین، بۇرنون و… یئمه‌گه باشلادی. نهایت اوْغوز ایچیندن قۇوالاندی، آناسی پری اوْنا بیر اۆزوک وئردی اۆزوک سایه‌سینده بدنینه اوْخ باتماسین قیلینج کسمه‌سین. نهایت تپه گؤز حرامی اوْلدو. اوْغوزدان آدام یئمه‌گه باشلادی. اوْغوز ییغیلیب اۆزه‌رینه گلدی. تپه گؤز گؤروب غضبلندی. بیر آغاجی یئریندن قوپارتدی، آتیب اللی-آتمیش آدام هلاک ائیله‌دی. آلپلار باشی قازانا ضربه ووردو دۆنیا باشینا دار اوْلدو. قازانین قارداشی قارا گۆنه تپه گؤز الینده زبون اوْلدو و… و نهایتکی آروز اوْغلو باسات اوْنو مغلوب ائدرک اؤلدوردو.

اؤنجه‌کی بوْی: قازلیق قوْجا اوغلو یگنک

داستاندا یئری سگگیزینجی بوْی

سوْنراکی بوْی: بگیل اوْغلو امران

قایناقلار

آنادولو تورکجه‌سی ویکی‌پدیاسی‌نین ایشلدنلری طرفیندن یارانمیش«Basat'ın Tepegöz'ü Öldürmesi»، مقاله‌سیندن گؤتورولوبدور. (۱۹ اوْکتوبر ۲۰۱۵ تاریخینده یوْخلانیلیبدیر).