قازاق تورکجهسی
قازاقجا وئيا قازاق تورکجهسي، (قازاقجا: Қазақ тілі)، قیپچاق اؤبهیینه عایید، قازاقيستاندا دانیشیلان چاغداش تورک يازي ديللريندن بيريدير. نوغای و قاراقالپاق تورکجهسينه ياخيندير.
دونيادا ياخلاشيق 16 ميليون کيشي، قازاقيستاندا دا 10 ميليون کيشي طرفيندن دانیشیلماقدادیر. موغوليستانين باتي بؤلگهسيندهکي بايان اؤلکه (دیگر آدي بايان اؤلگئي) ایالتیده ياشايان قازاق تورکلري قازاقيستانين قوللانديغي الفبانی قوللاناراق قازاق تورکجهسي يازماقداديرلار. بايان اؤلگئيده اوتورانلارين چوغو %88،7 اورانلا قازاق تورکلريدير. بو باخيمدان ايالت نوفوسونون %98ي قدرینی تورک خالقلاري اولوشدورماقدادير. ايلدهکي اؤنئملي بير نوفوس قازاق تورکجهسي دانیشماقدادیر.
اؤزهللیکلری[دَییشدیر]
تورکجه اصیللی کلمهلرده: باشداکی یلر ژيه (يوخ → ژوق، ییل → ژيل، ياي → ژاي)، چلر شیه (آغاچ → آغاش، آچ → آش)، شلر سيه (آش → آس، بوش → بوس، باش → باس) دؤنوشموشدور. اکلرده ده عئینی دهییشمه اولور: قازاقشا (قازاقجا)… يابانجي کؤکلو کليمهلرده بو دهییشمهلر گؤرولمز: شوکور (شوکور). قازاقجا بير کليمه بيرلشيک يا دا آلينتي بير کليمه دئیيلسه ايکينجي هئجادان سونرا يووارلاق اونلو بارينديرماز و بو اويومو بعضی آلينتي کلمهلره اويدورموشدور.
ژ حرفیله يازيلان کلمهلر بعضی آغيزلاردا ج اولاراق سؤیلنمکدهدیر: ژاسايميز (ایشلیریک، یاپاجاییق آنلامیندا)- جاسايميز.
آيريجا دانیشما ديلينده ايلک هئجهده اؤ يا دا او گليرسه ايکينجي و اوچونجو هئجهلرده گلهبیلیر. بو يازيدا اولماز.
اؤرنک: کؤرگنده (يازيليش) - کؤرگؤندؤ (اوخونوش) "گؤردویونده"
قازاقجادا اوچ فرقلی ایندیکی زامان (حال) واردير.
قایناق[دَییشدیر]
بیرده باخ[دَییشدیر]
|