پرش به محتوا

قاراقالپاق تورکجه‌سی

ویکی‌پدیادان، آچیق بیلیک‌لیک‌دن
قاراقالپاق دیلی
Qaraqalpaq tili, Қарақалпақ тили, قاراقالپاق تىلى
دوْغما دانیشانلاراؤزبکیستان، قازاخیستان، تورکمنیستان
منطقهقاراقالپاغیستان
دوْغما دانیشانلار
۵۸۳,۴۱۰[۱]
تورک دیللری
لاتین الیفباسی (۱۹۲۸-۱۹۴۰ و ۱۹۹۱-ایندی)
کیریل الیفباسی (۱۹۴۰-۱۹۹۱)
عرب الیفباسی (۱۹۲۸-دن قاباق)
رسمی وضعیت
رسمی دیلی
 اؤزبکیستان
دیل کوْدلاری
ISO 639-2kaa
ISO 639-3kaa
Glottologkara1467
اؤزبکیستان اراضی‌سینده قاراقالپاق دیلی‌نین (قیرمیزی) یاییلماسی.
بو یازیدا IPA فونتیک نیشانلاری وار. دۆزگون رندر دستکلری اولماسا، مۆمکوندور یونیکود یئرینه سوال علامتی و یا آیری علامتلر گؤره‌سیز.
دونیادا قیپچاق دیللری
قیپچاق-بولقار=قیرمیزی
قیپچاق-کومان=یاشیل
قازاق-نوقای=نارینجی
تورک دیل‌لرده رسمی دۇرومو گؤی بوْیالی اؤلکه‌لرده و مختارلیق‌لاردا وار
تورک دیل‌لری دانیشان‌لارین سایینا گؤره

قاراقالپاق تورکجه‌سی، قاراقالپاق دیلی یوخسا قاراقالپاقجا ، باشقالارینا گؤره داها آز دانیشانا صاحیب اولان موعاصیر تورک یازی دیللریندن بیریدیر. قیپچاق قروپونا باغلی اولان بو دیل بعضی تدقیقاتچیلار طرفیندن قازاق تورکجه‌سینین بیر دیالکتی حساب ائدیلیر. چونکو قازاق تورکجه‌سینه چوخ بنزه‌ییر. الیفباسی، قازاق کیریل الیفباسینا چوخ بنزه‌ییر. اؤزبکیستانین شیمالیندا قره‌قالپاقلار طرفیندن دانیشیلیر. قره‌قالپاق تورکجه‌سینی قازاق تورکجه‌سینین بیر دیالکتی اولاراق حساب ائدن تورک‌شوناسلار قاراقالپاق تورکجه‌سینه گونئی قازاق تورکجه‌سی ده دئییرلر.

الیفبا

[دَییشدیر]

قاراقالپاق تورکجه‌سی اۆچون اؤزبک-لاتین الیفباسی دا ایشله‌نیر.

IPA Latin Kiril IPA Latin Kiril IPA Latin Kiril
f Ff Фф q Qq Ққ a Аа Аа
x Xx Хх l Ll Лл æ A‘a‘ Әә
h Hh Ҳҳ m Mm Мм b Bb Бб
ʦ Cc Цц* n Nn Нн v Vv Вв
ʧ ch Чч* ŋ N‘n‘ Ңң g Gg Гг
ʃ SHsh Шш o Oo Оо ɣ G‘g‘ Ғғ
ʃ sh Щщ* œ O‘o‘ Өө d Dd Дд
Ъъ* p Pp Пп e Ee Ее
ɯ I‘i‘ Ыы r Rr Рр jo yo Ёё*
Ьь* s Ss Сс ʒ Jj Жж
e Ee Ээ t Тt Тт z Zz Зз
ju yu Юю* u Uu Уу i Ii Ии
ja ya Яя y U‘u‘ Үү j Yy Йй
w Ww Ўў k Kk Кк

قازاق الیفباسی ایله فرقلری

[دَییشدیر]

قازاق الیفباسیندا اولان "Ii" قره‌قالپاق کیریلینده گؤرونمور. بوندان علاوه قره‌قالپاقلارین اؤزبک لاتین الیفباسینا کئچمک تمایولو واردیر. قره‌قالپاق تورکجه‌سینده "Ii" یئرینه "Ии" واردیر.

اؤزللیکلری

[دَییشدیر]
  • ی>ژ>(س) حادیثه‌سی بو دیلده ده موشاهیده اولونور. مثلا (жазыўшы (jazıwşı : یازار، یازیچی.
  • اسکی تورکجه‌ده‌کی غ لرین ی یه دؤنوشدوغونو دئمک مومکوندور. مثلا اسکی تورکجه‌ده‌کی مصدر شکیلچی‌سی اولان -ایغ (ığ-) قره‌قالپاق تورکجه‌سینده ایو (ıw-) شکلینده‌دیر.
  • اؤزبک تورکجه‌سیندن عربجه - فارسجا سؤزلر آلمیشدیر.
  • جمع شکیلچیلرینده قازاق تورکجه‌سینده‌کی کیمی -لار، -لردن علاوه -دار/ -در، -تار/ -تر شکیللری یوخدور. یانی بو شکیلچی قره‌قالپاق تورکجه‌سینده ساده‌جه -لار/-لر شکلینده‌دیر. قازاقجا: اؤزدرینین، قره‌قالپاقجا: اؤزلرینین.
  • قره‌قالپاق تورکجه‌سینده ش>س دییشمه‌سی ده واردیر. مثلا سؤیله‌ش> سؤیله‌س کیمی.
  • قره‌قالپاق تورکجه‌سینده چ>ش دییشمه‌سی ده موشاهیده اولونور. مثلا قانچا> قانشا کیمی.

ائشیک باغلانتی‌لار

[دَییشدیر]

قایناق

[دَییشدیر]
  1. ^ Karakalpak at Ethnologue - 18th ed., 2015
  2. ^ قایناق خطاسی برچسب <ref> نامعتبر؛ متنی برای ارجاع‌های با نام Glottolog وارد نشده است