تورکیه تورکجه‌سی: نوسخه‌لر آراسینداکی فرق
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
ک بیر نوسخه ایچری گتیریلدی: importing from Incubator |
Trkgs (دانیشیق | چالیشمالار) آنادولو تورکجه‌سی صفحه‌سینه یوْللاندیرما سیلیندی. اِتیکِتلر: یوْللاندیرما سیلیندی پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{Infobox language |
|||
| ⚫ | |||
|name = آنادولو تۆرکجه‌سی |
|||
|nativename = ''Türkçe'', ''Türk Dili'' |
|||
|pronunciation = {{IPA-tr|ˈtyɾctʃe||Turkce.ogg}} |
|||
|states = [[تورکیه]] <small>(رسمی)</small>، [[قوزئی قیبریس تورک جومهوریتی|قوزئی قیبریس]] <small>(رسمی)</small>، [[قیبریس جومهوریتی|قیبریس]] <small>(رسمی)</small>، [[بولغاریستان]]، [[مقدونیه]]، [[یونان]]، [[آلمان]]، [[عراق]]، [[سوریه]]، [[آذربایجان جومهوریتی|آذربایجان]]، [[کوزووو]]، [[رومانی]]، [[بوسنی و هرزقووین]] |
|||
|region = [[آنادولو]]، [[بالکان]]، [[قیبریس جومهوریتی#جوغرافی مؤقیعتی|قیبریس]]، [[بین النهرین]]، [[شام]]، [[گونئی قافقاز]] |
|||
|ethnicity = [[آنادولو تورک‌‌‌لری]] |
|||
|speakers = |
|||
|ref = ۷۸,۹۰۷,۵۴۰ ({{small|[[آنا دیلی|۱-جی دیل]]}})<ref>[https://www.ethnologue.com/language/tur Turkish] at [[:en:Ethnologue|Ethnologue]] |
|||
- 18th ed., 2015</ref>{{جب}}۸۸ میلیون ({{small|[[آنا دیلی|۱-جی دیل]] + [[ایکینجی دیل|۲-جی دیل]]}})<ref name=kuribayashi-2012>{{cite journal |last1=Kuribayashi |first1=Yuu |title=Transitivity in Turkish: A study of valence orientation |journal=Asian and African Languages and Linguistics |date=2012 |volume=7 |pages=39-51 |url=http://repository.tufs.ac.jp/bitstream/10108/73105/1/aall7_4.pdf}}</ref> |
|||
|date = 2009-2016 |
|||
|familycolor = Altaic |
|||
|fam1 = [[تورک دیللری]] |
|||
|fam2 = [[شاز تورکجه‌سی]] |
|||
|fam3 = [[اوغوز دیللری]] |
|||
|fam4 = باتی اوغوز |
|||
| ⚫ | |||
|ancestor2=[[عوثمانلی تورکجه‌سی]] |
|||
|dia1=[[قارامان تورکجه‌سی|قارامان لهجه‌سی]] |
|||
|dia2=[[قیبریس تورک دیلی|قیبریس لهجه‌سی]] |
|||
|stand1=[[عوثمانلی تورکجه‌سی]] (اؤلموش دیل) |
|||
|stand2= |
|||
|script = [[لاتین الیفباسی]] ([[لاتین تورکجه الیفباسی|تورکجه الیفباسی]])<br />تورکجه برئیل |
|||
|nation = {{flag|TUR}}<br />{{flag|TRNC}}<br />{{flag|CYP}} |
|||
|minority= {{flag|Bosnia and Herzegovina}}<br>{{flag|Greece}}<br>{{flag|Iraq}}<br>{{flag|Kosovo}}<br>{{flag|Macedonia}}<br>{{flag|Romania}} |
|||
|iso1 = tr |
|||
|iso2 = tur |
|||
|iso3 = tur |
|||
|lingua = [[اوغوز دیللری|44-AAB-a]] قوروپونا باغلی |
|||
|imagecaption = '''{{transl|tr|Türkçe}}''' written in [[Turkish alphabet]] |
|||
|map= Map of Turkish Language.png |
|||
|mapcaption= |
|||
{{legend|#004DFF|تورکجه‌نین رسمی دیل اولدوغو اؤلکه‌لر}} |
|||
{{legend|#88C4FF|تورکجه‌نین آزینلیق دیلی کیمی تانیندیغی اؤلکه‌لر}} |
|||
|notice=IPA |
|||
|glotto=nucl1301 |
|||
|glottorefname=Nuclear Turkish |
|||
|agency=[[تورک دیل قورومو]] |
|||
}} |
|||
'''آنادولو تۆرکجه‌سی''' یا دا '''استانبول تۆرکجه‌سی''' و یا '''تورکیه تورکجه‌سی''' (آنادولو تۆرکجه‌سینده: Türkçe) _ تورک دیللریندن بیری‌دیر. بۇ دیل [[تورکیه]]، [[شومالی قیبریس تورک جومهوریتی|قوزئی قیبریس تورک جومهوریتی]]، [[قیبریس جومهوریتی]]، [[آلمان]]، [[بولغاریستان]]، [[مقدونیه]]، [[کوزووو]]، [[رومانی]] و بیر نئچه باشقا اؤلکه‌لرده، دانیشیلماقدادیر. |
|||
بو دیل، تورک دیللرینین اوغوز، باتی شاخه‌سی‌نین اوغوز قوروپوندادیر. باشقا آدلاری، تورکیه تورکجه‌سی یا ایستانبول تورکجه‌سی‌دیر. آنجاق بۇ آدلار ساده‌جه [[آذربایجان رئسپوبلیکاسی|آذربایجان]] و [[ایران|ایران‌دا]]، اونو [[تورکجه|آذربایجان تورکجه‌سیندن]] آییرماق اۆچون ایشلنیر، و دونیانین هریئرینده ساده‌جه تورکجه آدلاندیریلیر. |
|||
== تاریخ == |
|||
آنادولو تورکجه‌سی، عصرلر بویو، آدی [[عثمانلی تورکجه‌سی]] و عرب خطی ایله یازیلماق‌دا ایمیش. آنجاق [[آتاتورک]] زامانیندا، خط ریفورمو آپاریلاندان سوْنرا، [[لاتین خطی]]نه چئویریلدی و بیر سیرا باشقا فرقلندیرمک‌دن سوْنرا عثمانلی تورکجه‌سینین یئرینی توتوب و آنادولو تورکجه‌سی آدلاندیریلدی. |
|||
== خط == |
|||
آنادولو تورکجه‌سی، ایندیکی زاماندا لاتین کؤکلو خط ایله یازیلماقدادیر. بۇ خط، [[تورکجه|آذربایجان تورکجه‌سینین]] لاتین کؤکلو خطی کیمیدیر، آنجاق ə، q و x حرفلری اوندا یوخدور و K، G و Ğ حرفلرینین ده تلفوظلری بیر آز فرق ائدیر. |
|||
آنادولو تورکجه‌سینین الیفباسی: |
|||
Aa, Bb, Cc, Çç, Dd, Ee, Ff, Gg, Ğğ, Hh, Iı, İi, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, Öö, Pp, Rr, Ss, Şş, Tt, Uu, Üü, Vv, Yy, Zz |
|||
بو ۲۹ حرفین، ۸ حرفی سسلی‌دیر (A, E, I, İ, O, Ö, U, Ü) و قالانی سس‌سیزدیر. |
|||
== یابانچی دیللرله ائتکیلشمه‌سی == |
|||
۲۰۰۵ده TDK طرفیندن تثبیت اولان ۱۰۴۴۸۱ سوزجوکدن ۱۴% یابانچی اولاراق، قالانی تۆرکجه کؤکنلی‌دیر.<ref name="Dictionary">{{cite web|url=http://www.tdk.gov.tr/TR/BelgeGoster.aspx?F6E۱0F889۲4۳۳CFFAAF6AA8498۱6B۲EFB40CE59E۱7۱C6۲9F|title=Güncel Türkçe Sözlük|accessdate=۲007-0۳-۲۱|year=۲005|publisher=[[Turkish Language Association]]|language=tr}}{{Dead link|date=February 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> |
|||
[[File:TurkishVocabulary.png|thumb|left|500px|تورکجه سوزجوک وارلیغی|تورکجه‌ده ۸۶% تورک کوکنلی و ۱۴% یابانچی کوکنلی سوزجوک وار.]] |
|||
== قایناقلار == |
|||
{{تورک دیللری}} |
|||
[[بؤلمه:تورک دیلی]] |
|||
[[بؤلمه:آنادولو تورکجه‌سی]] |
|||
[[بؤلمه:التصاقی دیللر]] |
|||
[[بؤلمه:آذربایجان دیللری]] |
|||
[[بؤلمه:Languages of Bulgaria]] |
|||
[[بؤلمه:Languages of Cyprus]] |
|||
[[بؤلمه:Languages of Germany]] |
|||
[[بؤلمه:Languages of Kosovo]] |
|||
[[بؤلمه:روسیه دیللری]] |
|||
[[بؤلمه:Languages of North Macedonia]] |
|||
[[بؤلمه:تورکیه دیللری]] |
|||
[[بؤلمه:Subject–object–verb languages]] |
|||
[[بؤلمه:Vowel-harmony languages]] |
|||
[[بؤلمه:تورک دیللری]] |
|||
۱۳ نوْوامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۱:۵۷ نوسخه‌سی
| آنادولو تۆرکجه‌سی | |
|---|---|
| Türkçe, Türk Dili | |
| تلفوظ | [ˈtyɾctʃe] ( ) |
| دوْغما دانیشانلار | تورکیه (رسمی)، قوزئی قیبریس (رسمی)، قیبریس (رسمی)، بولغاریستان، مقدونیه، یونان، آلمان، عراق، سوریه، آذربایجان، کوزووو، رومانی، بوسنی و هرزقووین |
| منطقه | آنادولو، بالکان، قیبریس، بین النهرین، شام، گونئی قافقاز |
| اتنیکلیک | آنادولو تورک‌‌‌لری |
دوْغما دانیشانلار | ۷۸,۹۰۷,۵۴۰ (۱-جی دیل)[۱] ۸۸ میلیون (۱-جی دیل + ۲-جی دیل)[۲] |
تورک دیللری
| |
قاباقکی فوْرملار | |
ایستاندارد فوْرملار |
|
| لهجه‌لر | |
| لاتین الیفباسی (تورکجه الیفباسی) تورکجه برئیل | |
| رسمی وضعیت | |
رسمی دیلی |  تورکیه قوزئی قیبریس تورک جومهوریتی قیبریس جومهوریتی |
تانینمیش آزینلیق دیلی | |
| تنظیمله‌ین | تورک دیل قورومو |
| دیل کوْدلاری | |
| ISO 639-1 | tr |
| ISO 639-2 | tur |
| ISO 639-3 | tur |
| Glottolog | nucl1301 |
| Linguasphere | 44-AAB-a قوروپونا باغلی |
 تورکجه‌نین رسمی دیل اولدوغو اؤلکه‌لر
تورکجه‌نین آزینلیق دیلی کیمی تانیندیغی اؤلکه‌لر | |
آنادولو تۆرکجه‌سی یا دا استانبول تۆرکجه‌سی و یا تورکیه تورکجه‌سی (آنادولو تۆرکجه‌سینده: Türkçe) _ تورک دیللریندن بیری‌دیر. بۇ دیل تورکیه، قوزئی قیبریس تورک جومهوریتی، قیبریس جومهوریتی، آلمان، بولغاریستان، مقدونیه، کوزووو، رومانی و بیر نئچه باشقا اؤلکه‌لرده، دانیشیلماقدادیر.
بو دیل، تورک دیللرینین اوغوز، باتی شاخه‌سی‌نین اوغوز قوروپوندادیر. باشقا آدلاری، تورکیه تورکجه‌سی یا ایستانبول تورکجه‌سی‌دیر. آنجاق بۇ آدلار ساده‌جه آذربایجان و ایران‌دا، اونو آذربایجان تورکجه‌سیندن آییرماق اۆچون ایشلنیر، و دونیانین هریئرینده ساده‌جه تورکجه آدلاندیریلیر.
تاریخ
آنادولو تورکجه‌سی، عصرلر بویو، آدی عثمانلی تورکجه‌سی و عرب خطی ایله یازیلماق‌دا ایمیش. آنجاق آتاتورک زامانیندا، خط ریفورمو آپاریلاندان سوْنرا، لاتین خطینه چئویریلدی و بیر سیرا باشقا فرقلندیرمک‌دن سوْنرا عثمانلی تورکجه‌سینین یئرینی توتوب و آنادولو تورکجه‌سی آدلاندیریلدی.
خط
آنادولو تورکجه‌سی، ایندیکی زاماندا لاتین کؤکلو خط ایله یازیلماقدادیر. بۇ خط، آذربایجان تورکجه‌سینین لاتین کؤکلو خطی کیمیدیر، آنجاق ə، q و x حرفلری اوندا یوخدور و K، G و Ğ حرفلرینین ده تلفوظلری بیر آز فرق ائدیر.
آنادولو تورکجه‌سینین الیفباسی:
Aa, Bb, Cc, Çç, Dd, Ee, Ff, Gg, Ğğ, Hh, Iı, İi, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, Öö, Pp, Rr, Ss, Şş, Tt, Uu, Üü, Vv, Yy, Zz
بو ۲۹ حرفین، ۸ حرفی سسلی‌دیر (A, E, I, İ, O, Ö, U, Ü) و قالانی سس‌سیزدیر.
یابانچی دیللرله ائتکیلشمه‌سی
۲۰۰۵ده TDK طرفیندن تثبیت اولان ۱۰۴۴۸۱ سوزجوکدن ۱۴% یابانچی اولاراق، قالانی تۆرکجه کؤکنلی‌دیر.[۳]
قایناقلار
- ^ Turkish at Ethnologue - 18th ed., 2015
- ^ Kuribayashi, Yuu (2012). "Transitivity in Turkish: A study of valence orientation" (PDF). Asian and African Languages and Linguistics. 7: 39–51.
- ^ Güncel Türkçe Sözlük (tr). Turkish Language Association (۲005). یوْخلانیلیب۲007-0۳-۲۱.[دائمی اولو باغلانتیلی]
بؤلمهلر:
- Language articles without speaker estimate
- Languages with ISO 639-2 code
- Languages with ISO 639-1 code
- ISO language articles citing sources other than Ethnologue
- تورک دیلی
- آنادولو تورکجه‌سی
- التصاقی دیللر
- آذربایجان دیللری
- Languages of Bulgaria
- Languages of Cyprus
- Languages of Germany
- Languages of Kosovo
- روسیه دیللری
- Languages of North Macedonia
- تورکیه دیللری
- Subject–object–verb languages
- Vowel-harmony languages
- تورک دیللری