آذربایجان (درگی)
آذربایجان | ||
|---|---|---|
| ||
| سوروملو مودور | علیقلی صفاروف | |
| دیل | تورکجه، فارسجا | |
| یاییلان یئر | تبریز | |
| موضوع | طنز، ساتیریک | |
آذربایجان (لاتین تورکجه: Azərbaycan)، ۱۹۰۶-جی ایلده تبریزده یاییلان بیر تورکجه-فارسجا ساتیریک و طنز درگی ایدی.آذربايجان ژورنالي‌نين بيرينجي نؤمره‌سي 1906-جي ايل دئکابرين 6-دا تبریزده چيخميشدير. ژورنال "موللا نصرالدین" عنعنه‌لريني داوام ائتديرن مجموعه‌لردن بيري اولوب. م.س.اوردوبادي يازير:
ستّارخان "آذربايجان" ژورنالي‌نين بيرينجي نؤمره‌سيني گؤردوکده: "بو گون آذربايجان خالقي‌نين ميلّي بايراميدير" دئميش و آغلاميشدي".
حقيقتاً ده ژورنالين نشري و فعاليتي بيلاواسيطه ستّارخانين آدي ايله باغليدير. همين ژورنال1907-جي ايلين سئنتيابرينادک داوام ائتميش و ايران آذربايجاني‌نين "موللا نصرالدین"-ي آديني قازانميشدي.
ایچینده‌کیلر
مووضوعلاری[دَییشدیر]
ايران آذربايجانيندا کندليلرين مولکدارلار طرفيندن ايستيثمار اولوندوغو ژورنالين بيرينجي نؤمره‌سينده وئريلميش بير کاريکاتورادا آيدين عکس ائتديريلميشدير. "ارباب و رنجبر" آدلانان بو کاريکاتورادا بوينويوغون و شيشمان بير مولکدار تصوير اولونور. اونون قارشيسيندا جيرجيندير ايچريسينده کندلي اؤز عاييله‌سي ايله دايانميشدير. بالاجا اوشاق اليني آغزينا آپاراراق آج اولدوغونو بيلديرير، مولکدارلا کندلي‌نين آراسيندا بوغدا تپجيکلري واردير. بؤيوگون اوستونه "اربابين پايي" ،کيچيگي‌نين اوستونه "رنجبرين پايي" يازيلميشدير. کندلي الي ايله تاخيلا ايشاره ائديب آز اولدوغونو بيلديرير. مولکدار ايسه غضبلي باخيشلارلا آز قالا کندليني پارچالاماغا حاضيرلاشير. کاريکاتورا کندليلرين آجيناجاقلي وضعيیتيني آيدين گؤستريردي.
صابيرين "اؤلکه‌نيزه شومَنده‌فئر يول تاپا بيلدي، گلديمي؟" ميصراعسينا جاواب اولاراق ايران آذربايجاني شاعيري عئيني وزن و اوسلوبلا جاواب وئريردي کي، "بيزلره بو شَمَنده‌فيل، دوغروسو، ايشه گلمه‌دي، سنده کي، يوخدور حؤوصله، دينمه، دانيشما صبر ائله".
ادیتورلاری[دَییشدیر]
ژورنالين رئداکتورو علي‌قولو صفروو تبريزين قاباقجيل ضياليلاريندان ايدي. محمدعلي تربييت"دانشمندانِ آذربايجان" کيتابيندا ع.صفرووون شخصيیتي و فعاليیتي حاقّيندا دانيشاراق گؤسترير کي، او، "شبنامه،" "ائحتيياج" و "ايقبال" قزئتلرينين رئداکتورو و ناشيري اولموشدور. ع.صفرووون ميرزه جليل‌له شخصي دوستلوغو وار ايدي.
ژورنالين ع. صفروودان باشقا اساس موحريرلري خازيم و صراف ايدي. تبريزين آردينجا "موللا نصرالدین" جبهه سينه باکي ضياليلاري قوشولدو.[1][1]
درگی‌نین باغلانماسی[دَییشدیر]
ستّارخانين رهبرليگي ايله اينقيلابي حرکات گئنيشلنديکجه "آذربايجان" ژورنالي‌نين صحيفه‌لرينده مضمونجا داها دولغون و گئنيش يازيلار درج اولونوردو. مثلاً، ايکينجي نؤمره‌نين باش مقاله‌سينده روسييادا باش وئرميش اينقيلابي حراکاتدان و روس-ژاپون موحاريبه‌سيندن بحث اولونور. ژورنال اوخوجولاري‌نين نظرينه چاتديردي کي، ايران موطلقيیتيندن داها قووّتلي اولان روس چاريزميني زحمت‌کئش کوتله سارسيدا بيلميشدير. ايران موطلقيیتيني ده سارسيتماق اولار.
"آذربايجان" ژورنالي‌نين بئله فعاليیتي يئرلي مورتجئعلرين و ايران حاکيملري‌نين ديقّتيني جلب ائتدي. اونلار ژورنالين باغلانماسي اوچون اللريندن گله‌ني ائتديلر. اينقيلاب 1907-جي ايلين آوقوست-سئنتيابر آيلاريندا بؤيوک تهلوکه قارشيسيندا قالارکن ژورنال دا آغير وضعيیته دوشدو. 1907-جي ايلين سئنتيابريندا 21-جي نؤمره‌دن سونرا باغلاندي. عؤمرونون چوخ آز اولماسينا باخماياراق "آذربايجان" ژورنالي ايران آذربايجاني ادبیيّاتي و مطبوعاتي تاريخيني اؤيرنمک اوچون بؤيوک اهمیيته ماليکدير.
